1-1.. .* 'iDE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 22 April '22. No. 2339 WEER IN DE POLITIEK Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan VRAAGT i SI-FA-KO S IGARE H Hot voornmmmmto Illllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllflllllllllllllll Colijn : Hoe raak ik dat olie-luchie kwijt?" iiiiiiiimm die ter conferentie behandeld werden. Het geen het deed ! Want wanneer men in de weegschaal legt den steun, dien Engeland, nadat dit eenmaal beklonken was, aan Amerika ver leende, en den steun, dien het gaf aan Japan, dan sloeg de schaal volstrekt door naar den Japanschen kant ! Eenigen tijd geleden had de Mainisji een eigenaardig betoog over hetgeen eigenlijk met de ..open deur" bedoeld is. leder bedoelt daar iets anders mede, schreef zij en het begrip wijzigt zich met den tijd. Toen de Amerikaansche staatssecretaris John Hay er het eerst van sprak in 1899 bedoelde hij alleen de open deur binnen de sfeer van Amerikaansche belangen of in de verpachte .gebieden". Het volgende jaar schreef het Japansche blad, werd aan het begrip een uitbreiding gegeven, toen, als gevolg van de Boksers onlusten, de Engelsche-Duitscheovereenkomst betreffende de open-deur politiek ook inbegreep de rivier, dokken en havens en later werdl het begrip opnieuw uitgebreid tot gehee China. Volgens de Mainisji was dit het werk der Amerikanen. Hel blad nu was van meening dat de open deur best samen kan gaan met het bestaan van belangensferen. Fa'n bevestiging hiervan zag het in de Takahira-Root- en de Isji-Lansing overeenkomst. Waarop aan te merken valt, dat zoo bij het Isji-I.ansingverdrag Japan's speciale positie" in China werd erkend, men hier bezwaarlijk aan een belangensfeer" kan denken, tenzij heel China als zoodanig wordt aangeduid. Nu blijkt dan wat men in Japan eigenlijk de open deur" noemt: open havens, ge lijke belasting en vrije transportgelegenheden voor iedereen. De vreemdeling denkt daar anders over: van die gelijkheid blijft niets over wanneer tegelijkertijd spoorweg en mijnmonopolies bestaan en het recht van vestiging ongelijkmatig wordt verleend. Trou wens in het Japansche Hoogerhuis heeft baron Foejimoera op 26 Febr. 1921 verklaard dat althans in Mandsjoerije en Mongolië van geen open deur sprake kon zijn en dat de Mogendheden zulks hadden toegegeven. En de Mainisji zelf is zoo ver gegaan te beweren, dat het Isji-Lansing tractaat feitelijk aan Japan het recht geeft, alle mogendheden buiten China te sluiten. Dat is inderdaad de consequentie wanneer men toegeeft, dat de open deur tegelijk met een belangen-sfeer kan bestaan. Alle mogendheden zouden in dat geyal slechts door Japansche bemiddeling in China mogen handel drijven; onder dit toezicht haar schepen naar de open havens zenden, en haar goederen op de spoorwegen ter vervoer aanbieden, terwijl ook alleen bij de gratie van Japan haar onderdanen zich zonder bijzondere belasting te betalen in China zouden mogen vestigen. Dat het, nu Japan feitelijk de vrije hand in China krijgt, binnen afzienbaren tijd hierop zal uitloopen, valt nauwelijks te betwijfelen. Japansche machthebbers ontkennen het zelf ter nauwernood. Zoo heeft de gouverneur der Bank van Japan Inoeji eenigen tijd ge leden in een onderhoud met een vertegen woordiger der Associated Press o.m. het volgende verklaard: ,,Japan is in economisch opzicht niet alleen genoopt, zich een markt te verzekeren voor de producten zijner binnenlandsche industrie, maar heeft tot taak de levenskwestie van zijn economisch bestaan in de toekomst op te lossen. Er moge dientengevolge verschil bestaan tusschen Japans economische activi teit en die van andere volken in China de mogendheden, zei de hij, zullen dat gereeclelijk begrijpen. Het is volstrekt onredelijk te beweren, dat Japan voornemens is, andere volken buiten deze streken te sluiten, alleen omdat het door de noodzakelijkheid verplicht is, zich voor zijn handel grooter inspanning te getroosten". Amerika heeft te vergeefs getracht los te komen van het Isji-Lansing tractaat, dat Japan's bijzondere positie in China bevestigde. Toen in de conferentie te Washington naar een officieele definitie van deze bijzondere positie" werd geïnformeerd, werd geantwoord, dat alleen geografische nabijheid" werd be doeld. Wat dit dan eigenlijk zou moeten beteeKoninklijke Meubeltransport-Maatschappij DEGRUYTER&Co. OEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM Verhuizingen per Auto-Trein ? kenen is niet duidelijk geworden, daar 't tot dusver in de diplomatie nog niet is voorgekomen, dat een of meer landen een contract maakten waarbij zij overeenkwamen naaste buren te zijn! Dit staat vast: dat Japan in Mandsjoerije en Mongolië een spoor weg en mijnmonopoiie heeften misschien nog wel andere voordeelen verworven heeft. Naar de opmerkingen van Inoeji te oordeelen, verkeert het ook in het eigenlijke China in een bijzonder voordeel. Hij verklaarde genadiglijk, dat aan andere vreemdelingen nog steeds zal worden toegestaan, in China handel te drijven; dat er vermoedelijk geen bepalingen gemaakt zouden worden tegen het vestigen van zaken hunnerzijds in China en het invo^ren van goederen, en zoo meer. De Kube Cliranide, die zoo wakker opkomt voor Westerschc belangen in het verre Oosten verzekert, dat sommige groote handelsli chamen in Europa en Amerika, o.a. de United States Corporation en enkele groote financieele instellingen volkomen bereid zijn onder Japan's vleugelen te schuilen, en daaraan zelfs de voorkeur geven, daar de Amerikaansche regeering hun niet voort varend genoeg toeschijnt. Maar niet allen zijn zoo gemakkelijk" schreef het blad. De belangrijke kwestie is, in hoever de mogendheden recht hebben, China over te geven ter bevrediging van de economische behoeften van Japan, ja of er van eenig recht hunnerzijds sprake kan wezen. China schijnt in deze zaak niet gekend te zijn en zal zich zeker niet vrijwillig voegen. En toch is China de voornaamste belanghebbende. Het heeft zijn eigen bevolkingsvraagstukken, veel ernsti ger en nijpender dan die van Japan. Het heeft ook zijn eigen economische problemen. Het kan tengevolge van zijn schulden en andere verplichtingen zijn noodzakelijke uit gaven niet bekostigen. Het heeft geen fiscalen vrijdom. Zoo weinig bewegingsvrijheid bezit hef in dit opzicht, dat het niet alleen de goederen van andere landen moet nemen tegen de prijzen, die zii voorschrijven, maar boven dien gedwongen wordt, jaarlijks genoeg morphine en cocaïne toe te laten 4) om een groot deel zijner bevolking te vergiftigen. Het kan zijn eigen spoorwegen niet aan leggen. Het heeft geen contractvrijheid tot het doen uitvoeren van werken, die zijn millioenen onderdanen voor hongersnood kunnen bewaren. Het ligt aan de corrupte protegé's van buitenlandsche intriganten ten prooi. Aan dit alles had de Conferentie te Was hington haar aandacht moeten geven wilde het de taak vervullen waartoe- zij geroepen was. Tot dusver vernamen wij niets dan de voort durende herhaling dat de Japansche vreed zame expansie in China noodzakelijk is. Dit beteekent niet eenvoudig emigratie zooals de expansie van Italië, Spanje of Gr. Britannië in de Ver. Staten. Men verzekert ons dat er geen territoriale expansie mede is bedoeld. Men zegt ons ook, dat geen belem mering van den handel van andere vreemde lingen wordt beoogd. Wat beduidt het dan? Het begrip schijnt zich genesteld te hebben zonder behoorlijk te zijn aangeduid". Maar in de practijk za! de beteekenis wel uitkomen! En zal expansie dan niet blijken uit te loopen op Japansche oppermacht? H. S. M. V A N W ! C K E V O O R T C R O M M E L I N KREK EL ZANG SCHOUWBURG-BEZOEK. De familie van der Tussen Ging naar de comedie toe. Pa, is dat niet wat te kostbaar?' Vroeg de zuinig-doende Moe. Reken voor de grap 's even, Wat ons zoo een pretje kost. Tel eens alles bij elkander, Overweeg eens eiken post! AJs we gaan, dan is 't: staties, Dat gebiedt toch onze stand, Stel je voor dat van der Tussen Op de gaanderij belandt." Onkosten : 2 .< auto plus een fooitje .... 2 x stalles is allicht Daarbij komt dan de belasting (Pa trok al een zuur gezicht.) Dan auteursrecht, reken even . Garde-robe en zoo voort Een programma is onmisbaar, Dat toch bij het uitgaan hoort. Dan voor elk een kopje koffie Zonder fooitje gaat 't niet ... g l! 80 h 0.90 0.50 0.25 1. 0.25 Vader, schrik je niet eens even Als je deze kosten ziet? Kans heb je op een collecte Voor weldadigheid of zoo, Doe me iets voor al die duitjes In het huishouden cadeau. En het stuk dat ze ons geven is misschien niet naar je zin : Weer zoo iets met zedeloosheid En met echtbreuken er in." f 18.70 Pa bleef thuis en las zijn krantje En hij dronk zijn kopje thee. En ze aten als iets extra's Wat sardines bij 7 souper. J. H. S P E E N H o F F IMIimillMIIIIIIIIMHIIMIIIMtllM IIHIIttMMIMI 4) Waarvan cie invoer N. B. bij interna tionale Conferentie verboden is! UNIE BANK voor NEDERLAND en KOLONIE AMSTERDAM! en ROTTERDAM! Agentschappen in Nederland: 's-GEAVENHAGE, TILBUB&, LEEUWARDEN, OISTERWUM, UDENHOUT, LOCHEM en BORCUL' l Agentschappen in Indië: BATAYIA, SOERABAYA, 8EHU RANG, BANDOENG, MEDAB * WELTETREDEN. ELLIS EILAND Wanneer men met een der voor de passa giers zoo geriefelijk ingerichte dam"-booten van de Holland?Amerika lijn de schoone fjord- of liever föhrdeachtige havens van New Vork nadert, dan merkt men een toe nemende spanning op onder de reizigers, die tien dagen lang geen land hebben aan schouwd. Wat al kijkers worden er gericht op het levenslustige Coney Island aan de Oostzijde en op het rustiger, door de Yankees nog steeds op zijn Hollandsen uitgesproken Staten Island aan den Westelijken kant. Door de Narrows de Upper Bay invarend, ziet menigeen reeds uit naar het beroemde Vrijheidsbeeld, terwijl anderen de hemelhooge huizen, de skyscrapers, op Manhattan Island trachten te ontdekken. Er is echter een groep van menschen aan boord, die wel even vragend opzien naar het pompeuze beeld op Bedloes Island, maar wier blikken onmiddellijk daarop als gekluisterd worden aan een iets noordelijker gelegen eilandje, dat aan de aandacht der anderen vrijwel ontsnapt: de landverhuizers, die staren op de fel roode daken van Ellis Eiland. Ellis Eiland! De landingsplaats der immigianten. Een naam door duizenden niet zonder huivering uitgesproken. Een naam, waaraan voor talloozen wel bittere herinneringen verbonden zijn. Maar een naam tevens, die voor honderdduizenden beteekent het begin van een nieuw leven: de eerste kennismaking met het nieuw gekozen Vaderland. Door eene introductie van onzen vriendelijken consul-generaal te New York heb ik dit merkwaardige eiland, the most interesting spot in the world", mogen be zoeken. Op een warmen Julidag bracht een der Gouvernements ferrybooten mij van Battery Park vanwaar men vooral tegen den avond zoo'n fantastischen aanblik op de havens heeft naar het kleine Ellis Eiland. Aan boord bevondt zich een groot aantal druk doende, gegoed uitziende Ita lianen. Van eenigen hunner vernam ik, dat 's morgens een Italiaansch schip, de San Georgio, met een 950 landverhuizers. was aangekomen. Een buitenkansje dus voor mij in dezen tijd van immigratie-beperking, nu slechts van elk volk 3",, wordt toege laten van het aantal, dat in 1910 in de V. S. gevestigd was. Eigenlijk bestaat Ellis Eiland uit twee met elkaar verbonden eilandjes. Op het zuidelijkste vindt men het hospitaal met bijbehoorende gebouwen onder directie van de Public Health Service, welke onder het Treasury Department ressorteert. Op het noordelijke staat het eigenlijke Inspectie gebouw met verblijfplaatsen voor niet direct toegelaten immigranten. Het behoort tot de Immigration Service, welke deel uit maakt van het U. S. Department of Labor. Bij mijn aankomst was het geneeskundig onderzoek, dat slechts oppervlakkig is op drukke dagen werden soms 150 personen in de 5 minuten onderzocht reeds afgcloopen. De meeste immigranten bevonden zich in de hoofdzaal. Zij waren hier in lange rijen opgesteld voor een aantal lessenaars, waarachter immigratie-inspecteurs, bijge staan door tolken, het onderzoek leidden. Een schilderachtige aanblik: al die donkere, veelal niet onknappe menschen, in de meest bonte en toch niet havelooze kleedij. Wat al spanning lag er op menig gezicht! Na het zeer nauwkeurig onderzoek der passen, waarbij nog al eens een vervalschte pas of een nagebootst visum werd ontdekt, wat heel wat ellende, ja zelfs het terugzenden der immigranten ten gevolge heeft, moest de leesproef worden afgelegd. Alleen kinderen beneden de 16 jaar zijn hiervan vrijgesteld. De overigen echter moeten een 40-tal woorden in een door hen zelf te kiezen taal of dialect kunnen lezen. Veelal wordt hun hiertoe een boek uit het Oude Testament, soms ook wel eenige Psalmteksten voorgelegd. Op dit examen", waarvoor velen zakken als baksteenen, volgt een ondervraging naar het doel van de komst van den immigrant. Blijkt, dat hem of haar reeds werk is aan geboden, dus dat gehandeld is in strijd met de contract labor law. die het sluiten van arbeidsovereenkomsten met menschen buiten de V. St. wonend verbiedt, dan moet, evenals bij het niet voldoen aan de leesproef, nader over al of niet toelating worden beslist. Maar dit gebeurt ook, wanneer men niet kan aantoonen over voldoende bestaans middelen te beschikken, waardoor toch het gevaar dreigt, dat men armlastig wordt, Landingsplaats van de immigranten op Ellis^Eiland Hable to becotne a public charge". Voor velen een moeilijk geval: erkent men direct aan den arbeid te kunnen gaan, dan bestaat alle kans op terugzending en verklaart men nog geen werk te hebben, dan dreigt het zelfde gevaar! Na deze schifting blijft veelal een aan zienlijk getal landverhuizers achter - soms 25?30 % -?- om nader ondervraagd te worden. Commissie's, saamgesteld uit drie inspecteurs, benoemd door den DirecteurCommissioner van Ellis Eiland, worden met dit tweede onderzoek belast. Dagelijks zijn tal van dergelijke Boards of special inquiry" werkzaam. Loopt ook dit onder zoek ongunstig af, dan kan men desgewenscht in hooger beroep gaan bij den Secretary of Labor te Washington. De al of niet toe lating wordt hierdoor soms een maand of langer uitgesteld. Gedurende al dien tijd moet men op Ellis Eiland verblijf houden, waar dan ook tengevolge van dit wachten een opeenhooping ontstaat, zoodat er veelal tweemaal zooveel menschen logeeren als waarvoor het is ingericht. Van hen, die in hooger beroep gaan, wordt ten slotte toch .;_: 95 ",, toegelaten. Van de 647.414 land verhuizers, die van Maart 1920 -Febr. 1921 op Ellis Eiland landden, werden er ruim drie duizend teruggezonden. Na eenigen tijd het belangwekkende onder zoek te hebben gadegeslagen, toonde men mij de groote, helder uitziende eetzaal, waar een duizendtal landverhuizers te gelijk konden aanzitten. Dikwijls worden hier twee- a drieduizend landverhuizers gevoed op kosten der stoomvaartmaatschappijen, die hen vervoerden. Belangwekkend ook is de Hailroad ticket office. e toegelaten immigranten koopen hier hun spoorkaartjes voor de plaats hunner bestemming, waar ook iu de V. Staten of Canada gelegen. Zij, wier overtocht reeds betaald was door familie leden of kennissen, verkregen hun kaartjes tegen afgifte van een desbetreffende order" of prepaid ticket". De meest uiteeuioopende geldsoorten kan men hier tevens tegen Amerikaansch geld inruilen. Naast dit office vindt rnen de groote wachtkamer, waar de reizigers verblijven totdat een boot vertrekt om hen met hun bagage naar de verschillende stations, de terminals in jersey City, Hobokcn en Wcehawken te brengen. Intusschen kunnen /ij van uit deze wachtkamer hun aankomst aan familieleden telegrafeeren en zich van levensmiddelen voorzien met 't oog op de nog komende spoorreis. Deze levensmiddelen worden keurig verpakt afge leverd in bepaalde doozeu van verschillende grootte al naar den duur van de reis en tegen betaling van slechts een a twee dollai. De immigranten, die naar plaatsen in Nieuw Engeland afreizen, worden onder geleide met de Ellis Eiland ferry naar New York gi-hracht en hier aan de stations afge leverd, 't Was temidden van dit deel der immigranten, dat ik mij bevond, toen ik na nog een vluchtig bezoek aan de infor matie- en slaapzalen de hospitalen waren niet toegankelijk ??? stond te wachten op de ferry, die mij weder naar Manhattan Island brengen zou. Een onvergetelijk gezicht, die kleurige groep van donker getinte zuider lingen. Ietwat komisch aan deden de op ieders borst gespelde kartonnen plaatjes, waarop duidelijk leesbaar stond afgedrukt de plaats van bestemming: Eall River, Worcester e. a. Alle spanning van een uur ge leden was thans verdwenen. Hier stond men in druk gesprek met familie, die men in zooveel jaren niet had gezien. Elders namen eenige groepjes reeds afscheid van elkaar. Misschien van het zelfde dorp, zouden ze straks, te zien aan de kartonnetjes, naar verschillende plaatsen afreizen. Handdrukken werden gewisseld en ook de mannen kusten elkaar. Leuke, bruinoogige, kinderen liepen stoeiend rond, totdat een angstige moeder of een driftige vader ze met luider stem tot zich riep. En temidden van dit schilder achtige volkje zat een jonge vrouw en voedde haar baby. Een glimlach van stil geluk lag op haar gelaat. Voor haar, evenmin als voor de spelende kinderen, scheen op dat oogenblik Ellis Eiland te bestaan. Aan het hoofd van de Immigration Service op Ellis Eiland waaraan weer als voor den oorlog (iöO ambtenaren verbonden zijn staat de U. S. Commissioner Frederick A. Wallis. Op den dag van mijn bezoek vertoefde hij te Washington. De deputy commissioner Morrisou echter was niet alleen zoo vrien delijk mij een geleider mede te geven, maar verschafte mij tevens verschillende gegevens over den Immigratiedienst. Zoo ontving ik een opstel geschreven door Commissioner Wallis en afgedrukt in een der New Yorksche Magazines van Juni 1921 onder den bedenkelijken, veelzeggenden titel: Treating incoming aliens as iiuman beings". De heer Wallis, onder Wilson benoemd en dus later vervangen door een Hardingman", toont hierin op typisch Amerikaansch naiëve wijze aan wat al verbeteringen er onder zijn bestuur op Ellis Eiland zijn tot stand gebracht. Hij vertelt, hoe hij bij zijn komst de gebouwen in vervuilden toestand aantrof: een zaal bijv. was in geen vier maanden schoongemaakt, toch zaten er in die zelfde zaal voortdurend 200- (iOO landverhuizers als gevangenen opgesloten, in afwachting van hun toelating. In de benauwde slaapzalen lag men ten getale van (i a 700 gekleed en niet schoeisel aan te bed. Van frisch wasschen bij het opstaan was geen sprake: zeep en handdoeken waren vrijwel onbekend. Bij den maaltijd was goed drinkwater niet verkrijgbaar. Jonge moeders en babies werden op zure melk vergast. Toch was Wallis' voorganger een vriend der immigranten ! Wallis nu trachtte to humanize the island": zeep en hand doeken werden in groote voorraden aange voerd, bij het eten warme melk en goed drinkwater verstrekt, aan lucht en licht werd overal toegang verleend, de landverhuizers wer den op muziekavonden, ja zelfs op bioscoop voorstellingen vergast. Kortom Ellis Eiland is geworden van een house of tëars to an island of sunshine" ! Toch bleek ook de heer Wallis niet tegen alle wantoestanden opgewassen te zijn. Hij erkent dit in een bericht in het groote blad The Sun" van 15 Juli 1921, waarin hij spreekt van startling conditions" op E^llis Eiland en verklaart hoe er den immigranten jaarlijks s 500000 wordt ontnomen door bedriegelijke inspecteurs, tolken en bedienden 1). De zonneschijn wordt er wel duur gekocht ! Onder de slachtoffers vindt men jaarlijks ook een aantal Nederlanders. In het fiscal year", eindigend 30 Juni 1920, bedroeg het officieele aantal Nederlandsche immi granten 5187. Het grootste deel bereikte de V. St. via New York. Vooral de Chr. eref. Kerk iu Amerika trekt zich hun lot aan en heeft zelfs een predikant, Ds. Jong bloed, aangesteld om de belangen der Ned. immigranten te behartigen. Deze predikant is tevens secretaris, van de gedeeltelijk met het zelfde doel onlangs opgerichte Neder landsche Immigratie Commissie. Veelal staat echter ook Ds. Jongbloed machteloos tegen over de toestanden op Ellis Eiland. Mocht toch onze Regeering eens krachtiger opkomen voor de belangen dezer Nederlanders. Wel is hun aantal betrekkelijk klein, maar zij staan over 't algemeen in de V. St. zeer hoog aangeschreven. In samenwerking met andere Regeeringen zou misschien althans iets te bereiken zijn. Moge Nederland het initiatief hiertoe nemen ! |. v \ N Hi N r t: 1) Over het schaamtelooze optreden de/er heeren" vertelt de Amerikaansche jour naliste miss (i. Forbes haar treurige erva ringen, welke zij, als immigrante zich uit gevend, opdeed. 'Haar artikelen verschenen in The Cliicago Tribune van 14- H»November 1921. Parodie Editie. Immigranten op het tusschendek