DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 14 Jan. '22. No. 2325 PRO EN CONTRA (Vervolg van pag. 3). reden, daar zij lijnrecht in strijd zijn met de beginselen van elk dier kerkgenootschappen, enz Daar zij echter aan Jezus' woorden niets veranderden,maar ze alleen uitlegden en verklaar den naar hun geest, kan thans 'ieder bemerken, hoe Jezus' geest het alom wint van ieder kerk genootschap." Waarde no. 30! Uw citaat is voor mij bui tengewoon interessant. Vooreerst omdat het aanduidt in welk opzicht ik veranderd ben, omdat ik spreek van lijnrecht in strijd zijn met de beginselen van elk dier kerkgenoot schappen." Ik voel dit nu als een onwaarheid teegenoover de Katholieke Kerk, maar eigenlijk nog meer als een liefdeloosheid. Het maakt gebruik van een schijn en is in werkelijkheid een beleediging. Zulke beleedigingen zou ik zeeker nu niet meer uiten en bij een herdruk ook schrappen. Dat de Kerk aan Jezus' woorden niets verlanderd heeft en ze door alle dwalingen en verdoolingen heen zuiver heeft oovergeleeverd, dat is juist het argument voor de heiligheid en onfeilbaarheid der Kerk. Ondanks alle wangedrag van de individueele leeden der kerk, ondanks misdrijven in naam der kerk bedreeven, zijn Jezus' woorden volkoomen onverminkt in de Kerk door de eeuwen heen ge dragen. Benige opmerkingen van No. 30 die dan volgen, zal ik liever eerst later beantwoorden, wanneer ik die kwesties nog dieper heb ooverwoogen. Ik galoof met No 30 aan een werkelijke getmenschap der Heiligen, een band, die alle zielen met elkaar tot een groote en onzichtbare gemeenschap tezamenvoegt en werkelijk dat tracht te beleeven wat altijd heilig genoemd is. Die gemeenschap zie ik nu in de Roomsen Katholieke Kerk. ^ j\_ j Als organisatie is de Roomsch Katholieke Kerk, en ook de anderen, steeds anti-revolutionnair geweest. Het wetenschappelijk onder zoek heeft altijd te kampen gehad met de kerk. Denkt aan het verruimd inzicht, dat de sterren kunde ons door onvermoeid zoeken gegeven heeft, en waarvan u zelf in par. 53, tweede deel, een prachtige litanie geeft. Dit was me uit het hart gegrepen en iets dergelijks heb ik vaak zelf gedacht, wanneer ik bijv. een politieke vergadering bijwoonde der socialistische groe pen. Ik dacht dan vaak, wat zouden die menschen veel stiller, ernstiger en eenvoudiger worden wanneer ze dieper bezinning kregen van cosrnische verhoudingen. Hoeveel geharrewar zou ongezegd zijn gebleven en hoeveel partijharts tocht zou tot hooger kracht geleid kunnen worden. En nu denk ik aan u zelf. Wanneer u zulk een verdiept beeld kunt geven van het Katholieke geloof, dan heeft u dit ook kunnen uiten in het vrije strijdperk van den geest, ondanks Rome. ,,Wistik" heeft tot u gesproken en ik weet niet of dat zoo had kunnen zijn als u van jongsaf als katholieke knaap was opge voed. Ik weet het niet recht, het zijn maar vragen. Het verstand kan ook een vrome tendens hebben meen ik. Plotseling komt me een dicht regel van u te binnen schieten, ik weet niet waar ik ze gelezen heb, maar ik meen ongeveer het volgende: Het vroom verstand dat geen begoocheling duldt, noch der illuzie zinlijke verkwikking, waarin God niet kan zijn, draagt de ver schrikking van Zijn oneindig duister met geduld, en weet, door intellects onwrikbre schikking, ook waar God zwijgt, zich van Gods macht ver vuld." 1) Ik geloof niet dat er eenige reeden is, waarde no. 30! om de genoemde versreegels in te trekken of te loochenen. Zoover ik weet en bemerkt heb, verzet de kerk zich volstrekt niet teegen verruiming van cosmisch inzicht. Trouwens ieder weet wat de astronomische 1) Uit den bundel De passielooze Leelie" pg. 45. weetenschap aan Katholieken, vooral Jezuiten, te danken heeft. Ook het worstelen in het strijdperk van den geest is nimmer afgekeurd, wanneer ten minste de geloofsleer daarbij eerbiediglijk werd ontzien. Wistik" was een aardige kobold, maar hij heeft Jphannes toch niet den waren weg kunnen wijzen. Ook met het oog op de opvoeding is het, dat ik me afvraag, hoe staat Rome hiertegen over. Kan het zijn, dat zij de missie heeft om de leiding te nemen, die tot ontwikkeling der zielen voert in de nieuwe menschheidT' Ja juist no. 30! dat is mijn gedachte. Het hangt slechts van onze individueele toewijding en zelfverloochening af. En wat denkt ge van het Oosten, Rusland met zijn geweldige worsteling en waar een andere Katholieke kerk inheemsch is? Dit zijn alle vragen, die in mij opkomen, juist omdat ik de laatste jaren ga beseffen, dat de rnensch zonder bewuste Godsliefde niet gelukkig leven kan en alleen de tweede tendens de goede rich ting is." Het zou mij verwonderen No. 30 ! als Ruslands vroame en gedweëe kudde niet tot den eenen schaapsstal terug te leiden zou zijn. Ook moet ik u eerlijk bekennen dat ik wei nig mèt\ruimdenkende en ontwikkelde Katho lieken omgang heb gehad, wat ik betreur." (Die schade is in te halen.) Ook moet natuurlijk nawerken een soort antipathie, door geboorte uit een geslacht van protestante voorouders, komende uit het meer nuchtere Noorden van ons land. Persoonlijk ben ik daar boven uit en voet de dorheid en vooral het gebrek aan schoonheid van het Protestantisme. Ik voel mij veel meer katholiek, d.w.z bewust, dat er een waarachtige religie is, die boven de sekten is verheven. Zoo geloof ik ook zeker, dat u een zegenende kracht zult zijn, die n de kerk meer bewusthid en schoonheid zal geven en aan de andere kant veel andersdenkenden beter en dieper de schoonheid der waarachtige, heilige kerk zult doen gevoelen, die ook ten grondslag ligt aan de tegenwoordige Roomsch Katholieke Kerk." Hier moet ik bedenkingen maken, no 30 !. Uw gedachten zijn vleiend en vervoerend; wie zou niet graag een zeegenende kracht zijn? Maar dat ik de Kerk meer bewustheid en schoonheid zou geeven, dat is geheel en al buiten kwestie. Wel zou ik zeer gelukkig zijn, als ik de schoonheid derKerk dieper kon doen gevoelen, nu ik die zelf zooveel dieper leerde zien. Het is echter vooral als zelfstandig en eerlijk denker, dien ik altijd in u gevonden heb, dat ik antwoorden verwacht op vragen, die ik niet in Het Roode Lampje" beantwoord zag. Op pag. 46 blz. 98 en 99, tweede deel, staat iets dat vooral raakt datgene wat me nog duister is. Daar heeft u het over de monniken en Mammon, dat zij leven, rustig voortleven, van mildheid, die geen mildheid is, omdat het geld vaak bij elkaar geroofd en gestolen is. Zie, Rome is zoo machtig en nu denk ik steeds aan het oude Rome en de eerste Christenmartelaars. De Roornsche organisatie is ook zoo machtig, en organi satie is een groote factor in de waereld; alles drijft in de richting van internationalisme, de grenzen verzinken, men kan het zien als een strijd tusschen kapitaal en arbeid, men kan zich daarop blind staren, zooals zoovelen doen en den onverzoenlijken klassestrijd pre diken die nog meer haat in de waereld brengt en dan ben ik het met u eens; het roode lampje kan slechts antwoord geven, het wenkt vertroos tend. Maar deze Godslamp moet branden in een gewijd huis en vergeef me als ik soms twijfel koester, maar dan denk ik, dat de kerk ook vaak leeft bij de gratie van Mammon. In mijn geest zie ik vaak die lichtende gestalte, in Kleine Johannes III, en voel dan een contrast tusschen den lijdenden mensch en de rijkdom der kerken en gewaden en vind nog steeds niet het verband zooals u dat schijnt ge vonden te hebben." Ik heb u geenvergeeving te schenken no. 30! ik wacht zelf vergeeviftg voor mijn ruuwe uitdrukkingen, die ik nu wel gaarne verzacht zou hebben. Ook mij heeft het leed gedaan, dat de Kerk soms een schijnbaar onverzoenlijke houding aanneemt teegenoover een zoo onbe paalbare groep menschen als zij, die heeten het socialisme te verteegenwoordigen, maar ik heb begreepen, dat de Kerk maar n groot doel heeft, dat zij onwrikbaar moet nastreeven, waarbij zij tegelijk voorzichtig en standvastig te werk moet gaan. Dat de verzoening komt, staat voor mij vast. Er is nog zooveel leed op de waereld en zoo schreeuwend veel onrecht, waarmee de kerk nog zoo samenhangt. Ik zie in mijn geest de Christus nog zoo ver van deze vrees'elijk verwarde waereld. Kan daar reeds een zichtbare kerk op bloeien?" Ja zeeker kan dat, no. 30! aan een onzicht bare kerk alleen zouden wij niet veel hebben. Maar verwar vooral niet de verantwoordelijk heid der kerk met die der sterfelijke, voorbij gaande individuen. Ik hoop binnen kort uw werk Jezus' Leer en Verborgen Leeven" eens met aandacht te lezen; misschien zal ik dan daaruit uog beter kunnen begrijpen, wat u onder den Christus verstaat; misschien zie ik in Hem uitsluitend nog den lijdenden mensch en minder den zege nenden God. In hoofdzaak zien wij toch allen uit naar een verlosser die ons vrij maken zal van deze onduldbare, ellendige chaos." Blijf vertrouwend daar op uitzien, waarde vriend. Mijn boekje, door u genoemd, kan u zeeker licht geeven. In den loop van dit jaar verschijnt het tweede deel, dat u mis schien nog meer bevreedigen zal. Als gij zoo bijster schimpt op de onduldbare, el lendige chaos, dan bewijst dat wel, dat gij de vrijmakenden Verlosser nog niet in al Zijn goedheid en schoonheid hebt leeren kennen. Mooge deeze zeegen u gegund worden ! iiiiiilMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiiiiii; iiiiMtliMi'iiiiiiiiiiiit H. BOOTZ - Amsterdam Hiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiitiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiit miuin .«IIMHIII iiimiiiiiiiiiimimiii ?. J. Weber & Zoon OPTICIENS - FABRIKANTEN Koningstraat 10, Haarlem Onze Atnerikaansche Brillenglas-Slijpmachines van de allerlaatste constructie stellen ons in staat brillen glazen binnen enkele uren af te leveren. Gebr. BREEN Horlogemakers ? Goudsmeden Westminster klokken vanaf f 55. Koperen Pendules Wekkers .,. Koekoekklokken Zilver Union Ancre horloge Goud Union Ancre horloge NIEUWENDIJX 172. - Tel. N. OZENGRACHT 53. - Tol. C. 345 HAARLEMMERSTIl. E8 - Tel. C. 346 ,40.2.75 15. ,20. ,65.GOOSEfU Piano's Orgels Minimum storting psr maand Een gulden Vraag gratis prospectus Voordaeliqste Spaarmethode. Bij overlijden uitkeeriny f 125 Singel 273 - Amsterdam Tel. Interc. Centrum 2778 !? alle plaatsen AGENTE N(ESSEN) gevraagd Hooge provisie Bouw- au Woningbureau run d«n akelaar J. D. F. VAN D KR VKEN.KantoOF van vasti faederen.Nienw JBaarnstr.Si) Jraaytfilanne iiiMiHiiiiiitiiiiiiiiiiii'Hiiiiiiiiiiiiiii iiiimiimmmii ?SAK iiEBlUSU |üi|\]lX\ÜUi/ lulUJ \illk OAMCSTASSCHCN Hutu-Showroom en Garage ? KERM. DE GKUFF Hooge Nieuwstraat S o. 7 en 19a - DEN HAAG - Gelegenheid tot stallen van Automobielen HOTEL CAFÉ- l |f|M rVflD" RESTAURANT LIUIl U UK KRUISWEG 36 TEL. INT. 281 IN 1919 GEHEEL VERBOUWD EN NAAR DE MEEST MODERNE EISCHEN INGERICHT - PRIMA KEUKEN - CENTRALE VERWARMING GERARD B. RIJKE J r. Binnen Architectuur A Ml STEL 122 - Telef. No. 6815 Complete Meuhileering ELEOTRISOHE OHTHARIMQ SOHOOMHEIDS-tHASSAQS. MANUCURE PEDICURE Malmon HEMSKEtiS LEIOSOHES7RAA1 76 Professeur da Massage da l'Academie t* Parts THEESERVIEZEN PRESENTEERBLADEN HOLLAMDSOH FABRIKAAI LICHTBEELDEN-VEREENIGINGl SPUI 23 - AMSTERDAM! VERKOOPT EN VERHUURT LICHTBEELDEN ! COLLECTIE VAN 25000 STUKS j CATALOGUS IN 12 AFDEELINGEN j De beste en goedkoopste electHsche trottoir-reclame is met een REFLICTX/S" Geringe aanschaffingskosten Verb'uffend effect ingenieursbureau VAN NISPEN, Zwolle en andere uitwendige pijnen worden spoedig verzacht. DE knagei.de uitputtende pijn in den rug, waaraan zoo veel vrouwen lijden, wordt spoedig door het gebruik van Sloan's Liniment verlicht. Masseeren is niet noodig, de vloeistof laat geen vlekken achter op de huid. 't Is goed voor het geheele gezin, wanneer zich uitwendige aan doeningen of pijnen openbaren. Verkrijgbaar bij alle Apothekers en Drogisten. Prijs ? 1. SLOANS LINIMENT WONINGBUREAU an den Makelaar U VAN AGTMAAL N. Baarnstraat 61 - Baarn Tel. 244 zijn het meest gewild, om prijs en kwaliteit /Ms alleenvertegenwoordigers voor Nederland en Koloniën der ifirma LAMBRECHT GÖTTINGEN U H l M U ? uu ia aa«i ai ?*»???»«?*?'»??? zullen wij in een reeks advertenties de artikelen van dit fabrikaat nogeens onder Uw aandacht brengen.