De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1922 28 oktober pagina 10

28 oktober 1922 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOÜR NEDERLAND 28 Oct. '22. - No. 2366 DE NECROLOGIE Mensen, gedenk te sterven...." Zijne Excellentie H. O. P. S. A. baron van Vuuren van Walcheren, buitengewoon minister en gevolmachtigd gezant, had zijn genade geschonken aan het liberale dagblad Volks leven, verschijnend in drie edities, elk van vijf-en-negentig duizend exemplaren per dag. Zijne Excellentie was een der deftigste en meest-besproken figuren uit de diplomatie. Het liberale dagblad Volksleven" was het meest gelezen en gezaghebbend orgaan uit de vaderlandsche pers. Men begrijpt dus welk een machtig ver bond was tot stand gekomen, door het feit dat baron van Vuuren van Walcheren de zon zijner genade over dat liberale orgaan was gaan doen schijnen.... Vele veel-besproken figuren zouden ver standig doen in nauwer relatie te treden tot gezaghebbende organen met vele duizenden lezers. Het is verstandig den daad van genade uit deze gezichtshoek te blijven beschou wen De redactie van het liberale dagblad Volks leven" trok zich overigens weinig van deze gebeurtenis aan. Dagelijks worden er zoovele menschen be roofd, redevoeringen gehouden en tractaten geschonden, dat het moeilijk te verwachten, laat staan te eischen zou zijn van eene redactie van zulk een veelgelezen blad, dat zij er lang bij zou blijven stilstaan dat een gezant haar welgezind is. Weliswaar kreeg de hoofdredacteur eenige belangrijke informaties over onbelangrijke zaken, weliswaar schreef de redactie binnen land bij de eerstvolgende gelegenheid dat Zijne Excellentie eens alleszins actief ver tegenwoordiger" was, maar daarbij bleef het toch. Echter niet bij Zijne Excellentie. Deze wenschte zichzelf geluk met zijn diplo matiek succes, en sprak achter gesloten deuren, in de silence du cabinet, over die vervloekte rekels van de pers, die zoo brutaal zijn als de beul en die men daarom te vriend moet houden. Hij had juist gezien. Diplomaten zien dikwijls juist, d. w. z. ze voorzien dingen die ze reeds lang in het ge heim met anderen afgesproken hebben. Bij de eerstvolgende verkiezingen werd de heer van Vuuren van Walcheren minister van buitenlandsche zaken, en het liberale dag blad Volksleven schreef dien dag dat het de beste verwachtingen koesterde omtrent dezen bewindsman, die reeds getoond had minder geheimzinnig en achterbaks aangelegd te zijn dan zijn voorgangers het geweest waren in zaken van staat. Deze verwachting werd in vijf-en-negentig duizend exemp aren dien dag in den lande verspreid, en sindsdien ten onrechte door even zoovele gezinnen in den lande ge deeld. Daarvoor is de relatie met een veel gelezen blad toch maar goed. Vraagt Uw Leverancier: JUIST UW SM AAK: JAC. URLUS HAVANA 12 SI! SIGAAR FABRIKAAT FLEVO"- UTRECHT En ten tweeden male wenschte Zijne Excel lentie zich geluk en hij ging voort binnens kamers te schelden op die gevaarlijke pers rekels die men zich vooral te vriend moet houden. Toen de heer van Vuuren minister was ge worden, straalde de zon zijner genade nog warmer over het dagblad Volksleven. En toen geschiedde er iets ongehoords in de geschiedenis der diplomatie en van het parlementaire stelsel en dat der ministrieele verantwoordelijkheid Op zekeren dag hield de g uvernementsauto stil voor de vervelooze deuren van het redactie-bureau, en, vór de portier nog uit zijn hokje had kunnen komen, werd hij reeds door Zijne Excellentie vriendelijk op den schouder geklopt en op jovialen toon aan gesproken. Gezien van de hoogten der grooten is een krant een gevaarlijk ding en is het zaak op goeden voet te blijven met iedereen die er maar mee te maken heeft.... zoo goed met hen die de ingangen bewaken als die welke den toegang der kolommen tot hunne competentie mogen rekenen. Het bezoek van Zijne Excellentie geschiedde geheel onverwachts. Want het was bedoeld om een geheel in-formeelen indruk te maken, en aldus de verwachtingen van het blad en van de vijf-en-negentig-duizend gezinnen te bevestigen. De hoofdredacteur was afwezig en eveneens de directeur. De chef-redacteur der afdeeling buitenland had zich afgesloten met een wereldatlas en het tractaat van Versailles en mocht niet ge stoord worden. Toen werd Zijne Excellentie, die tot eiken prijs de redactie wilde spreken, toegelaten tot de afdeeling stadsnieuws. Daar was niemand anders aanwezig dan de jongste reporter die met de telefoondienst beiast was. Al zijne collega's waren uit, aan gezien er'tegelijk op vier plaatsen in de stad brand was uitgebroken. De jongste reporter had inkt aan zijn voor hoofd en een baard van zes dagen.... (hut was Zaterdag....). Maar Zijne Excellentie deed of hij daarvan niets zag en vroeg of hij zich eens eventjes voor mocht stellen. Nu, dat vond de reporter goed. Aangenaam," zeide hij, wat is er van uw verlangen.... ?" De minister maakte een afwerend gebaar. Er was niets van zijn verlangen. Hij kwam maar eens bezoek afleggen.... zoo maar.... om eens kennis te maken met de heeren. Gaat u zitten...." zei de reporter. De minister praatte lachend en ongedwon gen, hij vertelde aardige anecdoten die oud waren maar die de reporter wel niet zou ken nen, en onderwijl vroeg hij zich verbaasd at' of deze ongeschoren, en onwelvoegelijke jongeman nu een van die menschen zou zijn die, met n streek van hun machtigen pen iemand op een dag, bij vijf-en-negentig ge zinnen van kiezers kunnen afschilderen als een knap man of een minder knap- of dom man. De jonge reporter kweet zich zoo goed moge lijk van zijn taak als gastheer. Hij gaf er zijn leedwezen over te kennen dat geen der andere heeren aanwezig was, en presenteerde Zijne Excellentie een cigarette,die deze, een lichte walging overwinnend bij het zien van tien zwarte nagels, aannam en rookte. Ten slofte gevoelde de reporter dat er iets gedaan moest worden. Men ontvangt een minister niet zonder hem althans een kleine eer bewezen te hebben. Bij andere bezoeken liet men wel eens, voor de aardigheid, de naam van den gast in lood gieten en heusch afdrukken. Maar een minister ziet zijn naam zóvaak gedrukt, dat zooiets voor hem nauwelijks boeiend, laat staan aangenaam-verrassend zou zijn. Toen schoot hem iets te binnen. ....?Indien het Uwe Excellentie interes seert," zeide hij, dan zal ik Haar eens Hare Necrologie toonen.... " plaats terug De afstand naar het kippen hok leek haar wel eindeloos, en schuw kromde zij zich onder den blik der rijen vensteroogen. Maar berouw had zij niet van haar kleine, moeizaam opgezette komedie; dat dacht zij telkens weer met haar zachten oudevrouwtje's lach waarin blije tevredenheid leefde; neen, berouw had ze zeker niet ! Want, had ze niet juist daardoor de zekerheid gekregen dat Tine nog wel heel veel van haar hield Weken gingen voorbij; 't oude mevrouwtje had 't moeilijk; de tijden bleven abnormaal duur, de inkomsten abnormaal laag. Toch kwam niets van haar zorgelijk bestaan naar buiten. Als soms angst haar bekroop voor nóg meer gebrek, nóg schameler bestaan, dan was 't alleen de vrees voor 't feit dat Tine dan.... weten zou, en verdriet hebben. zou ik zooveel van die dure eieren..?" Want die gedachte alleen, hield haar overeind : Tine was gelukkig, Tine kende geen zorgen, Tine mocht om haar geen kommer leereti kennen.... En in haar schemerig leven lichtte 't weten dat zij nog alles allén kon dragen, als een bleeke zon over de kilheid van haar dagen.... Toen kwam de debacle in Tine's huisgezin; er was te hoog geleefd, teveel gesteund op wankele verdiensten; een tijdlang werden schulden gemaakt om andere schulden te delgen.... toen liep 't spaak. Moeder moet helpen", zei Tine vastberaden. Haar man schudde 't hoofd, bedenkelijk. Kan ze dat wel?" vroeg hij toen. Tine blies tartend tusschen haar tanden. Natuurlijk kan ze!" zei ze uitdagend. ,,lk zag al maanden geleden aankomen dat we moeilijkheden zonden krijgen ! Toen polste ik haar heel handig. . . .ze zit er best bij, hoor!" De man zweeg, dacht na. Je moet er dan maar gauw werk van maken" /ei hij verlicht. Samen zaten zij bij de oude vrouw. Tine had 't woord gedaan; luchtig, een beetje lacherig zelfs,doende alsof ze het een ongehoord grappig geval vond dat zij, verbeeld je, zij, geld noodig hadden ! Maar 't was heusch waar. een malle samenloop van omstandigheden.... Moeder wilde 't wel geven, was 't niet? Moeder kreeg 't immers zoo gauw mogelijk weer terug.. ,,. . . .daar behoefde Moeder immers niet bant; voor te zijn", En Tine voelde beklemmend even 't bedrog van haar woorden, want. . . . zouden ze 't wel ooit terug kunnen geven?. . . . Stilte was na haar zeggen, rondom hen. De oude vrouw kneep de in angst verkilde knokelhandjes in haar schoot samen; in haar hoofd ruischte het al maar vreemd: ze verwachtten geld van haar, geld,dat ze niet had.... o, al zoo lang niet meer.... Wilt u ons helpen moeder?" vroeg Tine's man nu, deemoedig. Ze keek hem verdwaasd aan.... of ze helpen wou ! u, dat vroeg hij nog ! En weer deed haar de wil om te helpen haar onmacht vergeten. Hoeveel is 't?" vroeg ze. De man schepte moed; die vraag zou zij niet doen als zij niet helpen kón. Drie duizend" zei Tine vastberaden. Drie duizend ?" herhaalde de oude vrouw verbijsterd, drie duizend?" Nu ja Moeder, 't lijkt natuurlijk enorm", GOEDKOOP WONEH gam. HEEMSTEDE, bulten di annaxatleplannan Bouwt op Leeuw en Hoort" d/d Haarlem merhout gemeente Heemstede Lage belasting, billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder wijs ; Centrum van 't land, onder den rook van Amsterdam. Vraagt gelll. brochure, die gratis wordt toegezonden. Biuwtarralnan'?LEEUW & HOOFT", Haïti Blauwt Brug. Tilefaaa 28039 Uit het Kladschrift van Jantje llliinilllillllllllllllillliliiiiiilinlilillr: MM ....?Mijn wat....?" vroeg de heer van Vuuren verschrikt. ....?Hare Necrologie.... Haar duodsbericht...." herhaalde de reporter, eu ging toen, wat aarzelig voort. . . . ... .?U moet dat niet vreemd vinden.... U moet bedenken dat dat heel gewoon is bij ons.... Wij hebben een heel archief vol doodsberichten.... Die worden geregeld bij gewerkt. ..." ... .?O.... juist, antwoordde Zijne Excel lentie...., natuurlijk, natuurlijk.... Men kan nooit weten nietwaar....? Haha...." Uit een kast haalde de reporter een dik dossier te voorschijn, en sloeg dat op bij de letter V. ....?Kijk, zeide hij, een papier toonend, het is pas gisteren bijgewerkt...." Zijne Excellentie nam, licht bevend, het papier over en las het stuk, een volledig dag blad-artikel. Hij las waar en wanneer hij geboren was, wat zijn opleiding geweest was en hoe de titel van zijn proefschrift geluid had.... Hij volgde zijn carrière stap voor slap, tut op den huldigen dag, en daaronder volgde, boven een groot wit gelaten, onbeschreven gedeelte, waar waarschijnlijk iets over zijne laatste oogenblikken geschreven zon moeten worden : Over zijn beleid als minister was men het niet eens. Sommigen misten in hem van het begin af den krachtigen bewindsman, anderen weer Meer stond er niet. . . . .?Heel interessant", zeide Zijne Excel lentie, ik dank u zeer....", en hij gat'het papier terug. Hij was een beetje duizelig. Plotseling had hij bedacht hoe, eenmaal, vijf-en-negentig-duizend menschen lezen /.ou den wat hij daareven gelezen had.... op dat papier dat die jongeman met zijn zwarte nagels voor hem gehouden had.... En dat hij, H. O. P. S. A. baron van Vuuren van Walcheren, dan koud, stijf en dood op zijn bed zou liggen Toen nam hij beminnelijk afscheid en liet zijn kaartje achter voor den hoofdredacteur. Buiten gekomen gooide hij zijn cigarette weg en terug op zijn bureau waschte hij zijn handen. . . .. l-'oei.... ",zeide hij dien avond, achter de gesloten deur van zijn werkkamer, zoo'u krant.... Men voelt er zich als in een graf kelder. . . . brrrr. ... bij den doodgraver. . . . Foei. , . . " Hel is geen kleinigheid zulke relaties te vriend te moeten houden". M i: L i s S r o K i:. Gedipl, Personeel RIJM-KRONYGK De steeds wassende vloed van Tinmeel-Jnbilca. Weer is 't tooneelseizoen, en wij aanschouwen weer in bonten rij, comedies en drama's en kluchten-, weer hooren wij het noodgekrijt van troepen die den heelen tijd om mér subsidie zuchten.... Belastingdruk en schouwburg! zijn ongeëvenredigd duur.... de kunst zit in de beren.... Maar wat, ondanks de narigheid, nog lederen acteur verblijdt, dat is het jubileeren. ... j, H. DE BOIS - PRENTKUNST Magazijn: HAARLEM, Kruisweg 68. Depot: DEN HAAG, Bazarstraat 20. Nooit bracht het Vaderlandsch tooneel voor 't ademloos publiek zooveel zófeestelijk gebeuren.... Men jubileert en viert elkaar voor tien a vijf en zestig jaar of langer.... uit den treure.... Soms vraagt een schuchtere critiek uit naam van het verbaasd publiek: ,,/uu men dat maar niet stoppen?" Maar dadelijk komt een comit weer voor een volgend jubilee iiin krans. ... en. . . . enveloppe. . . . M i; i. i s lllllllltllllllllll.lll HUI IMIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIUIIIIIIII IIIIIUIIII HUI 1111 111 IIIMIIIIIIIIIHIIII Illll l zei Tine luchtig, maar. . . . je krijgt 't immers terug". Ik . . . . ik. . . . zie geen kans.... zoo ineens" stamelde 'l oudje, ik heb.... nooit veel geld in huis". Maar ergens anders dan toch wel!.... Waar. . . . Wie bewaart toch eigenlijk uwgeld?" drong Tine. Angstig bleet' 't oudje zwijgen. Als u nu een paar effecten beleent, op prolongatie . . . . " stelde Tine's man voor. De oude vrouw keek schuw voor zich heen, ze voelde zich reddeloos in 't nauw gebracht . . o, dat 't nu toch nog komen moest.... dat Tine zou weten. . . . Kom moeder, als je Heiik's raad wilt doen,dan zou je ons in eens uit den brand helpen", zei Tine, en voegde er fleeinend bij: ,,of wil je je kinderen niet bijstaan in deu nood, zeg wijfje?". . . . De oude vrouw bewoog rusteloos in haar stoel.... een verstikkende angst kroop op naar haar keel .... ze had niets meer te beleenen.... ze teerde immers allang.... j l zoo lang iu. . . . Ik ... .ik zal er over deuken.... ik geloof niet dat 't" ,,(), moeder ! moei je er over denken, als je je kinderen voor ondergang kunt bewaren ?" viel driftig nu opeens Tine uit. U gelooft misschien niet dat onze zorgen zóernstig zijn" zei Henk, nu nuk ongerust. Zwijgend, met afgewende angstoogeii hoorde de moeder toe O moeder, moeder dan toch" telde Tiuu's stem weer. hoe kan je nu zoo hangen aan je geld ! We staan aan onzen ondergang, eu jij die 't zoo goed hebt.... die er zoo warm in zit, je laat ons bedelen. . . . gewoon bedelen !" Ze stond nu dicht bij de oude vrouw en schudde haar bij een schouder heftig heen en weer. Verbijsterd dook de moeder ineen, haar hoofd zunk sullig op de smalle platte borst, en haar oogen loken langzaam, als /.waar van slaap. De man zag 't. Pas op" zei hij onge rust, ze wordt niet goed".... Tine bukte zich, keek 't oudje in 't gelaat, toen zei ze korzelig: Wat heeft ze er nu ook y.oo lang over te zeuren ! op zoo'u manier maakt ze zichzelf van streek".... En weer schuddend aan haar schouder, toch, met haar eigen gebogen hoofd even liefkoozend de oude vrouw: K""i nu moeder.... trek liet je nu niet zoo aan. . . . de sop is immers de kuol niet waard.... /eg nu maar ineens dat wij.... laat eens kijken.... morgen, neen overmorgen, op 't geld kunnen rekenen". De oude vrouw bleef hulpeloos zwijgen. . . . ze wist nu dat 't gekomen was, plotseling, verpletterend, de catastrophe vau haar leven... 't Sloeg haar neer, en ze deed geen moeite meer zich op te heffen; voddig klein, en schamel, bleef ze gedoken in haar stoel, de trillende knokelhand jes stijf ineengeklemd, 't oude hoofd voorover geknakt op den futloozeu hals. Toen, omdat zij voelde dat die twee stille, spiedende menschen in afwachting haar bestaarden, murmelde zei: ,,lk kan niet.... ik....kan niet. . . .ik. . . . heb 't niet". Een oogenblik bleven Tine en haar man verslagen; toen lachte Tine zenuwachtig luid op, schaterend, al maar schaterend vau nijdige, ongeloovige verbazing; en dat ruw gelach striemde de oude vrouw met z physieke pijn dat zij nog voddiger in elkaar schrompelde, uog hulpeloozer wegdook. Ha, haha" galmde Tine, maak dat nu een ander wijs, Moeder ! och, och, hoe kom je nu toch zulke nonsens te zeggen". Toen hief de moeder 't gezicht naar beiden op, en er lag een schuwe radeloosheid in de oude oogeu als in die van eeu weerloos, mishandeld beest. Hang toch niet zoo aan je geld, moeder" zei Tine minachtend, kom, geel' 't ons!.. VOOT wie kan je 't nu nader besteden dan voor ons. ... en je weet nu dat we in zorg zitten".. Ik kan niet.... ik heb 't niet.... och geloot' jelui me toch". Haar stem was smeekend nu, en vol schaamte, maar 't brak Tine's laatste geduld. Kan je niet?... .heb je niet?" vroeg ze met kille verbazing, en waarvan leef je dan zoo ruim ! alles vol-op ! alles ruimschoots! dure eieren.... alles dubbel en dwars.... dacht je dan nooit om ons? dat wij misschien toch ook wel eens wat noodig zouden kunnen hebben? Leefde je dan heelemaal voor jezelf? O, maar 't kan niet waar zijn.... 't zijn streken.... jij arm!" ze hield op, zenuw achtig.... Toen, met een rukkende hoofd beweging vau honende ostentatie, Kom Henk, we gaan.... we zullen moeder niet langer lastig vallen". Ze ging,.... Henk volgde deemoedig.... lamgeslagen. . . . Waar moest in 's hemels naam nu 't geld vandaan komen? Met een smak viel de huisdeur achter hen dicht. Toen kreunde de oude vrouw even bedekte haar oogeu niet de dorre, bevende hand .... En Tiue, voortluopend nu, dicht naast haar man, zei wrokkig: Bah!.... wat een in-gierige vrek is dat oude mensen geworden". M i N c A V' i: R s r i-: K B u s c u R i: i T /, Er lag een schuwe radeloosheid in de oude oogen. Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harms <& Co.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl