Historisch Archief 1877-1940
2 Sept '22. No. 2358
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
N.V. PAERELS'
Meubileerlng-MQ.
AMSTERDAM
COMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokin128-Tel.4541N.
U f 2.50 ? Diner i
5.Salons voor aparte Familie-Diners
Spoors
CHENARD&WALCKER
N A S H M. A. N.
Automobielen en Vrachtwagens
I.V. Automobiel Hij. JET CENÏIlUr
Parkstraat 91a - 's-Bravanhaga
Tel. Haag 3569
Fi. SINEMOS
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON N. 6812
HEMDEN
HAAR AAJ
wA.s.poorjr. Cuiemborq
Motor- en Zeiljachten
TE KOOP, In diverse grootten en prijzen.
Lijst van In commissie staande vaar
tuigen gratis en franco toegezonden.
Binctmn & LUGT
AFD. JACHT AGENTUUR
Slepersvest 1 Rotterdam
Sniltchfill UENTS BUI
Zelfond. 99 Cmt Ir.
In den Boekh. en na
postw. bij RIËNTS
BALT, Den Haag,
Daguerrestraat 28.
aam 15
w
De N
ll
T/e zekere Overtuiging
zooWel tJefiibriKfinfa^
firma zicI)tblyVena Verantwoord
lijk Voelen Voor het hoote peil
onzer instrumenten, moet den muziekliefhebber
bij aankoop een evtoel Van rust en Voldoening
^
zen n
-vOaarbord biedt U de naam
onzer bekende 3tcvndaardmerken,waarVan
een jraaie collectie Piano'5 -\?leuóel«j
Player-Piano5 teéen «êemaH^de prijze
onze magazijnen 15 tóeëxpojeerd.
De anwezi^beid Van eeniée occasiorij onzer
3t£\ndaördmerken tetfen Gereduceerde
prijzen verdient zeKer de aandacnt.
Indien rfewenscht,kjjn de financiè'ele kwestie
op de mee5t teéemoetkpmende wijze v>oor
U ereéela worden.
In ruil te nemen instrumenten worden te<5en
de hootfstmoéeliike waarde overgenomen.
O J v *)
UTRECHT AMSTERDAM HILVERSUM
CHOORSTRAAT
HEILIGEWEG
IANGESTRAAT
DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift.
aan bovenstaand adres
WHITE
uit voorraad leverbaar.
NIEUWE en GEBRUIKTE 2 TONNERS
-:- beide met volle garantie
-:N.V. Gebr. NEFKENS1 Automobiel Mij.
AMSTERDAM - UTRECHT
HCDENDAAüSCHE
ME.U6ELEERINGSKUNST
RAADHUISSTR&ftKal
AMSTERDAMS
i DIR: JAC^BQSCH ,
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 10.?per Jaar
di
ei EENIGE SPECIALITEIT
ii
GEZONDHEIDSka
ka
?gONDERGQEDEREN {tg
D| Nederlandsch Fabrikaat |g
|«:TRICOTHUlSl
?J REG.BREESTRAAT.35 |g
B^ TEL. 5O66 N. KH
9?>>/»;.<>:.*: f», t*. Kr. f*. *rr^, .<*:<& :«*..«?. :o.w .<y.<^^
fsaaaenaauaaaeoeaatif
itiiiiiliiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiii
HOE VLOEIEN DE BRONNEN
VAN ONS NATIONAAL
INKOMEN ?
Deze lange titel is den schrijver eigenlijk
nog te kort.
Wat ons ontbreekt, is een statistiek, die
aantoont, wat onze landbouw, veehouderij,
industrie, handel, enz. verdienen met
andere woorden, hoe het nationale" inko
men is samengesteld. Nu we een algemeene
inkomstenbelasting hebben, en een statistiek
der dividendbelasting, de laatste naar ver
schillende bedrijven gespecificeerd, is er
voor cijferaars een begin van geestelijk
voedsel, iets als de hors-d'oeuvres, gekomen,
maar de eetlust wordt daardoor te grooter.
Trachten we uit de bestaande statistiek
te halen, wat er in zit.
De gezamenlijke tractementen van alle
ambtenaren (van den bode der provinciale
griffie en den politieagent tot den voorzitter
van den ministerraad toe) waren in 1922
volgens minister de Geer: vijf honderd
millioen. Ze zijn echter l Januari 1920 zeer ver
hoogd; voor 1918 ('t jaar, waarover we gaan
rekenen) zijn ze op de helft te schatten.
Dan de arbeidsloonen.
Volgens de cijfers der ongevallenstatistiek
waren deze in 1917 533 millioen. In 1918
kan men daarvoor, gezien de stijging, aanne
men: 600 millioen.
Maar niet alle arbeiders vielen onder die
wet. Niet de landarbeiders, de visschers,
winkelbedienden, enz. enz. het totaal voor
alle loontrekkenden kan men zeker op 700
millioen stellen.
Daarbij is dan niet het ,,hooger personeel"
in den handel daarvoor hebben we geen
gegevens.
Ni JÉppe Archipel"
's Gravenhage
Spec.: Maand- en Trouw-auto's
UMI i iiiiiiiiiimmii m HUI i iniiiiiiiniiiii 111 ?
CHÉRADAME OVER FRANK
RIJK EN EUROPA
Alleen zij die de verwoestingen in
NoordFrankrijk met eigen oogen aanschouwd
hebben, of die zich in voldoende mate van de
beteekenis daarvan op de hoogte hebben ge
steld, zijn in staat zich in de gedachten te
verplaatsen van het Frankrijk van onze
dagen. Alleen zij die al het leed en al de diepe
ellende hebben gepeild die aan het Fransche
volk door Duitschland's toomlooze
heerschzucht zijn opgelegd, vermogen het afgrijzen
en de ontzetting, maar ook de vrees voor een
mogelijke herhaling van de oorlogsgruwelen,
die ten grondslag liggen aan Frankrijk's
houding, voldoende te begrijpen. Het is geen
ziekelijke vrees die zich van Frankrijk's volk
zou hebben meester gemaakt, zooals velen
denken. Een zoo viriel en moedig volk ver
dient een dergelijke aantijging allerminst.
De slag aan de Marne en de verdediging van
Verdun en vooral het terugveroveren van
Douaumont zijn heldenfeiten, die in de
geschiedenis hun wedergade zoeken.
Het is niet vrees, het is de dure plicht van
elke Fransche regeering, alles in het werk te
stellen om het erfdeel der vaderen te beveili
gen tegen hernieuwde invallen uit het Oosten.
Het zijn die gevoelens waarvan het boek dat
vór ons ligt, La Mystification des Peuples
1UKNÏÏ Mü. HOLLAND",
Weesperzijde 94, AMSTERDAM
..HOLLAND
HOLLAND
Tel. Zuid 4271. Tel.-Adres Transport"
VERHUIZINGEN, ook per gesloten auto
verhuiswagens met aanhangwagen.
Binnen een rayon van 8O Km. bespaart
men Hotelkosten.
BEHANGERIJ en STOFFEERDERIJ.
Machinale Stofreiniging.
Be waar p l aatse n voor inboedels
Alliés door AndréChéradame, als het ware
doortrokken is.
Zooals van een schrijver, die van de ge
schiedenis van zijn tijd een zoo grondige stu
die heeft gemaakt te verwachten was, behan
delt hij zijn onderwerp met groote kennis van
zaken, en al laat hij ook somtijds zijn verbeel
dingskracht vrij spel, het is voor het Fransche
volk, tot hetwelk zijn betoog gericht is.noodig,
doorloopend bedacht te blijven op de gevaren
die het in de toekomst kunnen bedreigen.
Vooral geldt dat voor een volk als het Fran
sche, dat zoo gaarne het geleden leed vergeet,
en liever het oog richt op de dagtaak die
voeren moet tot betere toekomst. Daarom
acht Chéradame het noodig, zijne landgenooten
te wijzen op het potentieele gevaar dat blijft
dreigen door het Pangermanisme. Die harts
tocht die zich reeds vór den oorlog van het
Duitsche volk, althans van het meest invloed
rijke deel ervan, had meester gemaakt, en die
gedurende den oorlog als een lavastroom van
passie alle overwegingen van menschclijkheid
en internationale gebruiken wegvaagde, heeft
Chéradame sedert vele jaren bestudeerd. Het
is een merkwaardig verschijnsel: de razernij
die na jaren van voorbereiding, plotseling
geheel een volk overweldigt. Het heeft zich
in de geschiedenis meer voorgedaan, en het
is betrekkelijk zófrequent, dat het alle ar
gumenten waarmede de economen pogen aan
te toonen, dat oorlogen ten slottealle de ge
volgen zijn van economische oorzaken, te
niet doet. Het Pangermanisme, d.w.z. het
vaste geloof dat Duitschland de drager is
van de Kultur" die een creatie is van den
Germaanschen" geest van het Duitsche volk,
en dat die Kultur" over de geheele wereld
moet worden verbreid, desnoods te vuur en te
zwaard, is een geloof met een mystieken tint.
Gelijk alle gelooven of Godsdiensten kent het
Pangermanisme zijne adepten of
hoogepriesters, zij.ie zieners, zijne profeten, zijne dwe
pers en dichters. Die allen inspireerden het
geheele volk dat, welvarend en rijk, gezom1
en wél-doorvoed, tot barstens toe vol was
van energie, van hoogmoed en van
veroveringszucht.
Het volk liet zich gewillig leiden door zijne
regeerders. Deze hadden den veroverings
oorlog lang voorbereid. Een merkwaardig
bewijs daarvan, hetwelk Chéradame, vreemd
genoeg, niet vermeldt, is wel de houding van
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije op de
Tweede Haagsche Conferentie (1907). Van
de 40 landen, aldaar vertegenwoordigd, stem
den er 35 vór verplichte arbitrage; tegen
5 landen (waaronder, eigenaardig genoeg,
Duitschland, Oostenrijk, Turkije en Bulgarije !)
IIIIHII IIIIIIIIIIIIH
Tot zoover het arbeidsinkomen der
nietbezitters (want daartoe behoort toch de
overgroote meerderheid), het is een totaal
van n milliard.
Welk inkomen werd uit het bezit van
vermogen verkregen? Ook dit moet men schat
ten. Uit de successie belasting gemiddeld
tusschen 1916 en 1920 is, wanneer men het
gemiddeld geërfde vermenigvuldigt met den
gemiddelden levensduur, te vinden, dat het
vermogen aan vast goed is: 5,4 milliard en dat
aan effecten enz. 8,6 milliard (Het laatste is
in 1922 wel heel wat minder, maar zówas
het in 1918 ongeveer). Aannemend, dat de
effectenbezitter vijf percent van zijn geld
trok en de bezitter van grond of huizen vier
percent, dan wordt hun inkomen: 430 en 220
millioen. Samen zes honderd vijftig millioen.
Daar moet echter worden afgetrokken: vijf
percent over het passief der nalatenschappen,
ad honderd miliioen.
Maar nu het inkomen, dat men het gemengde
kan noemen: de winsten van bezitters, groote
en kleine, die tevens arbeiden ; boeren,
eigenaars, pachters, winkeliers, groote en
kleine patroons.
IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
imiiimmi n
i»iiiiimiiimmilim
Hotel Duin en Daal
Volledig pension met kamer v.a. ?7.?p. d.
Dat van de landbouwers kan men schatten
over de 1,200.000 hectaren weiland, die onze
Jaarcijfers" uitmeten, waag ik 180 millioen
inkomen te berekenen en over de 900.000 hec
taren bouwland evenveel. (Zoodat men
voor 't heele inkomen van den landbouw
dat dan voor een klein deel al onder het
inkomen uit vermogen is gerekend, ongeveer
450 millioen kan stellen).
Voor de andere bedrijven zijn er geen
gegevens; daarvoor is onze belasting-statis
tiek te weinig gespecificeerd. Hoeveel blijft
er totaal voor over?
Ja, nu komt het verbluffend 'wonderlijke
van het geval. Voor den heelen middenstand,
Navigatie en Mooi-Nederland
DE EL1TE-SIGARENMERKEN
Verkrijgbaar bij da voornaamste winkeliers
Fabr.: Firma RAPPARD & POTT - Tiel
Illlllllllllltllllllllllllllllllltllllllllllllllllll
Tot groote verontwaardiging van de gedele
geerden der andere landen werd de verplichte
arbitrage door de vier bondgenooter, die
reeds zeven jaren vór den oorlog het princi
pieel zeer met elkander eens bleken te zijn, ge
saboteerd, en het doel waarmede de Confe
rentie belegd was, werd niet bereikt.Toen Ni co
laas II in 1914 ten einde raad aan zijn vriend
Wilhelm II duidelijk voorstelde om het Hof
var> Arbitrage in den Haag uitspraak te laten
doen, ontving hij niet eens antwoord !
Wij hadden dergelijke zakelijke argumenten
liever in Chéradame's boek aangetroffen, dan
de altijd eenigszins aanvechtbare argumentatie
die hij aanwendt door het citeeren van allerlei
schrijvers en journalisten. Daarmede bewijst
men wel dat er zekere Duitsche kringen be
stonden waar agressieve neigingen heerschten,
maar niet dar aie in regeeringsdaden terug
gevonden konden worden. Het boek is even wel
doorspekt met citaten uit de Matin en andere
Fransche bladen. Die citaten mogen ls ar
gumenten belangwekkend zijn, ze bewijzen
niets. Veel meer bewijzen had de schrijver kun
nen putten uit Duitsche geschriften, zooals die
van Lichnowsky, Eckarclsteine, Muehlon e.a.
Chéradame maakt veel ophef van een
groupe de financiers, dont les families sont gén
ralement d'origine juive allemande" in de om
geving van Lloyd George, en hij noemt
Hyacinthe Philouze die evenals eenige anderen
daarop heeft gewezen. Nu is Philouze juist een
van die journalisten, die veel gedaan hebben
om de verhouding tusschen Frankrijk en En
geland ie vertroebelen, o.a. door het aanmoe
digen van de Egyptische nationalisten. De
gene echter die het meeste in die richting
heeft gedaan door Duitschland aan te moe
digen, is Keynes, van wien wel niemand zal
beweren dat hij een duitsche jood is. Dat is
evenmin toepasselijk op de firma Sassoon.die
uit Bagdad afkomstig is, en vermoedelijk
ook niet op Lord Reading (Daniel Isaacs).
Niettemin is het moeilijk tegen te spreken dat
het joodsche element in Engeland een positie
van invloed bekleedt. Weliswaar zijn tien
groote joodsche financiers leden van de Privy
Council: Nathan, Samuel, Cassell, Montague,
Ooschen, Mond, Reading, Speyer (die echter
uit den Raad verwijderd is wegens het onder
houden van betrekkingen met den vijand),
Samuel en Rothschild. Toch moei men in dit
opzicht niet overdrijven. Er zijn vele honder
den Privy Councillors, en derhalve vormt hei
joodsche element in den Raao een zeer kleine
minderheid, en ook moet men den invloed
van den Raad in Engeland niet overschatten.
Chéradame's betoog blijft echter belangwek
kend. Overigens zijn over het geheel de joden
in Engeland goede patriotten geweest, som
tijds zelfs, zooals Disraeli, plus royaliste que Ie
roi ! Maar Chéradame ziet nu eenmaal overal
spoken, en hij heeft gelijk, wanneer hij beweert
dat het agressieve Pan-Germanisme nog lang
niet dood is.
Het is niet mogelijk in een kort artikel een
behoorlijk overzicht van een zoo belangrijk
boek als dit te geven. Niemand zal beweren,
dat Frankrijk zich niet over zijne
bondgenooten te beklagen heeft en dat Duitschland's
onwil om te betalen voor Frankrijk niet de
meest funeste gevolgen kan hebben. Het
kunstmatige failliet van Duitschland kan het
werkelijke van Frankrijk ten gevolge hebben,
zegt schrijver.
De oorzaak van al het kwaad ziet hij in den
wapenstilstand dien hij noemt een typische
pan-Germaansche intrige, gesteund door
Wilson en Lloyd George. Dat erallerwege
oorlogsmoeheid bestond en overwegingen van
economischen en humanitairen aard een heftig
verlargen naar vrede hadden teweegge
bracht, terwijl het zeer de vraag was of alle
legers nog te vertrouwen waren, vermeldt schr.
niet. Dit alles moet op de beslissing van Foch
invloed hebben uitgeoefend, alsmede de
menschlievende overweging die hem eer aan
doet, dat er nu genoeg bloed gevloeid had.
Chéradame klaagt over de onvoldoendheid
van de Fransche propaganda in den vreemde.
Zijn boek poogt voer een deel in die lacune te
voorzien. Maar het is naar onze meening voor
dat doel te langdradig en de schr. poogt te
veel te bewijzen. Het heeft toch weinig nut
meer, te wijzen op de oorzaken van den
funesten wapenstilstand. Die is nu eenmaal een
historisch feit. Liever hadden wij een betoog
gelezen uitsluitend over het zeer denkbare
Duitsch-Russische gevaar, waaraan de schrij
ver veel aandacht schenkt. Ook had Chéra
dame beter gedaan, wanneer hij de basis eener
constructieve politiek, evenals Celtus, had ge
zocht in een aan den Volkenbond op te dragen
actie. Dat de Entente van deze hare eigene
creatie zoo bitter weinig gebruik maakt ib te
meer te betreuren, omdat zij herhaaldelijk
verklaard heeft, alleen oorlog te voeren ten
einde een toestand te scheppen waardoor de
wereldvrede verzekerd zou zijn. Dat zij hare
eigene schepping verloochent, is onvergeeflijk.
Een groote fout beging Frankrijk, door het
Fransch-Belgisüie tractaat niet bij den
Voldriehonderd-duizend man, waaronder alle
patroons, fabrikanten, kooplieden, winkeliers,
advocaten, journalisten enz. enz., blijft van
de 24 millioen inkomen over 1918 over....
zes honderd millioen, dat zou evenveel zijn
als de arbeidsloonen, onder de ongevallenwet
vallend !
Dat kan natuurlijk niet.
Hier blijkt zeer duidelijk, hoeveel belasting
er in Nederland is ontdoken. Het
niet-aangegeven inkomen is op zijn minst op vier
honderd millioen te stellen.
We staan thans bij de veel te weinig ge
vulde schatkist en kunnen de verloren
millioenen weemoedig nastaren.
Het is te hopen, dat de wet behoorlijk
verscherpt wordt, en dat het departement
van financiën een onderzoek instelle naar
vooral centrale 1) methodes, om de inkomens
beter na te gaan.
J. J. B E K A A R
1) De inspecteurs, ieder voor zich, vechten
namelijk hard genoeg.
kenbond te doen registreeren. Te meer ver
wonderlijk is die fout naardien art 18. van het
Covenant zegt dat ieoer tractaat onmiddellijk
bijden Volkenbond moet worden geregistreerd.
Dit tractaat echter is niet in zijn geheel zoo
geregistreerd en is volgens art.18 dan ook niet
rechtsgeldig! Nu heeftFrankrijk wel tevergeefs
voorgesteld, en terecht, den Volkenbond de
macht te verleenen in den vorm eener inter
nationale politie, zonder welke het recht een
schaduw blijft. Maar het Covenant heeft
Frankrijk toch geteekend. Natuurlijk is
Amerika's houding, die schr. scherp afkeurt, schuld
aan Frankrijks optreden met België tegenover
den bond, hetgeen echter omgekeerd Amerika
in zijn afwijzende houding gestijfd heeft.
De verbijsterende verwardheid der
Europeesche problemen eischt gebiedend oplos
sing langs den rationeelen weg van interna
tionale coöperatie door den Volkenbond.
Lloyd George heeft dat nog dezer dagen ver
klaard en Lord Grey die tot de oppositie be
hoort eveneens. Indien die twee staatslieden
Frankrij k in die richting kor, den leiden, zouden
zij de wereld een onschatbaren dienst bewijzen.
Het is jammer dat Chéradame niet een
constructieve politiek in die richting aanbe
veelt.
H. D u N L o p
nsfspgigarantie BI ttijkz prijzen.
Amsterdam
Overtoom 2.79