Historisch Archief 1877-1940
12 Nov. '21. No. 2316
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
i
DE JNO VEMBERiS^TÖRM ,
' -: Tetkening voor at Amsterdammer" van Joh. Braakensltli
llllllltllflMIIIIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIllllllHlllllllllllflIIIMIIHIIIIIIIIIMItHIIIIIIIUIIIIIIIfUIII
AN ENGLISH OFFICER'S ADVENTURES IN HOLLAND
whilst. chasing that elusive necessity
"A JOB"
'(Deze artikelen zijn door den schrijver bestemd voor de "Daily Mail"*en de Amsterdammer."
Red.
good Dutchmen and their homely vrouws.
At times even hurgry, and lonely often, it
cheered me so immensely, this feeling and
knowiedge that these good people who, like
us and the rest of the tired nervy" old world,
have the same internal domestlc troubles,
labour, unemployment etc. etc., have opened
PREFACE
Surely my first duty, before starting to
feil you of rtiy experiences over here, must
?toe thist to publicly express, how reafly
grate-fiifc I feel for the exfraordlnary kind
symgathetic and so friendly hospitality which it
Jias been my luck'to expcriehce from these
their hearts and so often their homes to me,
into which I have so thankfully sometimes
crept, disappointed often, "fed up"
somelïmes, but despairing never, and it's
been just this touch of sympatby that has
kept my flagflving. I'm no diplomat, Heaven
save me, but l've wandered the world over all
my life and. as R. W. Service says, "one learns
to know oneself and men"; and this Isee and
know, that the Dutch love us English more
than any other race, and what is more,
respect and trust us; and surely it would be
well for us as a nation never to forget this.
And now to concentrate my thoughts, and
try and recount facts as they have befallen
me in this complex land of windmills,
waterways, and wondefful trams, gfapes, beer,
cheese and mosquitoes!, wooden sabots and
Parisian swade sJloes, pretty fresh gtrls with
lots of stöctóng t on bicycles, homely laeHes
w>th their.fresh.babieg on biclyctes, plump
men with their plump wives,bumpingoverthe
cobbled stfeets on bicycles, and the
hundred and one sights and sounds that daily
make one "love Holland more.
INSPIRATION
A wretched wet day in Town, and a useless
search round the walls of that poor old,
hopelessly depressing, but well meaning Officers
Association, did it. With my currënt account
at the bank nearly a negative quantity, and
the prospectof more immêdiate funds?remotë,
says I to myself, "son, you must get a move
on^ but how, when and where the Lofdönly
knows."
Now I can't thiïik without' smoking and
I'd always rather smoke than eat, if of the two
luxuries I had to choose one; so into ac hop
for an box of "Kensitas", my favourite
virgins and then up "from the back of the box
with a bang comes my .jnspiration." "l'ill
see the boss at the factory and get him to
place me," so off to Commercial Rd I buss and
with a spasm. of "bonne chance," I' mshown
right into the Manager. "YesSir, which brand
do you require, and these are our trade prices."
"Thanks very much," I murmur huskily, "but
just a sample of each of your specialities,
and so at the end of a month, if my work
pleases you, will do me, and Sir, if possible,
l'd like to stake my claim in Holland." He
was going to refuse, but thank God was a
young man himself, and a sportsman and
something I suppose touched nis sense of
humour, 'cos the next thing I realized was, l
was on my way to Victoria to cabel the
boattrain for the Hague, a very new but keen as
mustard Salesmanager, but only if I found
the prospects for business in Holland good.
? Third class train and 2nd steamer to the
Hook cost me 3. I turn into my bunk at
Harwich at 11 o'clock with a couple of nosey
sheenies snoring a duet above and below me,
but what of it; and l there and then thank
God for "my chance." Another "inspiration"
and out l tumble, bumping my friends
intu wakeful bad temper and off goes a wire
to some good Dutch friends l met at St.
Moritz last year. "Surely little Poppie and
her brother haven't quite forgotten me",
thinks I; so bang goes five bob and good luck
speed you, little wire.
l'm awakened at 6 in the morning by the
steward with a cup of steaming coffee. "Ship
alongside, Sir," "and there's a jug of hot water
in the lavatory for you" and after a wash
and shave (I notice certain Hebrew gents
neither wash nor shave, and have a hobby of
sleeping plus costume !). l'm up and on deck
to catch my first sight of Holland. Imagine
me then on a certain snappy morning,
nursing a ten cent (2d.) cigar in my teeth, as I
swing jauntily along the quay, waiting for
the train from the Hague. The brilliant
sunshine playing on the canal, which stretches
into the misty distance like a band of steel,
beyond
smister
suddentywtta rumble the train js in >
station and mydear little friend Poppfêand hftt
brother are gripping my hands "Hullo, little- .
thing," says l, "and how are we£' "Oh" so
happy to see you again, and l've taken a f
small room for you in the Hague and you
must come and feed with us, aH tó-day",;
and then she looks thoughtful, "but its oh
such a sma.ll room l've taken, because. I
think at first you must be a poor boy, till
you are a rich one." "Dori't lose any sleep .
over me, Poppie, l'ill be alfight, you'll see,
and you and your happy smile means luck."
By this time the train starts, and here stops
my first .chapter.
RIJM-KRONYCK
Ontwapening
De hongerstaker Groenendaal
is blozend, dik en rond
de dokter heeft hem onderzocht,
zijn hersens -zijn gezond. .
Hij zit in de beklaagdenbank
en heet de wereld valsch x
zijn meisje hangt er overheen
haar armen om zijn hals.
De wapens neer! Te Washington
zal dat de leuze zijn,
en Groenendaal begon maar vast
een zaakje in het klein.
Daar zitten de principes vast,
nu Groenendaal begint,
gaat er een storm door Nederland
(nog sterker dan de wind).
Wie redt ons uit dit scheef parket
wie redt het vaderland?
Daar komen reeds de helden aan,
niet bommen in de hand.
Een lont.... gelegd in 't nachtelijk uur,
dan rook, en stank een slag,
en rinkelend gaan de scherven neer
langs heel den Frankenslag.
De wapens neer, naar Washington !
of, wijt ge ''t in het Fransen:
la, peine de mort sera suprimée,
qti' les -assaseins comméncent!
Al maken de ontwapenaars
thans -voor de kamer queue,
men neemt hen als geweldenaars
niet meer erg au sérieux.
Eerst hongerden zij voor-den schijn
toen werden z' onbeschoft
en thans is met een luiden knal
hun bom-bast uit ontploft.
MELIS SrOKE
l UIIMMIIlllMIIIIUIMIIHIIItltnilttfl Illllll
IIIIIIIIIIIIIMtll ?"tMf«iniHlllllllillllMnillMIIMIII|tflHIIII||||t|
flUlllmlIIIIMItlHIIIIIIHII
niiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiuiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiHiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiïiiiiiiiiiiftiiiiriifiitiiiiiiiiiiitliHiiHiiMiiiilMiiniiitliiiiiinuitHiniiiiiiiiiiiiiituviiifc
.... een kreet van pijn kon ik niet weerhouden . . ."
De Inspecteur der Harems
? Een gesprek met den nieuwen functionaris
/(Met teekeningen voor de Amsterdammer" van
:. Is. van Mens)
Het is niet algemeen bekend dat de Volken
bond onlangs een nieuwen functionaris op
humanitair gebied benoemd heeft.
Toch, is deze benoeming van voldoende
.belang om er de aandacht even op te vesti
gen, ware het slechts om aan te toonen welk
een veelzijdig eri actief lichaam het is dat
te Genève zetelt.
Te Constantinopel is, bij het ter perse
gaan van deze regelen, die nieuwe functio
naris reeds in functie.- Wij w^ten niet in
hoeVerre hij zijn bezigheden al heeft opgevat,
maar gedurende het korte onderhoud dat
wij met hem mochten hebben vór zijn vertrek,
kregen wij wél den indruk dat de hem toe
vertrouwde zaak in goede en ervaren handen is.
? Bovendien moge het de Nederlandsche
landen verkwikken te vernemen, dat de
benoeiAingc .'yan dezen ambtenaar weer een
landgenoot gebracht heeft in het
ambtenaren? corps Van den volkenbond, een ambtenaar
weliswaar die niet dagelijks zal samenwerken
met onzen mederedacteur Prof. v. Hamel
en den beer de,,JR9ode, .maar die dan toch,
-?evenmin; als wij, ons land .vergeten zai," n
de uitoefening van zijn verantwoordelijke
taak.
De inspecteur der Harems zal de belangen
behartigen der slachtoffers der Turksche
veelwijverij, d.w.z. tot een zekeren grens, n.!.
voor zooverre de haremvrouwen die hulp
wenschen, op grond van nationaliteitsrechten
en moreele bezwaren.
Aan hem valt de eervolle en benijdens
waardige taak ten deel die ongelukkigen
te bevrijden van het gezelschap hunner
medeechtgenooten, en er behoeft niet op gewezen
te worden welk een eisenen van tact en
zelfbeheersching deze taak van haren
uitoefenaar vergt.
De heet Jansen, de nieuwbenoemde func
tionaris, ontving ons in den kring zijner
familie. Hij is een groot en zwaar gebouwd
man, met breede snorren, sterk ontwikkelde
wenkbrauwen en een dikken rooden neus. Toen
hij ons de hand schudde, hadden wij moeite
een kreet van pijn te weerhouden, en thans
nog, nu wij dit schrijven, gevoelen wij de
kracht van dezen mensen. Wanneer de heer
Jansen spreekt (zijn stem is zwaar en barsch,
zijn oogen staren door ons heen, en telkens
geeft hij u onder het spreken harde slagen
op de schouders) is hij een toonbeeld van
mannelijke kracht.
Hij pakt u, en laat u niet meer los in het
vuur van zijn betoog (schrijver dezes miste
bij het eind van het interview alle knoopen
van zijn vest en een stuk bretel). Hij sleept u
letterlijk mee en is onweerstaanbaar.
Mevrouw Jansen (zij schonk haar echt
genoot acht zoons eri veertien dochters) is
een bescheiden vrouw; zij wees ons op de
kale muren en gepakte koffers in hare vrien
delijke woning aan de Reguliersdwarsstraat
te Amsterdam, en zuchtte dat "het niet alles
was om met haarheelegezinnaarConstantinopel
tg.verhuizen. Maat'enfin., er waren gevallen
waaraan men zich nu eenmaal te onderwerpen
had.
Jansen heeft hier altijd fatsoendelijk zijn
brood gehad en waarom zou het in Turkije
anders zijn?" vroeg zij ons, onderwijl een
glaasje port inschenkende.
Hoe stelt gij u de uitoefening van uw
ambt voor?" vroegen wij den nieuwen in
specteur der Harems.
De heer Jansen liet zijn enorme vuist op
de tafel dalen, zoodat de glazen rinkelden
en de zes jongste kinderen die op den grond
speelden een luid angstgeschreeuw aanhieven.
Ik zal ze d'r uitsleepen ! verklaarde hij,
of ze willen of niet! Ik heb meer van die
varkens gewasschen in mijn leven !"
Wat was uw functie tot nu toe?"
Kruier meneer, ik ben een Amsterdamsche
kruier van de ouwe soort! Mijn kan je alles
opdragen vanaf verhuizingen tot het veilig
afhalen en thuisbrengen van jongedames toe !
En wat ik hier in Amsterdam heb kunnen
klaarspelen dat zal me toch bij die schoone
Grieksche en Arrmnische haremvrouwen toch
ook wel gelukken !"
Hoe is de keus op u gevallen, meneer
Janse.n?"
Wat zal ik je zeggen. D'r waren over de
tienduizend sollicitanten., maar ik was de
eenige Amsterdammer !"
Waren er nog speciale eisenen aan de
betrekking verbonden?" vroegen wij, met
het' oog op de aanwezigheid van mevrouw
Jansen, met een veelbeteekenend gebaar.
Ben je gek? Allemaal ' praatjes hoor !
Daar zou'en ze mijn anders niet mee moeten
aankomen ! Vijf en twintig jaar heb ik hier
fatsoendelijk en vertrouwd bij alle deftige
families aan huis gewerkt. Jansen kenne ze
vertrouwen hoor.... net zoo goed met ver
huizingen van zilver en kristal als in de
desnoods sleepjk ze eruit...."
harems. Mijn handen staan niet naar on
gerechtigheid !" Ze hebben juist mijn man
genomen, lichtte mevrouw Jansen schuchter
toe, omrede hij met allerhande karreweitjes
best vertrouwd is, ziet u? D'r is nooit zoo
veel op hem te zeggen geweest!"
,,ls het onbescheiden om te vragen naar
uw salaris?"
Vierhonderd rijksdaalders in de week!
Dat is niet zouveel minder als in de bouw
vakken, en je moet toch in Turkije
fatsoendelijk voor den dag kunne komen !"
Wat is uw oordeel over den Volkenbond?"
Ik ken alleen deze afdeeling. Daar kan
ik dus over ourdeelen, en daar heb ik tot nu
toe niet over te klagen !"
Wat is volgens uw oordeel de taak van
de/pers in verband met den Volkenbond?"
De pers heeft tot taak om de boel niet af
te breken. Dat doet ze bij alles. Dat weet ik
uit m'n kiezerstijd hoor! Als d'r niks gebeurde
en alles ging z'n gang, wie las d'r dan ooit
wat over het werk van de kruiers in de krant?
Maar o wee als je eens een koffer liet vallen,
of een piano van de trappen liet rollen....
Dan stonden er meteen drie- vier verslag
gevers en fotografen om je heen, en den vol
genden dag stonden alle kranten vol met
gescheld op die onhandige kruiers en d'r
kruierswerk. Maar dat was nog niet alles !
Wanneer je eens een zwaar karweitje had, een
brandkast verhuizen of zoo iets, dan stonden
alle menschen d'r omheen en keken je op je
vingers dat je d'r zenuwachtig van werd.
Precies,zooals in het kruiersvak is het met
den Volkenbond ook ! Laten d'r maar eens
een paar honderdduizend krijgsgevangen uit
Rusland gehaald worden.... mooi als n
mensen d'r wat van zegt.... Maar nou zie je
hoe ze het allemaal k vinden .met
OpperSilezië, en d'r lui op d'r vingers kijken !
Het is net als het publiek bij een zware
karwei ! De n zegt het moet zus, en de
ander zegt het moet zó. Laten ze dat nou
maar gerust aan de vakmenschen overlaten !
We laten ze des avonds uit China overkomen !
En wat nu mijn speciale werk betreft, daar
heb ik van moeten hooren!
De een die port mij in de ribben en zegt,
dat ik een fijn leven zal hebben, en de ander
wordt nijdig en vraagt wat ik met m'n
Amsterdamsche kop in al die harems mot
Maar dat zijn nou eenmaal teekenen van
den tijd! Waarom zou Wellington nu uit
Peking wel over Kattowitz moeten beslissen
en Jansen uit de Reguliersdwarsstraat niet over
de Turksche harems?
Ik zeg maar, ieder wordt geboren met een
gave, en de mijne is verhuizen, desnoods met
geweld.
De menschen hier weten niet wat een lijden
het is om in ongelukkige
huwelijksomstandigheden te leven, en daarom lachen ze om de
harems.... Maar -ik ken d'r over oordeelen,
want m'n broers zwager ligt al sinds jaren
m2t z'n vrouw overhoop.
Als ik zoo'n Turk z'n blanke prooi afneem
dan doen ik dat met overtuiging, omdat ik
niet kan zien dat zoo'n arm meissie van d'r
vrijheid beroofd wordt..;."
Mevrouw Jansen knikte toestemmend:
dat is m'n man z'n gqeie hart, weet u?"
lichtte ze toe.
En wanneer vertrekt u?"
Vogcnde week. Aanstaande maand zijn we
in Constantinopel, ik leer al zoo'n beetje
Turksch en dan hoop ik tegen Kerstmis te
kenne beginne !"
As d'r n ongelukkig meissie aan de
schande van zoo'n Turksch' mormoon blijft
overgeleverd, dan zal het niet aan' Jansen
liggen meneer!"
Hiermede was het onderhoud af geloopen, en
wij verlieten den nieuwen functionaris, die ons
uitgeleide deed tot aan de trap, waar hij ons
nog nariep: Jansen, die zal dat varken wel
wasschen hoor! wees daar maar niet bang
voor ! Stoot uwes hoofd niet tegen:de deur
post En as uwes ooit in Constantinopel
mocht komen, loop dan maar gerust 'es op
hoor ! We behne niks grootsch, en de Volken
bond heeft noodig dat de pers d'r helpt!"
MELIS STOKE