Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOÜR NEDERLAND
28 Oct. '22. - No. 2366
DE NECROLOGIE
Mensen, gedenk te sterven...."
Zijne Excellentie H. O. P. S. A. baron van
Vuuren van Walcheren, buitengewoon minister
en gevolmachtigd gezant, had zijn genade
geschonken aan het liberale dagblad Volks
leven, verschijnend in drie edities, elk van
vijf-en-negentig duizend exemplaren per dag.
Zijne Excellentie was een der deftigste en
meest-besproken figuren uit de diplomatie.
Het liberale dagblad Volksleven" was
het meest gelezen en gezaghebbend orgaan
uit de vaderlandsche pers.
Men begrijpt dus welk een machtig ver
bond was tot stand gekomen, door het feit
dat baron van Vuuren van Walcheren de zon
zijner genade over dat liberale orgaan was
gaan doen schijnen....
Vele veel-besproken figuren zouden ver
standig doen in nauwer relatie te treden
tot gezaghebbende organen met vele duizenden
lezers.
Het is verstandig den daad van genade
uit deze gezichtshoek te blijven beschou
wen
De redactie van het liberale dagblad Volks
leven" trok zich overigens weinig van deze
gebeurtenis aan.
Dagelijks worden er zoovele menschen be
roofd, redevoeringen gehouden en tractaten
geschonden, dat het moeilijk te verwachten,
laat staan te eischen zou zijn van eene redactie
van zulk een veelgelezen blad, dat zij er lang
bij zou blijven stilstaan dat een gezant haar
welgezind is.
Weliswaar kreeg de hoofdredacteur eenige
belangrijke informaties over onbelangrijke
zaken, weliswaar schreef de redactie binnen
land bij de eerstvolgende gelegenheid dat
Zijne Excellentie eens alleszins actief ver
tegenwoordiger" was, maar daarbij bleef
het toch.
Echter niet bij Zijne Excellentie.
Deze wenschte zichzelf geluk met zijn diplo
matiek succes, en sprak achter gesloten deuren,
in de silence du cabinet, over die vervloekte
rekels van de pers, die zoo brutaal zijn als de
beul en die men daarom te vriend moet
houden.
Hij had juist gezien.
Diplomaten zien dikwijls juist, d. w. z. ze
voorzien dingen die ze reeds lang in het ge
heim met anderen afgesproken hebben.
Bij de eerstvolgende verkiezingen werd de
heer van Vuuren van Walcheren minister van
buitenlandsche zaken, en het liberale dag
blad Volksleven schreef dien dag dat het de
beste verwachtingen koesterde omtrent dezen
bewindsman, die reeds getoond had minder
geheimzinnig en achterbaks aangelegd te
zijn dan zijn voorgangers het geweest waren
in zaken van staat.
Deze verwachting werd in vijf-en-negentig
duizend exemp aren dien dag in den lande
verspreid, en sindsdien ten onrechte
door even zoovele gezinnen in den lande ge
deeld.
Daarvoor is de relatie met een veel gelezen
blad toch maar goed.
Vraagt Uw Leverancier:
JUIST UW SM AAK:
JAC. URLUS
HAVANA 12 SI! SIGAAR
FABRIKAAT FLEVO"- UTRECHT
En ten tweeden male wenschte Zijne Excel
lentie zich geluk en hij ging voort binnens
kamers te schelden op die gevaarlijke pers
rekels die men zich vooral te vriend moet
houden.
Toen de heer van Vuuren minister was ge
worden, straalde de zon zijner genade nog
warmer over het dagblad Volksleven.
En toen geschiedde er iets ongehoords in
de geschiedenis der diplomatie en van het
parlementaire stelsel en dat der ministrieele
verantwoordelijkheid
Op zekeren dag hield de g
uvernementsauto stil voor de vervelooze deuren van het
redactie-bureau, en, vór de portier nog uit
zijn hokje had kunnen komen, werd hij reeds
door Zijne Excellentie vriendelijk op den
schouder geklopt en op jovialen toon aan
gesproken.
Gezien van de hoogten der grooten is
een krant een gevaarlijk ding en is het zaak
op goeden voet te blijven met iedereen die
er maar mee te maken heeft.... zoo goed met
hen die de ingangen bewaken als die welke den
toegang der kolommen tot hunne competentie
mogen rekenen.
Het bezoek van Zijne Excellentie geschiedde
geheel onverwachts. Want het was bedoeld
om een geheel in-formeelen indruk te maken,
en aldus de verwachtingen van het blad en
van de vijf-en-negentig-duizend gezinnen te
bevestigen.
De hoofdredacteur was afwezig en eveneens
de directeur.
De chef-redacteur der afdeeling buitenland
had zich afgesloten met een wereldatlas en
het tractaat van Versailles en mocht niet ge
stoord worden.
Toen werd Zijne Excellentie, die tot eiken
prijs de redactie wilde spreken, toegelaten
tot de afdeeling stadsnieuws.
Daar was niemand anders aanwezig dan
de jongste reporter die met de telefoondienst
beiast was. Al zijne collega's waren uit, aan
gezien er'tegelijk op vier plaatsen in de stad
brand was uitgebroken.
De jongste reporter had inkt aan zijn voor
hoofd en een baard van zes dagen.... (hut
was Zaterdag....).
Maar Zijne Excellentie deed of hij daarvan
niets zag en vroeg of hij zich eens eventjes
voor mocht stellen.
Nu, dat vond de reporter goed.
Aangenaam," zeide hij, wat is er van uw
verlangen.... ?"
De minister maakte een afwerend gebaar.
Er was niets van zijn verlangen. Hij kwam
maar eens bezoek afleggen.... zoo maar....
om eens kennis te maken met de heeren.
Gaat u zitten...." zei de reporter.
De minister praatte lachend en ongedwon
gen, hij vertelde aardige anecdoten die oud
waren maar die de reporter wel niet zou ken
nen, en onderwijl vroeg hij zich verbaasd at'
of deze ongeschoren, en onwelvoegelijke
jongeman nu een van die menschen zou zijn
die, met n streek van hun machtigen pen
iemand op een dag, bij vijf-en-negentig ge
zinnen van kiezers kunnen afschilderen als
een knap man of een minder knap- of dom
man.
De jonge reporter kweet zich zoo goed moge
lijk van zijn taak als gastheer. Hij gaf er zijn
leedwezen over te kennen dat geen der andere
heeren aanwezig was, en presenteerde Zijne
Excellentie een cigarette,die deze, een lichte
walging overwinnend bij het zien van tien
zwarte nagels, aannam en rookte.
Ten slofte gevoelde de reporter dat er iets
gedaan moest worden.
Men ontvangt een minister niet zonder hem
althans een kleine eer bewezen te hebben.
Bij andere bezoeken liet men wel eens, voor
de aardigheid, de naam van den gast in lood
gieten en heusch afdrukken.
Maar een minister ziet zijn naam zóvaak
gedrukt, dat zooiets voor hem nauwelijks
boeiend, laat staan aangenaam-verrassend
zou zijn.
Toen schoot hem iets te binnen.
....?Indien het Uwe Excellentie interes
seert," zeide hij, dan zal ik Haar eens Hare
Necrologie toonen.... "
plaats terug De afstand naar het kippen
hok leek haar wel eindeloos, en schuw kromde
zij zich onder den blik der rijen
vensteroogen. Maar berouw had zij niet van haar
kleine, moeizaam opgezette komedie; dat
dacht zij telkens weer met haar zachten
oudevrouwtje's lach waarin blije tevredenheid
leefde; neen, berouw had ze zeker niet !
Want, had ze niet juist daardoor de zekerheid
gekregen dat Tine nog wel heel veel van
haar hield
Weken gingen voorbij; 't oude mevrouwtje
had 't moeilijk; de tijden bleven abnormaal
duur, de inkomsten abnormaal laag. Toch
kwam niets van haar zorgelijk bestaan naar
buiten. Als soms angst haar bekroop voor
nóg meer gebrek, nóg schameler bestaan, dan
was 't alleen de vrees voor 't feit dat Tine
dan.... weten zou, en verdriet hebben.
zou ik zooveel van die dure eieren..?"
Want die gedachte alleen, hield haar overeind :
Tine was gelukkig, Tine kende geen zorgen,
Tine mocht om haar geen kommer leereti
kennen....
En in haar schemerig leven lichtte 't weten
dat zij nog alles allén kon dragen, als een
bleeke zon over de kilheid van haar dagen....
Toen kwam de debacle in Tine's huisgezin;
er was te hoog geleefd, teveel gesteund op
wankele verdiensten; een tijdlang werden
schulden gemaakt om andere schulden te
delgen.... toen liep 't spaak. Moeder
moet helpen", zei Tine vastberaden. Haar
man schudde 't hoofd, bedenkelijk. Kan
ze dat wel?" vroeg hij toen.
Tine blies tartend tusschen haar tanden.
Natuurlijk kan ze!" zei ze uitdagend. ,,lk
zag al maanden geleden aankomen dat we
moeilijkheden zonden krijgen ! Toen polste
ik haar heel handig. . . .ze zit er best bij, hoor!"
De man zweeg, dacht na.
Je moet er dan maar gauw werk van maken"
/ei hij verlicht.
Samen zaten zij bij de oude vrouw. Tine
had 't woord gedaan; luchtig, een beetje
lacherig zelfs,doende alsof ze het een ongehoord
grappig geval vond dat zij, verbeeld je, zij,
geld noodig hadden ! Maar 't was heusch waar.
een malle samenloop van omstandigheden....
Moeder wilde 't wel geven, was 't niet? Moeder
kreeg 't immers zoo gauw mogelijk weer terug..
,,. . . .daar behoefde Moeder immers niet bant;
voor te zijn", En Tine voelde beklemmend
even 't bedrog van haar woorden, want. . . .
zouden ze 't wel ooit terug kunnen geven?. . . .
Stilte was na haar zeggen, rondom hen.
De oude vrouw kneep de in angst verkilde
knokelhandjes in haar schoot samen; in
haar hoofd ruischte het al maar vreemd:
ze verwachtten geld van haar, geld,dat ze niet
had.... o, al zoo lang niet meer....
Wilt u ons helpen moeder?" vroeg Tine's
man nu, deemoedig. Ze keek hem verdwaasd
aan.... of ze helpen wou ! u, dat
vroeg hij nog !
En weer deed haar de wil om te helpen
haar onmacht vergeten.
Hoeveel is 't?" vroeg ze.
De man schepte moed; die vraag zou zij
niet doen als zij niet helpen kón.
Drie duizend" zei Tine vastberaden.
Drie duizend ?" herhaalde de oude vrouw
verbijsterd, drie duizend?"
Nu ja Moeder, 't lijkt natuurlijk enorm",
GOEDKOOP WONEH
gam. HEEMSTEDE, bulten di
annaxatleplannan
Bouwt op Leeuw en Hoort" d/d Haarlem
merhout gemeente Heemstede Lage belasting,
billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder
wijs ; Centrum van 't land, onder den rook
van Amsterdam. Vraagt gelll. brochure, die
gratis wordt toegezonden.
Biuwtarralnan'?LEEUW & HOOFT",
Haïti Blauwt Brug. Tilefaaa 28039
Uit het Kladschrift van Jantje
llliinilllillllllllllllillliliiiiiilinlilillr: MM
....?Mijn wat....?" vroeg de heer van
Vuuren verschrikt.
....?Hare Necrologie.... Haar
duodsbericht...." herhaalde de reporter, eu ging
toen, wat aarzelig voort. . . .
... .?U moet dat niet vreemd vinden....
U moet bedenken dat dat heel gewoon is bij
ons.... Wij hebben een heel archief vol
doodsberichten.... Die worden geregeld bij
gewerkt. ..."
... .?O.... juist, antwoordde Zijne Excel
lentie...., natuurlijk, natuurlijk.... Men
kan nooit weten nietwaar....? Haha...."
Uit een kast haalde de reporter een dik
dossier te voorschijn, en sloeg dat op bij de
letter V.
....?Kijk, zeide hij, een papier toonend,
het is pas gisteren bijgewerkt...."
Zijne Excellentie nam, licht bevend, het
papier over en las het stuk, een volledig dag
blad-artikel.
Hij las waar en wanneer hij geboren was,
wat zijn opleiding geweest was en hoe de titel
van zijn proefschrift geluid had....
Hij volgde zijn carrière stap voor slap, tut
op den huldigen dag, en daaronder volgde,
boven een groot wit gelaten, onbeschreven
gedeelte, waar waarschijnlijk iets over zijne
laatste oogenblikken geschreven zon moeten
worden :
Over zijn beleid als minister was
men het niet eens. Sommigen misten in hem
van het begin af den krachtigen bewindsman,
anderen weer
Meer stond er niet.
. . . .?Heel interessant", zeide Zijne Excel
lentie, ik dank u zeer....", en hij gat'het
papier terug.
Hij was een beetje duizelig.
Plotseling had hij bedacht hoe, eenmaal,
vijf-en-negentig-duizend menschen lezen /.ou
den wat hij daareven gelezen had.... op dat
papier dat die jongeman met zijn zwarte
nagels voor hem gehouden had....
En dat hij, H. O. P. S. A. baron van Vuuren
van Walcheren, dan koud, stijf en dood op
zijn bed zou liggen
Toen nam hij beminnelijk afscheid en liet
zijn kaartje achter voor den hoofdredacteur.
Buiten gekomen gooide hij zijn cigarette weg
en terug op zijn bureau waschte hij zijn handen.
. . .. l-'oei.... ",zeide hij dien avond, achter
de gesloten deur van zijn werkkamer, zoo'u
krant.... Men voelt er zich als in een graf
kelder. . . . brrrr. ... bij den doodgraver. . . .
Foei. , . . "
Hel is geen kleinigheid zulke relaties
te vriend te moeten houden".
M i: L i s S r o K i:.
Gedipl, Personeel
RIJM-KRONYGK
De steeds wassende vloed van
Tinmeel-Jnbilca.
Weer is 't tooneelseizoen, en wij
aanschouwen weer in bonten rij,
comedies en drama's en kluchten-,
weer hooren wij het noodgekrijt
van troepen die den heelen tijd
om mér subsidie zuchten....
Belastingdruk en schouwburg!
zijn ongeëvenredigd duur....
de kunst zit in de beren....
Maar wat, ondanks de narigheid,
nog lederen acteur verblijdt,
dat is het jubileeren. ...
j, H. DE BOIS - PRENTKUNST
Magazijn: HAARLEM, Kruisweg 68.
Depot: DEN HAAG, Bazarstraat 20.
Nooit bracht het Vaderlandsch tooneel
voor 't ademloos publiek zooveel
zófeestelijk gebeuren....
Men jubileert en viert elkaar
voor tien a vijf en zestig jaar
of langer.... uit den treure....
Soms vraagt een schuchtere critiek
uit naam van het verbaasd publiek:
,,/uu men dat maar niet stoppen?"
Maar dadelijk komt een comit
weer voor een volgend jubilee
iiin krans. ... en. . . . enveloppe. . . .
M i; i. i s
lllllllltllllllllll.lll HUI IMIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIUIIIIIIII IIIIIUIIII HUI 1111 111 IIIMIIIIIIIIIHIIII Illll l
zei Tine luchtig, maar. . . . je krijgt 't immers
terug".
Ik . . . . ik. . . . zie geen kans.... zoo
ineens" stamelde 'l oudje, ik heb.... nooit
veel geld in huis".
Maar ergens anders dan toch wel!....
Waar. . . . Wie bewaart toch eigenlijk uwgeld?"
drong Tine.
Angstig bleet' 't oudje zwijgen.
Als u nu een paar effecten beleent, op
prolongatie . . . . " stelde Tine's man voor.
De oude vrouw keek schuw voor zich heen,
ze voelde zich reddeloos in 't nauw gebracht . .
o, dat 't nu toch nog komen moest.... dat
Tine zou weten. . . .
Kom moeder, als je Heiik's raad wilt
doen,dan zou je ons in eens uit den brand
helpen", zei Tine, en voegde er fleeinend bij:
,,of wil je je kinderen niet bijstaan in deu
nood, zeg wijfje?". . . .
De oude vrouw bewoog rusteloos in haar
stoel.... een verstikkende angst kroop op
naar haar keel .... ze had niets meer te
beleenen.... ze teerde immers allang....
j l zoo lang iu. . . .
Ik ... .ik zal er over deuken.... ik geloof
niet dat 't"
,,(), moeder ! moei je er over denken, als
je je kinderen voor ondergang kunt bewaren ?"
viel driftig nu opeens Tine uit.
U gelooft misschien niet dat onze zorgen
zóernstig zijn" zei Henk, nu nuk ongerust.
Zwijgend, met afgewende angstoogeii hoorde
de moeder toe
O moeder, moeder dan toch" telde Tiuu's
stem weer. hoe kan je nu zoo hangen aan
je geld ! We staan aan onzen ondergang, eu jij
die 't zoo goed hebt.... die er zoo warm in
zit, je laat ons bedelen. . . . gewoon bedelen !"
Ze stond nu dicht bij de oude vrouw en schudde
haar bij een schouder heftig heen en weer.
Verbijsterd dook de moeder ineen, haar hoofd
zunk sullig op de smalle platte borst, en
haar oogen loken langzaam, als /.waar van
slaap. De man zag 't. Pas op" zei hij onge
rust, ze wordt niet goed"....
Tine bukte zich, keek 't oudje in 't gelaat,
toen zei ze korzelig: Wat heeft ze er nu ook
y.oo lang over te zeuren ! op zoo'u manier
maakt ze zichzelf van streek".... En weer
schuddend aan haar schouder, toch, met
haar eigen gebogen hoofd even liefkoozend
de oude vrouw: K""i nu moeder.... trek
liet je nu niet zoo aan. . . . de sop is immers
de kuol niet waard.... /eg nu maar ineens
dat wij.... laat eens kijken.... morgen,
neen overmorgen, op 't geld kunnen rekenen".
De oude vrouw bleef hulpeloos zwijgen. . . .
ze wist nu dat 't gekomen was, plotseling,
verpletterend, de catastrophe vau haar leven...
't Sloeg haar neer, en ze deed geen moeite
meer zich op te heffen; voddig klein, en
schamel, bleef ze gedoken in haar stoel,
de trillende knokelhand jes stijf ineengeklemd,
't oude hoofd voorover geknakt op den
futloozeu hals.
Toen, omdat zij voelde dat die twee stille,
spiedende menschen in afwachting haar
bestaarden, murmelde zei: ,,lk kan niet....
ik....kan niet. . . .ik. . . . heb 't niet".
Een oogenblik bleven Tine en haar man
verslagen; toen lachte Tine zenuwachtig
luid op, schaterend, al maar schaterend vau
nijdige, ongeloovige verbazing; en dat ruw
gelach striemde de oude vrouw met z
physieke pijn dat zij nog voddiger in elkaar
schrompelde, uog hulpeloozer wegdook.
Ha, haha" galmde Tine, maak dat nu
een ander wijs, Moeder ! och, och, hoe kom
je nu toch zulke nonsens te zeggen".
Toen hief de moeder 't gezicht naar beiden
op, en er lag een schuwe radeloosheid in de
oude oogeu als in die van eeu weerloos,
mishandeld beest.
Hang toch niet zoo aan je geld, moeder"
zei Tine minachtend, kom, geel' 't ons!..
VOOT wie kan je 't nu nader besteden dan voor
ons. ... en je weet nu dat we in zorg zitten"..
Ik kan niet.... ik heb 't niet.... och
geloot' jelui me toch".
Haar stem was smeekend nu, en vol
schaamte, maar 't brak Tine's laatste geduld.
Kan je niet?... .heb je niet?" vroeg
ze met kille verbazing, en waarvan leef je
dan zoo ruim ! alles vol-op ! alles ruimschoots!
dure eieren.... alles dubbel en dwars....
dacht je dan nooit om ons? dat wij misschien
toch ook wel eens wat noodig zouden kunnen
hebben? Leefde je dan heelemaal voor jezelf?
O, maar 't kan niet waar zijn.... 't zijn
streken.... jij arm!" ze hield op, zenuw
achtig.... Toen, met een rukkende hoofd
beweging vau honende ostentatie, Kom
Henk, we gaan.... we zullen moeder niet
langer lastig vallen".
Ze ging,.... Henk volgde deemoedig....
lamgeslagen. . . . Waar moest in 's hemels
naam nu 't geld vandaan komen? Met
een smak viel de huisdeur achter hen dicht.
Toen kreunde de oude vrouw even
bedekte haar oogeu niet de dorre, bevende
hand ....
En Tiue, voortluopend nu, dicht naast
haar man, zei wrokkig: Bah!.... wat een
in-gierige vrek is dat oude mensen geworden".
M i N c A V' i: R s r i-: K B u s c u R i: i T /,
Er lag een schuwe radeloosheid in de oude oogen.
Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harms <& Co.