10 &ept. '21. No. 2307 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ?.'. GRANGf HOTEL BOSCHHEK" 's-GRA'VENHAGE DEN 8EHEELEN DAB RESTAURANT DINER-CONCERT DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 6.50 per half jaar ^W^WéJfWIVWWWWWWWWP ENZ. LUXE- EN VRACHTAUTO'S B E N Z & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. NV. ^EUBILEERINRlCHTiN6 ^AWDERH ÏIDE un Snilschrüt RlEllTS BULT ZJl Zelfond. 99 Cent fr. In den Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. OH Schrift leidt HET BEST en HET SNELST tot het DOEL. (TRUIEN] m alle . rooii:en , 5 «A..I , fabriek lÖEDEMSVAART VRAAGT UW WINKELIER. In lederen Boekhandel: Gebonden f 1.50 per deel. Motor- en Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlNGHAn a LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam SIGAREN FIAT Belangrijke Prijsverlaging, TORPEDO | 4plaatsen 10/15 P.K. f57SO.~\ CONDUITE INTÉRIEURE l idem... ^ ?7000.' 'TORPEDO "6 plaatsen 15/20 P. K. fSOOO.LANDAULET ^ idem f99OO,J.LEONARDLANG IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIEIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllillllllllllllllllllllllMII DANTE'S DIVINA COMMEDIA IN NEDERLAND Het is een opmerkelijk verschijnsel, dat het tot de 19e eeuw moest duren alvorens men begonnen is de werken van den grootsten en geniaalsten Italiaanschenschiij'verte bestudeeren en te vertalen. In de voorafgaande eeuwen vinden wij .niets of zoo goed als niets van Dante veitaald : zijn naam komt slechts hoogst zeldeti voor in de geschriften van dien tijd. Dit geldt niet alleen voor ons land : het is een internationaal verschijnsel, waarvoor men verschillende verklaringen gezocht en gevon den heeft. Allereerst deze voor de hand liggen de : de wereld kende geen Italiaansch. Moge dit al waar zijn voor de menschen van de 16e eeuw voor de 17e eeuwers kan men dit bezwaarlijk meer beweren : velen hunner toch kenden Italiaansch; men denke slechts aan CATS, HOOFT, HUYGENS, VONDEL, TESSELSCHADE om van minder bekende niet te spreken. Bovendien werden de werken van andere Italiaansche schrijvers BOCCACCIO, PETRARCA, TASSO, GUARINI, enz. wel dege lijk gelezen en vertaald. Was Dante wellicht te Katholiek voor de Protestanten? Maar hoe dan te verklaren, dat men in Frankrijk in de eerste eeuwen na zijn dood bijna geen belangstelling voor hem had ? Volgens FARINELLI toch werd in de Fransche letterkunde zijn naam niet genoemd vór 1400; kan men eerst in de 15e eeuw sporen waarnemen van navolging en verscheen eerst in het laatst dier eeuw een vertaling van den Inferno",in het begin der 16e eeuw een vertaling van il Paradiso" en in de 17e niets. Voorwaar een poover resultaat van den invloed door Dante gedurende eenige eeuwen geoefend op de letterkunde van een land, zóna ver want aan het zijne n door godsdienst n door taal. Hoogstens werd zijn naam niet eerbied genoemd, maar daarbij bleef het. De onbe kendheid met hem was zógroot, dat een HARDOUIN dorst beweren, dat Dante nooit geleefd had en dat de Commedia pas in de 15s eeuw was ontstaan. Eerst VOI.TAIREZOU Dante meer bekend maken. Noch dus de onbekendheid met het Itali aansch, noch Dante's Katholicisme kunnen het bovengenoemde verschijnsel verklaren. De oorzaak is veeleer gelegen in het feit, dat Dante geen schrijver was voor menschen van IIIHIIIIIIllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllilUIMI Illlllllliiilliliil miiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiii lllllllillllllllllllllllllllliillllllttlilliilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii, UTEN1UIE t FBLMEI |OenHaig ?:? Huijgenspark 22, SPEC IALITEIT: Verhuizingen onder Garaniio Bergplaatsen voor Inboedels llllJllllllllllllllllllllIlflIIIIIIIIIIIIIlHIIIIIllllllflIIII miiiiiiijjjiiiuiii dien tijd : hun gedachtenwereld was een gansch andere dan die van den Florentijn. De scholastische geleerdheid, waarmee zijn Commedia is doortrokken, had niet hunne belangstelling, zeker niet toen de tijd der Scholastiek voorbij was, nog minder toen de Renaissance haar hoogtij vierde, allerminst in haar nabloei. De Middeleeuwen met al haar groots en verhevens waren voor een paar eeuwen naar den achtergrond geweken : eerst de Romantiek herstelde dien tijd weer-in eere. Zóis het te verklaren, dat E. J. POTGIETER in een artikel in het tijdschrift De Muzen" van 1835, zich nog kon beklagen over de wei nige belangstelling hier te lande voor Italië en de Italiaansche literatuur. In dat artikel doet hij een poging om die belangstelling gaande te maken. Zeker mag men hem de eer geven, er toe te hebben bijgedragen, dat het Italiaansch hier te lande meer wei d beoefend. In ,,De Gids" 1837 gaf hij een proeve van Dantevertaling, de eerste bij ons in de 19e eeuw. Hij koos daarvoor uit de bekende plaats uit den Inferno", canto V (slot): Francesca da Rimini. Wel is waar is die vertaling niet oveial even getrouw en zijn er wel enkele vlekjes aan te wijzen, maar men moet ook niet vergeten, dat POTGIETER toen nog nauwelijks 30 jaar was en hij ons eerst 25 jaar later zijn weergaloos Florence zou geven, een schitterende hulde aan Dante en zijn geboortestad. Daarna beproefde J. J. A.GOUVERNEUR zijne krachten aan een vertaling en wel van du episode uit den Inferno", canto XXXII en XXXIII: Ugolino, (in De Gids" 1839) welk verhaal door W. BILDERDIJK verwerkt is in zijn Ugolyn en door R. FEITH vrij werd nagevolgd in het laatste gedeelte van den len zang .van Het Leven. Vei volgens gaf J. J. L. TEN KATE in 1846 een overzetting van den geheelen len zang van den Inferno" en ** J ?** *~y **- ' «-v- ^. *^ t-», ^V-> *. ? #?^ *--1^ * C?> ?}*-? - * **. *, ««-. ?-'. « , 3 ~7 ^c,, ^ «... Dante en Beatrice daarop verscheen in 1863 eindelijk de eerste Nederlanaschc vertaling van de geheele Divina Commedia - door A. S. KOK weidia door meeidere gevolgd. Deze begaafde schrijver, onder den invloed van het Reveil tot de Dan testudie gebracht, vertaalde in rijmloozeterzinen, iets wat op dengene, die Dante in het oorspron kelijke leest, een vreemden indruk te weeg brengt. He t begin van Canto Illvan den,, Inferno" b. v. luidt in het Italiaansch en in het Nederlandsch aldus : Pet me si va nella citta clolsntc; (a) Per me si va nell'eterno dolare; (b) Per me si va tra la pcrciuta genie, (a) Giustizia mosse il mio alto Fattors: (b) Fecemi la divina potes tatc, (c) La somma sapienzia e al primo anwre. (b) Dinanzi a me non fur cose crsate, (c) Se non eterne, ed io eterno duro: (d) Lasciate ogni speranza, voi die entrat-;. (c) .Door mij treedt men de stad die weeklaagt (binnen, Door mij treedt men in 't eeuwigdurend (jammer, Door mij treedt m' onder de verloren scharen. Gerechtigheid bewoog mijn hoogen Schepper; e Goddelijke Almacht gaf mij eens 't bestaan, Zoowel als de eerste Liefde en hoogste Wijsheid. Voor mij was niets van 't geen geschapen is Dan 't eeuwige en ook ik zal eeuwig duren. Laat alle hoop, gij die hier intreedt, varen ! Het verschil springt duidelijk in het ooj; : de terzinen in het Italiaansch zijn a.h.w. aaneengesmeed als een ketting, door een rijmreeks aha, bcb, cdc, enz.; hier is het rijm dus een noodzakelijk bestand deel, terwijl het in de vertaling van A. S. KOK geheel is verwaarloosd. KOK pleegde daardoor geweld aan den oorspronkelijken vorm. Nog daargelaten, of rijmlooze verzen in onze taal, evenals in het Italiaansch, thuis behooren. Voor het overige valt van deze vertaling veel goeds te zeggen. Wel hapert hier en daar het metrum, waardoor we hortende zinnen krijgen. Op veler verlangen heeft hij een leerzame narede toe gevoegd aan het derde deel, die ons nader brengt tot Dante en zijn werk. De correctie laat soms te wenschen over. En ten slotte dient vermeld, dat hij de vertalingen van buitenlanders heeft geraadpleegd o.a. van CANNEGIESSER. Op welke manier hij dat deed, leert ons het Naschrift." J. C. HACKE VAN MIJNDEN hield zich in zijn vertaling 1867-1873 meer aan het oorspronkelijke. Hij gebruikte allén slepende rijmen, waardoor de veizen iets eentonigs, iets flauws krijgen. In het Italiaansch gaat dat wel, maai in onze taal, die noch een rijkdom, noch een verscheidenheid van slepen de rijmen heeft, krijgt men niet die krachtige verzen als in het Itali aansch. HACKE zag dat zelf ook in, zooalsuit zijn Voorrede blijkt, waai' hij o.a.zegt:?Niettegenstaande de redenen,door MACAULAY aangevoerd voor zijn uitspraak, dat eene veitalingnomt behoort geschreven te wor den in verzen, die bijzondere moeilijkheid vooi het rijm opleveren, heb ik getracht, n den geest, n den nauw daarmede verwanten vorm van het dichtstuk te bewaren, door niet alleen, voor zooverre 't mogelijk was, regel voor regel en woordelijk te vertalen, maar ook vooial, door de terzine, met hare driemaal herhaalde vrouwelijke (slepende) eindrijmen na te volgen ; het rijm toch maakt eigenlijk de terzine uit, die, zonder dat, van kleiii en doel Dante-Buste, in opdracht van Hacke van Mijnden vervaardigd door den beeldhouwer Eumenc Barratta te Rome verstoken zou zijn . . . .zonder den band, waarond.r ik mi f gi'ltgd luid, bui il; overtuigd, dat mijnt verzen wellnidendcr en vloeiender kunnen zijn ; en wdlicht war; de i:~.ing aangenamer geworden, indien ik als TEN K.MEin zijne ver taling der eerste zangen, de vrouwelijke (sle pende) door mannelijke (staande) rijmen had afgewisseld : maai dan had ik het doel, dat ik mij had voorgesteld -- de hoogste getrouw heid door het volkomen bewaren^van lui eigen aai dige karakter niet kunnen bc rei ken". (Wordt vervolgd op pagina 7.) , ,_/ C AANBEVELENSWAARDIG! JAC. URLUS Havana 12 ets. sigaar Uw leverancier heeft dit merk voorradig Zoo niét, meldt het ons. Slgarenfabriek FLEVO - UTRECHT D' Poort der Hel (Inferno III)