24 Juni '22. - No. 2348 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOÜR NEDERLAND POLITIEK MARKTGESCHREEUW Teekening voor ,,de Amsterdammer" van J ah. Braakensiek KOOPT ROEBELS Teekening voor de Amsterdammer" van Gèorge van Raemdonck SCHAFFMC^LEGHu VLOOT De straatjongen: ,,Tk koop liever een chocola-reep. Dan heb ik meer kans." iiiniiti in mi in iiti iiiiiiMiiMiMiimiim iiniin i iiiiiiiiiiiiiiitniiiiiiniiiMiiiiiiiiin HUI CHARIVARIA Iedereen kan zich op deze lijsten laten indragen". (O. H. C.) Indragen laten" lijkt ons nog correcter Duitsch. De Telegraaf puft De naam van Houten bleek nog steeds een groote aantrekkingskracht uit te oefenen, want ondanks de zomerrshcmecahrkitiuHavS u,on zbrrt hm sche temperatuur, welke eerder tot een zitje op den Scheveningschen strandboulevard uitnoodigde, dan tot een bezoek aan een bedompt vergader lokaal, was de ruime zaal tot in alle hoeken bezet". (Tel.) Onze teekenaars De heer Lansink, communist, zeide, dat deze conferenties absoluut nog in het <? van het kapitalisme staan". (N. R. C.) De eerstvolgende dagen stonden gansch en al in het $ van den nieuwen rol". (Jo v. AMMERS-KUI.LER, Het Huis der Vreugden). Door den geneeskundigen dienst werd de man na een ernstige hersenschudding en een schedelbreuk naar het ziekenhuis vervoerd", schrijft het U. D., maar den geneeskundigen dienst treft geen blaam. De levende lijken Toen was het woord aan Hirschman, die verklaarde dankbaar te zijn voor de vele betuigingen van vriendschap en sympathie, niet alleen van hen, die thans nog met hem samenwerken, maar ook van de vroe gere bestuursleden, van wie sommige niet meer in leven zijn". (N. R. C.) De heer Brommert zal te Enschede voor de Communistische partij spreken over Waar het bij de verkiezingen om gaat". Wij ver trouwen, dat zijn lezing een voldoende aan tal teekens en nieuwe geluiden zal bevatten. FONGERS-Rijwielen Er is geen rijwiel, waarvan de voortbeweging, onder alle om standigheden, die men op den weg ontmoet, zóweinig arbeid kost, als van een FONGERS. Eigen Filialen te AMSTERDAM, Nassaukade 500; Arnhem, Groningen, Den Haag, Leiden, Middel burg, Rotterdam en Utrecht. Agentschappen over het geheele land verspreid. Nog meer onmatig groote helften' De raad mag niet beraadslagen of beslissen, zoo niet de grootste helft van het krachtens art. l bepaalde aantal leden tegenwoordig is". (Locale Kaden Ordonnantie). Labiele stabiliteit Voor zoover gelegenheid is geweest om de plannen uit te werken en te begrooten, worden de kosten er van op ten hoogste / 300.000 geraamd, welk bedrag veel is maar niet geheel vaststaat, doch vermoedelijk niet over schreden zal behoeven te worden. (Tel.) ....'t Geeft een keurig behang.... CORRESPONDENTIE. L. te A maar had u den goeden Sadhoe nu niet eens buiten uw spot kunnen laten?" Antwoord. Dat heb ik. Ik heb hem niet bespot. Niet hem. maar de bladen, 't Is weer de oude verwarring. Vroeger, toen ik de malle verslagen van koninklijke bezoeken hekelde, meende men dat ik bedoelde de Koningin te treffen. Ik heb herhaaldelijk betoogd, dat ik in eerbied voor haar voor niemand onderdoe. Zoo is ook hier mijn Rijm uitsluitend gericht tot de liberale bladen, die kolommenlange zalvende artikelen schreven, over den man, wiens godsdienstige overtuiging mijlen van de hunne afstaat, alleen, naar ik meen, omdat zulke vertooningen nu in de mode zijn. Wat deze geloovige --- naar hunne meening natuurlijk: bijgeloovige verkondigde over het gebed, over verschijningen van Jezus, enz. vertelt de eerste de beste orthodoxe predikant en iedere rechtzinnige catechiseermeester der gemeente wekelijks. Maar daar wordt terecht in de vrijzinnige bladen nooit eenige notitie van genomen. Nu echter een gebroken Hotel Duin en Daal Volledig pension met kamer v.a. ?7.?p. d. Engelsen sprekende Oosterling, in groezelig kleed gehuld, een doodgewone, ouderwetsche orthodoxe preek komt houden, dwepen de vrijzinnigen mee. Ding! Dong! Ding! 'k Spot. niet met Soendar Singh : Maar ieder deed zoo dol met hem, Ik spotte met 't gesul met hem, Ding: Dong! Ding! Sadhoe Soendar Singh. CHARIVARIUS, Ruize-rijmen, 5 Bundels a f 0.65 Charivaria, 3 Bundels a f 0.65 - Uitgave H. 'D. TJEENK .WILLINK ft Zn. Hiarlam l illlliilllllllllltllllliiiiimiiliitiiiiiiminillllllMliiiiilliiilitiiimiiii u n iiiniiiiiiiii 111 ililiiiililllllliiiiilllillllllllllillllllilllillllliillllllllllllllllllllllllilllllllillllllllllllllllli en te steunen ook door niet Catholieken (als schrijver dezes). Om voorts een monument te stichten ter eere van Dr. Cuypcrs, een onzer grootste kunstenaren, die in een tijd van de grofste verburgerlijking veredelend werkte, dit is, zonder twijfel, een plicht onzer natie. Het lijkt wel vreemd dat er nooit aan gedacht schijnt om in Amsterdam hem ter eere een beeldhouwwerk op te richten, zelfs bij erkenning onzer standbeeldenvrees als droeve nationale eigenschap. En toch ver zuimt ons volk zijn plicht zoolang hem niet een zoodanig eerbewijs gewordt. Want de voltooiïngjVan een zijner kerken, hoe ook een daad geheel in 's meesters geest, is mijns inziens niet meer dan eene van zelf sprekende hulde. Voor zooverre toch de plannen door hem finaal zijn bewerkt of wel zijne bedoelingen duidelijk zijn gebleken en vastgelegd, blijft hij de bouw meester ook na zijn dood. H. J. SCHARP, vooizitter van het Koninklijk Oudheidkundig Getwotschap : Met groote belangstelling las ik het artikel Een monument door en voor Dr. Cuypers" van de hand van den heer H. J. M. Walen kamp Czn. Volkomen ben ik het eens met diens meening dat de nagedachtenis van onzen grooten Cuypers niet op waardiger wijze kan worden geërd, dan door den afbouw der kerk gewijd aan den Heiligen Willebrordus. En als men mij zou vragen, welk ontwerp voor verderen bouw de voorkeur verdient, dan kan ik daarop maar n antwoord geven: Het plan van Dr. Cuypers moet zonder eenige wijziging worden uitgevoerd. Een daad van groote pieteit zoude hiermede worden verricht. Moge zich weldra een comitévormen, dat Cuypers' plan afwerke. PROF. DR. JHR. J. Six: Een kunstenaar leeft voort in zijn werk. Dr. Ph. Cuypers heeft onder zijn vele torens er enkele zoo mooie gebouwd, dat zijn na gedachtenis niet geëerd kan worden door het oprichten van een bosch van torens waar hij blijkbaar zelf niet geheel mee te vreden was Wil men de St. Willebrorduskerk, na eea halve eeuw, voltooien,dan zal men wel doen de bouwmeesters, die dit op zich genomen hebben, niet te bedillen. Architect D. F. SLOTHOUWER, bouwkundig ingenieur. Een sympathiek gebaar om ook niet-kathulieken op te wekken om bij te dragen voor den afbouw der St. Willebrorduskerk. Kinderen van n Vader zijn wij allemaal. En afge bouwd moet deze kerk zeker worden; overi gens ben ik overtuigd, dat de katholieken alleen dit ook tot stand zullen brengen. De meening echter, dat men dit zou moeten doen om een monument voor den grooten bouwmeester Dr. Cuypers te stichten, komt mij onjuist voor. Hij heeft ons en zichzelf een grootsch monument gesticht in het Rijks museum, dat, welke levensbeschouwing men ook moge hebben, steeds als een der geniaalste bouwwerken van ons vaderland zal gelden. Het afmaken van een kunstwerk, niet door den ontwerper-zelf, leidt haast nooit tot een gaaf geheel. Al gebeurt dit door den zoon van den ontwerper en al zou dit gebeuren betrek kelijk kort na het tot stand komen van de vol ledige schetsen. De ontwikkeling der denk beelden brengt een wijziging der opvattingen mede. Na wat er aan den rechtervleugel van het Centraalstation gebeurd is zon men zelfs de vraag willen stellen of de zoon van Dr. Cuypers de geopperde denkbeelden zou aanvaarden. Zeker, laat ons hopen, dat deze kerk zoo spoedig mogelijk afgebouwd wordt, maar dan ook met de twee torens naast den hoofdingang, waarmee stedebouwkundig iets grootsch be reikt zou kunnen worden. Lichter niet als monument voor Dr. Cuypers. Laat door het talent van den zoon een f rissche loot ontspruiten op dezen ouden stam, zoo vol van geestesadel, daarmee bewijzende, dat een enkelen keerde talenten van een grooten vader op den zoon overgaan. P. TJADEN, Directeur van Bouw- en Woning toezicht : Men schrijft aan Bismarck de uitspraak toe, dat de twee meest interessante steden van Europa zouden zijn Moskou en Amsterdam. Moge deze uitspraak twijfelachtig zijn, zeker is het, dat onze voorouders ons in de binnen stad een monument van buitengewone schoon heid, van een bijzonder cachet hebben nage laten. Met de erfenis dient het nageslacht de ver plichting te aanvaarden, den naam der stad hoog te houden en dit gebeurt o.a. niet als men de Willebrorduskerk in een onvoltooiden toestand zou laten. Is .'iet niet bedroevend, dat in een dezer dagen gepubliceerd artikel in een duitsch tijd schrift, waarin men den Hollandschen meester wilde eeren, die zelfs naar Mainz geroepen werd om een .zeer ingrijpende restauratie van de Domkerk aldaar op zich te nemen, slechts een afbeelding van het inwendige der Wille brorduskerk kon worden opgenomen? De afbeelding van den bestaanden toestand van het uitwendige is waarschijnlijk uit piëteitsoverwegingen achterwege gebleven ! Het lijkt mij een gelukkige gedachte van den heer Walenkamp om naast den tegenwourdigen toestand, de door dr. Cuypers ont worpen uitbeelding te publiceeren. I)e tegen stelling is wel sprekend en moge hen, die daartoe in staat zijn, opwekken mede te wer ken tot het vervullen van een eereplicht n tegenover Dr. Cuypers, en tegenover Am sterdam. Noblesse oblige. W. DI: Vi.iHjT, Burgemeester run Amsterdam: Met genoegen en met volkomen instemming heb ik het artikel van den heer Walenkamp over de wenschelijkheid van afbouw der St. Willebrorduskerk in uw blad gelezen. En als huldiging van den grooten bouwmeester Dr. Cuypers en als een bijdrage van de grootste beteekenis voor ons stadsschoon, komt de voltooiing dezer kerk zeker in de eerste plaats in aanmerking. Heeft dit monument, niettegenstaande zijn half-voltooiden staat, de bewondering van een ieder, die het met eenige aandacht gadeslaat, hoe veel anders zal dit nog worden, indien de indruk, als had dit praehtgeboiiw een ramp getroffen, wordt weggenomen en het door voltooiing eerst recht schitteren zal in al den luister eener architecturale schepping van ?den eersten rang. Is nu die voltooiing een onbereikbaar ide aal? Immers neen. Goed beschouwd toch heeft dit plan de belangstelling en de sympathie van geheel de burgerij onzer stad. Dr. Cuypers woonde en werkte hier langen tijd, geldt als een onzer nitneniendste kun stenaren. Zijn nagedachtenis te eeren door dit plan uit te voeren, zal in breeden kring steun vinden. Daarbij komt, dat de belangstelling in liet schoon onzer stad toeneemt. En al kan nu niet worden beweerd, dat elke daartoe strek kende poging geslaagd mag heeten, hier kan nu iets gewrocht worden, at.ii het resultaat waarvan niet behoeft getwijfeld. Bovendien zal dit plan in 't bijzonder instemming vinden in Roomsen-Katholieke kringen, voor welke de voltooiing van dit kerkgebouw de vol doening beteekent eener lang gekoesterde begeerte. En daarom vooruit. Het begin is er. Laat men de zaak nu aanstonds doorzetten. Mits er niet lang over wordt gesproken, maar men onverwijld overgaat tot doen, is het welslagen verzekerd. In onze goede en mooie stad werd dan opnieuw een daad harer waardig verricht. Wethouder DR. I. H. J. Vos: Van harte hoop ik, dat spoedig met de voltooiing der St. Willebrorduskerk kan worden begonnen. Het zal een ongemeene verrijking van het stadsbeeld beteekenen, wanneer de torens dezer kerk zullen zijn af gebouwd, Amsterdam kan niet anders dan dankbaar zijn voor de verfraaiing der stad met een bouwwerk, dat wedijveren kan met vele gebouwen uit onze beste perioden. Dat daarmede tegelijkertijd een hulde wordt ge bracht aan de nagedachtenis van onzen groo ten bouwmeester Dr. Cuypers, maakt deze daad des te sympathieker. Architect A. W. WEISMAN: U verzoekt mij, mijn oordeel over het artikej Een monument voor en door Dr. Cuypers' te zeggen, waarin de heer Walenkamp de wenschelijkheid van den ,,afbouw"(?) der St. Willebrorduskerk te Amsterdam bepleit. Wat het monument betreft, /ou ik de regels willen aanhalen, die Constantijn Hnijgens schreef, toen Jacob van Campen gestorven was. i-- Cieraet en hoejt er geen: Het cierlyxte van all heelt hij sicli zelf gegeven l n de nnversterf/lykcheit van marmer en van (steen". leder zal liet natuurlijk toejuichen, wanneer de kerk voltooid wordt. De verscheidenheid van ontwerpen, door Dr. Cuypers gemaakt, zal echter tot het doen eener keuze nood zaken. Die keuze zag ik het liefst gedaan door Joseph Cuypers, des meesters zoon, die met de bedoeling van zijn vader het best bekend zal zijn. Wethouder FERD. J. A. M. WIERDELS: De bouw ook van andere kerken, van menige oude majestueuze kathedraal, is een geschie denis van jaren geweest, soms van eeuwen. De Nieuwe Kerk aan den Dam werd zelfs nooit afgebouwd. De grondslagen van haar grooten toren zijn bij het dempen van den Voorburgwal blootgelegd en voor goed be graven. M Dat de heer Wai'enkamp, architect, schrij ver van belangwekkende artikelen over bouwkunde en bonwkiinde-geschiedenis, de historie van den bouw van een van Cuypers, voornaamste scheppingen zoo kort mogelijk wil doen zijn, verheugt mij. Dr. Cuypers is tijdens zijn leven meer malen gehuldigd, onder andere door de wetenschap, bij zijn verheffing tot doctor honoris causa, bij gelegenheid van bouwkunstenaars-congressen in binnen- en buiten land door zijn vakgenooten-artisten, op de dagen van zijn zeventigste en negentigste verjaring in zijn Rijksmuseum door het Nederlandsche volk, en door talloozen en talloozen bij zijn overlijden. Zijn eigen werken eeren hem nog na zijn dood, in ons land ongeëvenaard hoog; in de hoofdstad, waar hij het meest gebouwd en ontworpen heeft, doen dit het museum, het centraalstation en de kerken aan de Haarlemmerstraat, de Spuistraat, de Spaarndammerstra;,t, de Bilderdijkstraat, de Von delstraat, door hem zelf zijn chef d'oeuvre genoemd, en aan den Amsteldijk. Deze kerk is, door omvang en ligging, aangewezen als het derde der drie meest grootsche en in doel en aard van elkander onderscheiden gedenkteekenen voor den man, die heel het volk aan zich heeft verplicht op het wijde en rijke gebied der hedendaagsche architectuuur-ontwikkeling, de ontwikkeling van de kunst, die elk uur van den klaren dag voor ieder open te aanschouwen staat. Station, museum, kerk spreken architec tuur, maar de kerk spreekt stamelend. Zij is niet voltooid. Dit gebouw mag niet onafgewerkt blijven, niet voor goed en ook niet langen tijd, als een romp zonder ledematen; nog geheel anders dan de ontwerper het heeft gedacht, ook al wordt thans de middentoren geplaatst. Toch zal, indien niet met nobelen geest en ruim gemoed, met breeden blik in hetgeen een volk aan zijn groote mannen verschuldigd is, velen in de kosten van den bouw bijdragen, zonder twijfel dit meesterwerk vele jaren, wellicht eeuwen, blijven in den groei, misschien altijd. Voor den Katholieken eeredienst voldoet de kerk van binnen volkomen. Haar doen afwerken van buiten, in het verhevene van den torenbouw, als monument van architec tuur, is een plicht van pieteit voor gansch Nederland. In Frankrijk zou men een beeld van den bouwmeester Cuypers, zoo hij Franschman was, in brons reeds hebben gezet op een voetstuk, tot leerling van het nageslacht. Laten wij Cuypers zijn gedenkteeken geven in steen, zijn eigen werk voltooid.