Historisch Archief 1877-1940
12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
28 |an. '22. No. 2327
echter die uitbanning en nivelleering niet een
zaak van spelling, maar van taal. De afschaf
fing van het grammatisch geslacht verarmt,
ontmant, doodt de taal. Wie oor en oog heeft
voor de schoonheid van proza en poëzie,
-(en niet alleen voor die van verheven proza,
maar ook voor die van het proza dat zich
onderscheidt van de dagelijksche
omgangsspraak), beseft dat stijl en gratie, rhytme en
klankexpressie, volkomen verloren zullen
gaan, als het opkomend geslacht geleerd heeft
dat er geen geslachten en geen buigingsuit
gangen meer bestaan.
De andere regels van de Vereenvoudigde"
maken, toegepast in het schrift of de
gedruktebladzijde, wel een pooveren en
kinderachtigen, een leelijken en weerzinwekkenden in
druk, maar wie goed zien en luisteren kan
bespeurt dat dit nog niets is, vergeleken bij
het ontbreken van de geslachts-buigingen.
Wie het latere proza of de jongere gedichten
van Verwey. den eenigen literator van
beteekenis die wél deze buigingen afschaft,
maar de oude spelling behoudt legt naast
zijn oudere perioden en verzen, gevoelt ter
stond hoe deze verstandsmen«ch zichzelf aan
banden gelegd heeft, en met zijn dogmatiek
het zich onmogelijk heeft gemaakt om de
hoogere schoonheid en gedragenheid aan zijn
schrifturen te geven, die de vroegere kenmerk
ten. En een roman van Emants zou, uit een
oogpunt van taal en niet alleen van conceptie
en beschrijfkunst beschouwd, oneindig lees
baarder zijn indien hij het grammatisch ge
slacht en zijn consequenties had geëerbiedigd.
Zówaar is het, dat deze beruchte negende
regel der kollewijnsche geloofsartikelen de
taal en hare schoonheid raakt, en niet slechts,
zooals men het wil doen voorkomen, de
eigenlijk-gezegde spelling.
Nog eenmaal doe ik een laatste beroep op
allen die het goed meenen met de
Nederlandsche taal en haar onvergelijkelijke macht,
die voor een niet gering deel in haar gedif
ferentieerde flexie bestaat, om samen te
werken tot haar behoud, en haar te behoeden
voor de platheid en vlakheid.de burgerlijkheid
en laagheid waartoe zij vervallen zal, als de,
weliswaar niet in de verknoeide omgangstaal,
maar in behoorlijk proza en in verzen nog
kern-gezond en frisch levende flexie naar het
grammatisch geslacht, op ruwe en willekeu
rige wijze door een niet op de werkelijkheid
berustend besluit wordt prijsgegeven.
De geheele vereenvoudigings" -beweging,
in al haar negen regels, is trouwens niets
dan een uitvinding van vakgeleerden, en zij
wordt bijna uitsluitend gesteund en aan den
gang gehouden door de onderwijzers die, ten
deele uit gemakzucht, ten deele omdat zij
van de hoogere en betere dingen die er aan
taal en spelling vastzitten geen begrip hebben,
voor zich zelf en voor hun leerlingen het recht
opeischen om alles overboord te werpen wat
met hun bekrompen rationalistische inzichten
niet strookt.
Na vijf en twintig jaar van heftige propa
ganda en verwoeden strijd, hebben de
vereenvoudigers het niet verder weten te bren
gen dan tot een paar vaktijdschriften en tot
een nog altijd zeer beperkten kring van schrij
vers buiten hun eigen kleine wereld. Door hun
marktgeschreeuw hebben ze eindelijk de re
geering weten te bewegen tot het benoemen
eener Staatscommissie, die zou hebben na te
gaan in hoever de thans gebruikelijke spelling
wijziging zou behoeven in den geest van de in
sommige kringen voorgestane spelwijze. De
regeering heeft zich door deze heeren laten
intimideeren, en voor een volksbeweging
aangezien hetgeen inderdaad niets anders was
en is dan een storm in een glas water. Het re
sultaat is dan ook uiterst armoedig geweest:
de regeering heeft aan de twee meest-con
servatieve leden der commissie opgedragen
een ontwerp gereed, te maken, en dit ontwerp
komt neer op enkele luttele concessies aan de
vereenvoudigers en op een halfbakken revisie
van De Vries en Te Winkel ten aanzien van
het grammatisch gedacht. Uit deze paring
van het overheidsgezag en de revolutie kon,
gelijk altijd het geval is, niet anders ontstaan
dan een hybride die tot onvruchtbaarheid
is gedoemd. Nooit, in den loop van den strijd,
is duidelijker bewezen, dat de Vereenvou
digde" gén noemenswaardigen aanhang bezit
buiten de onderwijzers van lageren en
hoogeren rang, en dat zij in de beschaafde kringen
van zeer wijden omvang (waaraan zij N.B.
zegt haar rechten te ontleenen) geen voor
standers heeft. Nagenoeg gén boeken van
wetenschappelijken aard, nagenoeg gén ro
mans, geen verzen, in het geheel gén groote
dag- en weekbladen, die uit die kringen voort
komen en er gelezen worden, zelfs niet de
socialistische en communistische, die zeker
niet uit conservatisme zoo handelen, zijn
in het kollewijnsch geschreven; sporadisch
treft men in de voorname en
eerste-rangstijdschriften artikelen aan die de nieuwe"
spelling toepassen. En het sterkst ziet men
dit verschijnsel in de advertenties in de
groote bladen, uitgaande f van het hoogere
beschaafde publiek, f van de banken, de
fabrieken, den grooten middenstand, de win
keliers, de theaterdirecties, enz. Voorzoover
ik weet is de nige adverteerder die
kollewijnt de firma Gebrs. Oerzon: anderen doen
het nimmer. Wéar zijn dan die breede lagen"
der bevolking, bij welke de Vereenvoudigde"
wordt gezegd ingang gevonden te hebben?
Kollewijn's vereeniging telt eenige duizenden
leden; maar wat zegt dit? Als wij de ledenlijst
eens zouden mogen zien, zouden er, buiten
den onderwijzersstand, misschien eenige hon
derden overblijven, die blijken de Ver
eenvoudigde" te zijn toegedaan, en haar in
hunne geschriften toe te passen. Moet nu
om die enkele duizenden ons geheele spelling
stelsel, dat berust op woord-genealogie en
dat taalschoonheden waarborgt die anders
niet denkbaar zouden -zijn, worden prijs
gegeven aan het maniakke verlangen <i«
het onderwijs te vergemakkelijken?
Nog nmaal zij ernstig gewaarschuwd tegen
de verarming en degradatie die ons prachtig
en buigzaam Nederlandsch zou ondergaan
door een dergelijke onverantw9ordelijke ope
ratie, waarvoor, om in de taal'der medici te
spreken, geen enkele indicatie bestaat.
F. E. POSTHUMUS-M EY JE
a
EEN VREEMDE NEDERLANDER
In de Amsterdammer" van 31 Dec, J.I..
komt een artikel voor van Melis Stoke. Hoe
geestig ook gesteld, mist deze bijdrage iedere
reden van bestaan, wanneer men weet dat
genoemde heerCharlesBaszanger, geen Amster
dammer doch geboren Parijzenaar is (zijn
moeder Frangaise, zijn Vader genaturaliseerd),
die nog nimmer Holland zag.
Niet als Nederlander nam hij de wapens
voor Frankrijk op, doch eenvoudig als een
Franschman, die zijn dienstplicht vervullen
moest.
Wat in 't vuur van het pleidooi zijn advocaat
moge beweerd hebben, komt natuurlijk geheel
voor diens rekening.
HHIflIllnilllllllllllllllHHIIIIIItllllflIllllllltlllllHIlllllllllllllllllllllllllltllHI lllllllltlllllllllllllllflIllllllllllllllllllHIIIIIIIIIHUHHIHlmlIIIUIIIHIIIIIIIIIIIIII II
iitntiiHiiiimiiiiititiiiniimiitmmwtiiititiuiHiiiiiMjiiuiirniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiim
DE EENIGE DUNNE SOK, DIE
SOLIDE 'S IN T DRAGEN
ft*: L PAU HOBO, «'dm, Hiinintriit 400 l
W. e. DEEN IK Zzn., J. M.
BOAS c.s., Makelaars, zullen op
MAANDAG 20 FEBRUARI 1922,
des avonds na zes uur, in het
verkooplokaal F r a s c a t i", ten
overstaan van de Notarissen W.
KRABBENDAM & J. D:
VRIESENDORP, in veiling
brengenIe. Het DUBBELE WOONHUIS
met 4 afz. bovenwoningen, tuin en
erve, aan den
.2?
Kad. Sectie U. 195, groot 2 Aren
94 Cent.
2e. Het WOONHUIS met 2 afz.
verh. bovenhulzen, tuin en erve,
aan den
naast voorgaand perceel.
Kad. Sectie U. 196, groot l Are
29 Cent.
3e. Het HUIS met 4 afz. verh.
bovenwoningen en erve, aan de
I. erktat 48
Kad. Sectie O. 1086, groot 31
Cent.
4e. Het HUIS en ERVE. aan de
Kad. Sectie O. 1105, groot 41
Cent.
5e. Het WINKELHUIS met 4 afz.
verh. bovenwoningen en erve,
aan de
Goml Pliickslraal 197
Kad. Sectie R. 2240, groot l Are
3 Cent.
6e. TWEE HUIZEN, waarvan
l met onderstuk en erve, aan de
ElaiÉM 149 en 151
met daarachter gelegen
met electrische
aan de
beweegkracht,
l 4
te zamen vormende een Complex,
groot 2 Aren 35 Cent.
Kad. Sectie E.5241,5242 en 5243.
Te bezichtigen Dinsdags,
Donderdags en op den verkoopdag
van 2?4 uur.
BIBLIOTHEEK
N. V. Eerste Nederl. Elementenfabr. DE KROON", Den Haag.
.
De Makelaars C. WIEG AND Jr.,
W. C. DEENIK Zzn. c.s., zullen op
Maandag 6 Februari !»*,
des avonds naZesuur in
hetVerkooplokaal Frascati" ten overstaan van
Notaris J. TH. BRUGMAN in het
openbaar verkoopen:
Het recht van Erfpacht
tot 19O9 van een
«e
meenteTil i ?P'^ 1HIAYU
- , i, i 'A f\ l n Q
, V ' S J t \ 'i ?> I i 1. v/.
met den Opstal van een
H ANDWERKSIGAREN FABRIEK
Rookt
NEDERLANDSCHE MUNT"
Hollands meest gewilde sigaar
Lioht doch vol aroma Alom vorkrjjgnaar
DAMES!
Laat uw wasch behandelen
door de wasscherij
Eureka", TuWwarsslr. 22-24. Tel. l. 3125
zoowel droog toegeslagen als
opgemaakt.
Vraagt prijsopgave.
Aanbevelend B. NEIDIG & Co.
VAN RiJirs
annex Kantoren enz., ge
legen aan de
ASTKBWE« No. 1O, Kad.
Sectie K No. 2458, groot
10 ABKN 54 CENT.,
Bezichtiging op Dinsdag en
Donderdag alsmede op den
Verkoopdag van 2 tot 4 uur.
B*u«- M Woningbureau tn
ten makelaar J. D. F. VA
O BB VEEN.Kanteof van v»st«
{??deren, Nieuw Baarnstr.5
L. C. ANDERSON, Makelaar,
zal ten overstaan van de Notarissen
W. F.VAN CAMPEN te Amsterdam
en F. Ph. KüT H E te Arnhem op
Maandag 6 Februari 1922, na zes uur.
in Frascati" in veiling brengen het
KANTOORGEBOUW
met 2 afzonderlijke, als Magazijn
en Kantoor verhuurde Etages, Open
Plaats, Achterhuis en Erve, aan de
Warmoesstraat 103
en WIJDE KERKSTEEG 2,
Kad. Sectie . No. 4815 en 746,
groot l Are 50 Cent., in de onmid
dellijke nabijheid der
Koopmansen Effectenbeurzen.
Het Kantoorlokaal gelijkvloers
is direct na betaling der
kooppenningen in gebruik te nemen.
Bezichtiging Dinsdags en
Donderda^s van 2?4 uur.
I. T. H. I. K. A.
Meubel-, Kapsel- en Interieur-Tentoonstelling
AMSTERDAM PALEIS VOOR VOLKSVLIJT
Antieke en Moderne Interieurs
Kleederdrachten van voorheen en thans
Historische Kleedingtentoonstelling
MODE EN KLEUR"
Bedrijven in werking Weven, Pottenbakken,
Ivoorsnijden, Batikken, Zilverdrijven, Boekbinden"
Dansen in Historische Kleederdrachten
Kapdemonstraties
Orkest onder leiding van LOUIS NOIRET
EMTRÉE10.50 plus belasting Geopend van 11-5 en I1 --11 m
A. KOGELS en ZOON
DEN HAAG
Prinsestraat 52-56-6O
AMSTERDAM
Leidschestraat 13
ROTTERDAM
Schiedamsche Singel 3-4
ARNHEM
Ketelstraat 19
LINCOLN"
HEEREN
EOTTINES
f 17.50
?wordt weer nieuw door haar te laten.
keeren,moderniseeren en chemisch
te laten reiniden door
r^v?\ ,?-v^?-?v i 1 ,-** . /i
II Vrouw en
n
lul I. tomu n Inii- u flitsüili Riii?k|
Met beschrflveBden tekst van
ELIS. M. ROGGE
Pr|8 f *.5O in cartonnen band
ltg. v. Van Holkema (SWarendort
WONINGEN TE HUUR
ZONDER SLEUTEL GELD &derg.
Ie. aan den 60 M. breeden Boulevard
b.d. Amsteldijk 750?f 850
2e. aan den HOOFDWEG, einde
Overtoom, vrije Heerenhuizen m/Tuin f 2000.
3e. aan de BAARSJES, Bovenhuizen f650.?f750.
Nadere inlichtingen (uitsluitend schriftelijk) verstrekt Bouw- &
Exploitatie Mij. PHILOMENA, Jac. van Lennepstr. 8, Amsterdam.
14. BEURSPASSAGE. AMSTERDAM
TEL. M. 4-915.
J. J. Weber&Zoon
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10, Haarlem
Onze Amerikaansche
Brillenglas-Slijpmachines van de allerlaatste constructie
stellen ons in staat brillenglazen binnen
enkele uren af te leveren.
MOSTERD
MOSTEROPOEOER
C. LORENZ A. G.
Fabriek van Telefoon- en Teleqraaf-Toesteilen
(Berlijn-Tempelhof)
KEIZERSGRACHT 322 AMSTERDAM
Telefoon-Centrales, Schakelkasten en Toestellen, ook
voor Half- en Heel-Automatisch systeem.
Gecombineerde Rijks-, Gemeente- en Huistelefoons
(HUIS-STAD-TELEFOONS)
Spoor- en Tramweg-Seinmrichtlngen.
Brandweer-Telegrafen. Buizen-Postinriclitingen.
HUISTELEFOON-NETTEN.
Stroom-Omvormers^voor Accu- Batterijen.
Zwakstroomtoestellen en Onderdeeien.
Voor prijsopgave, modellen, schema's zich te we-t<i->n
tot de filectro-technische Installateurs.
NV. MACHINEFABRIEK HOOGENLANDE
V.H.PANNEVIS&ZN. UTRECHT
FABK EKEflHAniOOR i i-r r-r-> Kyir-rA A i /-II-TI-FM r
ONDIEP,TEL740 'IJZER-EK MElAALGIETERIJ'
(HOllAND)
i 'I
TYPE1OO-1OOO P.R.
J GELIJKSTROOM STOOMMACHINES
S TANDEM COMPOUND MACHINES
| STOOM DYNAMO MACHINES
I STOOM CEMTRIFUGAAL POMPEN
VOOR AUC DOlltlHDin
L COMPRESSOREN VACUÜMPOMPEN.
S GIETWERKEN m IJZER EM METAAL
HAAR THKIHIMC Of HtOBIL
lllustratiedruk-papier van de Firma C. G. A. CORVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. N. 1202 en 585