De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1922 28 januari pagina 12

28 januari 1922 – pagina 12

Dit is een ingescande tekst.

12 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 28 |an. '22. No. 2327 echter die uitbanning en nivelleering niet een zaak van spelling, maar van taal. De afschaf fing van het grammatisch geslacht verarmt, ontmant, doodt de taal. Wie oor en oog heeft voor de schoonheid van proza en poëzie, -(en niet alleen voor die van verheven proza, maar ook voor die van het proza dat zich onderscheidt van de dagelijksche omgangsspraak), beseft dat stijl en gratie, rhytme en klankexpressie, volkomen verloren zullen gaan, als het opkomend geslacht geleerd heeft dat er geen geslachten en geen buigingsuit gangen meer bestaan. De andere regels van de Vereenvoudigde" maken, toegepast in het schrift of de gedruktebladzijde, wel een pooveren en kinderachtigen, een leelijken en weerzinwekkenden in druk, maar wie goed zien en luisteren kan bespeurt dat dit nog niets is, vergeleken bij het ontbreken van de geslachts-buigingen. Wie het latere proza of de jongere gedichten van Verwey. den eenigen literator van beteekenis die wél deze buigingen afschaft, maar de oude spelling behoudt legt naast zijn oudere perioden en verzen, gevoelt ter stond hoe deze verstandsmen«ch zichzelf aan banden gelegd heeft, en met zijn dogmatiek het zich onmogelijk heeft gemaakt om de hoogere schoonheid en gedragenheid aan zijn schrifturen te geven, die de vroegere kenmerk ten. En een roman van Emants zou, uit een oogpunt van taal en niet alleen van conceptie en beschrijfkunst beschouwd, oneindig lees baarder zijn indien hij het grammatisch ge slacht en zijn consequenties had geëerbiedigd. Zówaar is het, dat deze beruchte negende regel der kollewijnsche geloofsartikelen de taal en hare schoonheid raakt, en niet slechts, zooals men het wil doen voorkomen, de eigenlijk-gezegde spelling. Nog eenmaal doe ik een laatste beroep op allen die het goed meenen met de Nederlandsche taal en haar onvergelijkelijke macht, die voor een niet gering deel in haar gedif ferentieerde flexie bestaat, om samen te werken tot haar behoud, en haar te behoeden voor de platheid en vlakheid.de burgerlijkheid en laagheid waartoe zij vervallen zal, als de, weliswaar niet in de verknoeide omgangstaal, maar in behoorlijk proza en in verzen nog kern-gezond en frisch levende flexie naar het grammatisch geslacht, op ruwe en willekeu rige wijze door een niet op de werkelijkheid berustend besluit wordt prijsgegeven. De geheele vereenvoudigings" -beweging, in al haar negen regels, is trouwens niets dan een uitvinding van vakgeleerden, en zij wordt bijna uitsluitend gesteund en aan den gang gehouden door de onderwijzers die, ten deele uit gemakzucht, ten deele omdat zij van de hoogere en betere dingen die er aan taal en spelling vastzitten geen begrip hebben, voor zich zelf en voor hun leerlingen het recht opeischen om alles overboord te werpen wat met hun bekrompen rationalistische inzichten niet strookt. Na vijf en twintig jaar van heftige propa ganda en verwoeden strijd, hebben de vereenvoudigers het niet verder weten te bren gen dan tot een paar vaktijdschriften en tot een nog altijd zeer beperkten kring van schrij vers buiten hun eigen kleine wereld. Door hun marktgeschreeuw hebben ze eindelijk de re geering weten te bewegen tot het benoemen eener Staatscommissie, die zou hebben na te gaan in hoever de thans gebruikelijke spelling wijziging zou behoeven in den geest van de in sommige kringen voorgestane spelwijze. De regeering heeft zich door deze heeren laten intimideeren, en voor een volksbeweging aangezien hetgeen inderdaad niets anders was en is dan een storm in een glas water. Het re sultaat is dan ook uiterst armoedig geweest: de regeering heeft aan de twee meest-con servatieve leden der commissie opgedragen een ontwerp gereed, te maken, en dit ontwerp komt neer op enkele luttele concessies aan de vereenvoudigers en op een halfbakken revisie van De Vries en Te Winkel ten aanzien van het grammatisch gedacht. Uit deze paring van het overheidsgezag en de revolutie kon, gelijk altijd het geval is, niet anders ontstaan dan een hybride die tot onvruchtbaarheid is gedoemd. Nooit, in den loop van den strijd, is duidelijker bewezen, dat de Vereenvou digde" gén noemenswaardigen aanhang bezit buiten de onderwijzers van lageren en hoogeren rang, en dat zij in de beschaafde kringen van zeer wijden omvang (waaraan zij N.B. zegt haar rechten te ontleenen) geen voor standers heeft. Nagenoeg gén boeken van wetenschappelijken aard, nagenoeg gén ro mans, geen verzen, in het geheel gén groote dag- en weekbladen, die uit die kringen voort komen en er gelezen worden, zelfs niet de socialistische en communistische, die zeker niet uit conservatisme zoo handelen, zijn in het kollewijnsch geschreven; sporadisch treft men in de voorname en eerste-rangstijdschriften artikelen aan die de nieuwe" spelling toepassen. En het sterkst ziet men dit verschijnsel in de advertenties in de groote bladen, uitgaande f van het hoogere beschaafde publiek, f van de banken, de fabrieken, den grooten middenstand, de win keliers, de theaterdirecties, enz. Voorzoover ik weet is de nige adverteerder die kollewijnt de firma Gebrs. Oerzon: anderen doen het nimmer. Wéar zijn dan die breede lagen" der bevolking, bij welke de Vereenvoudigde" wordt gezegd ingang gevonden te hebben? Kollewijn's vereeniging telt eenige duizenden leden; maar wat zegt dit? Als wij de ledenlijst eens zouden mogen zien, zouden er, buiten den onderwijzersstand, misschien eenige hon derden overblijven, die blijken de Ver eenvoudigde" te zijn toegedaan, en haar in hunne geschriften toe te passen. Moet nu om die enkele duizenden ons geheele spelling stelsel, dat berust op woord-genealogie en dat taalschoonheden waarborgt die anders niet denkbaar zouden -zijn, worden prijs gegeven aan het maniakke verlangen <i« het onderwijs te vergemakkelijken? Nog nmaal zij ernstig gewaarschuwd tegen de verarming en degradatie die ons prachtig en buigzaam Nederlandsch zou ondergaan door een dergelijke onverantw9ordelijke ope ratie, waarvoor, om in de taal'der medici te spreken, geen enkele indicatie bestaat. F. E. POSTHUMUS-M EY JE a EEN VREEMDE NEDERLANDER In de Amsterdammer" van 31 Dec, J.I.. komt een artikel voor van Melis Stoke. Hoe geestig ook gesteld, mist deze bijdrage iedere reden van bestaan, wanneer men weet dat genoemde heerCharlesBaszanger, geen Amster dammer doch geboren Parijzenaar is (zijn moeder Frangaise, zijn Vader genaturaliseerd), die nog nimmer Holland zag. Niet als Nederlander nam hij de wapens voor Frankrijk op, doch eenvoudig als een Franschman, die zijn dienstplicht vervullen moest. Wat in 't vuur van het pleidooi zijn advocaat moge beweerd hebben, komt natuurlijk geheel voor diens rekening. HHIflIllnilllllllllllllllHHIIIIIItllllflIllllllltlllllHIlllllllllllllllllllllllllltllHI lllllllltlllllllllllllllflIllllllllllllllllllHIIIIIIIIIHUHHIHlmlIIIUIIIHIIIIIIIIIIIIII II iitntiiHiiiimiiiiititiiiniimiitmmwtiiititiuiHiiiiiMjiiuiirniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiim DE EENIGE DUNNE SOK, DIE SOLIDE 'S IN T DRAGEN ft*: L PAU HOBO, «'dm, Hiinintriit 400 l W. e. DEEN IK Zzn., J. M. BOAS c.s., Makelaars, zullen op MAANDAG 20 FEBRUARI 1922, des avonds na zes uur, in het verkooplokaal F r a s c a t i", ten overstaan van de Notarissen W. KRABBENDAM & J. D: VRIESENDORP, in veiling brengenIe. Het DUBBELE WOONHUIS met 4 afz. bovenwoningen, tuin en erve, aan den .2? Kad. Sectie U. 195, groot 2 Aren 94 Cent. 2e. Het WOONHUIS met 2 afz. verh. bovenhulzen, tuin en erve, aan den naast voorgaand perceel. Kad. Sectie U. 196, groot l Are 29 Cent. 3e. Het HUIS met 4 afz. verh. bovenwoningen en erve, aan de I. erktat 48 Kad. Sectie O. 1086, groot 31 Cent. 4e. Het HUIS en ERVE. aan de Kad. Sectie O. 1105, groot 41 Cent. 5e. Het WINKELHUIS met 4 afz. verh. bovenwoningen en erve, aan de Goml Pliickslraal 197 Kad. Sectie R. 2240, groot l Are 3 Cent. 6e. TWEE HUIZEN, waarvan l met onderstuk en erve, aan de ElaiÉM 149 en 151 met daarachter gelegen met electrische aan de beweegkracht, l 4 te zamen vormende een Complex, groot 2 Aren 35 Cent. Kad. Sectie E.5241,5242 en 5243. Te bezichtigen Dinsdags, Donderdags en op den verkoopdag van 2?4 uur. BIBLIOTHEEK N. V. Eerste Nederl. Elementenfabr. DE KROON", Den Haag. . De Makelaars C. WIEG AND Jr., W. C. DEENIK Zzn. c.s., zullen op Maandag 6 Februari !»*, des avonds naZesuur in hetVerkooplokaal Frascati" ten overstaan van Notaris J. TH. BRUGMAN in het openbaar verkoopen: Het recht van Erfpacht tot 19O9 van een «e meenteTil i ?P'^ 1HIAYU - , i, i 'A f\ l n Q , V ' S J t \ 'i ?> I i 1. v/. met den Opstal van een H ANDWERKSIGAREN FABRIEK Rookt NEDERLANDSCHE MUNT" Hollands meest gewilde sigaar Lioht doch vol aroma Alom vorkrjjgnaar DAMES! Laat uw wasch behandelen door de wasscherij Eureka", TuWwarsslr. 22-24. Tel. l. 3125 zoowel droog toegeslagen als opgemaakt. Vraagt prijsopgave. Aanbevelend B. NEIDIG & Co. VAN RiJirs annex Kantoren enz., ge legen aan de ASTKBWE« No. 1O, Kad. Sectie K No. 2458, groot 10 ABKN 54 CENT., Bezichtiging op Dinsdag en Donderdag alsmede op den Verkoopdag van 2 tot 4 uur. B*u«- M Woningbureau tn ten makelaar J. D. F. VA O BB VEEN.Kanteof van v»st« {??deren, Nieuw Baarnstr.5 L. C. ANDERSON, Makelaar, zal ten overstaan van de Notarissen W. F.VAN CAMPEN te Amsterdam en F. Ph. KüT H E te Arnhem op Maandag 6 Februari 1922, na zes uur. in Frascati" in veiling brengen het KANTOORGEBOUW met 2 afzonderlijke, als Magazijn en Kantoor verhuurde Etages, Open Plaats, Achterhuis en Erve, aan de Warmoesstraat 103 en WIJDE KERKSTEEG 2, Kad. Sectie . No. 4815 en 746, groot l Are 50 Cent., in de onmid dellijke nabijheid der Koopmansen Effectenbeurzen. Het Kantoorlokaal gelijkvloers is direct na betaling der kooppenningen in gebruik te nemen. Bezichtiging Dinsdags en Donderda^s van 2?4 uur. I. T. H. I. K. A. Meubel-, Kapsel- en Interieur-Tentoonstelling AMSTERDAM PALEIS VOOR VOLKSVLIJT Antieke en Moderne Interieurs Kleederdrachten van voorheen en thans Historische Kleedingtentoonstelling MODE EN KLEUR" Bedrijven in werking Weven, Pottenbakken, Ivoorsnijden, Batikken, Zilverdrijven, Boekbinden" Dansen in Historische Kleederdrachten Kapdemonstraties Orkest onder leiding van LOUIS NOIRET EMTRÉE10.50 plus belasting Geopend van 11-5 en I1 --11 m A. KOGELS en ZOON DEN HAAG Prinsestraat 52-56-6O AMSTERDAM Leidschestraat 13 ROTTERDAM Schiedamsche Singel 3-4 ARNHEM Ketelstraat 19 LINCOLN" HEEREN EOTTINES f 17.50 ?wordt weer nieuw door haar te laten. keeren,moderniseeren en chemisch te laten reiniden door r^v?\ ,?-v^?-?v i 1 ,-** . /i II Vrouw en n lul I. tomu n Inii- u flitsüili Riii?k| Met beschrflveBden tekst van ELIS. M. ROGGE Pr|8 f *.5O in cartonnen band ltg. v. Van Holkema (SWarendort WONINGEN TE HUUR ZONDER SLEUTEL GELD &derg. Ie. aan den 60 M. breeden Boulevard b.d. Amsteldijk 750?f 850 2e. aan den HOOFDWEG, einde Overtoom, vrije Heerenhuizen m/Tuin f 2000. 3e. aan de BAARSJES, Bovenhuizen f650.?f750. Nadere inlichtingen (uitsluitend schriftelijk) verstrekt Bouw- & Exploitatie Mij. PHILOMENA, Jac. van Lennepstr. 8, Amsterdam. 14. BEURSPASSAGE. AMSTERDAM TEL. M. 4-915. J. J. Weber&Zoon OPTICIENS - FABRIKANTEN Koningstraat 10, Haarlem Onze Amerikaansche Brillenglas-Slijpmachines van de allerlaatste constructie stellen ons in staat brillenglazen binnen enkele uren af te leveren. MOSTERD MOSTEROPOEOER C. LORENZ A. G. Fabriek van Telefoon- en Teleqraaf-Toesteilen (Berlijn-Tempelhof) KEIZERSGRACHT 322 AMSTERDAM Telefoon-Centrales, Schakelkasten en Toestellen, ook voor Half- en Heel-Automatisch systeem. Gecombineerde Rijks-, Gemeente- en Huistelefoons (HUIS-STAD-TELEFOONS) Spoor- en Tramweg-Seinmrichtlngen. Brandweer-Telegrafen. Buizen-Postinriclitingen. HUISTELEFOON-NETTEN. Stroom-Omvormers^voor Accu- Batterijen. Zwakstroomtoestellen en Onderdeeien. Voor prijsopgave, modellen, schema's zich te we-t<i->n tot de filectro-technische Installateurs. NV. MACHINEFABRIEK HOOGENLANDE V.H.PANNEVIS&ZN. UTRECHT FABK EKEflHAniOOR i i-r r-r-> Kyir-rA A i /-II-TI-FM r ONDIEP,TEL740 'IJZER-EK MElAALGIETERIJ' (HOllAND) i 'I TYPE1OO-1OOO P.R. J GELIJKSTROOM STOOMMACHINES S TANDEM COMPOUND MACHINES | STOOM DYNAMO MACHINES I STOOM CEMTRIFUGAAL POMPEN VOOR AUC DOlltlHDin L COMPRESSOREN VACUÜMPOMPEN. S GIETWERKEN m IJZER EM METAAL HAAR THKIHIMC Of HtOBIL lllustratiedruk-papier van de Firma C. G. A. CORVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. N. 1202 en 585

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl