7 Ian.^2. No. 2324 , ëor-zre^ec/' ?=&/: iiiiiiiiiiiiiiiirjiiiiiiuiiniHiiiiiiiiniuimiiniiiiiiiuimminmiiriiiiii DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VO©R NEDERLAND "> Telkens al/gij den l V/t bedwing t_ wgeld aan enkele v ren ijdel vermaaktebesfeden, kuntgij een boek koopen dat LI ^/orenhnggenoi ^ll-llllll-llllllïl|b 51 EENIGE SPECIALITEIT IS m , ;" ' ^ m 8f KRIMPVRIJE IS 81 GEZONDHEIDS- || § ONDERGQEDEREN HET Nederlandsch Fabrikaat IRICOTHUIS RU Ka t$a REG.BREESTRAAT.35 TEL. 5O66 N. _>_n^M stsS'dSsO IBDDOr KD KB 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN MAAR MAAT WIJ NOODIGEN U UIT TOT EEN BEZOEK AAN ONZE NIEUWE TOONKAMERS EN DE TENTOONSTELLING DER NIEUWSTE WER KEN VAN MEVR. C. DANIELS?CHEVALLIER EN LODEWIJK SCHELFHOUT. PIANOf-üVlflCELS ENZ. LUXE- EN VRACHTAUTO'S B ENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. Motor- on Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlNGHAft & LUOT AFD.JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam Spoors WA spoörjr_ Cuïembprg COMPLETE 5OCTEERING NIEUW5TE - MODELLEN ZooWEL IN HET EENVOUDIGE ALS LUXE GEMRE KISTTNEU AMJTERPAM HC.ILIC.EWEG HILVERTUM UTRECHT STATIONSPLEIN 'Sneltchrilt RlENTS BALT Zelfond. 99 Cent fr. In den Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. Dit is de KORTSTE Stenografie CHENARD&WALGKER N A S H M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens HJ. Automobiel Mi JET CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-Gravanhage Tel. Haag 3569 OESTERS IMPERIAL. Lunch, Diner, Souper a la carte. De salons zijn dagelijks (ook Zon dags) geopend tot 1 uur 's nachts. IIIIIHIIIIIIMIIIIIIinilllllllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinttllllllllllllllllinTlllflIllllllllllllttllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllMIIIIIHII iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii iiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiilliHiiiiiiiiiiiimiiiiiliiiiiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiimiimiiuiiiiiii INDISCHE CAUSERIEËN HALF?CASTE." Een der meest opvallende eigenaardigheden, waardoor de zeden der Engelsch-koloniale samenleving zich onderscheiden van die der Nederlandsch-Indische tropenmaatschappij, is ongetwijfeld: de waardeering van den halfbloed. Zoo men in onze Oost den beschaafden Europeaan van gemengden bloede nagenoeg algemeen als den gelijke beschouwt van den beschaafden Europeaan van ongemengd ras, in de Engelsche koloniën is de half-caste" wei nig meer dan een paria. Niet slechts dat zoo goed als alle belangrijke ambtelijke en militaire posten voor hem onbereikbaar zijn, maar hij is eigenlijk geheel buiten de society" ge plaatst. De Brit, die een vrouw van gemengd bloed huwt zij moge ook nog zoo lieftallig, zelfs intelligent en beschaafd zijn wordt onverbiddelijk gebannen buiten den kring zijner landgenooten van standing". Eerste en zelfs tweede rang-hotels staan voor den half-caste" niet open : in de oorlogsjaren is het te New-York meermalen voorgekomen, dat zeer achtenswaardigen Nederlanders, ambtenaren en officieren, over Amerika naar Holland reizende, de toegang tot de groote hotels.werd ontzegd,daar hun huidskleur bloedmenging verried. Ook deftige scholen en pensi onaten ontsluiten de deuren niet voor halfbloed-kinderen,. Aan den ingang van zelfs zeer twijfelachtige bioscopen, music-halls en luna-parken in de Engelsche Aziatische steden kan men bordjes aantreffen, met de vermelding, dat natives and eurasians niet worden toegelaten." Ja, niet slechts het ge boren worden uit een vrouw van Oosterschen, , althans niet zuiver Westerschen bloede is den Brit een gruwel zelfs het geboren worden op kolonialen bodem, zij het ook' uit volbloed Engelsche ouders, werpt een onuitwischbare smet op zulk een menschekind. Want wie in een kolonie geboren is, blijft zijn leven lang a créole". Vandaar dat Engelsche vrouwen, die een kind verwachten, 700 mogelijk vór de bevalling naar het moederland reizen, opdat het kind daar en niet in de kolonie ter wereld kome. Een Engelsche dame van mijne kennis, die .met dit doel naar Engeland had willen reizen, 'doch door den wereldoorlog verhinderd werd, placht over de geboorte van haar dochtertje, dat in Serawak het levenslicht moest aanschou «iiitiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiMii JUIST UW SMAAK! M, VRLliS" Havana 12 cents Sigaar Fabrikaat FLEVO" Utrecht wen, te spreken, zooals men wel over buiten echtelijke geboorte spreekt:.bijna fluisterend geheimzinnig ; zij verzekerde mij, dat zij haren God had gedankt dat hij haar een meisje ge schonken had ; dan immers zou de smet van het 'creoolschap door. een huwelijk kunnen worden uitgewischt, althans bedekt, terwijl voor een jongen dit creoolschap een voortdu rende belemmering in zijne carrière zou ge weest zijn. Het woord, waarmede de. Brit den half-bloed aanduidt, half-caste," staat in gevoelswaarde veel lager dan ons halfbloed en wordt meestal op een toon van onverholen verachting uitge sproken; ook het meer ethnologisch klinken de eurasian" heeft een nare gevoelstint. Een Brit zelfs de meest gemoedelijke verstart, ver-ijst, wordt allerakeligst hautain, zoodra hij met eurasians in aanraking komt en koddig om te zien is de strijd, dien de Britsche gentleman te strijden heeft als hij ten onzent met.hooge ambtenaren of militairen van ge mengd bloed als gelijke heeft om te gaan. Tot juist begrip van dit alles, houde men in het oog, dat deze Britsche (én Amerikaansche) opvattingen, slechts n zijde vormen van de waardeering, die de echte Angelsaxer heeft van het Oosten. De Engelschman in de kolo niën wenscht vór alles Engelschman te blij ven en in niets te assimileeren. Hij kleedt zich geheel Engelsch ; de in onze Oost gedragen toetoep-jas is hem uit den booze. Hij onthoudt zich principieel van tropische kostjes ; de in onze Oost gesavoureerde rijsttafel walgt hem. Hij onthoudt zich van typisch Indische spreek wijzen, hij leert zelfs de landstaal niet: de inboorling behoort zijn taal te leeren. Hij richt zijn stad, zijn huis, zijn club in, zooals hij dit in het moederland zou doen. Kortom: hij wordt volkomen beheerscht door zijn vader landsliefde en zijn rasgevoel, door zijn rotsvast geloof aan de superioriteit van het Arische ras boven alle gekleurde rassen. Rudyard Kjpüng drukte het uit in het be kende versje : East is East and West is West, And never the twain will meet." En ik weet dat er nog bijbelsche Engclschen zijn, die in dit geloof nog versterkt worden, doordat zij evenals onze Jan Pieterszoon Coen in zijn brieven aan de Heeren Zeventien in alles wat gekleurd is van huid,bespeuren: den vloek van Chams geslachte, dat gedoemd is een knecht dei- knechten te zijn zijner broederen." (Genesis IX: 25). De Hollander van onze dagen in den compagniestijd was 't wel eenigszins anders assimileert zich spoedig aan het Oosten en waardeert het. Zijn aangeboren linguïstisch talent doet hem de taal spoedig spreken en verstaan; hij neemt uitdrukkingen uit de landstaal in eigen woordenschat op ; toetoepjas en zelfs slaapbroek, sarongen kabaja vor men het toilet van hem en zijn ega. Hij is milder, ruimer in zijn appreciaties, maar hij heeft weinig nationaal gevoel en zeer weinig ras-gevoel. En is the East" voor den Brit the land of regret," voor den Hollander is den Oost" soms Heilig Indië" Wanneer ik hier gesproken heb van halfbloeds", dan gebruikte ik dit woord in den ruimsten zin van kleurlingen," van indivi duen, die ontspringen aan een kruising van het blanke ras met een der gekleurde rassen. Maar in strikten zin, is de half-bloed de vrucht van de vermenging van een blanken man met een gekleurde vrouw (of wat veel zeldzamer is, ook in onze Oost?van ten gekk-urden man met een blanke vrouw). Zoo iemand behoort voor de helft tot het blanke, voor de helft tot het gekleurde ras., is dus een ware haljbioed. In Zu.d-Amer.ka en in onze West noemt men deze menging mulai", wanneer het een menging met een neger.n, en mesties", wanneer het een menging met een indiaansche betreft. Maar hoe nu een kind dat tot vader een blanke heeft en tot moeder een halfbloed? Een kind, gezegend met drie blanke groot ouders en n gekleurde, een diie kwart bloed dus ? In de West noemt men zulke Mischlingu", tercero's, d.w.z. ontsproten aan blocdmenging in het derde geslacht: wie ontsproten is aan een menging in het vierde geslacht, heet quartero. Men spreekt ook nog van quintero's die echter practisch gelijk staan met creolen (criollo's, in de kolonie geboren blanken). In de Oost hoort men deze benamingen bijna nooit; wellicht mogen wij daaruit afleiden dat men er nimmer gewoon was na te speuren of iemand in het vierde en vijfde geslacht wel van zuiver Europeeschen bloede is. In de Engelsche kolo niën wordt dit echter wel degelijk af en toe gedaan ; zooais de Duitsche anti-semict angst vallig speurt of er in de aderen der in zijn kring op te nemen personen ook wellicht een druppeltje Jodenbloed vloeit, zoo heb ik Engelschen zien speuren naar een denkbeel dig drupje Hindoe- of Mongolenbloed. Men kan vrijelijk zeggen, dat binnen ons vaderland zoo goed ;ils geen haat of afkeer bestaat ten aanzien van kleurlingen, aller minst tegen Indo-Europeanen. Integendeel, zij zijn bijna overal zeer welkom ; in het bizonder is hun succes in rebus amoris bij de andere sexe ongeëvenaard. Te Amsterdam is slechts n groot koffiehuis, vooral bezocht door zeelieden,waar men ongaarne halfbloeds ziet. Overigens is ook daar van een opzettelijk weren van kleurlingen, zooals van tijd tot tijd m onze stad wel eens met betrek king tot de Joden is voorgekomen, geen sprake. In Oost-Indië echter wordt, ondanks dan onze mildere en ruimere opvattingen ten aan zien van den beschaafden Indo, (och nog veel op half-bloeds afgegeven, zoo zeer toch nog, dat bij het tot standkomen van art. 5(i van het nieuwe Indische Strafwetboek, van ministeriëele zijde de wensen werd uitgespro ken dat paal en perk zou kunnen worden gesteld aan de smadelijke kritiek op Indo's." Zoo kan men in advertenties, waarbij kantoorbedienden of plantageopzichters wor den gevraagd, vaak de zinsnede aantreffen : alleen volbloeds komen iti aanmerking" of geen Indo." Toch is het anti-indoïsme lang niet overal even krachtig. In Deli - klaarblijkelijk door Engelschen invloed - is het sterker dan op Java. In handelskringen is het veel sterker dan in de kringen der gouvernenients-ambteiiaren. I£r zijn zelfs liandelsfirma's, die ongaarne iiillmiiniiiiiigiiiiiiiiiiiiniEiiitiiiiiiiMt SPAANSGH, ENGELSCH, FRANS OH, OUITSOH oto. Borlitz-School Heerengraoht 4-B1 H»3286 Pract Onderwijs door buitenl. Leeraren zien, dat hare employés met meisjes van ge mengd bloed in het huwelijk treden. Bij de beoordeeling van het anti-indoïsme vergete men niet, dat het niet alleen bij den volbloed Europeaan maar ook bij den vol bloed inlander gevonden wordt. Ook deze laatste mag den halfbloed niet lijden. Dit heeft tweeërlei oorzaak. Vooreerst laten de meeste Indo's zich tegenover den inlander voortdu rend op hun Europeaanschap voorstaan hoe donker hun eigen huid ook zij. De Indo ge voelt zich gaarne Europeaan en dus behoorende tot het overheerschende ras. Dit prikkelt den inlander. Maar bovendien en dit is de tweede oorzaak de inlander ziet in den Indo slechts den bastaard ; de Indo is voor hem anak soendal', (hoerekind), het voor den Indo meest grievende, want zijn moeder beleedigend, scheldwoord. Het is dan ook wel verklaarbaar dat men de ouderwetsche, on ethische ranselpolitiek juist door Indo s warm hoort aanbevelen, gelijk ook zeker dagblad op Java, dat als zeer Indo-freundlich bekend staat, zulks met veel animo pleegt te doen. Dwazer nog dan des Indo's zich verheffen op zijn Europeaanschap, is zijn minachting voor ieder wiens huid iets zwaarder gepigmenteerd is dan de zijne. De nieuweling is dan ook uiterst verbaasd als hij een chocoladekleurigen Indo, van een rasgenoot, met nog donkerder vel hoort beweren, dat die ander een echte klipsteen, een gemeene sinjo is. Indo's, die een wat blankere huid hebben dan, gemiddeld, hunne rasgenooten, trachten vaak hun Indo-schap te verloochenen. In het bizonder doen zoo de meer verwijderde af stammelingen van kleurlingen, de tercero's, de quartero's. Dezen zijn het ook, die het hevigst schelden op alles wat Indo is. Zooals bekeerde Joden en hunne kinderen de felste anti-semieten zijn, zoo zijn terceronenen quarteronen, vaak de hevigste pigmentvreters. Trouwens, als men assimileerende Indo's gadeslaat, zal men een verrassende gelijkenis waarnemen met assimileerende Joden. Juist zooals zulke Joden onkunde voorwenden omtrent Hebreeuwsch en Jiddisch, zoo geven zulke Indo's voor, geen Maleisch te verstaan. Zooals de laatsten zoogenaamd niet weten wat eemloekoen is. of een slamatan, zoo weten de eersten quasi niet wat een schal' is, een choepoh, een go/. Het veelvuldigst wordt onbekendheid geveinsd met typische gerech ten, lekkernijen, specerij. Zooals de Jood, die den göj wil uithangen, geen malie kent, geen galle, geen krijn, geen besonim, zoo kent de Indo, die den volbloed-Europeaan speelt, geen doerian, geen roetjak, geen saté-saté, geen samba!. Ook \vorden n door Indo n door Jood (en dit geldt nu niet alleen voor de assimilanten) gaarne bij hun volk bestaande barbaarsche gebruiken geheim gehouden voor buitenstaan ders. Zooals de Jood voor niet-Joden het bestaan van ceremoniën als het kaporoh-slaan of het galitzu-geven verbergt, zoo verbergt de Indo-dame voor hare Europeesche kennissen, dat zij de temboeni (de nageboorte) na de bevalling zorgvuldig begraaft om later ofi de plek der begraving de zotste animistische tooverkunsten uit te halen,als de jonggeborene ziek wordt. De Indo-assimilant en de Joodassimilant zijn beiden verguld als ge den eer sten voor een volbloed, den laatgten voor een Christen aanziet. En zools er nog steeds Joden zijn, die- zich liever Israëliet noemen dan Jood, zoo noemt de Indo zich nimmer Indo, maar Indisch man (fem.: Indische dame) of Indische jongen (fem.: Indisch meisje) Een geestige Jood, die lang in Indië had ve-rtoefd, demonstreerde mij de gevoelswaarde der woorden sinjo, indo en Indischman aldus : sinjo (fem : nonna) staat tot Indo, staat tot Indischman, als smous staat tot Jood, staat tot Israëliet. Het scheldwoord sinjo" werpt niet slechts de volbloed den halfbloed naar het hoofd, doch Indo's kaatsen het ook elkander gaarne toe. En zooals men in het Amsterdamsche ghetto, wanneer er matschudding" in de buurt is, de kinderen Israëls elkaar hoort schelden voor smous, leip, parg, zoo kan men, als er mikmak" is in de Indo-wijk Krembangan te Soerabaja of in Kemajoran te Batavia, de Indo's elkaar hooren bombardeeren met het geheele scheldwoorden-vocabulaire, dat in den loop der eeuwen door pigmentvreters is uitgevonden: katjang, lip-lap, blauwe, klipsteen, kakkerlak enz. Ziet, dit alles is verachtelijk en belachelijk. Zeker, maar het is ook tragisch. Joden en In do's zijn menschengroepen, die eeuwenlang verdrukt en geminacht werden. Is het hun euvel te duiden, dat zij in een tijd, waarin alte rassen en klassen emancipeeren en assi mileeren, als 't ware.... zich zelf vergeten? Zoo ergens, dan geldt hier, dat begrijpen, ver geven is. MR. H. G. KOSTER AUTOBANDEN Time to Re-Hre? (Buy FUkJ Schitterende Kwaliteiten Lage Prijzen - Alom verkrijgbaar VOOR NEDERLAND 11. Bill