13 Mei '22. - No. 2342 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND mini iiiiiiiiiii IHII i n u i n umin n muil iiiiiniiiii I BERGEN BINNEN. HET HUIS DE HAEMSTEDE" I l Telefoon No. 10 1ste rangs Familie-pension | f Heerlijk voorjaarsverblijf in de onmiddellijke nabijheid van j l bosch en duinen. i llllllllllllllllllllllllllllllllll IIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIMIMMIIIMIMIII IMMII IIIIIH»II imlIIIIIHIIIMIIM.tM..." EETKAMER IN EIKENHOUT DRESSOIR UITTREKTAFEL 4 STOELEN 2 ARMSTOELEN TOTAAL Hu. 720.?. BIJZETTAFELTJE EIKENHOUT Ei.. 45.?. DE CLINGHE PRINSENGRACHT 989 HUISINRICIITING LEIDSCH ES l RAAT 71 r W HI TE" ATTEST: Amsterdamsche Chininefabriek A'dam, 28 Februari 1922. Mijne Heeren! Ter beantwoording van Uw schrijven van den 24e n de ze r d oen wij U onderstaand de door U gevraagde verklaring toekomen. Ds 2 tons vrachtwagen type WHITE" werd door in April 1920 geleverd en door ons den 26en April 1920 in gebruik geno men. Reparatie hebben wij tot op heden zoo goed als niet gehad. Naar onze berekening heeft de wagen circa25.000K.M.geloopen. Onderhoud vereischt de wagen niet veel. Wat betreft de massieve banden zoo kunnen wij U mededeelen, dat deze voorloopig nog niet vernieuwd behoeven te wor den, daar deze naar onze bere kening nog we! 15.000 K.M. rijden kunnen. De wagen voldoet uitste kend. Hoogachtend (w.g.) AMSTERD. CHININEFABRIEK NI hb.lEFIEH AUÏOMOBIEL-MII. Jtmstenlain,lacobOlirechtstr.26.Tel.Z.2507 OZON-WAAIERS Fabrikaat Ozonair Ltd, London Stroomverbruik 60 Watt per uur. Toestellen zijn verplaatsbaar en in verschillende grootten verkrijgbaar. De beste wjjze van ventileeren voor restaurants, vergaderzalen, kamers, koelpakhuizen, safe?, etc. Voortdurende verversching van de Atmospheer, voorkomen bederf van levensmiddelen en vochtigheid. Drievoudige schakeling: VOL-OZON HALP-OZON WAAIER ALLEEN Inlichtingen en demonstratie bij de alleenvertegenwoordigers : Ingenieurs Bureau ECONOOM", Prinsengracht 967 Amsterdam. CHENARD&WALCKER N A S H M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens N. V. Automobiel Mij. H ET CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-Gravenhage Tel. Haag 3569 Boeken zijn veel minder in prijs ge stegen dan andere dingen van dageiijksch gebruik. af! EENIGE SPECIALITEIT KO DM «-i KB KRIMPVRIJE |g GEZONDHEIDS- ja gjONDERGOEDEREN |g BS Nederlandsch Fabrikaat 'ig TRlCOTHUlS REG.BREESTRAAT.35 $a . 5O6G N. Spoors Mosterd WA spoörjr_«cu(emborq Motor- en Zeiljachten TE KOOP, in diverse groottenen prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlfiGHAft & LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam Fi. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 6812 HEMDEN HAAR MAAT ENZ. LUXE- EN VRACHTAUTO'S B ENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. Bij N. V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ VAN LOQHUM SLATERUS & VISSER, ARNHEM, is verschenen: HET VENTJE VAN ONZEN-LIEVEN-HEER DOOR CAMILLE LEMONNIER Naverteld door ANTOON THIRY HOUTSNEDEN VAN JOZEF CANTR Uit de Pers: Zoo bezitten wij thans het meesterwerk van Lemonnier in het Vlaamsen. En de ,,naverteller" heeft zich van zijn taak zoo uitnemend gekweten, dat het Vlaamsch verhaal natuurlijker en eenvoudiger schijnt geworden te zijn. De Haagsche Post. Ziehier een buitengemeen profijtelijk boekske, dat je niet weet van welke zijde het meest te bewonderen Ik ben er vele uren lang ge l ukki g mee ge wee st. A. M. de Jongin Het Volk. ,,Wanneer het leven van dezen tijd U zwaar valt, wanneer de dingen rondom U drukken en U triestig stemmen, wanneer de wereld waarin ge als modern uitgerust mensch te leven hebt, U weer eens tegenstaat in die snel deprimeerende stemmingen van onvol daanheid, ga dan heen en luister naar het verhaal van Lemonnier, dat speelt in het oude stedeke Veurne en dat vertelt van het Ventje van Onzen-Lieven-Heer en zijn goed en voorbeeldig bestaan". De Hollandse/ie Revue. ,,Wi; vinden in Ivo, in Cordula, in andere figuren de oprechte vroomheid der eenvoudiger! van geest. Voor allen, ook voor de ruwe kerels.... is het heilige heilig. De Negentiende-eeuwsche realist heeft hier als 't ware een nieuwen vorm willen geven aan den hoogen humor, die te vinden is in oude Vlaamsche ver halen, naïef en primitief, waarin de vrome zin samengaat met het alledaagschc leven". De Avondpost. .... Een mooi boek, met houtsneden die volmaakt bij den tekst passen. Een vreugde voor de uitgevers, dunkt me, maar ook een vreugde voor den lezer. Eenheid. De houtsneden van Jozef Cantréin hun simpele, schier primitieve lijnen, illustreeren dit boek harmonisch in den naïven toon van deze Vlaamsche vertelling, de schoonste sedert jaren ,en, vermoeden wij, ook nog voor langen tijd". De Indische Courant. PRIJS f3.25; geb. f4.50. MICHELIH RIJWIELBANDEN HEBBEN EEN WERELO-REPUTA TIE Ze daarom van Uvr Rijwiel hande 'aar EN LAAT U NIETS ANDERS AANPRATEN Zij zijn de SNELST f, SOEPELSTE, STERKSTE BUITENBAND NIEUW MODEL CABLÉ? 6. BINNENBAND DE ONVERWOESTBARE ROODE 3.25 w w M w ^w «? m^ w mm w w EISCHT 'IIHIIII11IIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIII UIUIIIIIIIIIIllllIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIlllllllllliiiHiiiiiiiiMiiiiiiiiMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiuilllllllllllll GELOOF EN POËZIE Op deeze wijze koomen wij dan ook tot het geloof aan od. Eeven als wij stellig zeggen bij het zien der btterteekens: dit hebben menschen gedaan, en we! beschaafde maat schappelijk samenleevende menschen," zoo zeggen wij ook, bij het ondervinden van onze gewaarwordingen, bij het zien der natuur verschijnselen: ,,Hier werkt een ontzachelijk en machtig Weezen, en wel een Weezen dat ons beheerscht, dat ons drijft rn den weg wijst, door onze verlangens en begeerten, die wij zelf niet gekoozen of geschapen hebben. Een weezen dat a! wat leeft, wat leeven schijnt te hebben oovereenkomstig ons lee ven, al wat bloeit en kleurt en geurt gemaakt of geschapen moet hebben." De ongeloovige zegt: dit is alles poëtische fantasie." Bedoelende dat het alles onwaar is, en dat hijzelf veiliger gaat en digter bij de waarheid blijft dan de poëet en de geloovige. Dit is ook zoo. Wat de ongeloovige zijn Waarheid noemt, dat is inderdaad betrekkelijk waar. Hij zal dus beeter weeten dan de dichter hoe laat het is, welken weg hij moet inslaan om naar zijn huis of het staiion te koomen, of zijn schoenen gepoetst zijn en zoo voort. Maar dat zijn kleine, betrekkelijke waarheidies, zonder groote waarde. Hij zal zich in zulke zaken minder spoedig vergissen dan de dichter, maar zoodra het Nederl. Munt Hollands beate IO cent sigaar oover groote en gewigtige waarheeden gaat, oover de menschelijke ziel, of het weezen van het leeven dan vergist de ongeloovige zich eerder dan de poëet, omdat hijeevenmin aan een menschelijke ziel of aan de beteekenis van het leeven gelooft, als aan het volk dat de letterteekens op den steen beitelde. Door zijn ongeloof blijft hij blind en doof voor juist die verheevcnste zaken, die de poëet, door zijn geloof en zijn fantasie, on middellijk heeft vermoed en min of meer juist heeft voorzien. Min of meer juist zeg ik. Zelfs zal de on geloovige bewecrcn dat de dichter zich veel meer \ergist dan hij zelf. En daarin kan hij gelijk hebben. Hij zal bijv. veel minder fouten in zijn kas-boek maken dan de dichter. Hij kan zelfs zoo ver gaan te beweeren dat hijzelf zich nooit vergist, en de dichter bijna altijd. Juist, bijna ! Maar dat bijna" betreft hot hoogste, nuttigste en gewigtigste van wat des menschen is. In die hooge waarheid vergi;,t de ongeloovige zich onvermijdelijk on altijd, de dichter bijna altijd. Maar bijna.... dat wil zeggen: hij vergist zich wel eens niet. En van die enkele koeren dat hij zich niet vergist daarvan hangt het heil der menschheid af, dat is de scheenier der absoluttte waarheid, doorbreekend in onze duisternis der relativitoiten. Dat de ongeloovige zich in hoogere dingen onvermijdelijk en altijd vergist, dat beseft hij zelf niet omdat hij niet in die dingen ge looft. Zijn horloge loont gelijk en zijn boek houding klopt, in zulke dingen vergis', hij zich niet. Hij begint zich echter terstond en hoopeloos te vergissen, zoodra hij buiten zijn eigen kleun.' betrekkelijke waarheidjes komt. Daar is niets wat hem zijn dwaling kan doen bemerken want daar is voor hem heelcmaal niets. Het existeert niet. En daar hij, blind en doof zijnde, door gebrek aan geloof en poëzie, niets ontwaart buiten zijn kleine waarnoemingswaereld zoo kan hij niet inzien dat zijn waarheid maar een klein en betrekkelijk waarhoidje is. Hij gelooft maar aan zijn engen liclit-kring van gewaarwor dingen." Dat er nog iets van oneindige belang rijkheid daarbuiten zich bevindt, dat kan hij niet verstaan. Voor den vroomon dichter is juist die geloofde en vermoedde waereld buiten zijn eigen wnoreld de hoofdzaak en voorwerp van aanhoudende gedachten. Ook de waarheid van den dichter is niet ab soluut, maar be.rekkelijk. Do dichter door zijn dichterlijke vermoogens weet dit. Maar hij weet ook' dat er n absolute waarheid moet zijn, booven alle betrekkelijkheid. En in voortdurend poogeu en steeds weer te kort schieten, schept hij verbeeldingen van die waereld buiten de zijne, en streeft hij naar het steeds meer benaderen der volstrekt heid, ondanks zijn weeten dat die voor hem, als mensch, onbereikbaar dus ook onbeeldbaar is. .Aldus is er in de ontwikkeling der menschen een doelmatige samenhang van poëzie, wee tenschap en geloof. De dichter is de mensch die gevoelt, waar neemt en in verbeeldingen schept, dat wat nog niet kunnen waarneemen. Daartoe lij gdoovig zijn. Het geloof licht hem TftlPLE SEC. MM Importépar SCHMITZ & CO., Utrecht vór, en geeft hem moed tot verder gaan. Zonder geloof is het leeven niet te begrijpen. De geleerde verzamelt feiten, als materiaal voor den dichter. Maar zonder geloof is al zijn kennis dor en waardeloos. De dichter moet geloovig zijn en zijn ver beeldingen moeten strekken om het geloof in den mensch te versterken. Zonder gods dienstig geloof is ook zijn kunst waardeloos. Hij zoekt en bepaalt het geloof en het levens doel voor alle menschen. De geloovige en vrooine moet ook dichter lijk zijn, en de schoonheid en waarheid van den dichter leeren. De bij uitstek geloovige, de priester, de gewijde mensch, moet samenwerken met den dichter, omdat hij de feiten van het boovennatuurlijk leeven het leeven dat het bereik onzer zintuigen te booven gaat - het beste kent en begrijpt. De dichter deelt' dit aan alle geluovigen meede, door de macht van zijn woord. De geleerde zoekt en verzamelt de stoffe lijk waarneembare feiten en geeft die aan den dichter en den priester ter verklaring. Zonder geloof en zonder poëzie is de geleerde machte loos en zijn werk misleidend. De weetenschap van onzen tijd heeft zich zelf aanmatigend verhoeven, als bezitter van het monopool der Waarheid. Daardoor is de meenigte aan 't dooien geraakt. En ook de samenwerking met geloof en poëzie, waarboovcn de geleerde zich dorst stellen, is verlooren gegaan. Dit werd oorzaak van hoogmoed, van stoffelijke oovermacht, van materialisme, genotzucht, machtdorst en mis daad. Het geloof werd geloochend en verzwakt. Teogenoover deeze onvermoed!ge weetenscliap, door znn treurige uitkomst beschaamd, .staat de kerk als een machtige burcht van geloof. En het is opmerkelijk dat ook die geleerden die de verschijnselen van het leeven het diepst beschouwden en het best begreepen, de geloovigen waren. Daar reken ik toe de twee grootste biologen van onzen tijd, Pasteur en Mendel. Pasteur heeft de superioriteit van de kerk erkend, en is gestorven als een vroom ka tholiek. Mendel, de geduldige en bescheiden zoeker der erfelijkheids verschijnselen, dat is: der leevens verschijnselen, was een vroom ka tholiek priester. Aan deeze groote namen, voeg ik nog toe die van H. Trance die in zijn machtig, fi losofisch standaardwerk das Leben des Pflanze" zich een dichter en een geloovige toont. Geen geleerde, hoe kundig ook, behoeft zich te schamen als hij het spoor deezer grooten volgt. l" R E D E K l K VAN E E D E N uiiiiiiiiiiiiitiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimmiitiiiiiiitiiiiiii SPAAMSOH, ENGELSOH, FR A MS OH, DUITS OH etc. Borlitz-School Heoi-ongraoht 45* H. 3286 Pract. Onderwijs door buitenl. Leeraren