l Juli '22. No. 2349 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND RUBBERCRISIS De gebeurtenissen op het gebied van de rubbercultuur behooren momenteel wel tot de gewichtigste, die de bij Indische cultures geinteresseerden bezig houden. Het is dan ook geen kleinigheid, wat op het spel staat. De op n na belangrijkste cultuur in onze ko loniën maakt een crisis door, welke haar voort bestaan bedreigt en voor de verdere ontwikke ling van een aantal belangrijke ondernemingen ?de hachelijkste gevolgen kan met zich sleepen. 'Vele tientallen millioenen guldens zijnin deze 'cultuur vastgelegd, waarvan momenteel een groot gedeelte als verloren moet worden be schouwd, zoodat alle zeilen dienen bijgespan nen om althans nog te redden wat te redden valt. Alvorens nu hierop verder in te gaan kan toch n opmerking niet teruggehouden blijven. Ik herinner mij, dat reeds in de jaren van de rubber-boom, welke 12 a!5 jaar geleden bestond, vrijwel voorspeld is, wat thans tot werkelijkheid is geworden. Toen waren er reeds, die vooruitzagen, dat, wanneer men voortging met de rubberondernemingen als het ware uit den grond te stampen, er onver mijdelijk een periode van overproductie zou komen, die de positie der betrokken cultuur aan groote gevaren zou blootstellen. Men kon daartegenover wijzen op het sterk toenemend gebruik van automobielen en rijwielen, maar de statistici toonden aan, dat een groot deel van het menschdom wel tot de motorrijders zoude moeten gaan behooren, wilde voor de te verwachten groote productie een behoorlijk débouchéworden gevonden. Sommige enthou siasten, wien het niet aan fantasie ontbrak, zagen voor hun geestesoog reeds tal van moge lijkheden, waarvoor het artikel in de toekomst zou kunnen worden aangewend, indien de kostprijs juist door de groote productie maar sterk genoeg was verlaagd om het product op ruime schaal ingang te doen vinden. Van al deze voorspellingen is niets uitgekomen, be halve dan het enorm toegenomen gebruik van automobielen en andere motorwagens. In de Vereenigde Staten was het aantal automo bielen op het eind van 1921 reeds tot circa 10.000.000 gestegen, zijnde een vermeerdering van 700.000 stuks in n jaar, en in het Vereenigd Koninkrijk nam het aantal automo bielen in dezelfde periode toe van 361.000 tot 442.000 en het aantal motorrijwielen van 186.000 tot 352.000. Dat de wereldvoorraad van rubber ondanks die verbazingwekkende toename van het gebruik van motorwagens toch nog voortdu rend op onrustbarende wijze vermeerdert, geeft diegenen, welke reeds meer dan tien jaren geleden tegen een te verwachten over productie waarschuwden, ten volle gelijk en stelt tevens het onzinnige in het licht om maar ondernemingen uit den grond te stam pen, zonder dat men van tevoren goeden grond heef t om te verwachten, dat er voor het pro duct voldoende vraag zal blijven bestaan om het in de zaak gestoken kapitaal rendabel te kunnen maken. In den genoemden boom-tijd werd daar echter minder aan gedacht en het kwam voor, dat personen, die wellicht goed thuis waren in het B.W. en het W.v.S., maar nog nooit Indië, laat staan een hevea gezien hadden, tenzij in afbeelding in een of ander handboek over rubbercultuur, zooals toentertijd ook bij massa verschenen, zich op een goeden dag met de leiding van een rubbermaatschappij belast zagen. Nu dient hier onmiddellijk aan te worden toegevoegd, dat de rage in het Vereenigd Koninkrijk zeker niet minder was dan hier te lande en waar Malakka, Ceylon, BritschIndië en Birma 75 pCt. van de met rubber beplante oppervlakte voor hun rekening hebben, ligt voor de hand, dat de moeilijk heden, waarvoor de Engelsche rubberplanters zich geplaatst zien, ongetwijfeld niet onder doen voor die, waarmede de NederlandscheIndische rubbercultuur te kampen heeft. De Engelsche regeering heeft dan ook een staats commissie benoemd, de z.g. Stevenson-commissie, die een rapport heeft ingediend, waarin twee voorstellen worden gedaan: een, waarbij de productie en export van rubber boven een bepaald percentage van de voortbrenging of van den uitvoer wordt verboden, en een ander, dat de invoering van een gliding scale van uitvoerrechten voorstelt. Volgens het laatste plan zou een laag recht geheven worden van den uitvoer, die binnen de grens van een als geoorloofd aangegeven percentage blijft, terwijl voor export boven die grens prohibi tieve uitvoerrechten zouden worden ingevoerd. Het Britsche gouvernement zou dergelijke maatregelen echter moeilijk kunnen nemen zonder daaromtrent overleg te plegen met de Nederlandsche regeering, daar de voordeelen van dit systeem dan ten volle aan de rubber producenten in Nederland-Indië zouden ko men, zonder dat deze zich daarvoor eenige opoffering zouden getroosten. Nu bestaat hier te lande een groep onder leiding van den energieken directeur van Serbadjadi, den heer J. N. Burger , die zich voorstandster van het Darwinistische systeem van survi val of the fittest" betoonde en van regeeringsbemoeienis met de rubbercultuur niets wilde weten.Dit laatste is zeker ten volle te begrijpen. Immers heeft de inmenging van de autoritei ten in cultuur-quaesties in sommige gevallen verre van gelukkige resultaten opgeleverd. Zoo werd schrijver dezes bepaald getroffen door de mededeelingen van Dr. F. W.T. Hunger aan gaande de uitgebreidheid der rubberaanplantingen, toebehoorende aan inlanders, Chineezen en Japanners, op Sumatra en Borneo. Alleen in Palembang werd in 1919 het aantal geplante hevea's der bevolking op rond 6 millioen geschat, waarvan 1/3 reeds tapbaar was. Reeds in 1915 heeft het Indische gouver nement het noodig geoordeeld maatregelen in het belang van de bevolkingsrubbercultuur in Palembang te treffen en sindsdien zijn de bemoeiingen steeds toegenomen. Een hand leiding voor de rubbercultuur werd in het Maleisch vertaald en maakte zulk een opgang, dat reeds een tweede druk daarvan moest verschijnen. Te Tjempaka werd in 1918 een coöperatieve inlandsche rubberfabriek op gericht, welk voorbeeld het volgend jaar door drie andere coöperatieve overeenigingen werd gevolgd. In de lage afdeelingen van Djambi was het hevea-bezit in 1918 reeds tot bijna 100 boomen per hoofd gestegen en sedert dien wer den de aanplantingen nog uitgebreid. Ook op Borneo, waar zich alleen in de omgeving van Pontianak reeds circa 5.000.000 rubberboomen bevinden, werd in 1919 van gouvernementswege een ertiployévan 's lands caoutchouc-bedrijf tijdelijk aangewezen om de be volking voorlichting te geven, ten einde aldus de cultuur en het product op hooger peil te brengen. Op Celebes en in de Molukken is thans insgelijks een aanvang met de bevolkings-rubbercultuur gemaakt. Te Singa pore bestaat een levendige markt voor het product der inlanders. Het gevaar van deze aanplantingen schuilt juist hierin, dat den inlanders geen gedwongen productiebeperking is op te leggen en dat een stijging der rubberprijzen onmiddellijk uitbreiding der productie dezer inlandsche aanplantingen ten gevolge zal hebben, waardoor het effect der door de rubbermaatschappijen vrijwillig of gedwongen ingevoerde beperkingen weder kan verloren gaan. Het gouvernement zou daarom maar beter hebben gedaan zich nooit met die in landsche cultuur te bemoeien en niet stelsel matig concurrenten voor de Europeesche cultures te kweeken, want met den leerling van Pancrates kan ook de regeering nu zeggen : ,,die ich rief, die Geister, werd' ich nun nicht los". Hoe het ook zij, bij alle verschil van inzicht is men het hierover eens, dat in ieder geval de productie moet verminderd worden ten einde de overtollige voorraden, die thans boven de markt hangen, gaandeweg te doen verdwijnen. De heer Burger heeft te dien einde een nieuw plan aan de leden der Intern. Vereen, voorde Rubber-Cultuur in Ned. Indië toegezonden, waarin hij de vorming van een z.g. ijzeren stock" van 100.000 tons ruwe rubber bepleit, waartoe zoowel de handel als de producenten in verhouding van 35 pCt der voorraden en toekomstige producties zouden moeten bij dragen. Dit is dus een prijsgeven van het ab solute beginsel van de survival of the fittest," waaruit men misschien kan opmaken, dat de heer Burger, evenals de bekende cultuurexpert D. Birnie, van een Saulus tot een Paulus is geworden en het heidensche sur vival"-principe heeft laten varen. Zelfs zou hij er des noods niet tegen opzien, indien de handel zich met zijn voorstel niet mocht accoord verklaren, dat producenten dan toch overgingen tot het aanleggen van den ijzeren stock", zij het dan ook uitsluitend uit hun eigen voorraden en komende producties. Zoo teekent zich allerlei strijd van belangen bij het zoeken naar de oplossing van het rubbervraagstuk af: Britsen-Indische tegen over Nederlandsch- Indische, die van de rubber cultuur tegenover den rubberhandel.die Van de Europeesche cultuur tegenover de inlandsche cultuur, die van de sterke maatschappijen tegenover de zwakkere maatschappijen, die van de rubberindustrie tegenover de rubber cultuur, maar alles komt toch hierop neer, dat er overproductie is en dat alle belanghebben den, cultuurmaatscliappijen, rubberhandel en gouvernementen moeten samenwerken om daaraan een eind te maken. Het liefst zou men alles aan de natuurlijke ontwikkeling der dingen zelf willen overlaten, maar daarbij dient niet te worden vergeten, dat men als dan voor de groote mogelijkheid staat, dat de Amerikaansche rubberfabrikanten zich tot afbraakprijzen in het bezit van die maatschap pijen, welke den strijd moeten opgeven, zul len stellen en daarmede hun positie tegenover de overblijvende rubbermaatschappijen nog meer zullen versterken, hetgeen den onder gang van iedere onafhankelijke onderneming ten gevolge zou kunnen hebben. PAUL S A B E i. Vormchenon a Dramatische Kroniek Eerste, tweede en derde bundel door TOP NAEFF lne- f 2-25 u j , Pnjsperbundel: Ultg.van VAN HOLKEMA & WARENDORF AMSTERDAM miiJiiiimiHiiiiiiimtiiiiiimii iiMiiiiiiiiiiiiiimimiimiiiii iiniiiiiiiiiiiii TWENTSGHE BUK Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage, Dordrecht, Utrecht, Zaandam. Jestort kapitaal f35.500.000.?Reserven: circa f 12000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen vani B. W. BLIJDENSTEIN & Ca., 53-56ThreadneediestreetLondon B.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. SLEDEBOER dl Co., Almelo. Rekening-Courant met .Rentevergoeding. In-en Verkoop Wissels op Blnnen-en Bulten!., Vriamde Munt, Caupons. Incasseerlng op Binnen- en Buitenland. Rembourscredleten. In- en Verkoop Effecten. ffiewarlng van Waarden. Safe Deposlts. ^Verzekering tegen verlies bl] ultlotlng van fondiai. 'Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credleten aan Handelaren en Industrleelen bfj hare afdeellng CtEDIETVEREEN10INO, hetzij tegen borgstelling, aredlethypotheek ?f andere zekerheid, betzQ In blanio. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaai .__ __ TIen dagen opzegging Een maand vast . . ) op nader overeen te kemin Een maand opzegging ) voorwaarden. Drie maanden opzegging . . . 31 % l Vanaf den dag dei op Zes Maanden . . . 4 | zegging wordt t /, Eeu {«ai ? ? ? 41 | minder tenta vergoed Voor andara termijnen, zoomede voor groota bedragen, volgens evereenkomst. OUÏÏAKff-enBETAAlKAS Niiun Doilinitiaal 20-22, Initiriam Renttvirg. voor gelden ft deposlti mit l dag opzegging 2 pCt. Bedi. tot ?20.000 terst. betaalb. mit 10 dagen opzegging 2*4 pCt Vaai indero termijnen \»p nadat ?Tenen te komen voorwaarden. Open 10 geslotm bnrawr|irln| relgini Riglimiat. SAFE DEPOSIT mtiCHTine, geopend: ?p Werkd.v.SM v.m.tot 4Vf uui n.ra. op Iiterdagen in Beursva«antl«dagen des morgens v.8% tat II uui. Lakitten van ?2.50 pei maand (f 10.?per Jaar) tn haogei t* bui VMI bQ di Dlreitli bikindi af gelatnduMirdi pifiinia. iiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiililiiiiiiiiiiiii iiiifiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMHiiiiMtHMiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiii 'i iiiiiiiimiiiiiiiiimiii ii i iimiiiiiiiimillliiii Maatschappij voor Hypothecair Crediet In Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen ... 19.312.000. Pandbrieven . 18.644.000. Reserves 1.075.000.Hoofdkantoor: te 'S-Q RAVENHAOE, NAIIAULAAN 13. Bijkantoor : te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 19. De Maatschappij stelt beschikbaar: 4i % an 5 % PAIDBIIEVEI TISEI BEUISKOERS In itukien «in f 1.000.-, f 500.?in f 100.-, HET VEIPLICHTE JUIUIKSGHE UITLOTÏIG, ainvaniande 1923. Da Dlractla:Hr. D, VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUGGEN CATE, HYPOTHEEKBANK ooetf EDERtrtND, PANDBBICVEM tegen 97 pCt. Verplichte jaaplyKsch ' pet bq de heus los, Cj, Li, Hoofdagentschap: J. Herm. Schröder, Heerengr. 124-128, A'DAM. Telefoon N. 329. ZIJ geeft dekking voor alle denk bare schade. De beschikbare waarbargen der MaatschappQ bedragen meer dan ? 4,500.000. Het bedrag dertet nu aan Neder landsche Auto-bezitters betaalde schaden overschrijdt ? 200.000. Onze voorwaarden zijn bonafide; modelpolissen worden op aan vrage gaarne verstrekt. HEERENQRACHT 681, AMSTERDAM. Opgericht 1889. Geeft uit """""^"""""~~ 6 puts. PAEDBRIEYEI a 101 pCt. in stukken van f 1000.- en f" ^n sluit Leeningen onder Ie Hypothecair yerband op zeer biliyke conditiën. DE DIRECTIE. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97. T RUSTEE'S EN ACCOUNTANTSCONTROLE 6 7, Hypotheekbrieven a 101 /« S/2 j| l) )) «o J) Opelmchbaar pari na W jaren. Directie: K. E. ABBINQ. D. VAN OORDT. Standaard Hipolheekbankte Rotterdam Directie: Mr.H. H.C. CASFENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geef t onder controle van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantoor 5% Pandbr. tegen 95% en voor zoolang de beperkte voorraad strekt 6% Pandbrieven uit tegen 101%. Levensverzekering Maatschappij flrribem Bijkantoren te Weltevreden en te Medan. Vraagt de nieuwe polisvoorwaarden. Algemeene Hypotheekbank MEEEENGRACHT 416 - TELEFOON 74 N. 5 pCt. PANDBRIEVEN Met verplichte jaarlljksche ultlotlng. Gestort Kapitaal f 80,000,000.?. Statutaire Reserve f 18,979,250.?. Buitengewone Reserve ... f 22,660,000.?. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbaar 2V2 % l maand vast oT opzegging .... 3 % 3 maanden vast of opzegging. . . 31/2 % 6 A 01 H ' ? ? * A> 12 4V, % Voor andere termijnen en groote bedragen nader overeen te komen. INCASSO-BANK Amsterdam Rotterdam Almelo Arnhem Delft Dordrecht Enschedé's-Oravenhage Groningen 's-Hertogenbosch Hilversum?Leeuwarden?Maastricht Nijkerk Tilburg Utrecht Wormerveer Wijk bij Duurstede Zaandam. Volgestort Kapitaal f 2S.OOO.OOO. Roservo f 5.361.7OO. Effectenordera Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapier Cheques Buiten). Wissels UIDER ?YPOTHEEKBANK ROTTERDAM: AMSTERDAM 's-GRAVENHAGE KAPITAALen RESERVEN f 111,000,000 De President-Commissarisi F. TH. EVEIAID - 'f- "? - Mr. L. l. VAK TOULOI VAK DEI KOOK HAARLEM 6 pCt. PANDBRIEVEN 100 pCt. te beginnen 1923 JaarlIJksche ultlotlng van 4 pCt, THDÓLLBMAN. SHBTHLAQB. Hypotheekbank voor Amerika 's-GRAVENHAGE 6°|o PanÉieven 97 Opeischbaar na 10 jaar , pari, Rotteid. HjpeWbaok ioot Nataland Opgerukt In 1864 Voltetkend MaattchappalijK Kapitaal (5.000.000 Verstrekt geld op eerste hypo* theek. Voor Inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Oed. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten In de hoofdplaatsen dei Rljks. De Dlr. Mr. W. v. ROHM, Mr. TH. RHPMAKH, Mr. N. 9. C. T. WIJK De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 Bijkantoor: Amst., Kelzersgr. 604 Rotterdam, Wijnhaven 129a, 'i-Oravenhage, Qed.Burgw.38, Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van i 5OO en verkoopt 4X % schuld brieven In stukkan van / 1000, l NO, ? 190 M / DO. Handelsoredieten Voorschotten in Rekening-Courant Deposito'! Cheque-Rekeningen met rente-vergoeding Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving SAFE DEPOSIT 6 pct Pandbrieven A 101 pCt. Directie i Mr.AUG.L.HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF l aÉlandsche Utrechtsche Hypotheekbank UTRECHT Pandbrlovon ruim f 33.OOO.OOO.?. De Bank stelt beschikbaar: 5y2 pCt. Pandbrieven a 100 pCt. In stukken van flOOO.-, 15OO.- en f WO.-, met verplichte uitloting a pari in 25 jaren De Directie: Mr. A. J. I. VAN LIER. Mr, 9. R. HOORWEG. Il