29 Oct. '21. No. 2314 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Motor- en Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. Binctmn & LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam SIGAREN Fi. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN HAAR MAAT Spoor s Mosterd WA $poörjr_ culemborg ENZ. EENIGE SPECIALITEIT m g| KRIMPVRIJE m GEZONDHEIDSONDERGOEDEREN BH Nederlandsch Fabrikaat |g ||$TRICOTHUISI| jl AMSTERDAM HAARLEM vj§ 2v) **?*? Braettraat 36 Or. Hout«tr«at 143 tm ??^ TEL NOORD SOOa TELEFOON M6a> l '*? LUXE- EN VRACHTAUTO'S B ENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. 1O cent 1O cent Bal- en Avondiclioenen Zijde Brocaad Suède Fluweel Lakledor vanaf f 15.?. F. FEDDEMA «mui(T-Iel. 1H -lEI IU( Vraagt onze Heeren Lak-Dansschoinan CHENARD&WALGKER N A w H Mt Ai Ni Automobieltn en Vrachtwagens H.V. Jutoniobiel Mij. JET CENIRBM" Parkstraat 91 a - 's-6rav0nhage Tel. Haag 3569 Sumatra (BUITENGEWOON) Zandblad DE HIEUW MODEL MICHELIN CABLÉ" Buitenband DE SNELSTE. DE STERKSTE. Bij alle Rijwielhandelaren f e. ui IIIIIllllllllllMtlllllllllMlllllllllUlllllIiiiiiiiiittlllllllllltlllllllltllllliiitlllllllltl DE TENTOONSTELLING VAN G. G.B. (Toespraak bij de oopening op 22 October 1921) Het is hier een juubel-feest, en men juubelt met goede reeden. Er zijn wel echtparen en liedertafels, die juubelen na een half jaar, dan na een heel jaar, dan na 2| jaar en zoo voort. Daaraan heeft Q.G.B, zich niet bezondigd. Het begin van zijn bestaan was geen gejuubel. Er is nog niet ontijdig feestgevierd. Er is beeter gedaan. Er is hard gewerkt. En de vruchten van den arbeid zijn rondom ons ten toon gesteld. Dan mag men zich werkelijk wel verheugen, en een weinig juubelen. En het heuchelijke feit is, dat wij na twintig jaren vol moeyelijkheid en teegenspoed nog beslaan. G. G. B., het geesteskind, dat zoo arm en klein begon, doorzooveelen bespot en slecht .begreepen liet bestaat nog. En zelfs.... het toont teekenen van bloei. Er begint leeven in te koomen. En dat is het heuchelijke dat juist onder bijna eindeloozen teegenspoed .G.B. toch is staande gebleeven, en de proeven van de eerste moeyelijkste jaren heeft doorstaan. Ja, er is reeden tot vreugde en vertrouwen op de toekomst. De kern, het beginsel, is gebleeken zeevast en vuurvast te zijn, het heeft storm en brand getrotseerd. Maar, denk er om, kamaraads, wij staan pas aan 't begin. Juubelt niet te vroeg en niet te luid. Bedenkt de vreesselijke toestand der waereld! Laat het den ganschen tijd van dit feest niet uit onze gedachte gaan: Terwijl wij hier feest vieren, sterven minstens drie miljoen kinderen in Rusland den langsamen hongerdood. Wij woonen hier in een betrekkelijk gelukkig land wij zijn nog booven verdienste gezeegend. De bloei van G.G.B., die veelen verwonde ren zal, hangt met min of meer abnormale toestanden samen. Het beginsel der productieve groepen, te werken zonder patroon, en de eigen werkgeever en werkneemer te zijn, dat wordt door den fiscus feitelijk bevorderd. De staat werkt hier het socialisme in de hand. Maar zoo hoort het ook. Dat is de juiste richting voor de toekomst. Dat is ook de eenige richting waarop bloedige revoluties kunnen vermeeden worden. Want de groote beginselen van G.G.B, zijn niet dwang of geweld maar arbeid, vreede en broederschap. Houd aan die beginselen vast en ge zult veiliger zijn dan achter loopgraven en prikkel draad. Alle verwijten teegen socialisme en commu nisme worden hier, in G.G.B., krachteloos ge maakt. Wij willen niemand door geweld van zijn macht berooven, zooals de klasse-strijders dat willen de wapens van G.G.B, zijn: eer lijke arbeid, onderlinge steun, liefdevolle samenwerking". Maar ik wilde u, in 't kort, op deezen feest'avond een paar ernstige waarschuwingen doen hooren. Ge weet wel, dat ik niet ben een geest-drijver, Of een partij-leider, of een op macht en eer beluste politikus. Ik heb u mijn raad gegeeven: Werkers, werkt voor elkander, en houdt den grond in gemeenschappelijk bezit". Deeze eenvoudige maar rijke beginselen hebt gij vast-gehouden. Heb ik ooit beproefd geestesdwang op u uit te oefenen? Als vrije mannen, uit eigen inzicht, uit eigen beweeging, hebt ge mijn raad gevolgd. Maar ik ben onderwijl nog meer vooruit geloopen, op verkenning.zou ik kunnen zeggen. En ik dank God, dat ik teegen het eindevan mijn leeven kan zeggen, dat ik in maatschap pelijk opzicht niemand op een dwaalspoor heb gebracht. iitMMiiitniniiiiiiiinniinnniiiiiiiHiniMiiiMliiiitiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiniiiiininiiiiiiii iiit iiiiin In sociale dingen heb ik geen groote dwa lingen begaan, en behoef ik niets terug te neemen. Ik draag geen verantwoordelijkheid voor volks-misleiding. De weg, dien ik wees, schijnt mij nog steeds de beste, En G.G.B, is daarvan een voorbeeld. Maar wie den weg verkent, waarlangs een groote meenigte moet volgen, die wijkt dan weer eens links, dan weer eens rechts van de baan af, om het beste pad te vinden, al blijft hij .het groote doel standvastig voor oogen houden. Soms zelfs is hij heelemaal uit het gezicht en men denkt hem verdwaald of verlooren. Maar de weg moet gevonden worden, en niet voor enkelen, maar voor honderd-dui zenden, voor miljoenen. Wat wij nu hier bewonderen als producten van vrijen arbeid en verstandige coöperatie dat is nog maar een heel klein begin. Er moet een tijd koomen, dat G.G.B, zijn landerijen, zijn mijnen, zijn olie-bronnen, zijn magazijnen en zijn reuze-fabrieken heeft in alle landen ter waereld, dat de groote stoombooten onder de vlag van G.G.B, alle zeeën bevaren en alle havens be zoeken. Dat duizende welvarende hoeven in alle volken, tot een machtige coöperatie ver bonden, voedsel schaffen voor de opwoonenden zoowel als voor de aangeslootenen in alle landen. En dat er vrijen grond is verooverd, langs den weg van eerlijke arbeid, vrijen grond, waarop jaarlijks aan duizende nieuwe arbeiders geleegenheid wordt gebooden om door hun arbeid te bestaan. Er is nog geen vrije grond in de waereld, nergens, en daarom is er ook nog geen vrije arbeid, geen vrije concurrentie of competitie moogelijk. Zulk een grootsche ontwikkeling moet G.G.B, tegemoet gaan, omdat het zelfzuchtig en liefdeloos zou zijn, in kleinen kring zich op te sluiten en de waereld verder te verwaarloozen. Zulk egoïsme zou niet geduld worden. Daarmee zou de ideale strekking van G.G.B. verlooren gaan. Houdt vast aan uw idealisme, het moet uw kracht zijn, uw toeleg en tegelijk uw beveili gingWordt ge door welvaart en oovervloed be dorven, dan zal de gansche waereld u be spotten en verachten. Laat ge u door toenemende welvaart niet van den weg af lokken, houdt ge standvastig vol in uw idealisme, dan zal de waereld u zeegenen. En de macht der kapitalisten zal op u afstuiten. Tot-inog^toe zijt ge geslaagd, omdat er nog niet veel te verdeelen viel. Maar als de voor spoed komt, en_het geld stroomt binnen; zooals te verwachten is zult ge dan uw idealisme behouden en denken om uw minder gelukkige broeders op de gansche waereld, om de arme vrouwen en hongerlijdende kin deren? Niet alleen door aalmoezen zult gij ze helpen, maar meer nog door het voorbeeld van uw verstandigzelfbedwang,uw vrije arbeid, uw gemeenschappelijk bezit, uw praktisch en gematigd communisme, uw oovervloedige productie. Ge zult vijanden krijgen, niet alleen vér wag, ook in uw onmiddellijke nabijheid. Ik zie den strijd al ontbranden. Uw eigen kama raads zullen u verwensenen en benadeelen. Want ge kunt niet onmiddellijk iedereen opneemen in uw groepsverband. En degeenen die buiten staan, de onvrijen, die werken in dienst van het kapitalisme, die zullen u be nijden en beschimpen. Dan zal eerst de rechte klassenstrijd be ginnen, de strijd tusschen vrijen en onvrijen, tusschen de vrije gevestigden op den grond van G.G.B, en de loonslaven zonder bezit of eigen huis. Die strijd zal scherp en bitter zijn. Maar ik raad u, weest eedelmoedig in dien strijd. Verscherp hem niet noodeloos. Prikkel den teegenstander niet, en zet uw poorten zoo wijd moogelijk oopen voor hen die zich bij u aan willen sluiten en de loonslavernij ontvluchten. Zoo wijd als economische nood zaak het toe laat.Laat uw teegenstanders voelen dat ge ook voor hun best werksaam zijt. En steunt hen in hun kamp met den kapitalist, die hen nog in zijn macht heeft. En hebt geen minachting voor politieke actie. Waardeer het goede en noodzakelijke in den politieken strijd. De staat dat zijn wij zelven. En zonder staats-inmenging zou ons volk in de laatste jaren voor drie-kwart zijn uitgestorven. Zij, die meenen, dat alle heil van den staat moet koomen, die alles verwachten van de politiek, en denken, dat men socialisten kan kweeken door een politieke partij-opvoeding zulke menschen denken dwaas en onprak tisch. Alleen gemeenschappelijke arbeid voedt de .menschen tot socialisten op. Maar eeven dwaas zou het zijn, alle inee'doen aan de politiek te verwerpen, en de voordeelen, door politieke actie verkreegen, te versmaden. Daarom raad ik u, houdt u niet onver schillig, maar sluit u aan bij de groep, wier 'doel u sympathiek en duidelijk is. Onthoudt deezen raad. Gij kunt niet buiten politieke actie. « Gij moet u onderwerpen aan de wetten van :'t land. Aan de voorschriften van uw gemeente. .Wie dat niet doet, is als een_dwaas, die links blijft uitwijken inplaats van rechts omdat hij zich niet met politiek wil bemoeyen. Ja, het' partij-weezen is verderfelijk, en geeft aanleiding tot haat en verbittering, tot eerzucht en macht-dorst. Maar het is niet noodig. Men kan zich poli tiek groepeeren om n wettelijke maatregel te bevorderen. En daarna de groep opheffen. Zoo was het met de beweeging voor vrouwen kiesrecht. Zoodra het doel was bereikt, hief de groep zichzelven op. En zoo is 't nu met de veroovering en vrij making van den grond. Een partij, die opheffing van de grondversperring beoogt, en niets anders, zulk een partij moet gij steunen. Ze doet werk voor u, ze heft de slagboomen op, die het volk belem meren in hun productie..Ze bevrijdt den grond van monopolie en versperring. En als ze haar doel heeft bereikt, heft ze zichzelven op. Zulke groepeeringen kunnen vrij zijn vau partijgeest. Zij kunnen dienen het groote doel, dat ook uw doel is. Dat is het allereerste wat wij willen: grond en arbeid moeten bevrijd worden, en deeze twee hangen onverbreekelijk samen. Vrije arbeid is niet moogelijk zonder vrijen grond. Gij oefent u nu in vrijen arbeid waarbij ieder tegelijk werkgeeveren werkneemer is, waar geen patroon, geen aandeelhouder op u woekeren kan. Maar zoolang de grond niet vrij is, zoolang zijt ge nog in de macht van den grondbe zitter, den kapitalist. Want alle kapitaal-bezit komt neer pp grond-bezit. Daarom moet de grond bevrijd worden, en aan ieder werkwillige geleegenheid worden gegeeven tot productieven arbeid. Ons land moet waarlijk ons land zijn, en niet in de macht van enkele bezitters. Vrije arbeiders, op vrijen boodem,dat is het doel. En een politiek werksame groep die u bijstaat in het bereiken van dat doel, die moet ge ook- steunen, daarmee moet ge samen werken. Zulk een partij is de Grondpartij, en ik raad u, u niet te laten bang maken voor woorden zooals politiek" en partij". Tot nog toe heb ik u goed geraden niet waar? Thans raad ik u nadrukkelijk, steunt hen, die uw helpers kunnen zijn in het par lement. Daar dreigt de reactie. Daar dreigt zelfs het afschuwelijke gevaar, dat men weer de dood straf wil invoeren, met schavot en beul. En dat door menschen die zich christelijk noemen! Weest op uw hoede! Sluit u niet op in uw kleine groepen. Neemt deel aan het oopenbaar leeven. Zoo alleen_kunt ge de honderd-duiGedeeltelijk overzicht van de tentoonstelling van G. G. B. iiiiiimiliiiiili'iiilliiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii zenden helpen, die op uw hulp reeketleri. Laat uw schoone leuze klinken: vrije arbei' ders op vrijen boodem\ Nederland aan de Nederlanders! en niet alle menschen der waereld samenwerking ert broederschap, in eerlijken arbeid. Maar nu nog een gewigtig slotwoord* Wie vrijheid verlangt, moet weeten dat daartoe zelfbedwang en tucht onmisbaar zijd/ En ik wil hier als mijn vaste oovertuiging uitspreeken, dat G.G.B, en vrijen arbeid alleen dan moogelijk zijn, als ze samengaat met waarachtig christelijke liefde, en christelijk-e deugden. Ik zal hier niet oover heilige dingen spreekèri. Maar alleen dat wil ik zeggen, dat waar het socialisme zich afwendt van den Godsdienst, het hoopeloos verlooren gaat. De voornaamste oorzaak van de teegerispoed en ontaarding bij alle revoluties van de laatste eeuwen, is de afwijzing van den Godsdienst. En zelfs nu, in Rusland, is het gebleekeri, dat de poogingen om de godsdienstige nelgingen der menschen teegen te gaan totaal mislukt zijn. Het arme, misleide Russische volk blijft vasthouden aan zijn religie, en dat zal zijn redding worden. Wat ik u zeg, is de uitkomst van veel doert en denken, en vaneen lange leevens-ervaring. Gij kunt uw doel bereiken, vrije arbeiders te worden op vrijen grond een gelukkige maatschappij is denkbaar en ten volle bereik baar. Dat is voor mij booven allen twijfel/ Maar die vorming eener nieuwe maatschap pij zal alleen gelukken als het een godsdien stige, en een christelijke maatschappij wordt. En wanneer de menschen gansch en diep door drongen worden van Jezus' zending en Gods Vaderschap. FREDERIK VAN EEDËN iiiiiiiiiiiiiMiiiiiilliliiiiiiiiiiiiiliiiiiiiimiiiiiimiimiiiillliiiiiiiiMflfHiMt SPAAHSOH, EHGELSOH, FR AH S OH, DUITS OH eiO Borlitz-School Heorengpmoht 4-&1 H, 3286 Pract Onderwijs door bnitenl. Leeraren