DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 Juni '22. No. 2345 CADEAUX Teekenïng voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck (In sommige winkels worden bij don inkoop van boter en schoensmeer cudcaux verstrekt). Naar stad geweest om boter en schoensmeer. IMIIIIIIIIIIItlllMIIMIIIIIIIIIItllHIIIMIIIIIIIItlllllllllllllllllflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII SCHILDERKUNST-KRONIEK DE ADVIES-COMMISSIE MUSEA. VOOK u E RIJKSONDULDBRE EIGENDUNK. De advies-com missie voor de Rijks Musea is benoemd, en haar samenstelling wijst een zóhoogmoe dige zelfgenoegzaamheid aan van kunst historici en dcrgelijken (Veth, een minderend schilder, is soms meer een kunsthistoricus dan de gedoctoreerden), dat een onophou delijke actie tegen die samenstelling onop houdelijke plicht mij zal zijn . .. Hn deze plicht zal mij te aangenamer zijn daar ze ;;an 't eind winst zal moeten boeken. Want wie vindt ge niet in die adviescommissie, die, dat komt van zeif, te rechten zal hebben over schoonheid, over de vermeerdering van onzen inte'lec'iiieeien rijkdom, over de rang schikking daarvan, ever haar groepeering? Ge viiidt er noch bouwmeesters als Berlage en de Bazel (vergist de minister wat bouw kunst beteekent, en hoe zij vertegenwoordigd wordt door deze twee bouwmeesters?), ge vindt er noch schilders als Toorop, Hoist, van Konijnenburg, of Brcitner (vergat de minister wal de schilderkunst in ons land voor de waerehl beteekent?), ge vói'-'t er geen beeldhouwer m (verga; c'e niini.-ier den nieuwen bloei dezer knust, haar eindelijk weer gekomen innige gemeenzaamheid met de bouwkunst?) ; vergat de minister een schilder als Dei-kinderen, die een hervonden waarheid vertegenwoordigt - vergat de minister deze allen voor zijn commissie^ of vergat een zijner ambtenaren als Duparc uie? Is dit laatste het geval, dan is deze dubbel overbodig. En wat de leden der commissie betreft, ik ontken van sommigen de hun eigen verdiensten piet (ik ken van anderen wel de tekortkomingen) muur ik ontken, dat een dezer liceren meer recht heeft lid te. zijn van die commissie, dan degenen, wier namen ik hier noemde; zij zijn indringers tegenover de nietbcnoemilcn. Betreur ik daarom, dat de commissie op deze wijze werd samengesteld? Dit kan ik niet zeggen ; het is immers aangenaam vechten tegen een hoogmoed zonder voorbeeld" (Rilke), het is 'altijd een zuiver gevecht voeren, te keer te gaan tegen zulke feitelijk onnoozele eenzijdigheid en het is altijd een strijd strijden, waarvan de eindelijke over winning zeker is. Dit weet ik, dit voel ik; aflaten is van zelf daardoor uitgesloten. P L A S S C II A E K T TENTOONSTELLING DER VERINNIGING TOT BEVORDERING DER GRAFISCHE KUNST. HH2- 1922 STEDELIJK MUSEUM. Het genot van een tentoonstelling als deze is het onderscheiden. Het onderscheiden en het vergelijken. In zekere mate geldt dat voor allétentoonstellingen, maar bij het zwart en wit zijn de oneindige verschillen binnen beperkter grenzen afg'.sloten en zijn de groot heden der' vergelijking van dezelfde orde. Voor wie van dit standpunt uitgaat is de kwestie der kwaliteit van minder uitsluitend belang. Het absolute genot van hel meesierwerk ruilt hij voor het meer relatieve der onderling getoeisle min of meer verdienste lijke pogingen. Hij zal een crayonportret als dat van'den heer Gondstikker door den jon gen Bremmer waardeer?, maar da! van Prof. van der Sande Bakhuyscn door Havernuin wordt hem liever als hij er den scherperen geest, den lenigen, srepelcn, fijnen toets in speurt. Hij zal de levendiger, nervenser si rakheid van' Rolaiid Holst (aan !:o.-ain heri,nierend) gaan verkiezen boven de geestlooze strakheid van de Klerk in een studie na-'.r dei zelfden kop; hij zal Fokkes cvet1 fijn en tc-LM- vinden in zijn teekeningen als in zijn lithographieëii; hij zalupnieuw tot de conclusie komen dat Schelf hout het best is in'zijn droge HUI UI BUI l INI J, S. MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAG DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND ffilïULBöNj TÜ5£2^§|S3 , niiiiBiiiimmmiiiHiiMM>iiiiMii|ttf^ ipfiTiiEEN JONGETJE AAN BOORD Het leven aan boord van de ene mailboot is gelijk aan dat op een andere. De passagiers kunnen als rekensommen ondergebracht wor den onder een zeker aantal typen ; ook kunnen we ze onderverdelen in drie grote categonën: gouvernementspassagiers, waarvan het aan tal in de oorlogstijd en na-oorlogstijd zelfs prosentsgewijze werd uitgedrukt, verder mensen uit de cultures en de handel. Zij, die puur voor pleizier reizen, zijn nog maar zo weinige, dat we ze gerust voor de uitzonde ringen, die de regel bevestigen, kunnen houden. Die drie genoemde categonën vindt men op iedere mailboot naar Indië. Van elke reis derwaarts of herwaarts bewaart men een gelijke herinnering, het aantal passagiers mag verschillen, de namen ook, maar de gebeur tenissen en de omstandigheden zijn dezelfde. Ook onder de vijftig kinderen van deze boot vind ik nu weer dezelfde typen als op een vroegere reis. 't Eenzame joggie met z n donker kopje, een te grote blouse en een te klein broekje, dat zoals hij me juist zei met zichzelf altijd speelt en op zichzelf past , herinnert me aan net zoon kindje van een vroegere reis, waarvan de moeder evenals deze zich liever met andere dames onderhoudt, bridge speelt of flirt. Van die slenteraartjes zijn er aan boord .van elk schip een paar, zoals er ook altijd plichtvergeten moeders zijn. En wat nu indruist tegen alle regelen van de pedagogiek, van oorzaak en gevolg, van de logika zelfs, is, c'at juist deze niet verzorgde,ïiiet opgevoede kinderen, de \vai1s IIIHIII M l "'m "" m M mm and strays" uit de zogenaamde beschaafde samenleving, soms (niet altijd) lief en ge dienstig en weinigeisend zijn. Hoe dit komt?' In de warmte van de Rodezeeatmosfeer met geen zuchtje voelbaar, fijne rimpeltjes op het water, een heiige diezige verte, veroorzaakt door een zandstorm in de woestijn, kan ik niets beters doen dan kijken naar wat er om me heen gebeurt en misschien zal ik de oplossing van dit verschijnsel vinden. Daar in een hoekje van het dek zit een stelletje heel huiseük om een van tuis meegebracht tafeltje, vader, moeder, drie kinderen, bene vens n of af en toe meerdere kindereu, die geen home" hebben. De vader is al de gehele morgen bezig geweest om een tol te herstellen, die Piet, de oudste, stuk heeft gedraaid en waarmee hij juist zógraag zou spelen. Zeg Vader, lukt het ie?" hoor ik zeggen. Ja jongen, 'nog even geduld hebben, misschien." Hé, je xei, dat je hem gemakkelik kon repareren en nou is de halve morgen al om", bromt Piet. Ik had haast tegen de jongen gezegd: En vanmiddag is er nog een hele middag en een avond en morgen en overmorgen.... want eindeloos lijkt de reis soms, als het te w-arm is en te druk om je heen om iets te doen. Vader, die eerst prettig in een boek had zit ten lezen, maant 't zoontje aan wat anders te gaan doen, totdat de tol klaar is. De moeder is beurtelings bezig met haar beide meisjes, waarvan 't ene aan 't kleuren is, het andere onder haar toezicht poppekleertjes naait. Af en toe geeft ze ook nog attentie aan een paar slenteraartjcs, waarouder ook het jongetje, dat op zich zelf paste en met zich zelf speelde. Eindelik is de tol klaar en als een pijl uit de boog is Piet weg. Vader verwachtte blijkbaar geen bedankje, neemt kalm zijn boek weer op, 'totdat Zus, die van het kleuren genoeg heef l, hem voor zich opeist. HéVader, ga je mee naar 't kinderdek, ik kan allerlei kunstjes op de rekstok". 't Stemmetje vraagt niet vergeefs, ook niet Huize J. «DIJK BUSSINK PavilioenVondelpafüel.Zuid4l90en5ï95 Restaurant a la carte Lunch-Afternoon-tea,Dlners en Soupers Dagelijks muziek door het Huis-orkest OOSTERSCHE TAFEREELEN Tcekming voor de Amsterdammer" van Jan Poortenaar iiiiiiiutfiiiiiiiiimiiiiiiiiimiHiiiiififUf IMIIIIIIIU naalden en leeg vervelend kan zijn als hij zijn houtsneekunst in dienst stelt der illustratie; daarom zal hij nog meer gaan honden van diens kltine Basüa" en het simpele ongeloof lijk expressieve Pierrotkopje; hij zal de op merking niet weerhouden dat Batier i.i latcrai lijd vooral virtuoos geworden is en daaraan zijn toch al niet sterk innerlijk heeft opge offerd; hij zal Moulijn's zelfkennis op prijs stellen die hem leerde zich te bepalen lol zachte gelijkmatige op den steen geblazen lithngraphiëi: en zich afvragen waarom Poor tenaar de ets verkiest waarin hij grot' is en onbelangrijk ; hij zal niet zonder vreugde in Bcjaai'S een gelukkig volgeling van Schelfhont ontdekken, toen die een gezicht op Rhenen fliiwcelachfig niet de droge naald in beeld bracht; hij zal misschien de houtsncde in het algemeen een gevaarlijk materiaal gaan vinden waarin al gauw de bravour moet vergoeden wat de inhoud te kort komt en waarin het meer dan elders moeilijk is het echte van het gewilde te scheiden; maar hij zal dan toch oog hebben voor de wat dorre knapheid van Lebeau's in hout gesneden portretten die ver boven zijn etsen uitgaan; voor de fijnheid van sommige van Mcsquita's synthetische dieromtrekken ; voor de lenig heid van een paar panters in Van der Stok's Circe" en voor de phantaisie in een koppig ezeltje" van Essers, die meermalen de grove gemakkelijkheid niet vermijdt. Ik wil maar zeggen dat een bezoek aan cl e /.e ten toonstelling, waar wat veel hangt en waar het te warm is, een genot kan zijn, zij liet dan een moeizamer genot dan dat van een kleiner aantal eerste klas werken, En is misschien niet die vreugde liet zuiverst, die met in spanning verkregen is? G VAN WERKEN HOOR J. S. H. KEVER. KUNSTHANDEL BUITA. 15 MEI?15 JUNI 1922. Mortuoriim nulla nisi bona". Van de dooden zult gij alleen goede dingen ten toon stellen. Ik weet niet of een klassiek Romein zich van dezen variant zon hebben bediend, maar iets dergelijks moest hem toch op de lippen gekomen zijn als hij deze tentoonstel ling had kunnen bezoeken. Ik bewonder de snelheid waarmee de hceren Th. Vlas en J. Siedenburg zoo kort na den dood van een kunstenaar vijftig van diens werken bij elkaar hebben weten te brengen, maar of zij den overledene met deze in alle vlugheid bewezen eer" ook een dienst hebben bewezen, betijfel ik. In elk geval doet men goed ten op zichte van Kever, uit deze expositie met voor zichtigheid conclusies te trekken. Er is n schilderij van drie kinderen om een tafel waarin niets uw bewondering voor den stillen zachten dagloon, de zorgvuldige doorwer king der gezichten, de liefde in de uitvoering, stoort; er is een schetsmatiger stoppel veld dat een vrucht is van snel en zuiver waarnemen, fijnen kleurenzin en een teerheid die aan Mauve herinnert; er hangen nog ecnige schil derijen met goede kwaliteiten. Maar er zijn er veel te veel waarin ge een snelproduceerend, weinig nauwgezet schilder-met-rontine meent te herkennen, met de werking van binnenhuistoonen, binnenhuislichten en in binnen huizen thnishoorende kleureffecten al te ver trouwd; een schilder ook die n, als ge hem op de n e plek van zijn stuk zult gaan waar deeren, oji een andere wonderlijk hi den steek Iaat. lin meer nog treft het dat vooral onder de bloemstukken - die Kever toeheen twee den roem hebben bezorgd, (werd zijn naam niet met al te groot gemak herhaaldelijk naast dien van Fantin genoemd?) -- er eenige zijn die n, als ge niet beter wist, aan de aanwezig heid van klenrgevoeligheid berhaupt bij dezen schilder zonden doen twijfelen. Zoo zonderling is de coloristisclie combinatie van bloemen, ingrediënten en achtergronden. Het is mogelijk dat juist deze uit zijn allerlaatsten tijd dagteekenen en voorbeelden zijn van een volkomen natuurlijke verslapping. Maar des te minder hooren zij dan op een tcntoonstelirng thuis die Kever eeren wil. Een eeretentoonstellir.g moet in de eerste plaats een keuze-tentoonstelling zijn. 1 1 r: N N u s of Vader soms liever niet meeging. 't lienzame jongetje voelt zich nu de kin deren weg zijn, hier minder tuis. 't Is immers niet zijn Moesje, en oaarom gaat hij ook maar heen. Mij ziet mij zitten en als ik hem wenk, komt hij naar me toe. Ik diep van order mijn stoe! een doos bonbons op en presenteer hem er een. IJ zit altijd op uw eentje", begint 't jongetje de konversatie. Vindt dat pret tig?" Als hij hoort, dat ik geen kinderen heb, hij zegt: Dat 's gemakkelik." Ik kijk hem vol verbazing aan en vraag ,, waarom gemakke lik?" Mijn moesje zegt altijd, dat 't zo lastig is om kinderen te hebben. Ze maakt al mijn kleren, knap, hè?" Ik kijk naar het o/imogelike, onkinderlike kostuum en beaam, dat ik 't heel mooi vind. Hij schijnt zijn moeder zeer te bewonderen. Ik vraag of hij nu naar Holland gaat voor goed en hoor, dat hij daar zal blijven om op school knap te worden. Verder vertelt hij me, dat hij soms ook een vader heeft die hem cho cola geeft, een hele boel. Uit een en ander maak ik op, wat bij ge ruchte al bekend was, dat Moeder gescheiden is. Als een geheim vertelt hij me, dat als hij straks gaat eten in de kinderkamer Moeder ook zal komen, want dat heeft ze me beloofd en zijn oogjes stralen over dit voor hem zo ongewone. Zo zeg ik, daar ben je zeker blij om?" Ja, zegt 't kereltje, dan is 't net als bij andere kinderen." De linnenjut'fronw had me al eens haar nood geklaagd, dat nooit Mevrouw Vermeulen eens bij haar kind kwam kijken en dat hij zo weinig at, altijd maar rondkeek. Als zij er niet op aandrong, zon 't schaap helemaal niet eten. Als de kinderbel voor de middagmaaltijd luidt, is 't jongetje met een ,,Nu moet ik Moeder zoeken", weg. Ook al weer nel anders om :!ls bij de andere kinderen, die gezocht worden, filosoleer ik. Den zekere nieuwsgierigheid dwingt me na 1. Po m Port Saïd de stad is een levende cinema. niets is er echt; 't is een bastaard van wat er slecht is in het Westen en van wat er slecht is in het Oosten. Een kermesse d'étéop een wereldtentoonstelling, een fancy-dress-parlij in de open lucht, n groote prullen win kei van qnasi-ooslcrsche tapijten, banale hals kettingen van glas, sigaretten, snoepgoed, spelden, souvenirs. De hui/ei? zijn mei houten stellingen voorz'en, die balcons voor elke verdieping dragen. Daaronder is het voetpad, maar zoo talrijk zijn de kooplui die den toeristen hun waren komen opdringen, dat ge er haast niet loopen kunt. Turkish delight, nice, lach'. Hollar.der? Verdomd lekker. Here, two s'hillings. No? One and Six, here, here. No? Two for one and six, look here, yon feel: qnite full !" Een vent met een fez, een rare sinjeur: een politieagent, hij zit op een prachtig Arabisch paardje, dat trippelt midden in c'e straat. Een kleurige -S.Viü. kerel van de Hemel weet welke rassen vermen ging: hij slaat met klinkende koperen bekkens, schitterend in de zon. Voor het lichaam draagt hij een groote aarden kruik, een soort ampho'ta, bovenin een stuk ijs, dat den inhoud koel houdt: een verznidelijkte ijsco-man. In de linkerhand draagt hij een flonkerende koperen kan. Dan komt er een klantje in wijd, wit gewaad en hij spoelt even met wat water uit de kan een glas om dat hij aan den gordel draagt, en buigend giet hij den koelen drank uit de al even prachtig gepoetste tuit van zijn amphora. Verder stuiten we op kaartleggers, zieners, waarzeggers die den toeristen de hand lezen, truitverkoopers en wat niet al. Hn dan hebben wij het wel gezien en zeggen de prentbricfkaartstad vaarwel, gaande zooals wij gekomen zijn : wij varen met een puffend motorbootje weer naar ons schip terug, precies als op een film. J A N P O O K 'I' E N A A R VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden . I leze straat ontleent haa kalverenmarkt die daar weleer wero gehouden. De naam strekte zich toen slechts uit van den Dam tot aan de Sint-Hnciénsteeg. Het andere deel, van deze steeg tol aan het Spui, werd Binnenwijk genoemd, l Iet gedeelte van 't Spui tol' de' Regulicrspoort (nu de Munt) droef den naam van Ossnimarkt, omdat die daar "gehouden werd. Aan deze markt dankte ook d'e Ossen^hiis of Osjessluis haar naam. J W3DHMUY5 IMPICHTIM VOOR?HET MEUBILEEREM EH VEQSIEQEn DER-wonino AM5TERDAM WISETtöP-709111,3 LEIDSOCSTOAT-73 TEL-n-64Q8-64O9 n Volledig pension met kamer v.a. ?7. p. d een kwartier toch eens te gaan kijken naar mijn beschermeling. Hn in de pijpela van een kinderkamer gekomen, zie ik 't ventje al dadelik zitten. Zijn ogen zijn op de deur gevestigd, zodat hij iedereen kan zien binnen komen. Maar ziin moeder zie ik niet en ik begrijp dat hij haar vergeefs heeft gezocht, vergeefs zal bl'ijven wachten. Zijn bord staat nog onaangeroerd. Even weifel ik, of ik naar hcin toe zal gaan, want als hij me ziet, kijkt hij op zijn bord en steekt het eerste hapje in zijn mond, dadelik gevolgd door het l wede. I-lij kan zijn tranen nanweliks bedwingen. Is'het teleurstelling over een niet gehouden belofte of misschien schaamte tegenover mij over de moeder, die haar w-oord niet hield? t lij neemt geen notitie van me en ik ga niet naar hem toe. 's Avonds als we gegclen hebben en de meeste kinderen van zijn leeftijd al door Moeder, kinderjnffronw of haboe naar bed zijn gebracht, staal hij plotseling vór me eii vraagt me of ik zijn Moeder ook heb gezien. Ik zi ek mijn Moeder, want ik moet naar bed en U weet,' zij heeft de sleutel van de hut altijd." En als ik hem, gelukkig, van dienst kan zijn, daar ik juist zijn moeder in de rookkamer hacl gezien in een warme discussie met n van haar'vrienden, dood op haar gemak sigaretten rokende en genietende van een pousse-caf zet hij daarheen koers, even weifelend, want eigenlik mogen geen kinderen in de rookkamer komen, en hij i's een gehoorzaam, wat schuw jongetje. Het komt even bij me op zelf naar binnen Ie gaan het tete a téte te storen en Ie zeggen : Mevrouw, Uw /.oon l je zoekt U al sinds vanmiddag twaalf uur en zou als hij mag r,u graag naar bed worden gebracht." De wens leek me om negen uur voor een kuid van zeven niet buitensporig, 't Is evenwe niet noodig meer. Als uit een andere wereld staat 'l jongetje voor haar neus en door de verschijning niet op haar aangenaamst ge troffen, zegt ze: O, ben je daar eindelik, ik heb je overal gezocht(l), ga gauw mee, want kleine jongens mogen hier niel komen." Na vijf minuten is Mevrouw Vermeulen weel' in haar kring van bewonderaars terug, klaar voor het op haar wachtende bndgepartijtje. Ze heeft hem al weer niet gewassen," hoor ik iemand naast me mompelen c/i we begrijpen allen wie en wat wordt bedoeld. E S l E N A A N D K E AE pldJTCS ' ^air e Billijke prijzen. Amsterdam Overtoom ^7^