DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 27 Aug. '21. 1*0. 2305 f- ^ § IL' af." l, BOUWKUNST DE ONTWERPEN VOOR HET GEBOUW DER $te KAMER. M'n vorige beschouwing eindigde aldus : Een zeer moeilijke en ingewikkelde op-: gave werd den mededingers 'gesteld. Onnoodig moeilijk?" ,In bevestigenden zin dient deze vraag beantwoord te worden. A . Want uit vraagstuk had niet zoo ingewik keld behoeven ter zijn, ware een vroeger ge geven ernstige .waarschuwing niet in den wind geslagen, j ? Voor de stichting van een in waarheid monurrteritaal bouwwerk hangt op de eerste plaats alles af vi»i dégeschiktheid, <fe doel matigheid vaniftrt -beschikbare bouwterrein. Nu is het bestemde terrein hier allerminst gunstig voor de oprichting van een monument als een Regeenngsgebbuw, waarop ons land terechttrotschzoukunnen zijn. Het beschikbare .oppervlak is daarvoor te onregelmatig, te * Wn; ie Ingesrofea ; ir*é6n woord : tf benepen . " De . meeste inzender^, hebben ei van ge"""'"" Wat ervan geïuald kóworden. En oginggn dJMti^er.gÉjjft&éterd. bhjkl uit bun werk eavcft^mraral ijk-, dat- dit zoeken naar een zoo evrëdigend mogelijk plan hun hoogste danacht als 't ware geabsorbeeid heeft. De Jjjïfcitectüur-zeif, de hoogere schoonheid (voor j£<Wr deze uit Be jpfejectieteekenlngën en bij dftrirlc aan perspectieven of maquettes te i tozen is) is daardoor in verdrukking gekomen I at op den 'achtergrond getaakt. Ondanks .?«He goede eigenschappen is er bij de inzen? dtnftB geen enkel ontwerp dat volkomen pakt, ? en dat als 'twareultdoetroepen :., Ja, zómoe t -, het worden. Dat moet het zijn !" A ,. De waarde dezer plattegronden; als even zoflvete oplossingen van een zeef ingewikkeld ^ vraagstuk, is veet Hboger dan de aesthetische ' Waarde der ontwerpen. JR De gegrondheid van dezen verkregen indruk ^jMeek mrj duidelijk, uit hetgeen een der inzen- ders mij mededeelde. Deze verklaarde mij namelijk, zijn volle aandacht op de platte'-tronden geconcentreerd te hebrJen, en de ? buitenarchitectuur hoofdzakelijk te hebben beschouwd, als de vanzelf ontstane ommanteling van het innerlijk gegeven. Hij noemde het beschikGaar Ij^wtitt, zo'owel van vorm als van ligging, voor de oprichting van een waarlijk grootsch kunstwerk onge schikt. Nu Is het van algemeene bekendheid <tót alle goede architectuur niet anders is en «Boet zpn, dan de juiste omsluiting van het inwendige. (De zuiverpassende bolster om de kern.) Doch hier volgt dan ook direct als een axioma uit, dat dit innerlijke zich dan ook/frank n vrtj irnet kunnen ontwikkelen, wil althans het omsluitende deel eveneens logisch en van volkomen vorm zijn. Deze -kern moet door onvoldoende of te onregel matige ruimte niet gedwongen worden, zich in allerlei bochten, te wringen. Mogen in gevalittiaüi) hét laatste ook al interessante en schildetachtlge Werken kunnen ontstaan klare rrJonurnentaljteit n lust, zooals hiei voor dit voorname bouwwerk terecht mogen verlangd worden', zulten er nooit het gevolg van kunnen wezen, Eén oogopslag op den plattegtond van het beschikbare terrein doet reeds zien, dat het voor, de verwezenlijking van een werkelijk monumentaal bouwwerk ten eenenmale on geschikt is. Een grootsch monument dient als een Kristal te zijn : klaar, helder, on?mid<le1H)fe tébevatten: Aldus vermag het een onuitwischbaien indruk in den geest te boren. ?*** Ge hebt mooi praten", zal men wellicht zeggen. Maar dat tenein i's nu eenmaal niet anders." -,.., . Juist hiei op doelden we in den aanvang dezei schets. Want is het niet merkwaardig, dat een der mededingers aan dezen wedstrijd 10 jaar geleden reeds' ernstig waarschuwde tegen den doorbiaak in het Hart der Residentie, welke doorbraak deze aller ongelukkigste teiretnvorm tot onafwendbaar gevolg moest Buitenhof) werd geprojecteerd schuin doorWdat zij klaar bewijst; hoe een aanwas aan het e.ejj stel van zich nagenoeg rechthoekig krui-^ eerbiedwaardige, historische stadsgedeelte, als ,?,*. -i.-i.. ;.. ,?_!! ...... ._,_.. .J..,?_i. nier voorgenomen, onvergeeflijk wezen, ja, %eride straten n komt uit op het vierkante Buitenhof, vlak langs de eveneens rechthoe kige oude ombouwipg van het Binnenhof. Daardoor ontstaan bij de eindpunten juist die verfoeilijk leelijke scherpe hoeken en gewrongen bebouwing" Verder zegt hij: dat dus reeds in beginsel en-grondplan, een beletsel gesteld wordt, tegen het bereiken van zooveel mogelijk ideale schoonheid in het ruimte beeld van dit Stadsgedeelte." Het kan niet ouideji,ker gezegd worden. Hij veivolgt: ' ?' Het geldt hier eerj doorbraak in de on middellijke aangrenzirïj»van het Oude Hof, waai door tevens de"~mogelijkheid ontstaat (bij juistCTuaanJgg wordt hier bedoeld. W.) dat Hof aan'deze 'zijde een waardige begren zing te geven." Dit schoone Hart van den Haag demon streert het duidelijkst de karakteristieke situatie die het karakter van den geheélen ouden stadsaanleg heeft bepaald." Alle aanleg toch, om het Oude Hof ge traceerd, is daaraan, taet doorvoering van hetzelfde stelsel,, karakteristiek en organisch verbonden : Spuistraat- r^-Pooten ?*- Plein Voorhout Kneuterdijk Hoogstraat Veenestraat Groete'Markt" enz. (even als) de Binnen- e.n( J^uitensingels." onzen tijd tot durende schande strekken zou. Want nóg is het tijd, te keeren l Zoolang er omtrent den bouw geen definitieve be sluiten genomen zijn, kan alles nog terecht komen. Maar dan diene men er ook van overtuigd te zijn»dat het niet aangaat, dergelijke allergewichtigste vraagstukken buiten de ^roate, algemeen erkende Bouwkundige' organisaties om te behandelen. Want voor een goed ver loop in deze belangiijke zaak kan voorlichting en medewerking dezer genootschappen niet worden gemist. Deze lichamen zijn ervoor aangewezen. Het behoort tot hun voornaamste werk, van advies te dienen in dergelijke in grijpende quaesties. In geen andere gewichtige aangelegenheid zou de Regeering het in 't hoofd krijgen, te verzuimen, voorlichting bij terzake-kundigen te zoeken. Waarom wordt dit nog zoo vaak verzuimd, waar het allergewichtigste vraag stukken, der Bouwkunst betreffende, geldt? Men breke toch met de gewoonte, hen voor faits accomplis" te stellen, en hun mede werking eerst achteraf" in te roepen.'-Menvermijde het, deri "Böuwkunstenaars te ver lokken, hun vernuft op minderwaardige, noodeloos-ingewikkelde vraagstukken, gelijk het er hier een gold, te scherpen ; om, na een En aldus zal deze prijsvraag toch zijn nut hebben. Zij zal nogmaals hebben bewezen, dat op een daaitoe ongeschikt terrein geen waarachtig monumentaal bouwwerk kan ge schapen worden. Het is in 't geheel niet erg, dat men in een zoo allergewichtigste zaak niet onmiddellijk tot het gewenschte resultaat komt. In 't buitenland is men er in 't minst niet bevreesd voor, een dergelijken wedstiijd soms 2?3 maal te herhalen. Men vergere het toch niet: een bouwwerk geldt het hier, 's lands rste en "voornaamste bouwwerk, een kunstwerk, dat naar wij innig, hopen voor eeuwen de glorie zal zijn onzer hedendaagsche Nederlandsche bouwkunst. H. J. M. W A-trE NKAMP CZN. 1) Cursiveering van mij, W. Dit begfip (van recliithoekigen aanleg), slechten afloop, te trachten, de brokken zoo ook prachtig in eere gehouden bij den aanleg van Parkstraat, Plein 1813, Nassauplein, enz. toch waai lijk nie-t de minst bruikbare voor ,het verkeer, wordt nu radicaal genegeerd ttoor het voorgestelde tracee van dezen Ver keersweg." ?'??'? Hier wordt een dissonnant geschapen en goed mogelijk aaneen ,te lijmen. Gewichtige zaken laten zich niet oplossen zonder het hoogst, algemeen erkend, deskundig advies. Gedane zaken nemen geen keer". Juist! Daarom beter half gekeerd, dan heel ge dwaald !" Hoe radicaal het voorstel ook zij: volgens V&NDEWEEK Oe karakteristiek van de Oude stad in de hart- mijn innige overtuiging mag op dit terrein, zoo hl liet Bouwkundig Weekblad van 191 1 deed de architect de Bazel zijn waarschuwenden stem hoo.en. Naar aanleiding eener voordracht van arch. de Clercq over de nieuwe Haagsche uitbrei dingsplannen schreef de B. : Deze doorbraak|(verbindinglSpui met streek zelf aangetast, in strijd met alle regelen van harmonie. . Door geen verandering zal het Haagscht stadsbeeld zoo worden verstoord, als door het invoeren van dergelijke onharmonische situa ties." 1). Aldus schreef de Cazel in 1911. Zijn waar schuwing heeft niet mogen baten. Nu, na tien jaar, ondervindt men de gevol gen van deze daad ! Deze wedstrijd heeft althans dit groote nut, als het nu bepaald en begrensd is, niet gebouwd worden. Wat er dan zal moeten geschieden? Vór alles vrage men daartoe het advies onzer officieel ei kende Bouwkundige organi saties. Deze zullen ongetwijfeld uit hun midden degenen aanwijzen, die door ervaring en talent de aangewezen mannen zijn, om in dit gewichtig vraagstuk weldoordachte, doeltreffende voorstellen te doen. Zoo juist verscheen deel I van ALBERT VERWEY PROZA COMPLEET IN 10 DEELEN Prijs ingenaaid per deel fl 3 90. Prijs gebonden per deel fl 5.25. (Een beperkt aantal luxe exx worden in geheel leder geb. verkrijgb. gesteld, prijs f 11 50p. deel) E«n boek voor leder beuhnfd Nederlande, die in het getttesleren van zijn land belangsti,{ L«v«rt prompt «n voorcto»Ne alte tochn. eti crrèm. zuur. chemtcaliën r .MR groot- en kl*mindu»trie Fijne Likeuren en Punch M. P. POLLEN A ZOOM - Rotterdam Begrafenis-Onderneming JX D. STRUIJS & Zn. Prinsengracht 837 - Telephoon No. 906 Koldewey & Corbière Leidschestraat 30, Amsterdam Spoolatltolt In: WIT LACQUE MEUBELEN voor Slaap* Logeer- en Kinderkamer w^HAARLEMSCHE SODARABRIEK. IniYEREKRIStALSOOA BAKKER & TEEBINK AMSTERDAM TELEFOON 6838 TRECHTSCHEDWARSSTRAAT 17-19 BIJ DB REGULIERSGRACHT BINDEN SCHOOL- m STUDIEBOEKEN QELEOEN HBIDSALBUMS PORTEFEUILLES ENZ. ZEEK OUDE BOL5 GENEVER een beleden AMSTERDAMSCHE GRAFISCHE SCHOOL HOUTSNIJ CURSUS ONDER LEIDING VAN J. G. VELDHEER 'Vraagt Prospectus aan bij den Directeur der School Weteringschans 187 Amsterdam Minimum storting per maand Een gulden Vraag gratis prospectus Vgordeeligste Spaarmethoda. Bi] overlijden uitkeering f 125 Singel 273 - Amsterdam TiL Interc. Centrum 2776 In alle plaatsen ABENTEN(ESSEN) gevraagd Hooga prgylsle G. 1. DE KONING « Zn. ? Keizersgracht 447 (voorheen L El DSC H EST R A AT 69) - SANITAIRE INRICHTINGEN ittlHtffHIIIIIIIIIltllU ELEOTRISOHE OMTHARIMO SOHOOMHEIDS-MASSAOE MANUCURE PEDICURE Ma/*0ft HEN3KENS LEIDSOHE9TRAA1 78 ProfMMur Kt Massigi di l'Acidtmli d« Parli Wasscherij Zonneschijn" is het adres voor helder waschgoed, billijk tarief, alles gemangeld en gesteven of geheel opgemaakt, geen vracht. Aanbevelend: B. C. KOK, Oud-Loosdrecht 261 (bij Hilversum) J. J. Weber & Zoon OPTICIENS - FABRIKANTEN Koningstraat 10, Haarlem Onze Amerikaansche Brillenglas-SIijpmachines van de allerlaatste constructie stellen ons in staat brillenglazen binnen enkele uren af te leveren. TisdiiHstird ? I.V. DEROUTTUINEI" KRACHTIG EN SMAKELIJK! Awlerfcf BEGRAFENISVEREENIGING TE AMSTERDAM N. SAX Jr. P, C.-HKISIIUT 38 -:- TELEFOeN ZUID 341 en 4250 Eigan Automobiel tot vervoer wn Overledenen N.V. STAPEL'S Luxe Auto-Verhuuronderneming Casuariestraat 18?20, Telef. H 257 Sur i namestraat 47- 49, Telef. H. 1252 HANDEL IN AUTOMOBIELEN, OLIE, BANDEN, ENZ. STALLING VOOR AUTOMOBIELEN, ENZ Hoofdkantoor: CASUARIESTRAAT 18?2O DEN HAAG. ADR1AAN SCRAKEL HE1L1GEV/EG 11-17 Engelsche Reistasschen IN- EN EXPORT WED. A. VAN LAAR Damrak 25, AMSTBBDAM , TaUfoon N. 195 N. 7725. Pottglro 882O. HORS D'OEUVRE SCHOTELS, KREEFT, CAVIAR, OESTERS. DAGELIJKS AANVOER VERSCHE ZEE en RIVIERVISCH Restaurant Ie tage. Bestellingen aan huis zonder prijsverhooging Charme 15 et per stuk HANDWERK ' SUBLIEM v. SAMENSTELLING lalverstrait 189. Amstirdii TEL. N. 3472 WONINGBUREAU van den Makelaar l, G. VJll AGTMJküL N. Baarnstraat 61 - Baarn Tel. 241 STEENHOUWERIJ D. WEEGEWIJS, RAPENBURG 14r AMSTERDAM. Tel. N. 2662. MARMERWERKEN. XXXXXXIIXXXXXX DB AMSTERDAMMER Weekblad vooi Nederland kost slechts f 6.50 per balf Ja XXXXXXIIJCXXXXX DE PIPIFAX" MESSENSLIJPMACHINES No. 1. Om aan de tafel te scl roeven. Goudbrons gelakt Prijs f 18.?. f ieuwe aanvoer. Oreralverkijjgbaar. Hetzijn de eenvoudigste machinetjes voor dit doel; ze zijn sterk en haast onverslijtbaar. De messen worden door 'n een voudige beweging aan beide zijden tegelijk scherp aange slepen, zonder den glans te be schadigen. Ookhetmodelvan 't mes wordt niet verknoeid, zoo als op een plank of op een sieen. STEE S I! 10URRU»BIJ: J M DirkStroink&Co. Messenmagazijn, ZWOLLE, DIEZERSTRAAT 17. TELEFOON 636. Na ontvangst van pontwlxmel geachledt de toezending franco. No. 2. Op gieren voetstuk. Hoeft niet vastgeschroefd te worden. Prijs r 20.?. DEBONT&LEYTEN'8 FIJNE CHOCOLADE EN SUIKERWERKEN Hotel Tri er, Soestdijk, Riant gelegen tegenover het Palels van H. M. de Koningin Moeder AUTO-CfABAGE SCHITTEREND TKBKAS LUNCH EN DINER PR1XFIXE?LA CARTE den geheélen dag Telefoon S 36 J. SCHHIDT, Elg. B. J. MULDERS Tulnmrohlteot Badhuisweg 2O1 - - OEH HAAO-SCHEVENINQEN - TmMoo* Soh. 810