Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
7 Oct. '22. - No. 2363
Uit het Kladschrift van Jantje
IIIIIIII IlllmiM
RUIZE-RIJMEN
LOF DER ZOTHEID, III
Hij heeft dan 't gebeente gebroken
Van 't andere boksende beest;
Dat ligt nu met krakende knoken
Te wachten totdat het geneest.
Het lot was den nero genegen,
Nu wordt hij naar waarde beloond,
Door Godes genadige zegen
Tot koning der knokkers gekroond.
Ons Vaderland blijft zijn Historie,
Zijn roemrijk verleden getrouw:
Hij huwde, tot Nederland's glorie,
Een spierwitte, Hollandsche vrouw.
Dies mocht het Zijn Hoogheid behagen,
Dat Z' ook ons klein landje bezocht,
Eerbiedig, in lange verslagen,
Beschrijven de bladen den tocht.
Een span van vier paarden voor 't rijtuig,
Medailles versieren zijn borst,
En juichende 't volk (volgens mij: tuig)
Bejubelt een kaffer als vorst.
Waarna Zijn Doorluchtigheid plechtig,
En minzaam ontvangt, schrijft de krant;
En 't achterbuurtplebs dringt aemechtig
Vooruit, om een druk van Zijn hand.
Zie, hoe hem de zotten omzwermen !
? Fel worden zijn deugden geroemd,
Hij wordt in hoogdravende termen
De Grootste der Grooten genoemd.
Ik, Groenamsterdammersche kikker,
Ben koeler, zooals men wel weet,
En 'k noem dien vet-glimmenden nikker
Eenvoudig een bloedneusproleet.
CHARIVARIUS
KUNSTBRONS-& METAALGIETERIJ
DE KROON"
HOUTMARKT 23 - HAARLEM
Bronzen Beelden en Placquetten
CHAR! VARIA
Een oude dame wijdde den brieven
bus aan de tram in. Twee brieven
verdwenen in de gleuf. Ditmaal echt.
Een heer volgde. En nu liep het zaïkje
geregeld; bij vrijwel elke halte ver
meerderde de inhoud". (Hbl.)
De heer zal 't benauwd gekregen hebben !
Populaire Ars poëtica
Op v. Hemert rijmt alleen:
gemeenert". (Revue der Sp.)
Populaire Natuurkunde
Zij zijn de twee buizen van een
communiceerend vat." (N. K. C)
Op de glibberige paden
Deze stemmen zijn uitgegroeid tot
een drang." (/V. V. Tooneelvereeniging
ir. Herman Heijennuns).
Tualverrijking
Zoo gij u los wilt maken van het
prijskartel, zendt uw opzage aan Mr. B.
Perridon." (Adv. N. R. C.).
Het juiste woord op de juiste plaats
Men trede het gevaar met
eenparigen schouder tegemoet." (N. R. C.)
Gisteren is de Gemeentelijke /wem
inrichting officieel dichtgegaan."
(N. Ap. C.)
QOEDKOOP WONEN
gim. HEEMSTEDE, bulten di
annixitiiplinninBouwt op Leeuw en Hooft" d/d Haarlem
merhout gemeente Heemstede Lage belasting,
billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder
wijs ; Centrum van 't land, onder den rook
van Amsterdam. Vraagt geill. brochure, die
gratis wordt toegezonden.
BouwterralDia LEEUW ft HOOFT",
Haïti Bliuwt Brug. T»l«tne»S8039
HET EERSTE GROOT-RUSSISCHE BALALAIKA-ORKEST
Teekeningen voor de Amsterdammer" van Bernardvan Vlijmen
iiiiiiiiiiiimiiiiimmiiiiiiiMiiliiiiiiiiiiiii
De vlammen belichtten scherp zijn
niet onknappe trekken, door zorg en
het buitenleven gebruind."
(C. V. L. de Jeude, Nora.)
Moge het meevallcrtje,dat wij hem van harte
toewenschen,hem spoedig weer wat opbleeken.
Onze adverteercnde humoristen
Wij verrichten alle mogelijke
reparatiën tegen prijzen, die in den regel
100 pCt. lager zijn dan elders."
i (Adv. N. C.)
Nasporingen op elk gebied. Geheime
zendingen. Eerste klas referent! en.
(Nimmer van cliënten)." (Adv. Leven)
Er biedt zich aan een nette Baakster."
(Adv. S. C.)
CORRESPONDENTIE
Aan P. te S. Ja, ja, ik had het wel gezien.
Ook de Koningin is noch aan het teeken,
noch aan de datief-accusatief constructie
ontkomen, en het deelwoordenjammer is
niet aan haar voorbijgegaan. Maar ik voel er
niets voor haar taalkundige tekortkomingen
onder de Charivaria te plaatsen. Om een
menschelijke en om een constitutioneele reden.
De Koningin, in tegenstelling met ieder
ander, kan zich niet verdedigen. Zij kan niet
schrijven in onze spreekcel.engeen ingezonden
stuk van haar hand kan verschijnen in eenig
blad, geen beleefd verzoek om opname in
uw veelgelezen blad, dankende voor de ver
leende plaatsruimte, met hoogachting. En een
ongewapende mag men niet aanvallen. Maar
verder. In 1848 is den Koning bij de Grond
wet alle persoonlijke macht in staatszaken ont
nomen. Alle grondswctswijzigingen hebben
dien toestand bevestigd, en niemand, ook de
vurigste Oranjeklant niet, zou hem die macht
terug willen geven. Gebleven is de waardig
heid. Wie ten onzent den Koning zijn waardig
heid ontneemt, onttroont hem, en elke poging
daartoe is revolutionair. Revolutionair ben
ik niet. Van alle regeeringsvormen is hier
in.i. het koningschap, zoolang de menschen
niet wijzer zijn, de beste.
Aan L. te R. Neen, daar beginik geen cam
pagne tegen. Zoo" voor zooals" is goed oud
Hollandsen. Lees Van Effen en Wolff-Deken
maar eens na.
Aan S. te H. Geen bezwaar. Integendeel,
de Nationale Opera verdient allen lof, dat zij
het kunstwerk zoo gaaf mogelijk, en niet in
de gebuikelljke plat-Duitsche verminking ver
toont. Ik lees wel eens een boek in 't Duitsch,
Fransch of Engelsen, en voel me toch geen
landverrader.
iiiiniiminifiiii
iiiiiilniiimimiiiiiiiiiiiiiiimiMiinimiiMM
LA FESTA Dl SAN GIOVANNI
Rome kan geen feest vieren. Het heeft dat
vermoedelijk nooit gekund. Wel hoort men
steeds verhalen van de schitterende feesten
die liier vroeger gevierd werden. Maar het
zal met die schitterende feesten wel gesteld
zijn als met zoovele andere zaken, die nu een
maal in den goeden ouden tijd" zooveel
beter waren dan nu. De oorlog krijgt de schuld.
De oorlog die alles veranderd, vernuchterd
heeft. Maar waarom zijn dan de kerkelijke
feesten in Napels, en trouwens in heel
ZuidItalie, minstens even schitterend, zoo niet
schitterender, als vór den oorlog? Is niet ook
over Napels de oorlog gegaan en is niet ook
daar het leven veranderd en verniichterd?
Het is moeilijk aan te nemen dat de
kerkelijke feesten te Rome thans zooveel min
der zouden zijn dan vór den oorlog. Het is
het verschil in karakter tusschen
middenen zuid-Italianen. Het is de nuchtere onver
schilligheid van den Romein, en de
kinderlijknaïeve levensblijheid van den zuiderling, die
den feesten hun stempel opdrukke.n En het
is natuurlijk ook de grootere intimiteit",
om het zoo maar eens te noemen, die in Napels
en heel het zuiden bestaat tusschen het volk
en zijn heiligen.
In Rome is een heilige iets onwezenlijks,
zooals trouwens in de meeste noordelijke ka
tholieke landen. De heilige troont in het para
dijs; hij is de goede geest, die hen helpt, die
in hem gelooven en hem stil vereeren. Maar
hij blijft iets onwezenlijks.
Niet alzoo in Napels, en wat nog zuidelijker
ilgt. De heilige is daar, een huisgenoot. Niet
dat hij daarom minder vereerd wordt. Inte
gendeel ! Men dweept met hem en wijdt hem
meer kaarsen in de maand dan de Romeinen
in een jaar. Maar de verhouding is anders.
Men roept zijn hulp in als het noodig is, en
klopt hem, figuurlijk gesproken, gemoedelijk
op den schouder, als alles naar wensch gaat.
Hij wordt vereerd en verzorgd. Maar hij
heeft het daarom nog niet gemakkelijk.
Het zijn wonderlijke kinderen, die
Napolitanen. Is er n heilige, dien zij meer vereeren
dan San (iennaro, die telkens weer Napels
van dood en verderf redt als de Vesuvius
gaat spoken? Want tegen San Gennaro is
geen lava-stroom opgewassen en asch-regens
vermogen niets tegen hem. En toch.... ziet
nu deze kinderen van het zuiden, als het jaar
lijks terugkeerende wonder van het
vloeibaarworden van zijn bloed niet spoedig genoeg
plaats vindt. Ziet ze daar knielen, zich de
haren uitrukken, en hoort hen roepen: Doe
het wonder ! Doe het wonder !"
Want het is van het grootste belang dat het
wonder zoo vroeg mogelijk geschiedt. Als in
de vroege ochtend-uren het bloed vloeibaar
wordt, dan beteekent dit immers een jaar vol
voorspoed. En hoe later het wonder, hoe meer
rampen en ellende. En zij smeeken en bidden
tot het wonder geschiedt. Geen enkel jaar nog
is San Gennaro bestand gebleken tegen de
smeekbeden van zijn Napolitaansche ver
eerders.
Een volk, dat op zulk een vertrouwelijke/i
voet met zijn heiligen staat, weet ook hunne
feesten waardig te vieren. En zij zijn van
eene schittering en pracht, die feesten, die
men in Rome tevergeefs zoekt.
Het feest van San Giovanni daaren
tegen is niet anders dan een feest van lawaai,
waarop het volk van Rome, met toeters en
trompetten gewapend, een helsch kabaal ver
wekt in de straten en op het plein van de kerk,
aan San Giovanni gewijd. En zelfs de povere
illuminatie van de kerk kan aan dit alles ter
nauwernood een schijn van feestelijkheid
Dr. Swerkoff, dirigent.
Mw. Dr. Swerkoff (v. h. orkest) Wladimir Rutchkowky (danser) M w. Helene
Sokolskaja (danseres)
Het Eerste Groot-Russische Balalaika-Orkest maakt onder leiding van het Nederiandsch
Concertbnreau Dr. G. de KOOS een tournee door Nederland. Het orkest brengt werken
ten gehoore van Glinka, Andrejef, Ljadow, Naprawuik en Dargomischky, terwijl verschil
lende Russische volksdansen worden uitgevoerd.
geven. Men gaat er heen om lawaai te maken,
om meisjes met veeren of andere
kittelwerktuigen in de bronzen halsjes te kriebelen, en
om groepjes guitaren en mandolinen bespelen
de jongelingen te zien langs trekken. Want
hooren doen zij, in het hoorn-getoeter rond-om,
ternauwernood zich zelven. Ook het orkest
dat elk jaar bij die gelegenheid op het op
geslagen podium staat te blazen, zou even
goed door wassen beelden met bolle wangen
kunnen vervangen worden. Want ook hun
koper-geschetter gaat reddeloos verloren in het
helsche geloei der feestende Romeinen.
Het is het feest van lawaai en van eten in
de open lucht in de ,,trattorie" der omgeving,
die, elk jaar weer opnieuw, niet weten hoe de
tallooze gasten te bedienen. Zij hebben wat
lampions uitgehangen ter eere van het feest.
En een legertje van hulp-krachten sleept in
het zweet haars aanschijns spijzen en dranken
aan. Maar het is nooit voldoende en zal dat
wel nooit of te nimmer zijn. Zoo min als het
vroeger voldoende zal geweest zijn toen er
nog geen sprake was van San Giovanni, en
toen dit feest gewijd was aan Ceres, de godin
van het graan. Want het is het al-oude
zonnewende-feest, dat de katholieke kerk overnam
na het van naam te hebben doen veranderen.
In die dagen, terwijl de priesters aan Ceres
offeroen, ontstak het volk groote vuren op de
velden om de booze geesten te bezweren die
den oogst bedreigden. Maar het vergat daarbij
niet ook aan den inwendigen mensch te den
ken. En het maakte van het feest een geweldig
bachanaal, waaraan de openlucht-gastmalen
der Romeinen van heden nog slechts zwak
herinneren.
Johannes de Dooper kwam. De godin Ceres
werd afgezet, en het feest werd aan San
Giovanni gewijd. Maar het bachanaal bleef. En
op den voor-avond van zijn feest verzamelde
zicli het volk van Rome in de omgeving van
de aan hem gewijde kerk. Of trok, bij
fakkellicht, naar buiten in de wijngaarden, om daar
feestmalen aan te richten.
Na afloop van die feestmalen weigerden
gewoonlijk de fakkels plotseling verder te
branden. Welke merkwaardige eigenschap
der fakkels den pausen aanleiding gaf het volk
te verbieden zich op den voor-avond van San
Giovanni buiten de muren te begeven, zijnde
de duisternis een van de vele oorkussensdes
duivels.
Thans, nu er geen verbod meer bestaan
kan, daar alle poorten dag en nacht open
staan, taalt het volk er niet meer naar zich
naar buiten te begeven. Trouwens, het zou ook
bezwaarlijk er in slagen een wijngaard te ont
dekken om er bachanalen te gaan houden.
En doof nu maar eens electrisch licht, als je
niet bij den contactknop of het lampje kunt
komen !
Zoo werd het bachanaal tot een gezellig
openlncht-maal vór een volks-restaurantje.
Maar het lawaai, dat vroeger als bezwering
12 cent
12canfc
Sumatra (JUJITENCMEWOOH) Sigaar
gold tegen de in dien nacht ronddwalende
heksen, bleef. Al denkt ook heden niemand
meer aan die arme heksen, die ook al afge
dankt zijn. Maar het is nog niet zoo heel lang
geleden dat vrome zielen, die geen tijd of lust
hadden mee te doen aan het heksen verdrijven
de lawaai, een schotel met grof zout en een
bezem buiten de huisdeur zetten. Geen beter
middel tegen heksen ! Want de heksenwet
schreef voor dat, alvorens het huis te betreden
om daar onheil te stichten, zij alle bezem
vezels en alle zoutkorrels moesten tellen. Wat
zelfs voor heksen niet zoo eenvoudig is. En
diezelfde wet gaf aan den duivel het recht
om, als de heksen zich vergist hadden, haar te
dwingen weer opnieuw te beginnen. Daar de
Juni-nachten kort zijn, werden zij dan door het
ochtend-gloren verrast bij het ijverig tellen,
en moesten ijlings per eigen bezem er van door.
Dat de heksen zulke bezem- en zout-woningen
maar liever ongemoeid lieten, spreekt wel
vanzelf.
Bij de oude Romeinen werden op dit feest
der zonne-wende alle familietwisten uit den
weg geruimd. Het was het feest der algemeene
verbroedering in den boezem van het gezin.
Of die verbroedering van langen duur was ver
meldt de geschiedenis niet. De telkens
wederkeerende vernieuwing er van geeft grond tot
sombere vermoedens.
Ook de Romeinen van heden gebruiken
het feest van San Giovanni als een soort
van familie-twisten-schoonmaak. Tot dat doel
worden van de gekookte slakken,met grooten
ijver het eerst de voelhorens afgebeten, want
deze symboliseeren de tweedracht. Het middel
schijnt afdoende te zijn, maar tevens
dorstwekkend. En de tot het lesschen van dien
dorst gebruikte wijn van de castelli romani"
heeft de snoode eigenschap der zoo juist ver
moorde tweedracht weer nieuw leven in te
blazen. Ook heden nog ligt de duivel op de
loer, gelijk men ziet.
Zoo is dit feest van San Giovanni een won
derlijk mengsel van heidensche en kerkelijke
gebruiken, doorspekt met lawaai. En het zal
San Giovanni vermoedelijk zelf vrij duister
zijn, wat hij er eigenlijk mee te maken heeft.
Edoch, het leven is nu eenmaal vol raadselen.
En het grootste raadsel is wel hoe de
niettoeterende Romeinen er in slagen door dat
helsche kabaal, dat bijna den gansenen nacht
duurt, heen te slapen. Met of zonder heksen,
zij zijn onze volle en (.'enigszins afgunstige
bewondering ten zeerste waard.
Nap els A. H o i. n u R T