11 Maart '22. - No. 2333 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VUUR NEDERLAND N.V. PAEREL8' Meubileering-MI]. AMSTERDAM COMPLETE MEUBILEERING BETIMMERINGEN Rokinl28-Tel 4541N, Motor- en Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlhGHAtt & LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam Boeken zijn veel minder in prijs gesteqen dan andere dingen van dage lijks ch qebruiR. SIGAREN LUXE- EN VRACHTAUTO'S B ENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam, SMAAKVOLLE WONINGINRICHTINGEN. ARTISTIEKE | MEUBEL- EN GORD IJNSTOFFEN. BEKNOPT PRO SPECTUS WORDT OP AANVRAGE GAARNE TOE GEZONDEN. PLANNEN EN BEGROOTINGEN GRATIS ! BEZOEKT ONZE NIEUWE TOONKAMERS CHENARD&WALCKER NASH M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens N.V. Automobiel Mij. JET CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-Gravanhage Tel. Haag 3569 F. FEDDEMA WAGENSTR. 67 DEN HAAG Telefoon 879 NIEUWSTE MODELLEN Heerenschoeisell vanaf f 12.50 MICHELIN RIJWIELBANDEN HEBBEN EEN WERELD-REPUTA TIE Ze daarom van Uur Hijwiolhande 'aar EN LAAT U NIETS ANDERS AANPRATEN Zij zijn de SNELSTf, SOlPfLSJE, STERKSTE BUITENBAND NIEUW MODEL CABLÉt G. BINNENBAND DE ONVERWOESTBARE ROODE 3.25 mm mm ?« mm mm mm «v mm m w EISCHT dan de helft van die van zilver, ijzer, suiker en wol en zij bezitten twee-derden van de geheele wereldvloot. Ook liggen de landen die rubber, olie, zilver en de andere voornaamste handels artikelen produceeren, binnen hun machtsfeer. Zij hebben slechts te bevelen en er komt geen kilo rubber uit de tropen, geen ons zilver uit Mexico. Voor den wereldvrede is deze te Washington tot stand gekomen combinatie een krachtige waarrbog, krachtiger dan eenige andere die op het oogenblik denkbaar is, zoolangde Volken bond niet meer wordt dan een schaduw van hetgeen zijn ontwerper bedoeld heeft. Poincaréheeft zonder twijfel de draagkracht van dit alles zeer juist begrepen, reeds lang voordat Briand aftrad. Hij heeft, door op zijn achterste beenen te gaan staan, nog wel iets van het Fransche prestige weten te redden-. Maar de conferentie te Genua gaat door, al is zij een maand uitgesteld. DJ Russen zullen welkom zijn, al worden zij niet ,,erkend" voor en aleer zij door goed gedrag daarvoor in aanmerking komen. Zij zullen de Tsaristische schulden moeten er kennen". Dat kunnen zij allicht doen, van betalen is toch geen sprake. Trouwens reeds vór den oorlog was er geen sprake van : men bleef alleen sol ven t door aldoor opnieuw in Frankrijk (en Nederland) te leen en. De geld verspilling en het imperialisme van het oude regime maakten een goed finantieel beheeronmogelijk. Of de Russen waarborgen zuilen moeten verstrekken en het recht van parti culier bezit en van de geldigheid van over eenkomsten moeten erkennen, blijkt niet. De verdragen van Versailles enz. zullen onaangetast blijven. Natuurlijk. Alleen een man als Keynes, die reeds zooveel heeft ge daan om de goede verhouding tusschen Enge land en Frankrijk te verstoren, spreekt van de herziening" van het tractaat van Ver sailles, en noemt die noodzakelijk, al heeft men sedert jaren niets anders gedaan dan herzien. Of men met een of meer conferenties de ontwrichte wereldeconomie weer kan herstel len? Men moet er het beste van hopen. Maar wanneer Frankrijk en Engeland er verschijnen als werkelijk Verbon den en, door geen e Duitsche of Russische intriges tegen elkander op te hitsen, dan wórdt aan Europa, beheerscht door de combinatie Engeland--Frankrijk, en de wereld door de combinatie Amerika?Enge land het vertrouwen op een betere toekomst hergeven en daarmede alleen reeds zal verbetering in de wereld-malaise mogelijk zijn gemaakt. H. DUN i. o p HET VOEDSEL VAN JOHANNES DEN DOOPER MATTHAEUS III. v. 4. En deze Johaunes had zijn k'eeding van kemelshaar en een lederen gorde! om zijn lendenen; en zijn voedsel was sprinkhanen en wilde honig." Aldus staat het nog steeds in den Bijbel. Vermoedelijk heeft deze vreemde gewoonte van zich te voeden van Johannes reeds de aandacht getrokken en is daaromtrent wel licht reeds een onderzoek ingesteld en ook daarover iets gepubliceerd. De groote menigte weet daarvan echter niet en blijft Johannes er dus steeds op aan zien. Daarom het volgende meegedeeld. In een uitstekend gedocumenteerde studiel) komt Prof. Dr. Max, Herzog zu Sachsen, (deze vorst van geboorte is Dr. Juris en Dr. theologiae) tot de conclusie, dat het rieksch van den oorspronkelijke!! text niet begrepen is door den vertaler. Het woord akrides" beteekent behalve sprinkhanen" ook toppen of punten van allerlei plantensoorten, en meli agrion", dat wilde honig kan beteekenen, zal in den tekst ten onrechte gelezen zijn voor meieagreon, den naam van een bepaald gewas. Reeds in het begin der 7e eeuw heeft een grieksche dichter Sophronios, een uit Damascus afkomstige vrome monnik, die aan zijn levenseinde patriarch te Jeruzalem werd, in 037 de verovering dier heilige stad door de Arabieren beleefde,en weinige maanden daarna in 038 is gestorven, godsdienstige feestgedichten geschreven in anacreontische versmaat. Daaronder is er ook een op Epiphanie, O Januari,den dag van Jezus'doopin den |ordaan. Het luidt aldus:" Eche de trophèn aristan, aponoos aei paronsan akrides pelen to brooma, nieleagreoon te ri/.ai. 1) in Vegetarische \Varte" van 14 Jan. NEERLANDS WAPEN" Sigarenfabriek te Utrecht levert direct aan particulieren drie concureerende merken SUMATRA Sigaren. Rood etiket f 6.5O per 1OO, Groen etiket f», per 1OO, Bruin etiket f IO. per IOO Franco levering tegen remboursof vooruitb. Niet goed, geld terug! Prof. Max, Herzog zu Sachsen, vertaalt het aldus: Er genieszt die beste Speise, die stets mühlos ist vorhanden. Meleagerwurzeln, Spitzen wilder Krauter ihn ernahren." Voor het gebruiken van zulke toppen of punfen van gewassen haalt de schrijver aan een nog heden ten dage bestaand gebruik te Rome; de groentenverkoopsters noemen ze puntarelle" of mazzichi." Het Syrische evangelie vertaalt akrides" met kamse", dat evenals het grieksche woord zoowel een wild gewas als sprinkhaan be teekenen kan. Behalve nu de ongetwijfeld aanleiding tot bedenkingen gevende sprink hanen, bleef de wilde honig" toch ook niet zonderling. Wat is daaronder eigenlijk te verstaan en hoe zou Johannes zich daarvan wel voorzien hebben? De bedoeling van den evangelist is voorzeker deze, den indruk te vestigen dat Johannes de grootste soberheid betrachtte in zijn bestaan. Welnu daaraan is met deze nieuwe exegese niets onttrokken; niet anders dan het gure en griezelige is aan de oorspronkelijke lezing ontnomen. Alleen de arbeid van het moeten vangen van een genoegzaam aantal der bedoelde insecten zou iemand toch ook weinig tijd voor andere be zigheden laten, daargelaten de groote vraag of sprinkhanen inderdaad voedsel voor een menscli kunnen opleveren. H u u o N o i. T u E N i u s iiMiiimiiimii J.S.MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAG DE BEST EHOEDEN IN HOLLAND Ik zie den leegen Heemel weer bevolkt" in plaats daarvan staat er: Ik zie den leegen Heemel weer bewolkt". Ik had de fout in de proef gecorrigeerd; nietteegenstaande heeft de zetter haar ge handhaafd. De reegel, zooals hij er nu staat, is geheel krachteloos en zonder beteekenis. De bedoeling van den reegel is deeze, dat de heemeivoor den oi'geloovige is een leedige ruimte, maar voor den geloovige eene sfeer, bevolkt met een eindeloos aantal weezens. Nu kan men aan die weezens wel gelooveu, maar iets anders is het hun aan weezen steeds te beseffen, als werkelijk en werkdadig. Daarom kan ik spreeken van een heemel, die voor mij leeg was en nu bevolkt is geworden door een hoogere oopenbaring. Daarop sluit dan onmiddellijk aan de reegel oover de geloovigen, waarmee ik samen kniel. H . D F: u i K v A N H I-DEN Huize J. ZOMEBDIJK BOS1K lliiiliillliiiiiiiiiiiimuiiMMiiimiiiiNimNNmuNMimmiMHuii EEN MOORDENAAR VERMOORD Aan de Leezers van De Amsterdammer". In mijn gedicht Bij de uitvaart van Pater J. V. de Groot, O. P." komt een stoorende drukfout voor. De negen-en-twintigste reegel moet luiden: Restaurant a la carte Lunch,Aflernoon-tea, Diners eHSoupers Dagelijks muziek door het Huls-orkest IMII Illllllllllllllllllllllllllllllll Het was als een vinnige, wanhoopige strijd. Erger, het was een ignobele, afkeerwekkende strijd, zonder verheffing, zonder glorie, zonder eedelmoedigheid. Eén mensch aan de eene zijde. Een man, die waarschijnlijk tien vrouwen vermoordde. Dus een zeer gevaarlijk en boosaardig mensch. Maar toch een mensch. En een met zeer bizondere vermoogens, sterk en schrander, moedig, vindingrijk, energiek. En als teegenpartij van deezen enkeling, een groote natie met dertig millioen burgers. Die natie kan zulke individuen niet ver dragen of dulden. Ze moet hen opsluiten of onschadelijk maken. Daartoe kunnen honderd middelen gevonden worden. Een man, die verdacht werd van landverraad, een beschaafd ontwikkeld man, werd jaren op een woest eiland geïsoleerd. Zijn 01,schuld werd vast gesteld, de mensch werd gered. Maar hoe vocht de groote, machtige natie teegen den eenen moordenaar? Na een gerucht makend oopenbaar proces, waarin door de pers honderd-duizenden eiken dag ziekelijk en onzeedelijk werden geprikkeld, door leelijke fantasieën, en ongezonde emotie na zulk een vertooning, waarbij de menschen toestroom den om nog intenser prikkel te ondergaan, werd bij meerderheid van stemmen door een aantal middelmatige menschen de man schul dig bevonden, ondanks hardnekkig volhouden van zijn onschuld -- door een deftigen raad van rechters ter dood veroordeeld en eindelijk door een beul het hoofd afgehakt. Welk een onwaardig, jammerlijk gebeuren. Hoe zal het nageslacht, na eeuwen nog, smalen op dien tijd en dat volk, waarin zulke tooneelen plaats vonden. Ons Nederlandsch volk heeft, als volk, niet minder erge euveldaden op 't geweeten. Twee van zijn beste en eedelste burgers heeft het wreed en roekeloos vermoord. Jan de Wit werd gelyncht, verscheurd door het grauw, Joan van Oldentaarneveld werd gerechtelijk het hoofd met een zwaau' afgehakt. Zij hebben het goede gewild hun bloed is oover onze natie gekoomen. Den gewelddadigen dood verdienden zij niet. Maar hier was misleiding, volksverdooling, politieke eerzucht in 't spel, die groote mannen waren te vreezen om hun macht, door anderen voor zichzelve begeerd. Maar wat was er te vreezen van dien eenen moordenaar? En op welken zeedelijken grond was het noodig zijn bloed te vergieten, deftig en officieel, in koelen bloede, door rechters en een gedienstigen beul? Het proces was vol van onwaardige, stui tende tafreelen. Dj nieuwsgierigheid, de sensatielust, de vrouwen, die kwamen kijken als bij een pakkend tooneelspel, de met de /.aak verleegen jury, die niet kon oordeelen, door gemis aan psychologisch e.i psychiatrisch in zicht, de rechters, die in hun verpletterende oovermacht het ongelukkig offer plaagden en in den hoek dreeven als een kat den muis. En eindelijk de komisch-lugubere verschijning van den beul Deibier, in rok en witte das en glacée handschoenen, in een rijtuig met twee helpers. Hoe treurig, die gansene rechtspraak, het geheele tooneel, waaraan honderdduizen den franken zijn verspild. Maar. . . . op moord staat de doodstraf, En dit was een moordenaar par excellence. Zoo ooit n, dan moest nu toch wel deeze mensch gedood worden. Neen ! zeg ik, duizendmaal neen ! Dit is niet de wijze en waardige houding van de verteegenwoordigers van het recht, vai een groote, eedelgezinde natie. Men begint in te zien, dat de basis van het recht niet moet zijn vergelding, maar verbeetering van het individu en beveiliging van den staat. Wraak neemen op een enkeling die zich aan de ge meenschap vergrijpt is onchristelijk en onver standig. Niemand wordt er beeter door, noch is het noodig voor de veiligheid. Het is mijn zaak niet, mijn eigen land en volk ooverdreeven te prijzen. Hetgeen niet beteekent, dat zij mij onverschillig zijn. Inteegendeel, ik heb een Hollandsen hart en ver heug me als ik bemerk, dat mijn volk hoog Staat in cultuur, en uitmunt booven andere volken. Wat de Amerikaansche schrijver Uptijn Sinclair tot lof van mijn landje zei, prijzende onze discretie en afkeer van schan daal, zoo zeer verschillend van Amerikaansche zeeden, dat deed me recht veel genoegen En wat nu bij mij opkwam, bij 't volgen van het afschuuwelijk proces Landru, was dank bare erkenning van de deugden van ons \;,lk. Onze rechterlijke instellingen en publieke zeeden staan hooger dan die van alle omrin gende volken, Zwitserland en Scandinavië misschien uitgezonderd. Onze rechtsgeleerden, met (jrotius te beginnen, vormen den n,em van ons land. Drie dingen hebben wij, in juridisch opzicht, op andere volkeren vór: l. Wij hebben yeen iluiidstra!. 2. Wij liehhen '.'een jn>'\\ 3. Wij liebben geen sc/uindaalprocessen op groote schaal, cie aan de wreede stieren gevechten doen denken, in hun ruuwe sensatie en hun aantrekking voor 't publiek. Dit derde voorrecht vloeit voort uit onzen volksaard. Dj Hollander is afkeerig van pu bliek schandaal, van reclame en indiscretie. Die dingen ontbreeken natuurlijk niet ge heel, daartoe is onze natie te zeer gemengd. Maar de ras-echte, beschaafde Hollander heeft minachting vo:ir het e.xploiteeren van schan daal, het gemis aan delicatesse in familieaangeleegenhcede;i en misdrijven. Veele minder oorbare zaakjes worden door de rechtbank afgehandeld zonder eenige publici teit te verwekken; Upton Sinclair, die in zijn eigen land was afgejakkerd omdat hij ging scheiden van zijn vrouw, vond in ons land een bewonderenswaardige discretie. Ook schijnt mij ons publiek vcrgeevensgezinder en zachtmoediger teegemmver mis dadigers dan het publiek in andere landen. Vooral treft me dit bij sexueele en homosexueele vergrijpen. Wel is de afkeer ervan, ouder gezonden, niet minder groot, maar men vergeeft, en na eenige jaren vindt de schuldige plaats in de maatschappij terug. Hier blijkt een beeter rechtsbegrip. Het strafrecht moet niet zijn een instituut van wraak, maar een van opvoeding en beveiliging. Alle misdadigers zijn menschen, soms zeer merkwaardige en interessante menschen, en de groote misdadigers meest van al. De student in psychologie weet hoe zulk een vreesselijke booswicht tegelijk een zacht moedig, teeder en gevoelig mensch kan zijn. Ik heb in mijn psychiatrische praktijk zulke ongelukkige persoonen ontmoet. Ik herinner mij liet geval van een man, dien ik als patiënt in een krankzinnigen-gesticht leerde kennen. Hij was de zachtmoedigheid zelve. Ik vond hem beezig decors te schilderen voor een liefhebberij-tooneel. Hij had een pet op en op die pet zat een voogeltje, een musch, die hij tam gemaakt had en die hem nooit verliet. Zijn uiterlijk was niet stuitend, eerder inneemend. En die zachte voogel-temmer had vier vrouwen vermoord. Op den verjaardag van elk dier vrouwen zat hun moordenaar te snikken van be rouw. Maar als hij werd losgelaten, zou hij terstond een vijfde slachtoffer zoeken. Hij keurde zijn daden af, maar de lust was hem te macht\g. Was die man krankzinnig? Zijn gedachten waren logisch en gereegeld. Het was goed hem in een gesticht op te sluiten. Hij wenschte liet zelf, om niet in verleiding te kooinen. En loch kan men niet zeggen, dat hij ontoereekenbaar was. In Frankrijk zou de man veroordeeld en vermoord zijn. Is het nu niet schandelijk zulk een teeder vraagstuk op te lossen met een hoofd-af hakken? Is dat niet ruuw en onwaardig? De groote sterke gemeenschap teegenoover een armen machteloozen booswicht? Is dat geschikt om hem te verbeeteren of te redden? Sluit hem op ! goed ! maar geef hem geleegenheid zijn vreesselijk misdrijf te berouwen, en zijn ieeven zoo schadeloos moogelijk ten eind te brengen. Heeft Jezus den moorcenaars niet het paradijs toegezegd binnen een etmaal leevens. En zouden wij ons nu het recht toe kennen dat droevig verwarde, maar merk waardige Ieeven op eenmaal te vernietigen? Zijn wij zoo bang, dat die moordenaar nog meer menschen zal ombrengen? Is dat niet laf, voor een machtigen staat? Heeft die geen vertrouwen in zijn gevangenismuuren en boeven? Er zijn eenzame eilanden genoeg ter dispositie. Maar grootmoediger lijkt het mij, zulk een individu te laten arbeiden, onder streng toe zicht, en hem geleegenheid te geeven zijn goede eigenschappen te ontwikkelen en zijn ziel afkeerig te maken van de zonde. En dat is moogelijk. In Amerika, het land der scherpe contrasten, waar de electro-cutie" en het lynchen" worden toegepast, daar worden ook poogingen gedaan om misdadigers in betrekkelijke vrij heid op te voeden tot een beeter bestaan. Oog om oog, tand om tand, is de oude wet, vervangen door het Nieuwe Verbond, dat de wrake aan (ïod laat. En zelfs in die oude wet werd het dooden verbonden. Men kan dit dooden" verklaren als moorden", maar Jezus bedoelde zonder twijfel dat de mensch geen bloed zal vergieten ter vergelding maar de natuurlijke straf voor den moorde naar aan Gods wijsheid oover zal laten. Ons niet misdadigers past het den booswicht te beklagen, te beveiligen teegen zichzelve en onschadelijk te maken in de maatschappij. Maar het menschelijk Ieeven moet ons allen heilig zijn. Het is een schepping Gods, een gave die wij noch aan onszelven, noch ook aan den grootsten misdadiger moogen ontneemen. Ergst van alles schijnt het mij een mensch te dooden, die stellig zijn onschuld blijft vol houden. De moordenaar Landru was een zeer merkwaardig mensch. Waarschijnlijk een lust-moordenaar".Ik weet - zooals ook veele anderen weeten - hoe het ziels-gevoelen is van zulk een ongelukkige. Na het leezen van Misdaad en berouw" droomde ik mijzelvcn, met groote helderheid, in de plaats van dien moordenaar. Ik wist mij schuldig en dacht telkens een vervolger te zien. Deeze toestand is vreesselijk en zoo iemand op aarde een helle-straf onderging, dan is het de moordenaar Landru in zijn wanhoopigen kamp. En toch is die man ook vol goede eigenschappen. Is het nu geen misdaad zulk een man aan zijn natuurlijke straf te willen onttrekken en zijn daad te beantwoorden door een eeven ruuw en totaal nutteloos middel? Want ook als afschrikwekkend voorbeeld" is deeze vergeldingsmoord geheel onwerk zaam. Men geeft daardoor feitelijk den duivel de meeste voldoening. De heele waereld heeft Landru bewonderd, om zijn energie, zijn standvastigheid, zijn sluuwheid. Hij is voor tallooze menschen tot een held en martelaar geworden. Is dat een moreele maatreegel, die zulke gevolgen heeft? Ware ilootizivijgen hier niet beeter dan doodmaken? Dan is er nog de moogelijkheid, dat de man werkelijk onschuldig was. Het eenige motief voor de schuldig-verklaring is de onwaar schijnlijkheid van een louter toevallig ver dwijnen van tien slachtoffers. Maar die on waarschijnlijkheid is geen onn ongelijkheid. Arme jury, die in dit uiterst moe ye l ij k geval maar een slag in 't wilde sloeg, zonder de kansreekening er bij te halen. Arm troepje burgers, dat zonder veel ervaring en zonder diepe weetenschap of wijsheid de gruuwelijke verantwoording op zich moest neemen. Buitenlanders verwonderen er zich oover, dat wij met onze democratische neigingen de instelling van een jury niet hebben. Voor mij is dit juist een onzer grootste voorrechten, en het werk van een wijzen en ruim-denkenden wetgeever. Eén verstandige, kalme rechter, die zijn Ieeven aan moeyelijke rechts vraagstukken wijdt, is veel beeter dan de beste jury. De nieuwere psychologie leert de kuddeeigenschappen van de groote meerderheid der menschen. Een jury, gekoozen uit middel matige menschen, die hun eigen zaken hebben, is veel vatbaarder voor emotioneele invloeden dan n krachtig en verstandig rechts-kundige, die een vrij goede wet voor zich heeft en die met ruimte en wijsheid durft toepassen. De Fransche jury's zijn ons tot waarschuuwend voorbeeld. En dit droevige geval is voor ons Nederlanders bizonder leerzaam. F K F D E R l K V A N' E EDEN