5 Noy. '21. No. 2315 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Als tweede niet minder belangrijke factor wordt aangegeven, dat, eveneens in verband met den lagen stand der valuta, de Dujtsche industrie in staat is, eene doodende concur rentie aan het buitenland aan te doen en van die omstandigheid ook een ruim gebruik maakt om hare productie tot het uiterste op te drijven. Het gevolg hiervan is, dat bij de Duitsche ondernemingen, bijna zonder uitzondering, groote bedrijvigheid bestaat, groote winsten gemaakt worden, hooge dividenden uitgekeerd, of, waar zij er den voorkeur aan geven een groot deel der winsten in het bedrijf te laten, waardevolle claims aan hare aandeelhouders aangeboden worden. Indien het te verwachten was, dat deze toestand zal aanhouden en wellicht verdere vorderingen maken, zoude de thans in vollen gang zijnde hausse-beweging aan de Duitsche beurzen gerechtvaardigd zijn. Maar is zulks inderdaad te verwachten? Het tegendeel is waarschijnlijker te achten. Reeds zijn er teekenen, die er op wijzen, dat het overige Europa en Amerika, die hare nijverheid bedreigd zien door de tot gloeihitte opge wekte bedrijvigheid van Duitschland, gaan inzien, dat de door het vredestractaat aan dat land opgelegde lasten, in de eerste plaats in het eigen belang der geallieerden, zullen moeten verzacht worden en gestreefd, zooal niet haar eene verbetering, naar eene stabilizeering der valuta. Geraakt men daartoe dan verliest Duitschland een groot deel van den voorsprong, die het nu heeft en is het zeer te bezien, of hare industriën, die bij de tegenwoordige massa-productie groote win sten?al zij het in laaggeprijsde marken maken, bij inkrimping dier productie ook nog maar eenigszins bevredigende resultaten zullen kunnen opleveren. En de beurzen, die thans het aanhouden en zoo mogelijk het uitbreiden daarvan in de toekomst sterk in de koersen disconteeren, zullen al heel spoedig tot het andere uiterste overslaan en bij teruggaande conjunctuur minstens even sterk uitdrukking geven aan de vrees, dat het nu ook voor goed gedaan is met de overheers enen de positie van Duitsch land in de industrie. Wanneer ik meen op deze mogelijkheid in een Nederlandsch blad te moeten wijzen, dan geschiedt zulks, omdat mij gebleken is, dat de wilde speculatie meer bepaaldelijk aan de Berlijnsche beurs zich niet beperkt tot de inheemsche speculanten, maar ook gevoed wordt door heel wat buitenlanders, en ook met name Nederlanders, die hopen hunne verliezen in mislukte marken-speculatie te zullen goed maken door speculatie in Duitsche {industrieele aandeelen De koer sen dezer aandtelen gaan van den eenen dag op den anderen honderden percenten op totdat op een goeden dag de bom barst en zooals gewoonlijk in die gevallen door een algemeen sauve qui peut gevolgd wordt, waardoor zelfs de beste dier waarden niet dan tot enorme verliezen te verkoopen zijn. History repeats itself. In tijden als deze, heeft het zijn nut de lessen van het verledene te bestudeeren en na te gaan wat in vroegere gelijksoortige gevallen heeft plaats gehad. Daarom wensch ik hier in herinnering te brengen, wat in het begin van de acht tiende eeuw in Frankrijk met de creaties van John Law en in Engeland met de South Sea Company en hare geaffilieerde maat schappijen heeft plaats gehad. In beide gevallen werden de instellingen aanvankelijk opgericht om de berooide schat kist aan geld te helpen. Law richtte zijne Compagnie d'Occident", later omgezet in de Compagnie des Indes, op onder de leuze om den handel op Louisiana, Canada en de Westkust van Afrika te controleeren, maar feitelijk om allerlei contracten met de re geering voor de verpachting der belastingen, het beheer van het tabaks-monopolie enz. af te sluiten, terwijl de maatschappij harer zijds voor den dienst der Staatsschuld zoude zorg dragen. In minder dan geen tijd stegen de aandeelen van f r. 500 tot f r. 5000, tegen welken koers in October 1719 nieuwe aan deelen werden uitgegeven. In November waren zij tot fr. 10.000 en begin Januari 1720 tot fr. 18.000 gestegen of 3600 pet. In eene vergadering van aandeelhouders werd eene winst- en verliesrekening over gelegd, een winst van ca. 30 pet. op een nomi naal kapitaal van ruim 300 millioen franc aanwijzende, terwijl een dividend van 40 pet. gedeclareerd werd, blijkbaar toekomstige winsten disconteerende. Intusschen, ofschoon op den koers van 3600 pet. voor de aandeelen dat dividend nog slechts iets meer dan l pet. van déeffectieve waarde vertegenwoordigde, bleef de speculatie aanhouden. Fortuinen wer den in een enkelen dag gewonnen en verloren en de opwinding werd zoo groot, dat de re geering zich genoodzaakt zag, de Rue Quincampoix, waar de handel in fondsen ge dreven werd, voor dien handel te sluiten, ongeveei op dezelfde wijze als, eentge maanden geleden, te Amsterdam het handelen in marken op het Damrak verboden werd. Echter met hetzelfde resultaat, nml. dat het gedobbel daardoor niet gefnuikt werd, maar gedreven naar andere obscure hoe ken van de stad, waar de speculanten voortdurend op den uitkijk naar de politie stonden. Lang duurde de vreugde echter niet en reeds kort na de declaratie van bovenbedoeld dividend begonnen de aandeelen te dalen, eerst langzaam, maar daarop met zulke groote sprongen, dat reeds in den voorzomer van 1720 een paniek ontstond, die den 16den Juli van dat jaar culmineerde in een run op de Compagnie des ? Indes, die tengevolge had, dat de aandeelen niet alleen waardeloos werden maar de instelling hare deuren moest sluiten en hare deposito's niet kon betalen. Bij een toen ingesteld onderzoek bleek, dat bij eene circulatie van drie milliard franc nog niet ten volle 10 pet. dekking aan metaal en handelswissels aanwezig was. Een ongeveer gelijksoortig verloop had de South-Sea" bubble in Engeland. In 1711 opgericht, verkreeg de South-Sea Company het monopolie voor den handel op de ZuidZee (Pacific Ocean), waartegen zij op zich nam belangrijke voorschotten aan de regeering te verstrekken, op onderpand van diverse belastingen enz. Tot 1720 werkte zij kalm, maar in dat jaar werd eene nieuwe overeenkomst met de regee ring Jgesloten, waarbij de South Sea Company op zich nam de Staatsschuld over te nemen, waartegen zij verschillende voorrechten ver kreeg. Van dat moment af, begon de specu latie in de aandeelen. Na in 1719 nog pd. st. 126 genoteerd te zijn geweest, stegen zij in April 1720 na het sluiten van bovenbedoelde overeenkomst tot pd. st. 310, om succes sievelijk tot pd. st.-500, in begin Juni tot pd. st. 900. en tegen het einde van Juni van hetzelfde jaar tot pd. st. 2000 te stijgen. In eene beschrijving uit dien tijd lees ik o.a. Hetzelfde gebeurde in London in Change Alley, wat in Parijs in de Rue Quincampoix had plaats gevonden. Edellieden en burgers, kooplieden en landjonkers, rechters en bis schoppen, vrouwen uit alle klassen der maatschappij verdrongen elkander in de Alley. En zelfs de koning werd door de infectie aangetast. De kunstmatige rijzirvg in de aandeelen veroorzaakte eene even kunst matige vermeerdering van schijnbare welvaart en eene nooit te voren gekende weelde ont stond overal in het land. Speculanten en avonturiers, bedwelmd door hunne denk beeldige rijkdommen, kochten de zeldzaamste lekkernijen en fijnste wijnen, zonder eenigen smaak of gezond oordeel kochten zij de meest luxurieuse meubelen en rijtuigen." In n woord: hetzelfde wat wij in de laatste jaren van de O.W'ers gezien hebben; alleen schijnt het toen op meer grotesken schaal gedaan te zijn. Het gevolg was, dat de prijzen van alle artikelen enorm naar boven gingen en lieden met matige inkomens genood zaakt werden of om mede te speculeeren of om gebrek te lijden." Ware het daarbij gebleven, dan zoude het nog niet zoo ernstig geweest zijn, maar het succes van de South Sea gaf aanleiding tot de oprichting van allerlei andere maat schappijen tot doeleinden, bij het lezen waarvan men zich verbaast, hoe daarvoor ooit een penny kan verkregen worden. Niettemin werd op die wijze voor meer dan pd. st. 300 millioen op die verschillende maatschappijen ingeschreven. Maar ook hier volgde de terugslag reeds vrij spoedig. In Juli werd eene vervolging tegen de South Sea Company ingesteld. Toen stonden de aandeelen nog pd. st. 850.?, hielden zich tot begin September op nog ongeveer den koers van pd. st. 700, om in den loop van die maand met versneld tempo tot pd. st. 175 te dalen. De directie trachtte de markt nog op te houden door belofte van hooge dividenden, maar even lichtgeloovig als het publiek te voren geweest was, even weinig vertrouwen had het toen in die beloften. Eene volslagen paniek volgde; duizende vroeger welvarende families werden tot den bedelstaf gebracht; velen waren niet in staat de geleden verliezen te overleven en begingen zelfmoord en alleen zeer enkelen, die meestal toevallig bijtijds verkocht hadden, konden fortuinen in veiligheid brengen. Bij de toen ingestelde strafvervolgingen tegen bestuurderen der Maatschappij kwamen nog ergelijke blijken van bedrog en van om kooperij van hooggeplaatste personen aan het licht, waardoor groote verontwaardiging .bij het publiek werd gewekt, Terwijl enkele der beschuldigden vrijgesproken werde,n, werd de groote meerderheid veroordeeld tot hooge geldboeten, confiscatie hunner bezittingen, ten bate der slachtoffers en vervallenverklaring uit hun ambt. Hoe ernstig deze les ook voor het Engelsche publiek moge geweest zijn, zij kon niet verhinderen, dat men honderd jaar later, in 1825, weer in dezelfde fouten- verviel. Toen werden allerlei zwendel-maatschappijen opgericht, waaraan het publiek voor een no minaal bedrag van pd.st. 372 millioen deelnam. In werkelijkheid was het verlies echter veel grooter, daar voordat de debacle kwam, de speculatie den koers van vele dezer aandeelen tot ettelijke malen het nominaal bedrag had opgedreven. En om nu tot eene conclusie te komen, ten aanzien van de thans aan de Duitsche beur zenwoedende speculatie, kan niet anders ver wacht worden dan dat men ook hier van den eenen dag op den anderen voor eene geweldige inzakking zal komen te staan. Wel schijnen de meeste ondernemingen op een op zich zelve goed gefundeerden grondslag opgericht te zijn en niet het karakter van zeepbellen te hebben als in de tijden van Law en de South Sea Bubble, maar de expansie, die zij onder den invloed der omstandigheden ondergaan hebben, sluit voor de toekomst gevaren in zich, waarvan de omvang niet te overzien is. Daarom is het geraden zich verre te houden van eene speculatie in deze reeds topzware papieren. Maar vooral hoede men zich voor den waan, dat zoolang de beweging aanhoudt men zonder gevaar aan de speculatie kan meedoen, omdat men zich nog altijd, wanneer de terugslag in aantocht is, zonder schade kan terugtrekken. Dit nu is, zooals de geschiedenis van de hier besproken debacles aantoont, in werkelijkheid nimmer het geval. Komt de debacle, dan komt zij vrij plotseling en met zulk een kracht en geweld, dat het niet mogelijk is zich tijdig terug te trekken. Daarom hands off." J. D. SANTILHAN lllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllltltiiilllllllllllllllllI MINIMUM IIINIIII.IIIIHIIIMIIIMH iiiMiiimiiiiMiiiiiiimMiiiiiiiiimiiiiMmiiiiiMMiimiiiiiiiiiiiiitiiHiiiiiiiiiiU^ DE TWENTSGHE BAHK Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage, Dordrecht, Utrecht, Zaanda^n. Gestort kapitaal f 35 500.000.?Reserven: circa f 12 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B.W. BLIJDENSTEIN & Co., 55-56Threadneedlestreet London E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding. In-en Verkoop Wissels op Binnen-en Buitenl., Vreemde Munt, Coupons. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Rembourscredieten in Noord- en Zuid-Amerika. In- en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposits. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieten aan Handelaren en Industrieelen bij hare afdeeling CRED1ETVEREEN ICING, hetzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Boute voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar _ _ _ _ _____ 2 % Tien dagen opzegging 2J4 Een maand vast . . ) op nader overeen te komen Een maand opzegging f voorwaarden. Drie maanden opzegging . . . 3| % Vanaf den dag der opZes Maanden . . . 4 zegging wordt J % Een jaar . . . . 4j minder rente vergoed. Voor andere termijnen, zoomede voor groote bedragen, ? volgens overeenkomst. :OHTYAM-eiiBETAALKAS | lieuwi Doslenstiaat 20-22, AmitBriam Renteverg. voor gelden deposito l met l dag opzegging 2 pCt. l Bedr. tot ? 20.000 terst. betaalb. l met 10 dagen opzeggirtg 2% pCt Voor andere termijnen op nadet overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING, geopend: opWerkd.v.8% v.m.tot 4 V»uur n.m. op Zaterdagen en Beursvacantledagen des morgens v. 8% tot 12 uur. Loketten van ?2.50 per maand ? 10.?per Jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen . . . J8.700.000. Pandbrieven .?18.600.000. Reserves l .000.000. Hoofdkantoor: te 'S-G R A V E N H A O E, NASSAULAAN 23. Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: <U% en 5% PANDBRIEVEX TEGEN BEURSKOERS in sfuUen van f 1.000?, f 500.?en f 100.-, MET VERPLICHTE JUftUJKSCHE UITLOTING, aanvangende 1923. Da Directie: Mr. D. VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUGGEN OME. HAARLEM 6 pCt. PANDBRIEVEN a 99 pCt. te beginnen 1923 jaarlljksche uitloting van 4 pCt, ' DËB^E DÓLLEMAN SNETHLAOE> 's-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97. Na 10 jaren a pari opeischbaar. Hypotheekbank voor Amerika 's-GRAVENHAGE 6% Pa n EI e ven 97* Of 2 /o Opeischbaar na 10 jaar a pari. PlAMDBBIEVCM Assurantiekantoor J. Herm. Sehr oder, Heerengracht 124/128 Amsterdam. Telefoon N. 329. Verzekering van kunstvoorwerpen tegen alle schade. Billyke premiën. DB Hollandse!»oorseiiotbink HAARLEM, KRUISWEG 70 Bijkantoor: Amst., Keizersgr. 604 Rotterdam, Wijn haven 129a, 's-Gravenhage, Ged. Bargw.38, Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 5OO en verkoopt 4H % schuld brieven in stukken van / 1000, l 500, ? 100 en / 50. DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 6.50 per half jaar Levensverzekering Maatschappij flrnbem Bijkantoren te Weltevreden en te Medan. Vraagt de nieuwe polisvoorwaarden. IEDEIUIOSCIE Gestort Kapitaal ....... f 80,000,000.?. Statutaire Reserve ....... f 18,979,250.?. Buitengewone Reserve ..... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE. Vestigingen in NEDERLANDSCH-INDIË, STRAITS-SETTLEMENTS, BRITSCH-INDIË, CHINA en JAPAN. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Inoasseeringen en Financieeringen Schriftelijke en Telegrafische Credieten. Reisoredietbrieven. Deposito's Rekeningen-Cou rant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. RENTEVERGOEDING VOOR DEPOSITO'S: Met n Jaar opzegging 4J pCt. Voor andere termijnen nader overeen te komen. loltiii IfDoihiiktiok m imiflioil Opgericht in 1864 Viltiakiid Niitnhippilik Kioltnl f 5.000.000 Verstrekt geld op eerste hypo theek zonder vooruitbetaling van rente. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhayen 25 te R'damof tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Kijks. De Dir. Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TE REEPMAKER, Mr. M. P. C. v. WIJK DE HAARLEMSCHE HYPOTHEEKBANK. 6% PandDrieven tegen Amsterdamschen Beurskoers ss ociatie tfÜerf/ïeini <fe ~f/omper(z 1S34- en (jredMaerecniging 1S53 Qfapitaal en Oleseroex . . . ? 19. 500.000 een jaar vas/. V/i fo zes maanden opzegging . . . Vk % drie maanden opzegging . , . 33k % (?Voor andere fermijnen op nader overeen {e Komen voorwaarden Qjepasifo-Oleglemerrf ver/ïrijglaar bij alle fanfaren der Cüan/t \ Slf rinnl erpothiikhiik ti Isttirfn Directie: Mr. H. H. C. CASFENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder con trole van het Algemeen Administratie- en Trustkantoor 6% Pandbrieven uit tegen 100%. INCASSO-BANK Amsterdam ? Rotterdam - Almelo - Arnhem ? Cnyk - Delft - Dord recht - Enschedé? 'g-öravenhage - Gulpen (I.) - 's-Hertogenbosch Hilrersnm - Leeuwarden - Maastricht- Nflkerk -Tllbwgr - Utrecht ? Uden - Wonmurwn- - Wtjk WtJ Dwstade - Zaandam Volgestort Kapitaal f 25.OOO.OOO.~Rosorvo i 5.O11.7OO.Effectenorders Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapier Cheques Buitenl. Wissels WIJMHA VEH 94 a. Uitgifte van EpCtPandbrievefl tegen tien koers van 98 pCt. De Directeur Mr. W. C. MEES IBOTTEBDAM AMSTERDAM 'g-GRAYENHAGE KAPITAALenftiSERVEN f 110,000,000 Utrechtsche Hypotheekbank UTRECHT Pandbrievon ruim f 32.OOO.OOO.?. De Bank stelt beschikbaar: 512 pCt. Pandbrieven a 99 pCt. In stukken van f/000.-, fSOO.- en f WO.-, met verplichte uitloting a pari in 25 jaren De Directie: Mr. A. J. S. VAN LIER. Mr. P. R. HOORWEG. i Handelscredieten Voorschotten in Rekening-Courant Deposito's Cheque-Rekeningen met rente-vergoeding j Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving j SAFE DEPOSIT SCHRETLEN & C2 AMSTERDAM. « NIJMEGEN, Stadsgracht int.Tel. H STQ1 en M 9128. Int.Tel. 1379 «n 1701. Deposito en Rekening-courant. 'S-GRAVENHAGE 5\ Partner a \\\