Historisch Archief 1877-1940
l Juli '22. - No. 2349
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Motto Verbeelding". Eerste Prijs
PRIJSVRAAGflVOOR
TEEKENARESSEN
De opgave van dezejprijsvraag, uitgeschre
ven in het Weekblad van 3 Juni was: het in
beeld brengen van het onderwerp De Vrouw
en de Stemdag". De uitslag van de prijsvraag
heeft tot geen bevredigend resultaat geleid.
Er zijn ingekomen 6 teekeningen, de meeste
te weinig zeggend en getuigend van een nog
niet genoeg ontwikkeld teekentalent.
De eerste prijs van ? 30.?werd toegekend
aan Motto Verbeelding". De teekening
bleek bij opening van de naam-enveloppe te
zijn van Hermine IJzerdraat te Haarlem.
Compositie en uitvoering zijn hier van alle
teekeningen het best geslaagd. Het huiselijk
tafereeltje is grappig en zinrijk gedacht. De
huisvrouw is bezig met het prozaïsch aard
appelschillen, maar haar gedachten dwalen
af, zij soest over den aanstaanden stemdag.
Elk voorwerp in haar omgeving schijnt een
vorm aan te nemen, alles, ook baby in de
wieg, heeft haar iets te zeggen. Doch de trouwe
Friesche hangklok die dagelijks de uitvoering
van de huiselijke plichten gadeslaat, houdt
het oog op de bezigheden en manend tikt haar
slinger: maak voort, maak voort....
De tweede prijs van ? 20.?, Motto Ver
lichting".
een teekening eenvoudiger van opvatting,
toch geestig gevonden, bleek te zijn van
mej. G. te Winkel te Amsterdam.
Wij danken de deelneemsters, die zich de
moeite hebben willen geven, onzen oproep
met een inzending te beantwoorden, doch
betreuren dat er onder de duizenden abonnees
zoo weinig vrouwen met teekentalent, humor,
ijver en werkkracht gevonden worden,
vrouwen die beseffen hoe goed het is in dezen
tijd, op elk gebied van kunst en wetenschap
te toonen wat de vrouw kan presteeren.
ELI s. M. ROGGE
niiiili immuun "in i
DE VROUWELIJKE KAMER
CANDIDATEN
MEJ. DR. CATH. VAN TUSSENBROEK.
Candidate van de Onafhankelijker!
(alphabetische lijst).
Genoot eerst een opleiding voor het onder
wijs, doch studeerde van 1880 tot '87 in de
medicijnen te Utrecht en was destijds aldaar
de eenige vrouwelijke student. In laatstge
noemd jaar volgde haar artsexamen en
promotie en hare vestiging als huisarts te
Amsterdam; later als gynaecoloog en verlos
kundige. Was in de eerste jaren van haar
practijk tevens assistente in de gynaecolo
gische kliniek van dr. Mendes de Leon, en
heeft later gedurende 8 jaar zitting gehad in
de Staatscommissie tot afneming van het
arts-examen. Is verder bijna 20 jaar secre
taresse geweest van de Ned. Gynaecologische
Vereeniging. Behalve haar wetenschappelijke
publicaties in de vakbladen en haar boek
over de Ontwikkeling der aseptische verlos
kunde in Nederland", schreef zij, met twee
medewerkers, een Inleiding tot de studie
der Schoolhygiëne".
Was vier jaar lang vice-presidente en een
jaar presidente van de Nationale Vereeni
ging voor Vrouwenarbeid". Hoewel indertijd
ingeschreven als lid der Ver. voor Vrouwen
kiesrecht, heeft zij daarin niet actief
medeDrinkt
SIPKES' Limonades.
Smaken zuiver en verfrisschend.
KNEU
Als oe dagen gaan korten, houdt de nachte
gaal op met zingen. Officieel eindigt hij met
Sint Jan, maar de een of ander houdt het nog
wel wat langer uit en onder bijzondere om
standigheden kan Sint Jacob nog wel eens
nachtegalenzang te hooren geven. Maar men
mag gerust zeggen, dat met l Juli het groot
geluid verdwenen is. Ook de lijsters geven het
weldra op en nu komen andere zangers tot
hun recht. Daar zijn er bij die nu zoo'n
frisschen indruk maken, alsof zij pas begonnen,
maar toch vragen zij al sinds Februari om
uw aandacht. Ik mag niet zeggen, dat de
anderen ze overschreeuwd hebben ; ze zongen
een toontje lager, dat is alles. Maar nu zijn
ze op hun -best en ieder wandelaar, die hooren
wil, kan zich vergasten aan de joligheid van
de groenvinken, het nimmer rustend gekweel
van de zwaluwen, het klaroengeschal van de
kneutjes. l*
Die en nog een paar andere helpen ons
door den nazomer heen. De kneutjes zingen
eigenlijk het heele jaar door; er zijn er zoo
veel en ze zijn zoo ongelijk in hun gedrag, dat
de eene partij nog broedt, terwijl de andere al
aan | het ruien is en weer andere reeds hun
grijzig herfstkleed hebben aangetrokken. Dan
is er van September tot April veel heen-
enweertrekken en doortrekken en dat gaat
allemaal met muziek en fanfares. Alleen maar
iiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiitlNiiii Minimin i mimi i mum iimniiiiiiiiiniimiiiiiliiiimiiii
mimiitiiiiiiiiiiuiiiiiiitimiiiiiiimniiiiiititiiitnnmtit
gewerkt, doch richtte zij na de invoering van
het actief vrouwenkiesrecht, met eenige
geestverwanten de Algem. Ned. Vouwen
organisatie" op, welke zij echter in 1921, om
principieele redenen, verliet.
Toen het manifest der Onafhankelijken
verscheen, en zij daarin de beginselen terug
vond, die zij steeds in de A. N.V. O. had ver
kondigd, heeft zij zich daarbij dadelijk aan
gesloten en werd zij, op verzoek van het
Comité, op de candidatenlijst geplaatst.
MEJUFFROUW NINE MINNEMA.
No. l op de lijst der Alg. Ned. Vrouwen
organisatie.
Was een paar jaar bij het onderwijs werk
zaam, doch hield zich daarna voornamelijk
met litterairen arbeid bezig. Van haar hand
verschenen o. a.: Van 't Wondere Leven:
I Hanna Born en II Hans Born"; Griselda
en 't Kind van de Bergen", Het Boek van
Rite en Bob" (een propaganda-werk voor
verbetering der huwelijkswetgeving) en kort
geleden De andere Lijn", naar aanleiding
van het bekende werkje van Mevrouw
BoudierBakker. Ook in verschillende tijdschriften
en Indische bladen vindt men haar artikelen;
waaronder vooral enkele paedagogische schets
jes de aandacht trekken.
Sedert 1912 nam zij deel aan de vrouwen
beweging en nam zij in de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht reeds dadelijk een
eigenaardigepositiein,zich voornamei ijkopen barende.
in een sterk pnafhankelijkheids-gevoel tegen-'
over de politieke partijen. Vandaar dan ook,
dat zij, niettegenstaande zij bijv. tijdens
de Tentoonstelling De Vrouw 1813/1913,
in de z.g. Kiesrecht-za; l ijverig werkzaam
was zich na de door de Vereeniging ge
organiseerde groote optocht vór algemeen
vrouwenkiesrecht, hieruit terug trok, om
dat volgens haar, hierdoor de neutraliteit
geschonden werd. Met eenige andere vrou
wen richtte zij toen de Neutrale Ver. vuur
V. K. op, die niet lang heeft behoeven te be
staan. De leden gingen later over in de Alg.
Ned. Vrouwenorganisatie, die haar thans
candidaat stelt. Ook was zij oprichtster van een
Comitévan actie tegen (de vorige) grondwets
herziening.
Zij heeft een tijdlang in de rechten gestu
deerd; niet om daarin een graad te behalen,
maar om zich op de hoogte te stellen van de
verschillende wetten de vrouw betreffende.
MEVROUW MR. B. BAKKER-NORT.
No. 2 op de vier algemcene lijsten van den
Vrijzinnig Democratischer! Bond.
Men noemt Mevrouw Mr. B. Bakker-Norl,
wel eens een doctrinaire feministe, en wanneer
men aan dat woord de beteekenis hecht van
vasthouden aan een eenmaal aangenomen
principe dan is zij dat zeer zeker, want reeds
in haar prille jeugd was zij lid van de Ver
eeniging voor Vrouwenkiesrecht en later
Secretaresse en Voorzitster der Afdceling
Groningen.
Typisch is, dat zij toen de eerste vrouw in
Groningen was, die bij politieke lezingen
Vrouwenkiesrecht krachtig verdedigde.
Feministe van onverdacht gehalte is zij
altijd gebleven en haar verblijf in Scandinavië
heeft daaraan medegewerkt. Denemarken
toch was een 20 jaar geleden op sociaal-eco
nomisch gebied ver bij Nederland vooruit.
In Denemarken vertoefde zij gedurende de
jaren 1900/1901, ter bestudeering der Scan
dinavische talen en als journaliste.
Talrijk zijn de artikelen in Nederlandsche
bladen en tijdschriften die in dien tijd van haar
hand verschenen, o.a. over:
Volkshoogescholen, Coöperatieve Keukens, Openbare
Leeszalen en Tehuizen voor werkende vrouwen.
Deze verschenen in de Groene Amsterdammer,
Vragen van den Dag. enz.
Na haar terugkomst uit Denemarken wijdde
zij zich aan journalistieken arbeid en aan het
vertalen van werken uit de Scandinavische
litteratuur. Er verschenen werken van de
Na haar huwelijk heeft zij dezen arbeid
voortgezet totdat het plan bij haar opkwam in
de Rechten te studeeren.
Na in 1909 het Staatsexamen te hebben
gedaan, promoveerde zij in 1914 op een proef
schrift: Schets van de Rechtspositie der
gehuwde vrouw (in Duitschland, Zwitser
land, Engeland, Frankrijk en Nederland)",
op welk onderwerp haar keuze werd gevestigd
mm iiiimmiiintiiiiiimiiiimilii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiii
Motto Verlichting" «|i£*rie. Prijs,
in het belang van de vrouwenbeweging in
Nederland.
De conclusies van dit werk vormden de
grondslag van het rapport dat door de Commis
sie ter Bestudeering eener herziening van het
Huwelijksrecht, ingesteld door de Vereeni
ging van Staatsburgeressen, werd uitgebracht
en van welke commissie Mevrouw B.
BakkerNort Voorzitster was.
In 1914 vestigde zij zich als advocaat en
procureur te Groningen terwijl geregeld van
haar hand artikelen verschenen in verschil
lende periodieken.
Later toen haar praktijk zich uitbreidde
en verschillende andere functies haar werden
opgedragen, zooals: Lid van de Commissie van
toezicht op het Lager Onderwijs, Medeleider
van het Bureau voor kostelooze Rechtshulp,
Voorzitster van het Arbeidsbureau voor vrou
wen; in den eersten tijd der mobilisatie,
Voorzitster van het Bureau der Commissie
van Huisvesting van Belgische Vluchtelingen
(waarvoor haar de Elizabeths-Orde werd
verleend), Vice-Voorzitster der Vereeniging
van Staatsburgeressen, Lid van het
HoofdBestuur van den Vrijzinnig-Democratischen
Bond, Secretaresse der Huurcommissie, Voor
zitster van de gemeentelijke Bioscoop-Com
missie, bleef er natuurlijk niet veel tijd meer
over voor journalistieken arbeid en verschenen
alleen nog sociale- en feministische artikelen
van practischen aard o.a. in de Telegraaf, het
Maandblad van Staatsburgeressen enz. enz.
MEVROUW A. E. J. DE. VRIES-BRUIN.
No. 2. op de lijst der S. D. A. P. voor den
kieskring Groningen.
Geboren te Aartswoud (N. Holland), ging
later naar Idaard (Friesland), waar haar
vader, de v.n. in theologische kringen zeer
bekende Dr. J. A. Bruin, predikant was.
Bezocht in Leeuwarden eerst de H.B.S. voor
meisjes, later de R. H B S., waar zij de eenige
vrouwelijke leerling was. Studeerde aan de
Universiteit te Groningen en deed in 1899
examen Middelbaar Plant- en Dierkunde.
Direct daarna werd zij benoemd tot leerares
in die vakken aan de H.B.S. voor Meisjes te
Groningen, waar ze gedurende 7 jaar bleef,
tot haar huwelijk met het lid v. Gèd. Staten,
N. A. de Vries.
In dien tijd studeerde ze in de medicijnen
en vestigde zich na een tweejarig assistent
schap bij professor Weisman, te Groningen
als specialist in zenuw- en zielsziekten. Werd
in 1919 lid v. v. Raad en van de Pro v. Staten
van Groningen. In 1912 koos haar de Raad tot
wethouder van Onderwijs, welke benoeming
zij echter niet aannam.
Is lid en Hoofdbestuur van de Bond van
Soc,-dem. Vrouwenclubs. enz.
SLOTWOORD.
Zooals reeds in een vorigartikel werd gezegd,
is het niet de bedoeling geweest alle vrouwe
lijke candidaten de revue te laten passeeren.
Voor zoover het ons mogelijk was, hebben wij
van diegenen, die, door welke oorzaak dan ook,
in de politieke of feministische wereld het
meest op den voorgrond zijn getreden, eenige
meldenswaardigheden geboekstaafd, en wij
betreumi het alleen, dat enkelen op wie deze
qualificatie ook van toepassing is, uit te groote
bescheidenheid hebben gemeend, ons de
gewenschte inlichtingen niet te verstrekken
of ons verzochten van haar geen melding te
maken.
Een der candidaten, van wie in deze rubriek
wel melding is gemaakt, heeft omtrent som
mige harer collega's een geheel andere opinie.
In een harer vele verkiezings-speeches ried
zij hare hoorderessen aan, toch niet haar
stem te geven aan de vrouwen, die op de
ijdelheids-lijstjes" voorkomen. Wij hopen
voor deze spreekster dat dit woord haar,
op de vrij rumoerige vergadering, waarin het
gebruikt werd, uit den mond is gevallen;
want als er n is die beter kon weten, en die
de overtuiging moest bezitten, dat er hier van
ijdelheid geen sprake kan zijn, dan is zij het.
De mannelijke zoowel als de vrouwelijke
candidateu van welke partij ook, die onderaan
op de lijsten staan, weten al te goed, dat hunne
kans om verkozen te worden vrij wel gelijk nul
is; maar zij hebben hunne of (hare) namen
slechts gegeven uit zuiver-technische en
tactisch-zuivere partijbeweegredenen die aan
een vrouw, die het klappen van de zweep kent
als bedoelde spreekster, zeer zeker niet nader
verklaard behoeven te worden, 't Is jammer
dat wij haar geen inzage kunnen geven van
sommige brieven waaruit, in plaats van
ijdelheid, zoo goed het tegendeel, d.w.z. haast
overdreven bescheidenheid blijkt.
Al klinkt het voor sommigen ongelooflijk,
toch bestaat in de politiek ook altruïsme.
N. M A N s i-' L L T
DL' W I T T H U B E R T S
vanaf 200 c.M. breed Fl. 1.05 p. Mtr.
tot 350 1.85
Verbetering
In het voorgaande nummer wordt gezegd,
dat Mevr. Welmoet Dyserinck (Mevr.
Wijnaendts-Francken) tot tweemaal toe lid
van den Vrijzinnig-Democratischen bond" is
geweest. Zij was het slechts nmaal en
wel onafgebroken van 1902 tot 1917.
LEERARES IN KINDER
VERZORGING EN OPVOEDING
(Ingezonden)
Den 21en, 22en en 23en Juni is in de Nieuwe
Huishoudschool, Gabriël Metsustraat 8 te
Amsterdam het examen gehouden voor leer
ares in Kinderverzorging en Opvoeding,
waaraan 13 candidaten deelnamen, van wie
11 slaagden en twee voorwaardelijk
Dit examen is voor het eerst in Nederland
afgenomen ; het groepje vrouwen, dat geslaagd
is, moet zich eerst nog een jaar praktisch gaan
bekwamen, dan zullen ze de wereld in
gaan en met toewijding en volharding, hopen
we, de baanbreeksters zijn voor het nieuwe
vak van leerares in Kinderverzorging en
Opvoeding. Wat haar taak in de toekomst zal
zijn? Op het platteland zoowel als in de stad
lezingen houden, moedercursussen geven, les
geven op Huishoud- en Industriescholen,
misschien ook wei op Middelbare scholen.
Inrichtingen, waar het jonge meisje opgeleid
wordt voor het een of andere vak, vallende
buiten bovengenoemde inrichtingen zullen,
hopen we, volgen en zoo staat in de naaste
toekomst een ruim arbeidsveld voor haar
open, waar zij zal moeten aanstuwen op lee
ring en verbetering van de lichamelijke, maar
niet minder op die van de geestelijke verzor
ging van het kind. Haar taak is veelomvattend
en veeleischend, vooral omdat deze leeraressen
mede een groot aandeel kunnen hebben in de
verbetering van de volksgezondheid en volks
opvoeding. Wij vertrouwen, dat ze de kennis
en de kracht zullen hebben om den strijd tegen
onkunde en wanbegrippen omtrent kinder
verzorging mede aan te binden en vol te
houden.
Het diploma dat zij verkregen hebben is
uitgereikt door de Vereeniging tot bevordering
van Onderwijs in Kiriderverzorging en Op
voeding, welke de eerste stappen gedaan heeft
om deze nieuwe opleiding te .verkrijgen.
Laat ons hopen dat vele meisjes en vrouwen
zich geroepen zullen voelen, om ook dit bij
uitstek vrouwelijke werk ter hand te nemen.
C- J.
W. v. D.
PLOEGDEGGELLER
iiimiiimiiMiuiiiiiiiMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiliiiimiiiiiiii
VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE RUBRIEK
VOOR VROUWEN" IN TE ZENDEN AAN HET
SECRETARIAAT VAN DE AMSTERDAMMER"
KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM.
liiiiiimiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiliiiii
SANATOCEN
Zenuwen en Lichaam
Mevr THEO MANN-BOUWMEESTER,
de"eroemde Ho.landsche tragèdienne,
schrijft'.
Met ner-ruik va.. SamUogeu
, a mij veel goed -e.Uum.
iimmiiiiiimi iiimmiiii iiiimii n i n nimmiiiiiimmii iiiimimiii tmi iimminimiiumii 1111 n
iiiiiiiiiimmiiiiiiiiiimiimimiitiiiiiiiliiiimiiiiiiiiiiiimiiMiimiiiitimiiiiiiitiiiiiitiiim
en boomklevers, op fit'8 en tjiftjaf, op het wijfje
van bonte specht en merel. De kneu echter is
nog prachtig mooi. Onlangs was ik achter in
het duin, vlak bij de zee. Het was een
najaarsachtige, kille, grijze dag, met regen, die niet
vallen wou. Een grijze zee beukte op het leege
strand en ' t stuifzand siste bij slierten langs
jammer, dat hun geluid, hoe helder en liefelijk
ook, niet meer doordringend is. Een Groote
Lijster hoor je met gemak een kilometer ver,
een kneu mag blij zijn als hij op vijftig meter
afstand uw aandacht trekt.
Maar als hij eenmaal uw aandacht heeft,
dan verbaast hij u tot in het oneindige en ge
beseft opnieuw de onuitputtelijke
mogelijkheden van den vogelzang.
Die kneuen zingen meestal heel hoog
en heel snel en zijn daardoor niet
gemakkelijk te volgen, maar als ge
u er eens kalmpjes toe zet, dan
ontdekt ge spoedig, hoe mooi van
geluid, hoe fijn van compositie hun
zang is. Ook zal het u geen moeite
kosten om enkele tiraden er in te
ontdekken, die al zeer mooi ge
articuleerd zijn en die we vrij
goed kunnen weergeven in ons
notenschrift. Ge vindt dan groote
tertsen en reine kwarten en velerlei
combinaties, die ge zoudt kunnen
weergeven op een signaaltioom.
Vandaar, dat we bij kneutjcszang
altijd meteen denken aan fanfares
en klaroengeschal. Daar staat tegen
over, dat hun lokroep, hoewel druk,
toch nogaltoonloosis:een herhaald
tukketuk" of knut, knut, knut".
Kentge dien roep eenmaal, dan
merkt ge dat de lucht er dikwijls
mee vervuld is, want die kneutjes
hebben altijd haastig af en aan te
vliegen, liefst bij drieën of vieren
en dan zeggen ze elkaar voort
durend welken kant zij uit willen.
Ze zijn nu op hun] mooist.
Andere vogels gaan?, er al een
beetje verslonst uitzien, vooral de
wijfjes. Let maar eens op de meezen Een nest in den nazumcr. Het kncutje in de duindoorns \Futo A. Burdct
een nieuw gat in de zeereep en door de kron
kelwortels van pas losgestoven duindoorns.
Daar klonk het vroolijk kneuenlied en opeens
was alle mistroostigheid geweken. Er waren
niet veel boomen, waar hij kon zitten en daar
om was hij dra gevonden in de doode toppen
van een groote vlierstruik. Daar zat hij te
schallen, een man in de kracht van
zijn leven en het was niet te zeggen,
wat nu mooier leek, het warm
kastanjebruin van zijn rug, het sterk
karmijn van zijn schedelkopje of
het liefelijk rood op de borst. Dan
nog het mooie gestreepte grijs van
de flanken en het sneeuwwit van
de randen van vleugel- en
staartpennen, dat scheller werd als hij
in extase eventjes alle veertjes
spreidde en oprichtte. Zoo iets
kun je alleen in de vrije natuur
zien; in gevangenschap verliest de
kneu zijn mooie kleuren, er is
weldra geen spoor van rood meer
aan hem te bekennen en ook het
Drilln Vï'uFu L Tljj LÏI Uui.
Onder de vele vogeltjes, die nu
in 't hooüand azen op de rijpe
vruchtjes van gras en kruid wemelt
het soms van kneuen, ze zijn bij
zonder verzot op de vruchtjes van
de wilde zuring en bonter
zomerprentje is er haast niet te bedenken,
dan roode kneutjes op roode zuring.
Vindt ge ze niet genoeg naar uw
zin op de zuring, zoek ze dan op
de distels, als die beginnen te
pluizen.
In het vroege voorjaar vinden we
de kneutjesnesten 't meest in
conifeertjes en andere altijd groene
struiken, later in den zomer meer
in de doornstruiken, vooral in de duindoorns,
want ze broeden graag in de laagte. Ze kun
nen in den regel elkander best verdragen en
in goede jaren vinden we wel tien, twintig
kneueiinesten vlak bij elkaar. Altijd zijn die
nesten gevoerd met pluis en haren, die gemak
kelijk in de buurt te krijgen zijn, zoowel
plantaardig als dierlijk. Menig jong kncutje is
groot gebracht in de wol van schaap of ko
nijn of in het zaadpluis van wilgen en popu
lieren.
Zoo'n gezellige broedplaats van kneuen
is een der schoonste schatten voor den wande
laar. Eenipe jaren geleden had ik er een nog
al dicht bij huis en die bezocht ik dan
dikwijls op mijn morgenwandeling. Kneuen
zijn nog al langslapers, ze beginnen pas goed
te zingen net als de zon opkomt. Stel u nu
maar eens even voor: een helling met doorn
struiken, op die struiken een twintigtal kneut
jes met rood op den kop, rood op de borst,
bestraald door de morgen zon en dan alle
maal vroolijk hm trompet je stekend. Dat is
nog weer iets anders, dan dat Ammonsbeeld
in de oase. J A c. P. T H i j s s E
BEZOEKT j
DE UITGESTREKTE !
BLOEMENVELDEN f
VAN I
O E RH E l M"!
DEDEMSVAART I