Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
13 Mei '22. No. 2342
*
l"
f* j
i
Huize l. ZOMEIDIJK BUSSINK
rnilJDn1iiriilpiik,TilJiiMI9JliiiST9li
Restaurant a la carte
Lunch-Afternoon-tea,Dioers en Soupers
Dagelijks muziek door het Huls-orkest
ONTCIJFERKUNST
Het geheimschrift, dat aan de Mirabeau
wordt toegeschreven, is, hoe vreemd dit op
't eerste gezicht misschien ook lijken mag,
met het vocaalgeheimschrift op n lijn te
stellen.
Een normaal of willekeurig gerangschikt
alfabet wordt in 5 groepen van 5 letters
verdeeld (wij verwaarloozen oudergewoonte
de letter x) en zoowel de groepen, als de
letters in elke groep, van de cijfers l, 2, 3, 4
en 5 voorzien :
l
V S RQP
12345
OK IGF
l 2345
GH M AD
12345
Y N LW U
l '2 3 4 5
5
T I Z EB
12345
afstand als eenheid aanvaarden, krijgen de
eerste twee regels van het kryptogram het
volgende aanzien:
ee.ee. eeeeeee ... eeeeee . eee . eee
ee. .e .ee.eee..eee.ee .ee. .eeeee
Beide regels tellen dertig teekens. Dertig
teekens kunnen in 6 groepen van 5 worden
gesplitst. Per slot van rekening is het voor
Bacon's methode geheel onverschillig, uit
welke letters de groepen van vijf worden
samengesteld. Ik koos inplaats van de a de e,
in plaats van de b een blokje wit even breed
als die letter, 't Was een kleine stap, die aan
het systeem als zoodanig niets veranderde,
maar die het een minder gewoon uiterlijk
verleende. De groepen van 5 zijn dezelfde
als die van het voorbeeld in No. 2338, zoodat
het bericht Er dreigt gevaar, wees op uw
hoede" nu van zelf te voorschijn komt.
Datzelfde bericht had ik ook met behulp
van het vocaalgeheimschrift vercijferd tot
probleem 8.
A. J. S. te A.; J. A. B. W. te L. K- en
B. H. G.' te B. vonden van dit probleem de
ware beteekenis, maar hun oplossing is niet
volledig: geen der drie meldde 't sleutelwoord.
B. H. G. te B. vindt 't wel merkwaardig, dat
de eerste rij van het kwadraat 5 bij 5, door de
letters rep u" wordt ingenomen; dat
republique francaise" op de bekende wijze be
handeld en aangevuld, de letterreeks levert,
waarmee de 25 vakjes zijn bezet, werd door
niemand gemeld, waarschijnlijk omdat alleen
de zwaar-gedrukte letters uit het probleem
als bekenden werden gevonden.
Uit het Kladschrift van Jantje
Sommige oplossers zijn ongeduldig en ver
langen naar moeilijker problemen. Ook voor
hen zal de tijd komen en gaarne stel ik hen
in de gelegenheid zelf eens kryptogrammen
in te zenden.
Brieven voor Vrijdag a.s. aan het Secre
tariaat van de Amsterdammer" Keizers
gracht 333 Amsterdam onder 't motto
F R i M A
imiiiiiiiiimii iiiiiiiiiiliiiiiiiiHHiiiiiiiiiitiimiiiiiuim iiiiiiiiiiiiiiii
RIJM-KRONYCK
Het gebruik ervan is heel eenvoudig, het
getal 15 duidt bijv. aan de 5de letter
uit de eerste groep, 34 de 4de letter uit de
derde afdeeling; de cijfers O, 6, 7, 8 en 9
zijn beschikbaar om als nieten tusschen
de andere te worden geschoven, waardoor
een onbevoegde ontcijferingspoging ten zeer
ste wordt bemoeilijkt. Maar aan den gewonen
getalvorm is men niet gebonden; de breuk 2/5
is een zeer logische uitdrukking voor de
tweede letter uit de vijfde groep en. ... hier
openen zich nieuwe gezichtspunten, waar
over tot dit oogenblik nog niet werd gespro
ken: 't Is mogelijk een geheime mededeeling
met behulp van de Mirabeau's methode in
een onschuldigen .vorm in te kleeden,
waarin de niet-inge wijde, die onbevangen en
weinigachterdochtig het bericht" beschouwt,
geen middel van verstandhouding ontdekt.
Een voorbeeld hiervan is
Probleem 9.
Hoeveel is:
(10,45 +4,27 f 58,03 + 52,05 + 30,8)
(2,54 + 65,27 + 87,50 + 0,29) ?
Probleem 10 steunt op een methode die reeds
vroeger werd besproken; de oplossing ervan
is zonder lettertellen te vinden, wanneer
men let op een eigenaardige lettergroepeering
in het kryptogram.
Probleem 10.
MP H N O N T Q C C J J B B I
Q J S R T APNOWTFPO
Probleem 7 is geen rebus J. A. B. W. te
L. K- ! Was dit wel het geval, dan zou uw
oplossing: Genua (geen u, a) zeker de juiste
zijn. Nu is zij dat niet! Maar uw onjuiste
oplossing bezit andere hoedanigheden, die
haar vermeldenswaard maakt, ze is pittig,
A
I
O U
E
l
O
*
l
n
h
t
e p
i
c
j
v
q
?
K
w
a
f
d
m
y
b
a
S
o
z
De zetfout, in probleem 7 in den 4den regel
binnengeslopen, hinderde B. H. Q. bij het
oplossen niet, terwijl de inhoud van No. 8
zeer veel instemming vond bij .J. A. B. W.,
die 't bericht aanvult met de gedachte ja,
inderdaad, om al je tijd aan de ontcijferkunst
te verdoen."
LENTEWEELDE.
EEN DIALOOG.
De Minnaar:
De Mei is in het land gekomen !.
Vooruit mijn kind ! Waar gaan wij heen ?
Een beetje in de duinen droomen,
in zon en zilte zeelucht?
De Minnares:
Neen !....
De Minnaar:
Hoor hoe de vogels vroolijk fluiten !
Hoor toch hun lovend lente-lied.
Wil j'in de 1'rissche bosschen buiten?
Kom.... zet je hoed op !....
De Minnares:
... .Zanik niet !
De Minnaar:
De tulpen en de hyacinthen
van Sassenheim en Hillegom
staan nu in vollen bloei, mijn kind, en
daar wil ik met je heen....
De Minnares:
.... Loop om !
De Minnaar:
Mijn lieveling ! kom mee ! De heide
is ruim en zonnig.... Volg me! Ik
verheug me zoo Ik zal je leiden
langs 't stille, oude zandpad....
De Minnares:
iiiiiiiMiiiiiiiHiiiiiMiinii umi ii i IIMHI. iiimiiiiiiiiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMuiMiiiini iiiiniiiiti itiiniiiiiiiii IIIIIMIIMIMIIII
-:- J. H. DE BOIS
-:HAARLEM, KRUISWEG 68
Tableaux - Estampes - Editions D'art
die door een kleine theoretische wenk tot
doodgewone seriestooten te maken zijn.
Een tweetal hiervan vindt men in bijgaande
diagrammen afgebeeld.
FUNGERS-Rijwielen
WIE BIJ DE KEUZE
VAN EEK RIJWIEL
REKENT, kiest een
FONÖEBS
Eigen Filialen te AMSTERDAM, Nassaukade 500;
Arnhem, Groningen, Den Haag, Leiden, Middel
burg, Rotterdam en Utrecht.
Agentschappen over het geheele land verspreid.
Probleem 7 bleek moeilijk ! Alleen B. H. O.
te B. was in staat den zoo weinig verstaanbaren
e-dans te begrijpen. Dat verwondert me eigen
lijk in hooge mate. Niet, dat B. H. O. het
probleem vond, maar dat hij allén het ont
raadselde. Want de gedachtengang, dien ik
bij het opstellen van dit probleem volgde,
is geen andere dan die, waarop Bacon's ge
heimschrift steunt en dien ik bij de leze rsbekend
veronderstelde. Wanneer we eens even letten
op de verschillende afstanden tusschen de
e's. De ruimte wit" tusschen onze 2e en 3e
e in den eersten regel zou ongeveer juist door
n e kunnen worden opgevuld, evenals die
tusschen 4e en 5e letter. Wanneer we dezen
minimi ..... i ........ nl ......... iiiiiiiiiiiiiiiiiiiii"»'"""1""
.TW3DmUY5
inPICHTIMO
VOOR?HET
MEUBILEEPEn
En-VEQSIEREn
DCR-WOMIMG
AMSTERDAM
W1SEn®-7O9ïM3
LEIDSOf STRAAT-73
De Minnaar:
't Is lente, kind, je bent de mijne..
in 't zonnig land van zoiner-hoop !
Wat loop je toch weer te sjagrijnen
Marie.... ?
De Minnares:
... .'k Wil naar de bioskoop.
MELIS STOK E
illllllllllMlllllllllllllllllllllllillllllllllllllimiiiiililillllir IIIIHIIIIIIIIHII
Nummer l wordt door het gros der biljarters
gewoonlijk behandeld als omspeelstoot".
Dat wil in dit geval zeggen dat bal 2 dun
rechts geraakt wordt en bal l caramboleert
over drie, vier of vijf banden. In het gunstigste
geval tenminste. Want meestal maakt een
moeilijk te vermijden klots een ontijdig einde
aan alle caramboleerkansen.
Gelukt de stoot wel, dan is toch de daarna
volgende positie meestal een zeer riskante,
omdat bal 2 op deze wijze nooit naar de beide
anderen gedirigeerd kan worden. Dit laatste
kan echter wel op de wijze als door de teekening
wordt aangegeven.
Met een weinig rechts effect wordt bal 2
nu, tamelijk dik, links getroffen. De
stootbal loopt over de beide lange banden naar 3,
terwijl bal 2 langs de gecirkelde lijn eveneens
naar den hoek, waaiin de beide andere ballen
liggen, voortbewogen wordt.
De afstoot, met horizontaal gehouden
queue, moet tamelijk krachtig zijn.
P
<[ SERIESTOOTEN.
Er komen bij het biljarten dikwijls stooten
voor welke den niet ai te geroutineerden speler
danig in moeilijkheden kunnen brengen, doch
.!. lul
M
's Gravenhage
Gedipl Personeel
Een variant van dezen stoot vindt men in
diagram 2. Althans voor wat betreft den
loop van den stootbal. Want bal 2 rappeleert
in dit geval van slechts een band. Om het
klotsen1 te ontgaan is het noodig een weinig
links effect te geven en vlug af te stooten,
evenals in het eerste geval met zeer
vlakgehouden queue.
B.
iitiiiiiiiiiMmiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii i""" u" " 'm '
liiiiiiiiimilllliillimmiiiiiiiiiiiiiili
DER V/ETENSCïlAR.
Met teekeningen voor De Amsterdammer"
van Is. van Mens
Toen de heer Grasveld de Marine verlaten
had, vestigde hij zich met zijne echtgenoote in
een kleine villa onder den rook van de ge
meente Elburg in Gelderland.
Op deze wijze combineerde hij een aange
naam landleven met de mogelijkheid om nu
en dan eens een wandeling naar de kust der
Zuiderzee te ondernemen.
Bovendien behoedde een kleine fokkerij van
soep- en braadkippen hem voor lediggang of
verveling op de oogenblikkcn dat noch het
land noch de zee hem lokte tot eindjes kuieren,
stappen, tippelen, of hoe verplaatsingen des
lichaams zonder direct geografisch doel voorts
in de taal der renteniers en gepensioneerden
genoemd mogen worden.
Intusschen is het een niet te ontkennen
feit dat een villa'tje, onder den rook van de
gemeente Elburg gelegen, geen punt is dat het
wereldverkeer op zich concentreert.
Voor een bevaren man als de heer Gras
veld was dit een ernstig bezwaar.
Sommige menschen rusten beter uit aan een
café-tafeltje op een Parijsch boulcvard-terras
dan in een hangmat op een verlaten vier
kanten kilometer zandgrond.
Het gedreun van de jagende wereld kan
aan een onrustig gemoed meer rust geven,
naarmate het zich vrij voelt er afzijdig van te
blijven.
Maar Hector", sprak mevrouw Grasveld,
wat wil je nu heerlijker hebben dan ons vrien
delijk Zandzicht ?"
Ik wil niet versuffen," riep de gepens.
kap. ter Zee H. Grasveld met donderende
stem, en de soep- en braadkippen op het erf je
stoven kakelend uiteen.
Zooals in de meeste gevallen, kwam ook
hier redding.
De redding was de techniek.
En de techniek deed haar intrede in den
vorm van een complete installatie voor
radiotelegrafie-en-telefonie.
Boven op Zandzicht verrezen twee
zoo-niethemelhooge, dan toch vrij hooge masten, ver
bonden met draden, hetgeen de omwonende en
technisch ongeschoolde bevolking in hare
samenscholingen deed spotten met draadlooze
telegrafie die toch blijkbaar altijd nog maar niet
heelemaal zonder draden scheen te kunnen.
De installatie bracht eene revolutie in het
huis der Grasvelden teweeg.
lederen dag werden alle klokken van het
villa'tje, ingerekend Mevrouws armbandhor
loge en de wekker van de meid, gelijkgezet
volgens een sein dat de Eiffeltoren gaf.
De Eiffeltoren ringeloorde het huishouden,
en Mina de meid schold op dat eigenwijze ding
dat de baas maar speelde, haar
uitgaans;\
... voerde hij de kippen ....
.... noteerde van den Eiffeltoren ....
avonden bekortte, de uren der maaltijden
regelde en die van het opstaan en naar bed
gaan. Opeen goeden dag ze i Mi n a de n dienst op.
Ik ben gewend bij fatsoenlijke menschen
te dienen," zei ze tegen Mevrouw Grasveld,
en ik zou wel is willen weten wie hier de baas
in huis is: de Eiffeltoren of U? Ik bedank je
om me door de' Eiffeltoren te laten ringeloortu,
zoo-as meneer dat schijnt te denke. Ik ben een
fesoenlijk meissie en ik heb met de' Eiffeltore
niks-geen-snars-niet te inake".
Men trachtte Mina's drift jegens het groot
se hèParijsche ingenieurswerk te bezweren,
maar niets hielp. . ..
Met een krachtig: ,,....ik hen niet bij de'
Eiffeltoren in betrekking, verdikke....!"
verliet zij haar dienst.
Een tweede gevolg van het bovenaardsche
contact, dat villa Zandzicht tot een brandpunt
der beschaafde wereld maakte, was het in
komen van de laatste en nieuwste berichten
omtrent zaken van staat en oorlog.
Alle groote staatslieden zonden hunne berich
ten aan de Grasvelden. Men vertelde daar
omtrent in het dorp de meest verbazingwek
kende zaken, als daar waren: een bericht van
Lloyd George omtrent een mogelijk vergelijk
met Rusland, ja, zelfs op zekeren dag, de
boodschap van den sultan van Egypte dat hij
koning geworden was.
Tonia, de nieuwe meid, was zeer trotsch op
alle invloedrijke relaties hare r meesters.
Ze sneed geducht op tegen hare vriendinnen.
Vanmiddag kregen we nog bericht van den
president van Amerika" liet zij zich achte
loos ontvallen, of wel: ....ik moet het niet
wagen de koffie binnen te brengen vór Berlijn
er geweest is.... ojéné. . . . hoor ! phoe ! Dat
zou me een herrie geven l"
Het spreekt vanzelf dat dit maar praatjes
waren onder de lagere volksklassen.
Mijnheer Grasveld zelf was eiken middag op
de sociëteit het middelpunt van een ademloos
luisterenden kring; hij was beter geïnformeerd
dan het Elburgsche Nieuwsblad, en men
verklaarde schertsend, dat men dat las voor
de advertenties en het plaatselijk nieuws.
Voor de internationale politiek was er iu
Elburg maar n bron: Grasveld.
Mevrouw Grasveld was maar matig inge
nomen met dit alles.
Haar huishouden moest stipt op de se
conde functionceren, en wat het nieuws betrof
....ach, dat bevatte zoo weinig wat haar
belang inboezemde. Er was nooit eens iets van
moord of liefde in. ...
's Avonds, als het duister was, en stil om
het eenzame viUa'tje buiten het dorp, zat
GOEDKOOP WOHEK
gom. HEEMSTEDE, bultin di
annoxitliplinninBouwt op Leeuw en Hooft" d/d Haarlem
merhout gemeente Heemstede Lage belasting,
billijke prijzen. Watersport ; uitstekeiiG onder
wijs ; Centrum van 't land, onder den rook
van Amsterdam. Vraagt geill. brochure, die
gratis wordt toegezonden.
Bouwtirninin LEEUW & HOOFT",
Haïti Bliuwi Brug. Tilifin 0019.
HUI Illllllllllllllllllllllllllllll! Illlllllllll Hlllllltl 1111
Grasveld aan zijn toestel en luisterde naar de
geluiden van de wereld.
Hij hoorde Amerika met Azië en Australië
met Europa spreken.... hij hoorde de sche
pen op de zeeën die hij bereisd had en de
steden waarvan hij zich de silhouetten duidelijk
hèri mie ren kon.
Hij leefde weer als vroeger, als de vrije
zeeman, in die stille avonduren, en hij vergat
zijn vrouw, die stilletjes zijn kousen zat te
stoppen bij de lamp, en tiiet dorst te praten
om hem niet te storen.
Ze bedacht wel eens dat hij op zulke
oogenblikken weer even ver van haar was als vroe
ger, toen hij op de zeeën /.wierf
Op zekeren dag kwam de commissaris van
politie en eischte de afbraak der installatie.
Het was een militaire maatregel en daarom
trachtte de heer Grasveld er aan te ontkomen.
Niets hielp.
De Elburgsche krant zegevierde. De klok
ken werden, in stede van naar den Eiffeltoren,
weer gericht naar de dorpsklok van het stadje,
die wel eens achter liep en wel eens voor....
Het contact met de groote wijde wereld was
verbroken....
En de heer Grasveld ondernam weer zijne
wandelingen naar de Zuiderzee, en wijdde
vloekend zijne zorgen aan de soep-, braad-en
eierkippen in stede van de taal der werelden
te beluisteren en van de verre steden, wier
silhouetten hij zich herinneren bleef als zijn
zeemansblik peinzend uitstaarde over zijn
erf je
MELIS STOK E
iiiiiiilliiiiim
van morgen spraken wij den president ..
J,S.MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAG
DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND
Typ Amst Ouek ID Steendrukkerlj, voorheen Ellerman, Harms d Co.