19 Nov. '21. No. 2317 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND N.V. PAERELS' Meubileering-Mij. AMSTERDAM Complete MEUBILEERING BETIMMERINGEN Roki n 128-Te 1.45 41 N. Koop een qoed boek, het heef t blijvende waarde. BOEIENDE MODERNE ROMAN u MRICH" rVAN.DER.-iE D -\ LVERêUn GRAVELWEGJELEFOON.I ISO ING O MENSCH door HERMANN BAHR Prijs f 5.50; f 6.75 geb UIT DE PERS: _ We moeten volstaan met de erken ning, dat dit een van de beste boeken is, die het jaar 1920 ons gegeven heeft. Het Nieuws van den Dag. Hermann Bahr is in de moderne Duitsche litteratuur een figuur van béteekenis en het is dan ook met bij zonder genoegen dat we een goede ver taling van een zijner beste romans aan kondigen." Prov. Overijss. en Zw. Crt. Wij kunnen niet anders dan de uit-'jE KOOP, in diverse grootten en prijzen. We e kb' ad voor Nederland gevers dankbaar zijn voor dit heerlijk mooie, sterkende boek dat wij zouderi wenschen in de handen van zeer velen." De Locomotief Motor- en Zeiljachten Arnhem, N.V. Uitgevers-Maatschappij Van Loghum Slaterus & Visser. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. lhGHAn * LUC f AFD.JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam Bal- en Avondsclioeoe Zijde Bfocaad Suöde Fluweel Lmklodor vanaf f 15.?. F. FEDDEMA ««mm ti-w.ui-mum V raagt onze Naaren Lak-Dansschoanan CHENARD&WALCKER N A S H M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens N.V. Automobiel Mij. JET CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-6ravanhage Tel. Haag 3569 LUXE- EN VRACHTAUTO'S B ENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. DE AMSTERDAMMER kost slechts f 6.50 per half jaar BIBLIOTHEEK De Vrouw en haar luis" Met beschrJ]veHden tekst vu ELIS. M. ROQQE Pr|s f *.5O in cartonnen band Ultg. v. Van Holkema &Warendorf 1O cent 1O cent Sumatra CBUITENGEWOOlQ Zandblad Het mooiste Geschenk Kerstvertellingen uit Vlaanderen ^Naverteld door ANDRÉDE RIDDER! Geïllustreerd met platen in kleurendruk en zwart door JEAN DE BOSSCHÈRE Genummerde uitgave Prijs gebonden in leer f 27.50 Luxe uitgave op Japansch papier . f 100. Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam. SIGAREN Siiliehrilt lltlTS BJkLT Ztlfond. 99 Cint fr. " In den Boekh. ia ni ^ Dit is de Eenvoudigste Stenografie postw. bi] RIENTS BALT, Haag. Mond. ?n schrift, ond. VLQJCCL S Geeft Uw kinderen a/5 gezonde verónaper/hc} PATRJA SUPEfflOB BISCUITS BI5CUITFABRIEK PATRIA AMSTERDAM COMPLETE 5OQTEERING NIEUWSTE - MODELLEN ZooWEL IN HET EENVOUDIGE ALS LUXE CENRE AMJTERPAM TIXECHT HtlLI&EWEG CHOOR5TRAAT HILVERfUM STATIOMSPLEIN DE HIEUW MODEL MICHELIN CABLÉ" Buitenband DE SNELSTE. DE STERKSTE. Bij alle Rijwielhandelaren f e. in in mini n iniiiiitii ui i iimimiiiii i min nu l l mini m" IIIIHIIIII i nu u niiiiniiii mi HUI niiiiiiiiii l nul immiii KORTE REPLIEK (OVER LI-TAI-PO) Het is nog al losgeloopen, met de kwaad heid der nette menschen, oover mijn Litai-po stukje. Ik kreeg maar twee brieven daaroover, en n van die twee was een hartelijke sympathie-betuiging, van een oud man van weibekenden naam, mij niet per soonlijk intiem bevriend. De "tweede kwam van een woordvoerster der nette menschen, en was werkelijk zeer vinnig en verwaand. De logica er in was F. v. E. kan Mahler's muziek niet beoordeelen" Waarom niet?" Omd^t hij niet muziekaal is." Hoe weet.je''dat hij niet muziekaal is?" Dat weet ik doordat hij Mahier niet goed beoordeelt". Dan volgden eenige schampere uitdrukkingen alleen be doeld om mij pijn te doen, hetgeen ze ook gedaan hebben. Ze leerden mij niets omtrent de zaak zelve alleen wat droevigs omtrent de schrijfster. Er kwam echter daarbij een misverstand aan 't licht dat ik even moet recht zetten. Sommige zeer oppervlakkig-leezende en denkende menschen schijnen verstaan te hebben, dat ik den heer Mengelberg verzocht voor zijn eigen ziel missen .te laten leezen. Dit zou toch al heel onwaarschijnlijk zijn. Wie vraagt zooiets aan een krachtig, leevend mensch? Natuurlijk werd Li-tai-po's ziel bedoeld waarvoor wij, al leeven we duizend jaren later, toch bekommerd kunnen zijn. Li-tai-po was een dichter en een fijn gevoelig TIIPLE SEC. COMBIEI" Inportópai SCHMITZ& Co., Utrecht artiest. Maar hij wijdde zijn ziel aan het groote Niet, aan de Ontkenning, aan de Verloochening van Oods heerlijkheid. Dat te hooren is ontzettend, en het brengt ons tot ergernis en verzet, als dit gevoel wordt gebruikt als climax in een dramatisch-muziekaal kunstwerk. Dit feit wilde ik ook doen opmerken aan den heer A. H. de Hartog wiens bezadigdverwijtend stukje in het Handelsblad ik hieronder doe afdrukken. De zaak zelf is gewigtig genoeg, en het is mij in 't geheel niet te doen om gelijk te hebben. Aan dr. F. van Eeden. Met verbazing sta ik geslagen, dat een dichter van uw kwaliteiten in zake Mahler's Lied vonder Erde" en zijn tekst zulk een gemis aan besef van den zin van het gedicht en de muziek toont. Het gansche lied is n siuk menschheidstragie'< en de door u bespotte zang van den dronkene in de lente door Mattler herschapen tot een schreeuw uit de beschonkenheid der menschheid, die de zalig heid" zoekt (z oals het volk dit juist uitdrukt) en daarom den lokkenden vogel (die onder de volkeren is de stem der hoogere wereld) en de komende lente niet hooren wil. Mahier hèft deze tragiek geweldig uitgezongen. En i an, hebt u niet gemerkt, dat in het lied der weerspiegeling van het paviljoen in het water zoo juist duor overgang van de majeur- in de mineurkleur wordt beduid de gebrokenheid van de idee in de tijd-ruimtelij «e realiteit ? Merkwaardig, dat hetzelfde lied op twee verschil lende menschen zulk een tegengestelden indruk maakt. Dit maant tot voorzichtigheid en daarom kaniku.it vereering voor Mahier en ook voor u uw oordeel niet zonder protest voorbij laten gaan. Met bijzondere hoogachting, Uw A. H. DE H A R T o O Voor deeze opmerking ben ik oprecht erkentelijk. Juist! het is merkwaardig dat hetzelfde lied op twee verschillende menschen zulk een teegengestelden indruk kan maken. Dit maant inderdaad tot voorzichtigheid. Wie mij kennen en vertrouwen zullen mij ook gelooven als ik zeg dat het mijn doel was alleen dit merkwaardige feit zoo schril moegelijk aan den dag te laten koomen. Het feit is er en verdient te worden erkend en ooverdacht. Hoe meer men mij er onver beschimpt, des te beeter bereik ik mijn doel. Het is geheel verkeerd in mijn stukje een aanval te zien op Mengelberg of Mahier. Ik sprak van Mengelberg's beleid en Mahler's macht. Ik ken en waardeer dat beleid en die macht. Maar hun grootheid" doet hier niets ter zake. Ik heb die ondervonden en erkend. Door sommige werken b.v. de 8ste symfonie ben ik geheel meede-gesleept. Das Lied von der Erde" kende ik niet en ik had er groote verwachting van. Ik werd echter bitter teleurgesteld. Ik voelde de muziekale macht, maar werden teevens een heevig verzet en heevige ergernis in mij gewaar. Dit is het eenvoudige feit. Mijn stukje was wat speelsch, maar van het feit gaat niets af. Was ik onmuziekaal dan .zou het werk mij hebben koud gelaten. Dit gelieve de heer de Hartog en andere verstandige menschen die het wel met mij meenen te ooverweegen. Wie het ernstig meent raad ik aan tot toelichting van het feit hoofdstuk XLIII uit Johannes Viator nog eens te leezen. Daar staat dat ik Kunst niet het hoogste vind, maar Eén er booven. Dit is een oude kwestie, die ik al meenig malen in mijn studies heb behandeld. Ik ben het eens met Bach die irreligieuze mu ziek: teuflisch geplarr und geleier" noemde. Precies hetzelfde verzet woelde in mij op bij het zien en hooren van een Wagnerdrama. Oover Tristan en Isolde heb ik eeven speels en spottend geschreeven. Want het stuk werkte in hooge mate op mijn lach-lust en kwetste allerpijnlijkst mijn muziekale gevoeligheid. Ik vond toen maar zeer enkele menschen die het met mij eens waren. Ik had een Duitsche logee, die zeer geestdriftig oover mijn werk sprak, maar toen ze hoorde dat ik Wagner niet bewonderen kon, on middellijk haar koffer pakte en verdween. Dit was vór den oorlog, en tot nu toe neem ik niets terug van mijn oordeel. Want mijn verzet was een feit, dat zich niet loochenen liet. Trouw bezocht ik alle Wagner-voorstellingen in Amsterdam, maar het feit van .mijn ergernis en innerlijk verzet bleef onver anderd. Nooit heeft Wagner mij ontroerd zooais Mahier het deed, bij 't eerste werk wat ik van Mahier hoorde. En ik weeQ dat veele menschen nu eeven zoo ooverWagner zijn gaan denken als ik het van den aanvang deed. Men vergeet dat er honderde graden en soorten van muziekaliteit zijn, zooals ik dat in mijn studies oover Oog en Oor" reeds heb gezegd. Er zijn uiterst muziekale menschen met slechte muziekale smaak. Intellektueele ontleeding baat-daarbij niet veel. Hoeveel diepzinnigs wordt er niet achter Wagner-drama's gezocht. Mahler's schreeuw uit beschonkenheid" hoor ik niet, of ik hoor haar leelijk en ergerlijk. En wat gij zegt oover de gebrokenheid" van de idee, in tijd ruimtelijke realitet" dat kan alles best zoo intellectueel bedoeld zijn, maar die fraaye termen, waarvan de werkelijke béteekenis toch zoo vaag enonzeekeris, maken voor mij het gemis aan zuivere, juiste en diep-harmonische aandoening niet goed. Daarbij moet worden in 't oog gehouden dat een dramatisch-muziekaal werk een ver binding is van vele soorten harmonieën, die elkander moeten steunen en verdragen. De muziekus kent daarbij aan zijn speciale soort .?die ik de melodische zou noemen een ooverweegende rol toe. Veel dramatische werken zijn zooals de Wagner'sche voor den dramaticus ondragelijk, omdat de dramatisch-ethische harmonieën door de strikt mu ziekale ? melodische worden ooverweldigd en verdrongen. Dit schijnt mij het geval bij das lied von der Erde". De tragische climax waarvan gij spreekt wordt niet harmonisch gedragen en steunt op poëzie die in de structuur van 't geheel zwak en misplaatst is. Ge zult zeggen, dat had je de menschen wel kunnen vertellen zonder ze kwaad te maken. Ach neen, het is wel goed zoo. Het echte goud verlies ik niet en het valsche kan me gestoolen worden. Vriendelijk dank ! FREDERIKVAN EEDEN iniiiMiimiiiHiii WHITE" Vrachtautomobielen hebben DE wereld-reputatie. Vraagt ons om adressen van Whlto"bezitters. De verstrekte Inlichtingen geven U direct aanleiding een White" aan te schaffen. Kostenberekening wordt gaarne vrij blijvend verstrekt. . firmaGebr.NEFKENS, l Amsterdam l J AC. OBRECHl STRAAT 26 l Tel Z. 3507.