7 Oct. '22. - No. 2363 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economisch en Uitkijk In afwachting (I). Natuurlijk ben ik met beschouwingen over sociale en economische zinsneden in de Troonrede veel te laat; voor het nummer van 23 September was wat mij betreft de tijd te krap gemeten, doch in dat nimmer hebben onze lezers reeds kunnen kennis nemen van wat prof. Kernkamp over de troonrede en de .Millioenen-nota te zeggen had. Al is het dan laat, ik wil toch te dezer plaatse nog wel een en ander in het midden brengen over enkele, door de Regeering in de Troonrede aangekondigde voornemens, waarvan de be langrijkheid immers niet gebonden is aan de actualiteit der mededeeling. Er zal, integen deel, naar ik denk nog wel vaak gelegenheid zijn om daarover te handelen. Wat voor 't oogenblik het gewichtigst is, schijnt mij toe het feit te zijn dat de twee door mij bedoelde aangelegenheden: publiekrechtelijke regeling van de -arbeidsovereenkomst en vereenvoudiging van de verzekeringswetgeving als bepaalde program-punten door deze nieuw-oude of oudnieuwe Regeering worden genoemd. Doch voordat ik over deze twee onderwer pen en hun formuleering inditstaatsstukkom te spreken, zou ik in het algemeen wel in aansluiting aan wat prof. Kernkamp in het No. van 23 September schreef mijn teleurstelling willen uitspreken n over vorm en inhoud van de openingsrede" n over het onbevredigend perspectief"dat de Millioenennota ons opent. Wat mij allermeest bij dit alles treft, is wat ik met een huiselijk woord zou willen noemen het slappe", het volslagen gemis aan forschheid, aan bewustzijn en uiting van kracht, misschien moet men zeggen: van recht diep besef van wat de ernstige nood der tijden vordert aan flinke, doortastende, recht op hun doel afgaande maatregelen. Van verschil lende zijden is reeds opgemerkt, dat de zoo genaamde 17 pCt. rantsoeneerings-methode een wel bijster eenvoudige, maar dan toch zeker ook zeer onbeholpen en onbehouwen wijze van bezuiniging of versobering moet heeten. Een gepaste naam daarvoor zou zijn het Procrustes-systeern". Het bedenkelijke en onlogische van zulk een stelselloos stelsel springt het duidelijkst in het oog, wanneer men ook hierbij een vergelijking maakt tusschen het huishouden van den Staat en dat van een persoon. Denk u een man, die tot het inzicht komt, dat hij op te weelderigen voet leeft, te veel uitgeeft in verhouding tot zijn inkomsten, en dus op die uitgaven moet besnocien, het mes erin moet zetten. Zal zoo'n man naar den eisen van gezond verstand bij de overweging van daartoe te treffen maatregelen te werk gaan, dan zal hij, indien hij dat niet reeds vroeger gedaan had, zijn jaarlijksche huis houdelijke uitgaven gaan rangschikken naar de soorten van behoeften, tot de vervulling waarvan die uitgaven strekken. Zooveel kost mij mijn huisvesting, zal hij becijferen, en zooveel betaal ik aan schoolgeld voor mijn kinderen; de post kleeding" voor mij en de mijnen komt op / te staan; laat mij voorts zien hoeveel de fiscus jaarlijks van mij vordert en hoeveel minder hij van mij vorderen zou, indien ik sommige uitgaven verminderde. Hoeveel kost mij de post dienstbode(n)"? Welke weelde-uitgaven veroorloven wij ons? En zoo met rubriceeren" voort gaande, zal hij een inzicht in het niet- en desnoods- en volstrekt-misbare krijgen en naar dat inzicht het snoeimes hanteeren, forscher al naar gelang de nood eischt. Maar stel u nu voor, dal die man niet aldus handelt, doch het 17 percents-?stelsel" aanvaardt en toepast ! Is, wil ik vragen, in -dit opzicht wijsheid voor den Staat wat 'dwaasheid is voor den burger? Mij dunkt, ook voor den Staat is dwaasheid hier niet een te groot of te hard woord. Hoe is men daartoe gekomen? Niets nieuws zeg ik, maar ik wil het van mijn kant en te dezer plaatse toch nog eens zeggen: omdat allen, die het snoeimes han teeren moesten, daartegen opzagen en elkaar ontzien wilden en toen afspraken, dat ze allen in vredesnaam dan maar evenveel zouden doen. Allen 17 pCt", dat was de fraaie leus, waarvan de toepassing immers alle animo siteit tusschen de collega's afsneed. Wie kon bij zulk een stelsel" klagen? Wat hem door de anderen werd opgelegd, aanvaardden immers die anderen ook voor zich ! Gelijke monniken, gelijke kappen. Het was billijk".. Maar men verloor ten eenenmale de oude les uit het oog: dat de ongelijkheid bestaat in de gelijke behandeling van ongelijke grootheden. Hoe dit te verklaren? Ik meen: uit tweeërlei. Vooreerst uit het feit, dat men behoudens een enkele uitzondering dezelfde mannen aan het bewind heeft gelaten. Het is niet onbegrijpelijk, dat die vastgegroeid zaten in en aan de verschillende begrootingsposten, aan den heelen opzet van de Staats huishouding, die zij reeds eenige jaren hadden bestierd en waarvan zij in die jaren de lijnen hadden getrokken. Nieuwe menschen zouden meer onbevangen daartegenover hebben ge staan. Natuurlijk was ook denkbaar geweest, dat de nu hun taak voortzettende ministers in het klaar besef van hun onafwijsbare roeping de kracht hadden geput om zich te ontworstelen aan de tradities en vrijgemaakt van de banden, om als nieuwe mannen zich te geven aan de taak der sterk ingrijpende en rationeele versobering van het openbaar budget.. . . Doch dit is niet aldus geweest. In de tweede plaats is het verschijnsel te verklaren uit en bewijst het de afwezig heid van stevige leiding bij den premier", ook, dunkt mij, bij den Minister van Finan ciën, die dit 17 pCt.stelsel voor hun verant woording nemen en daarin de oplossing van de moeilijke vraag meenen te hebben gevonden. Teleurstellend is dit feit slechts voor hen, die iets beters hadden verwacht, maar bedroe vend en zorgwekkend is het voor ons allen, ook voor hen, die hierin slechts hun verwach tingen bevestigd zien. Want in zoo uiterst bezwaarlijke tijden als deze is meer dan ooit wat wij behoeven een krachtige figuur aan het hoofd der Regeering. Het bewustzijn, dat zulk een man stond op zulk een plaats, zou rust en vertrouwen hebben gegeven aan de zeer velen, die zich blijven afvragen waarheen wij drijven en die in de onzekerheid daaromtrent hun onrust en hun wantrouwen in de toekomst niet van zich af kunnen zetten. Ook in eco nomische zaken speelt de psychologische invloed een rol van groote beteekenis. Indien maar velen onzer uit de Openingsrede en de Millioenennota de overtuiging hadden kunnen putten (hoe gaarne hadden zij dit gedaan en hoezeer zagen zij daarnaar uit !), dat ten aan zien der centrale leiding van ons staatsbestel de teugels nu waren in handen van een man, die zijn ambtgenooten doordrongen had van de noodzakelijkheid post voor post der begroo ting zoo te wikken en te wegen, dat het geheel had getuigd van den ernstigen wil tot rationeele en ver-doorgevoerde versobering, ja, dan zou men in de zaken-wereld een zucht van verlichting hebben geslaakt en dan zou men daar allicht ontvankelijker geweest zijn voor zooiets als het blijmoedig vertrouwen, dat betere dagen over ons zullen gaan lichten. In dat vertrouwen zou men wat meer durf be toond hebben en eerder weer iets onderno men. Nu blijft elk de bedrukte gezichten van zijn vakgenooten zien en houdt zelf ook den bedrukten trek op zijn gelaat en wacht af en bestendigt de malaise.... In afwachting.... van wat nog? Dat er toch nog meer kracht van deze Regeering zal uitgaan, dan uit die staatsstukken spreekt? Het is niet aannemelijk en nauwelijks denk baar ! Of dat het Parlement, doende wat der Regeering is, op dieper insnijdende en meer rationeele versobering zal aandringen dan van de Volksvertegenwoordiging wordt ver langd? Maar wij hebben immers reeds sedert tal van jaren gezien, dat met name de Tweede Kamer, aan haar historische roeping vol maakt ontrouw, niet vór alles toezicht houdt op de beden" en bij het toestaan van gelden voor den openbaren dienst met zorg tegen uitzetting van uitgaven waakt, doch integen deel niet slechts dure wetten voteeft, maar bovendien tot verzwaring van lasten het hare bijdraagt ! Kan dan uit de?en hoek de stu wende kracht worden verwacht, die wij bij de centrale leiding missen? Afwachten isde bood schap ook voor wie niet veel hoop heeft. Zoo staan voor mij en voor zeer velen met mij de zaken aan het begin van dit nieuwe tijdperk. Met mij maken zij zich bij die be schouwing en beoordeeling los van alles wat zweemt naar politiek", naar voorkeur voor rechts" of voor links" of voor welke scha keering ook ter rechter of ter linkerzijde. Zij zijn eenvoudig lieden, die groot belang stellen in onze volkswelvaart en in onze staatshuis houding en die daarom alles, wat daarop betrekking heeft, met aandacht volgen. Nuch ter en zonder partij-bril" de zaken beziende, zeggen zij dat slechts krachtige leiding in staat is, ons van de noodlottige helling, waarlangs wij afglijden naar donkere diepten, terug te voeren naar de hoogten van het licht en het leven. Deze allen blijven met weinig hoop in afwachting. Over de twee door mij afzonderlijk genoem de onderwerpen een volgend maal. S AI i s s A E R T liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimimiiiiiMM iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiii u" 111 I.IIIIIIIIIIIIIIIIIIIH H TWDiïSCHE BAIK Amsterdam, Rotterdam,'s-Bravenhage, Dordrecht, Utrecht, Zaandam. Bestort kapitaal f 35.500.000.?Reserven: circa f 12 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN&Co., 55-56 Threadneedlestreet London E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding. In- en Verkoop Wissels op Binnen- en Buitenl.., Vreemde Munt, Coupons. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Rembourscredieten. In- en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposits. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieten aan Handelaren en Industrieelen bij hare afdeeling CRE, DIETVEREENIGING, tenzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar l!/2% Tien dagen opzegging P/4 Een maand vast , . l op nader overeen te komen Een maand opzegging J voorwaarden. Drie maanden opzegging. . . 3J % l Vanaf den dag der opZes maanden . . . 4 } zegging wordt i % Een jaar . . . 4J j minder rente vergoed Voor andere termijnen, zoomede voor grootere bedragen volgens overeenkomst. llUIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllkt llllllllllllllllllHIIIIIHltlllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllll lüHÏÏANG-snBETAALKAS NJiuii floilsflstraat 20-22, imtlinlain i Renteverg. voor gelden a deposito l met l dag opzegging l pCt. Bedr. tot ? 20.000 terst. bctaalb. l met 10 dagen opzegging l1/-! pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING, geopend: opWerkd.v.8Y4V.m.tot4'/2uurn.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens v. 8:!/4 tot 12 uur. Loketten van ?2.50 per maand (? 10.?per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Tegen een premie van f ISO.?kan elke particuliere auto ter waarde van f 4000.?worden verzekerd tegen alle schade met inbegrip van wettelijke aansprakelijkheid jegens derden (met 10 pCt. korting voor leden van den A.N.W.B.) bij de EXCESS" Heerengracht 124/128 Amsterdam. Telefoon N. 329. Maatschappij voor Hypothecair Credlet In Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen 19.312.000. Pandbrieven . 18.644.000. Reserve»1.075.000. Hoofdkantoor: te 'S-O R A V E N H A O E, NAIIAULAAH 13. Bijkantoor : te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: 41% «n 5% PtlDBIIEVEI TEBER BEURSKOERS In itukken vin f 1.000-, f 500.- au f 100-, MET VERPLICHTE lAAILIIKSCHE UITLOTIK, nnvinienili 1923. Dl Dlnctli:Mr. D, VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUBBEN CATE. HYPOTHEEKBANK voopXEDERlaïND, Keizersgracht. 482. A'd&m. t 5% i PANDBREOSCN tegen 97 pCt. Rottord. HjpoHiBBkbanli 1001 Kadsrlaoil Opgtricht In 1864 V oltsskend MaatsdisppslijK Kapitaal f5.flOO.OOG Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor Inl. wende men zich td het kantoor der Bank, Ged. Blerfai ven 25 te R'damof tot hare Agentu in de hoofdplaatsen des Rljki. De Dir. Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK l De Kollandscbe Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 Bijkantoor: Amst, Keizersgr. 604 Rotterdam, Wijnhaven 129a, 's-Gravenhage, Ged. Burgw.38, Maastricht, Stationsstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 5OO en verkoopt 4i% schuld brieven in stukken van / 1000, / 500 / 100 en / 50. ROTTERDAM AMSTERDAM! 'B-GRAYENHAQÏ KAPITAALen RESERVEN f 111,000,0001 Handelsored.1 eten Voorschotten in Rekening-Courant Deposito' Cheque-Rekeningen met ren te-vergoeding Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving) SAFE DEPOSIT Levensverzekering Maatschappij Jlrnbem Bijkantoren te Weltevreden en te Medan. Vraagt de nieuwe polisvoorwaarden. Hypotheekbank voor Amerika 'S-GRAVENHAGE 60 PauÉieveD 971 l JO l UIIUUIIUIUII U ff 2 /O Opeischbaar na 10 jaar a pari. Nederlandsche Bank voor Zuid-Afrika London AMSTERDAM 389 Keizersgracht - Telef. Noord 85 Pretoria CORRESPONDENTEN EN AGENTEN IN ALLE BANKPLAATSEN IN ZUID-, OOST- EN WEST-AFRIKA OVERMAKEN YAN GELD PER KABEL EN PER BRIEF EINANCIEERIN®TAN EXPORT EN ALLE ANDERE BANKZAKEN !r YPÖTHEEKBANK O D C t. Pandbrieven & 101 pOt. Directie i Mr.AUG.L.HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF l lEDEIUIDSCHE UIEL-IUTSHIffll Gestort Kapitaal f 80,000,000.?. Statutaire Reserve f 19,445,211.?. Buitengewone Reserre ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbaar Ws % l maand vast ol opzegging .... 2 % 3 maanden vast of opzegging. . . 3 % fi O ]^ / O / 12 " ),' ',', ',', i .' .' 4i/,2% Voor andere termijnen en groote bedragen nader overeen te komen. INCASSO-BANK Amsterdam Rotterdam Almelo Arnhem Delft Dordrecht Enschedé's-Gravenhage Groningen 's-Hertogenbosch Hilversum?Leeuwarden?'Maastricht Nijkerk Tilburg Utrecht Wormerveer Wijk bij Duurstede Zaandam. Volgostort Kapitaal f 2S.OOO.OOO. f 5.361.700. il Vreemd Bankpapier II Cheques Buitenl. Wissels Effectenorders Coupons Prolongaties Anno 188S Hypotheekbank 5: % Pandbrieven a 100 % Hypotheken. Directie: Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN HEERENQRACHT 581, AMSTERDAM. Opgericht 188S. Geeft uit 6 puts. PMDBRIETM a 101 pCt. stukken van f 1000.- en f eii sluit Leeningen onder Ie Hypothecair verband op zeer billijke conditiën. DE DIRECTIE. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97. TRUSTEE'S EN ACCOUNTANTSCONTROLE Hypotheekbrieven tegen 99 % Opelschbaap a pari na IO jaren. Directie: K. E. ABBINQ. D. VAN OORDT. Utrechtse!»Hypotheekbank UTRECHT Pandbrlovon ruim f 34.OOO.OOO.?. De Bank stelt beschikbaar: 5'/2 pCt. Pandbrieven a 100 pCt. In stukkan van flOOO.-, fSOO.- an f WO.-, met verplichte uitloting a pari in 25 jaren De Directie: ?r. A. J. B. VAN LIER. Mr. 9. R. HOORWEG. Standaard Hrpotheikbankte Rotterdam Directie: Mr.H. H.C. CASFENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantoor 5% Pandbr. tegen 95% en voor zoolang de beperkte voorraad strekt 6% Pand brieven uit tegen 101%. 5 o/ / 51/ O/ /2 /O INSULAIRE HYPOTHEEKBANK te ZIERIKZEE 97 % 100 Vermeerdering Ie half j. 1922 ruim 750 duizend gulden. Totaal in omloop: ruim 11 millioen gulden. (aderlandscliB DB AMSTERDAMMBK WMkblad kost slechts f 10.?per Jaar