9 Sept. '22. No. 2359 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Een boekje dat alle muziekliefhebbers moeten bezitten is: HET BEGRIJPEN VAN MUZIEK door MAARTEN DIJK Pauw Serie No. 4. Uit de pers: De schrijver heeft zijn belangrijk onderwerp met grooten ernst behan deld; het is hem,gelukt zijne denkbeel den met klaarheid weer te geven. En al vond ik in het boek ook wel enkele begrippen en opvattingen, die ik niet geheel deelen kan zoo vind ik de strekking en inhoud van het werk toch van zulk belang, dat ik het boek gaarne als zeer lezenswaardig aanbeveel. JOH. WAGENAAR. De Amsterdammer. Het is een ernstig werk, dat als zoodanig met belangstelling moet wor den gelezen en de heer Maarten Dijk, op de hoogte van zijn onderwerp, zelf uitvoerend musicus, heeft het mogelijke gedaan om die belangstelling "te wek ken en levendig te houden, zoodat zijn boek inderdaad veel zal kunnen bij dragen tot begrip van muzikale kunst werken en aldus tot verhooging van het muziekgenot. Prov. Gron. Crt. Prijs in artlstieki uitvoering f 4.25. Uitgave van: N.V. VAN LOGHUM, SLATERUS <6 VISSER, Arnhem. NiteertOivendezo Woon Hos, BUSSUM 923 AMSTERDAM... C. 2776 UTRECHT i .,.__ BILTHOVENJ ????°077 tlecltischi Boek- en Handelsdrukkerij Fa. Wed. P. v. d. HERT Nassaustraat 2 BUSSUM Alle soorten drukwerk Fraaie uitvoering - concurrerende prijzen. wt/RAVENSWAAY f i-GORINCHEMBDIf' FRIESCHE ? DDlYHEERENBAAI 20 CTS.PER hALFONS PAKJE KUHR - Heerengracht 304 BONTMANTELS Met bont gevoerde mantels naar maat en reparaties. Nu extra lage prijzen. MANTELCOSTUUMS NAAR MAAT tijdelijk vanaf f ROBES NAAR MAAT nnif f 12 zilveren theelepeltjes met verschillende bloemsteeltjes Met etui zonder etui f 28.?. f24.?. Lengte der lepeltjes lOc.m. Franco door Nederland. Bij niet voldoening mogen de lepeltjes geruild worden In Den Silveren Molenbeecker CORN.SCHOORL Amsterdam den Haag KALVERSTRAAT 32 Tel. N. 2149. HOOGSTRAAT 31 Tel. No. 6890. N. V. Eerste Nederl. Elementenfabr. DE KROON", Den Haag. CHENARD&WALCKER NASH M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens H.V. Automobiil Mij. H EI CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-Bravcnbaga Tel. Haag 3569 F. FEDDEMA WAGENSTR. 67 DEN HAAG Telefoon 879 NIEUWSTE MODELLEN Heerenschoeisel vanaf f 12.50 HIIIIII1IIIIIIIMIII ifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiiHiiiiiiiiiMiniMiiiiiiniiiiiiiMii MtHmimiiMiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiimim DAM ES I Abonneert U op het Maandschrift DE VROUW EN : HAAR HUIS" : onder Redactie van mej. E. M. ROGGE Prijs per jaargang f 10, franco per post f 10,75 Proefnummer op aanvrage gratis UITQAVBi VAM HOLKEMA t WARENDOW AMSTERDAM miiiiiKiiiiiiiiiiiiiliiitiiiiiimimmiiiiiiiiiiiiiiii iiiiliiiiiiiiiimi van hunne naar de groote lijnen der wereld politiek ge-oriënteerde houding, om ook maar iets te doen wat zou kunnen doen denken aan de demonstratie van de mogelijkheid van een neuvraal blok. De Nederlandsche regeering heeft gemeend, onder het wisselend aspect der politieke verhoudingen de handen vrij te moeten hou den, en , hoewel men op sommige academische punten wel overleg heeft willen plegen met de Scandinavische rijken, zooals bijvoorbeeld tot samenstelling van een gemeenschappelijk ontwerp-statuut voor het Permanent Hof van Internationale Justitie, heeft men het beter geacht zijn eigen gelegenheden te blijven zoeken. De toestand in het Noorden was de volgende: De wereldoorlog isoleerde de Scandinavi sche landen, meer dan tevoren, van het Europeesche politieke terrein. Het NoorschZweedsche schier-eiland raakte, door de Russische gebeurtenissen en de daarop vol gende revolutie in Duitschland, zijn beide historische bedreigingen weliswaar kwijt, maar werd tegelijk practisch tot een eiland gemaakt, en Denemarken, de drempel naar het vasteland, zat achter zijne prikkeldraad versperringen, buiten de wegen van het ver keer. In de drie landen ondervond men den oorlog in vele opzichten zooals men dat ten onzent deed. Maar Nederland, dat door zijne geogra fische ligging geschoold was in de oplossing der vraagstukken voor eene kleine natie tusschen machtige verschuivingen, werd voor hen, bij het acuut-worden diermoeilijkheden, tot een soort vuurtoren op de duistere politieke kust van Europa. Voor wie gezien heeft, met welk een eerbied de Nederlandsche neutraliteitspolitiek daar ginds in het Noorden gevolgd is, voor wie den indruk heeft mogen constateeren,diende toe passing van het asyl-principe door Nederland op de Scandinaafsche neutralen maakie, en voor wie gehoord heeft hoe, in lange nacht zittingen van den Zweedschen Rijksdag waarbij de termen betreffende toetreding tot den Volkenbond overwogen werden ? telkens en telkens het Nederlandsch standpunt als leiddraad en ter voorlichting werd te pas gebracht, is het eerst ten volle begrijpelijk, dat men ons daar in Scandinavië zocht. De Nederlandsche regeering wekte, door hare consequente doorvoering van haar ongebondenheids- en voorbehouds-politiek wel eens den indruk van hooghartigheid. Het scheen wel eens, alsof het gebaar van de Noordsche volkeren naar het Nederlandsche niet overgenomen zou worden door de re geering. Later is daarin eenige verandering ten goede gekomen door een betere vestiging van onze diplomatieke vertegenwoordiging in Scandi navië, zij het dan ook dat deze vertegenwoor diging weinig luister kan bijzetten aan representatie, en zelfs bij deze gelegenheid zich genoodzaakt zag om een oorlogsschip te gebruiken als ontvangstzaal. Maar al eerder reeds had het particulier initiatief de nauwere aanraking gezocht, waartoe de regeering, zooals dat in ambtelijke taal heet geen termen aanwezig achtte". Men herinnert zich de Nederlandsche week te Stockholm, die daar, hoewel zij noch grootsch noch volledig was, veel indruk maakte.... juist omdat zij van Nederland zij het dan ook uitsluitend van Nederlandsche particu lieren uitging. Er werden over-en-weer vereenigingen ge sticht tot het voeren van wederzijdsche cultureele propaganda, en, hoewel hunne manifestatiën nogembrionaal waren : het waren symptomen. Ook de huidige Nederlandsche tentoonstelling te Kopenhagen, die eveneens zonder meer dan officieele instemming mogelijk geworden is, mag als zulk een symptoom gelden. Zij is alweer niet volledig of "indrukwekkend, maar op handige wijze ter plaatse, en aange past aan de eigenaardige locale sfeer van genoegen en vroolijkheid, in elkaar gezet en een succes geworden. Het was al niet anders dan in de zeventiende eeuw, toen het verkeer tusschen Nederland en de Scandi navische rijken zijn bloeitijd beleefde. Terwijl het particulier initiatief aanraking zocht, werd daarnaast vanzelf ook het officieele verkeer drukker. Mogelijkheden tot ont wikkeling van handelsbetrekkingen wrden gevonden en brachten gelegenheden tot weder zijdsche informatie mede. Maar voorts deden zich ook, naarmate men zich verder van den Vrede van Versailles in het politieke bosch vedwaald gevoelde, telkens nieuwe gevallen tot gemeenschappelijk overleg en orië.itatie voor. Het is er mee gegaan als met de moderne engagementen. Er was, lang geleden, een tijd, dat volken, evenals jongelui, door hunne leiders bestemd werden tot verkeer en intieme verbintenissen. Maar de moderne tijd heeft te dien opzichte eene merkwaardige evolutie geschapen. Er zijn parken en wandelgelegenheden waar de kinderen elkaar ontmoeten, en die de bodem zijn geworden waarop eene nadere vriendschap tusschen de ouders is ontstaan. Er heeft zich een vrijer verkeer tusschen de jonge menschen ontwikkeld, dat aan de ouders de mogelijk heden tot verbintenissen voor oogen heeft gesteld, evenwel zonder dat zij, door het geven van sancties, daarvoor dadelijk verantwoor delijkheden op zich behoefden tenemen. Maar, dan komt er een oogenhlik, dat de verhouding zich, wie weet door welke atavismen gevoed, zógunstig ontwikkelt, dat zij een kans op duurzaamheid, zelfs in deze tijden, waarin impulsen opflikkeren en weer dooven in korte spanne tijds. Dan gaan de ouders eerst eens glimlachend groeten, en dan opperen zij de mogelijkheid tot bezoek... . e:i zoo gaat het verder.... En dan is de eindelijke openlijke demonstratie dier genegenheden er te feestelijker om, want zij draagt het karakter van eene vriendelijke sanctie. De beteekenis van het mee-gaan van den heer van Karnebeek op H. M.'s reis is in ons oog zulk eene vriendelijke sanctie. Waar de wederzijdsche handelsinstellingen, pers entouristenbureaux, begonnen zijn elkanders ter rein meer en meer te verkennen, zou het uit blijven van dit gebaar onaangenaam geweest zijn. Thans is de gelegenheid er om het te maken, zonder de vrees te rechtvaardigen voor achterdocht bij derden. De tijden zijn voorbij, dat strenge verdenkingen op het gebied van politieke eenzijdigheid aan de orde van den dag waren. Er is voor niemand aanleiding om te gelooven in voorbereidingen tot een of andere agitatie voor een blok van ex-neutralen.... als eventueele echtgenoot voor onze troonopvolgster is aan geen der drie hoven een candidaat aanwezig op geen enkel punt zou eenigerlei gezamenlijke actie van ex-neutralen op het oogenblik voor wie ook van nadeel kunnen zijn kortom er is niets aan de lucht, maar dan ook in het geheel niets, dat den meest voorzichtige onder de diplomaten zou kunnen doen vreezen, om door een vriendelijken glimlach de gedachte aan eene verholen nevenbedoelingop te wekken. Het oogenblik was er voor het gebaar, en men heeft het willen maken. Ongetwijfeld zal het met gratie gemaakt worden, en wij hopen van ganscher harte dat het daarginds ook den indruk van hartelijke kameraadschap wekken moge. Door allerlei omstandigheden is ons land, sinds de dagen van de zeventiende eeuw, waarvan wij hierboven spraken, meer in het dagelijksch verkeer van de grooten dezer aarde geraakt. Maar het is goed, dat zij die, wat men zoo noemt: in de beweging zijn", en die het steun punt hunner belangen telkens behendig kiezen op groepeeringen van machtiger belangen-combinaties, oprecht gevoel blijven koesteren jegens hartelijke en tot bewondering gestemde gelijken, ook al willen zij niet onder alle omstandigheden hun lot aan die vriend schap verbinden. En daarom zijn wij zoo verheugd om, in ambtelijken stijl, te mogen vernemen dat: .,er aanleiding toe geacht werd dat H. M. zich op Haar reis zou doen vergezellen door Haren minister van Buitenlandsche Zaken". H. SALOMONSON iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiuiiiiiiiiiimiiiiii iiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iHMiiiiimnii "'"«""""tMfiimHHiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiinililii TALEN LEEREN Wij hebben er den naam van. Gelukkig ook wel eenigszins de daad. Vergun mij een paar persoonlijke herinne ringen. 't Was, dertig jaar geleden, op een avond receptie bij den Directeur der Kriegsacademie te Berlijn. Natuurlijk werd daar duitsch gesproken. Ook sprak een officier mij in het fransch aan, wat ik even natuurlijk vond, omdat in derge lijke kringen, fransch de taal is, waarin menschen van de meest uiteenloopende nationaliteit geacht worden elkaar te kunnen ontmoeten. Wat ik minder natuurlijk vond, was, dat ik kort daarna door een ander offi cier in 't engelsch aangesproken werd. Maar terwijl ik bezig was in het engelsch te ant woorden, kwam de gastheer de noodige explicatie geven. Men wou mij, als Hollandsche, eventjes interpelleeren over de talen studie hier te lande. Eer ik het wist, stond ik omringd door een half dozijn hoofdofficiers, met daarachter eenige luitenants op eerbiedigen afstand. Vooreerst wenschte men te weten: of het waar was, dat in Holland iedereen de drie buurtalen verstond. Ik voelde, heel oprecht te moeten zijn: ik moest de eer van mijn land ophouden en mocht toch niet te veel zeggen. Ik zei dat, in de beschaafde standen, alle kinderen er zooveel van leeren, dat zij er zich desnoods verstaanbaar in kunnen maken; en dat het dan van begaafdheid en omstandig heden afhangt of zij er zich verder in bekwa men. En toen kwam een tweede vraag: of men op hollandsche scholen met grammaticaal SPAAH3OH, EMQELSOH, FRAHSOH, DUITSOH oto. Boriitz -Schoot H. 3286 Prict. Onderwijs door baitenl. Leeraren iiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiimiiiimiiiiiiiiu onderwijs of met spreken begon. Er was een wet aanhangig om het talen-onderwijs der cadetten te reorganiseeren; en nu wou men zich gaarne aan het voorbeeld van het , ^alenland" Holland spiegelen. Ik vertelde naar mijn beste weten wat ik daaromtrent in den laatsten tijd vernomen had en werd vriendelijk voor mijn informatie bedankt. Een andere herinnering. Op zekeren dag kwam te Berlijn een jongmensch, zoon van een mij bevriende fa milie uit Holland, bij mij oploopen met de ontboezeming: Zoo'n gek examen heb ik nog nooit eer gedaan !" Hij had zijn diploma als elektrisch ingenieur, en wenschte nu eenigen tijd werk zaam te zijn op een der fabrieken van Siemens en Halske. Men had beloofd, hem te zullen oproepen als er eens een vacature kwam. Dien ochtend was dat gebeurd; en er was hem ver teld, dat er iemand werd gezocht die, behalve het gewone ingenieurswerk, ook eventueel de fransche of engelsche correspondentie op zich kon nemen. Hij verklaarde zich daar toe bereid. ,,In 't fransch of in 't engelsch?" ,,ln alle bei wel." Dit vond men blijkbaar een beetje heel sterk, maar men zag hem toch we! aan, dat hij geen pocher was. Hij werd uitgenoodigd, dadelijk op de plaats zelve, in beide talen een opstel over een technisch onderwerp te schrijven, dat door een beëedigd translateur gekeurd zou zorden. Vier en twintig uur wachtte hij op den uitslag van zijn ^exa men". Toen kreeg de Hollander de aanstelling en veertien duitsche mede-gegadigden konden toekijken. Een derde herinnering. Een mij van nabij bekend echtpaar vertrok naar Amerika, waar den jongen man goede vooruitzichten geopend waren. Maar binnen enkele jaren bezweek hij en liet zijn weduwe, met een dochtertje, onbemiddeld achter. Dat is te zeggen: geldmiddelen bezat zij niet; maar wel een degelijke talenkennis. Behalve het gewone viertal, had zij, voor liefhebberij, ook italiaansch en zweedsch beoefend. Die bezitting maakte zij zich thans ten nutte. Zij begon in een der groote Yankee-steden taal lessen te geven, en kon weldra haar familie geruststellen door het bericht, dat die met vele dollars betaald werden. Er is waarlijk alle reden om te zorgen dat wij, als natie, n den naam, n de daad van het talenleeren behouden: in dit opzicht steeds vór- en niet achteruit gaan. Er gonzen allerhande praatjes om mij heen over afschaffing van het fransch op de lagere scholen. En soms hoor ik de vraag opperen: of er op de scholen in het algemeen niet te veel leerkracht aan moderne talen wordt besteed, die noodiger gebruikt kon worden voor andere vakken". Over schoolaangelegenheclen heb ik geen bevoegdheid, mee te redeneeren. .Maar intusschen waag ik het, aan alle ncderlandsche ouders, die wenschen dat hun kinderen later een troed figuur zullen slaan, bijtijds een raad te geven, 't Is alweer op grond van persoonlijke ervaring. Zorg er voor: uw jongens en meisjes reeds vroeg te doen beseffen dat talen-ieeren even noodzakelijk is als b.v. het aanwennen van behoorlijke manieren. En breng hun, al spelend, b.v. door fransche versjes en pren tenboekjes, een zuivere uitspraak van het fransch bij; want wie die niet jong beet krijgt, heeft er later veel meer moeite mee. Waarom juist met fransch beginnen, en niet b.v. met engelsch? Wel, allereerst wegens die uitspraakquestie. En dan: omdat fransch wel den grond slag levert voor engelsch, maar niet omge keerd. Het komt tegenwoordig vaak voor, dat energieke volwassenen uit mindere volks klasse zich aangorden om engelsch te gaan leeren. Soms hebben zij daarmee een praktisch doel en wenschen zich tot die ne vreemde taal te bepalen. Doch ingeval zij er aan den ken, hun studielust later ook tot fransch uit te strekken, zij hun aanbevolen, het paard niet achter den wagen te spannen. Met duitsch te beginnen heeft dit nadeel, dat iemand dan gevaar loopt, zich van taai studie een veel te gemakkelijke voorstelling te maken, omdat duitsch schijnbaar weinig moeite kost. Men meent aanvankelijk, duitsch wel ,,van zelf" te kunnen leeren, omdat de duitsche taal naaft de onze staat, en niet, iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiimiitiiij m m [timtiiiHiiiiiniiiiiiHif minimi CHARIVARIUS, Ruize-rijmen, 5 Bundels a f 0.65 Charivaria, 3 Bundels f 0.65 - Ultgan H. D. TJEENK WILLINK t Zn. Haarlem 12 cent 12 cent CBUITOKHWOOH;) Sigaar zooals het fransch, er tegenover. Eerst bij nader kennismaking komt men tot de ontdekking, dat goed duitsch te leeren juist het moeilijkst is van de drie. Duitschers, van hun kant, meenen ook dikwijls, dat zij gemakkelijk van zelf" hollandsch kunnen leeren. Zoo vaak ik tegen die opvatting aanloop, werp ik een eenvoudig, voor de hand liggend feit in het midden: de verschillende beteekenis der vier letters M. o. n. d. in wederzijdsche talen. En dat voorbeeld is omgekeerd even bruikbaar. Overigens denke men, bij het overleg omtrent talenleeren, niet uitsluitend aan dadelijk nut. Is het niet een machtig middel tot uitbrei ding van onzen geestelijken horizon? Met de taal van een buurland krijgen wij onwillekeurig, en aanvankelijk onbewust, zekere aanraking met de ziel zijner bewoners. En dat is voor ons hoognoodig. In een groot land kan men desnoods zonder vreemde talen een beschaafd mensch met heel wat algemeene ontwikkeling zijn. Ineen klein land, als het onze, niet. O E E R T R U J D A C A R E L S E N