DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 4 Nov. '22. No. 2367 Teekening voor ,,De Amsterdammer" van Bernard van Vlijmen GERTRUD LEISTIKOW gaf Dinsdag jl. in den Stadsschouwburg een dansavond. De teekening geeft haar weer in Spanische Tanze. illlMIfIMIIIIfHIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllllllll OVER HET TOONEEL IN ITALI Het jonge Italië, dat in zijn kunstuitin gen als kunstenaar, over het algemeen zeer ten achter is bij de landen ten noorden van de Apenijnen, heeft op het gebied van de kunst van het theater een initiatief genomen, dat zeker navolging verdient en waarvan LugnéPoe al met enthusiasme in de Fransche bladen melding maakte. Eenige maanden geleden klaagde een litterator in deze kolommen over de- groote moeilijkheid, die bij ons een auteur onder vindt om een stuk,'dat hij geschreven heeft, zoo al niet gespeeld, dan althans gelezen te krijgen door een der directeuren van de tooneelgezelschappen, die bij ons als padde stoelen uit den grond verrijzen; de Italianen, die voor het tooneel schrijven, zijn in dezelfde ongunstige condities, terwijl er ook in Italië, evenals bij ons, aan goede moderne stukken groot gebrek is. Worden ze niet geschreven of kunnen ze niet voor het voetlicht gebracht? en op die wijze aan het oordeel van het publiek onderworpen worden? - ziedaar de vraag waar het om gaat en de vereeniging, die zich nu hier gevormd heeft, stelt zichten doel alles te lezen wat haar toegezonden wordt en het te laten opvoeren, wanneer het hier voor in aanmerking komt. Deze vereeniging bestaande uit de beste schrijvers, critici en acteurs noem tzich: ,,Het Experimenteele tlieater"; het heeft zijn zetel in de oude universiteitsstad Bologne, die haar schouwburg gratis tot haar beschik king stelde. De commissie, die op zich geno men heeft de ingezonden werken te lezen, bestaat uit zestig leden; over eiken arbeid oordeelen drie van hen;onder de namen van deze beoordeelaars vinden we die van d'Annunzio, Luigo Pirandello, Eleonora Duse, Alfred de Sanctis en vele andere, die in Italië een goeden klank hebben. Elke inzender heeft het recht der Vereeniging te verzoeken bij haar keuze uit de zestig lezers drie van hen om redenen van persoonlijken aard niet in aanmerking te laten komen. De manuscripten worden anoniem aan de critici gestuurd en de beste tooneel-gezelschappen hebben zich verbonden om de werken, die een gunstig giudicium verkregen, in Bologne te spelen. Men vraagt zich af of er van den winter een nieuwe ster onder de dramaturgen verschijnen zal. Na den oorlog verlangt Italië, waar even als in de andere landen een geprikkelde, nerveuse stemming heerscht, teekenen van krachtig leven te geven. Wij hebben roemrijk den oorlog gewonnen, zeggen zij, en ons grond gebied vergroot,maar nu moeten we op intel lectueel gebied bewijzen geven een groot en sterk volk te zijn, dat een gewichtige plaats onder zijn naburen inneemt. In deze jaren van omwenteling werden veel bestaande vormen losgelaten, terwijl een verlangen naar verinnerlijking van het gees telijk leven overal voelbaar wordt, daardoor moet de kunst van het theater wel een algeheele verandering ondergaan, want ze is niet veel meer geworden dan een cinema voorstelling met sprekende menschen, wan neer er stukken gespeeld worden zooals Dario Niccodemi ze schrijft, wiens Overschotje" bij ons ook al veel bijval vond, terwijl zooveel degelijker stukken van zijn landgenooten niet de eer van vertalen en opvoeren waardig werden gekeurd ! De stukken van Niccodemi en consorten geven niets dan banale gedachten in een banale atmosfeer en wanneer het theater zich niet uit dat lage peil opwerkt, dan kan de modern voelende mensch waarlijk zijn tijd en geld beter besteden dan zulke avonden te gaan bijwonen ! Als in een stuk niet de synthese van het leven gegeven wordt, zooals een Shakespeare, Calderon of Strindberg dat vermochten, wie van ons kan dan nog door zoo'n voorstelling geboeid worden? Onder de beste werken, die hier in de laatste vijf-en-twintig jaar geschreven werden, behooren natuurlijk de drama's van d'Annunzio, die in zijn heerlijke taal voor la Duse con Ie mani belle" zijn passioneele liefdes tragedies schiep. Zonder de vertolking van een meeslepende actrice echter en overgezet in een minder mouvante en zoete sprake. zijn die werken als afgesneden bloemen, die alleendoor kleuren-weelde en geur ons enkele uren verkwikken. Toen kwam hier Sam Bennelli, met zijn Cena delle Beffe", een stuk dat hem aanstonds beroemd maakte, want er was veel in, dat de galerij bekoorde, veel romantisme en mooie costumes maar deze Benelli werkte in stilte verder en ging een andere richting uit. In zijn Au" (vleugels) gaf hij het vorige jaar een sociaal probleem in de hoofdpersoon van het drama, die naar hoogere levenswaarden zoekt en nu wordt onder zijn leiding een nieuw werk ingestudeerd, waarvan verluidt,dat het geheel buiten de wereld der realiteit gehouden is. Een zeer fijn artiest en psycholoog is iacosa, wiens vrouwendrama's aan silhouetten van Balzac doen denken; waarom worden die niet bij ons opgevoerd, inplaats van zoo menig onbeduidend Eransch stuk of het mediocre Overschotje"? De meest belangrijke, meest origineele onder de dramaturgen is zeker Luig: Piran dello. van wien reeds in Londen werken zijn gegeven. Een groot vraagteeken schijnt ons deze man, een vraagteeken staat aan 't eind van zijn overpeinzingen en wijsgeerige con clusies, die toch geen conclusies zijn. Cosi , se vi pare" heet een van zijn eouiedies de dingen zijn zooals ge ze ziet." In dit geestig geschreven stuk, beweren de personen (achter elkaar's rug natuurlijk) dat ze lijden aan een bespottelijk idee fixe, en in zeker opzicht ontoerekenbaar zijn. Als OILITcUB DANGE MACABRE Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdoncl het gordijn valt, weten we nog altijd niet wiens geestvermogens eigentlijk gekrenktzijn. Wie is er van de kook? Is het de oude vrouw? de dochter?de man zelf?.. . .of wij misschien . . . . ? ,,Cosi , se vi pare" .... Pirandello is een wijsgeer, die niet zonder bitterheid en met eenige verachting de wereld aankijkt. Elke creatie van hem wordt met sympathie en enthusiasme ontvangen, want de menschen hebben in het geboorteland van den grooten cynikus Leopardi allerminst een vroolijken kijk op het leven. Als het scherm gevallen is, worden de raadsels die Pirandello weer aan 't publiek opgaf,ijverig besproken: mooier zien we de wereld zeker niet als we naar huis gaan, maar deze zeer cerebraal aangelegde dramaturg geeft ons altijd ,,du fil a tordre", meer verlangt hij misschien ook niet, daar hij zelf geen oplossing, geen uitweg ziet; zijn grootste verdienste is wellicht dat hij ons nooit in een banale wereld ver plaatst, maar in eene vol onoplosbare pro blemen in zijn taal zegt hij wat zijn groote landgenoot Merardo Rosso ons in zijn ge boetseerde visioenen en bespiegelingen ver kondigt, dat in de ruimte alles onstoffelijk wordt'. Rien n'est matériel dans l'espace". Noch Rosso, noch Pirandello geven een vaste basis om een sterk en nieuw levenshuis op neer te zetten en dit is toch het ver langen van de nieuwe generatie ! Het Experimenteele" theater in Bologne geeft de kans aan jonge krachten, te zeggen wat zij te zeggen hebben. De tijd zal leeren of zijn bestaan en zijn arbeid tot een regene ratie van liet tooneel meewerkte, maar in elk geval is de schrijver hier nu niet meer aan de genade van den directeur van een gezel schap overgeleverd, die allereerst vraagt of hij hier met een dankbare rol voor hemzelf te doen heeft en of de opvoering geld in 't laadje brengen zal.... en daarom zou voor den Hollandschen dramaturg dan ook zoo'n Experimenteel Theater als dat van Bologne /eer gewenscht zijn. Rome. E ?]? 11 A F L v. s. iiuimiiiiiiinmiiitiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiilMiiiiiiiiiiiiM i Hotel Duin en Daal Het geheele jaar geopend. Centr. verwarmd. NIEUWE HOLLANDSCHE BEELDHOUWKUNST De ernorme spankracht, het verbreken en afbrokkelen van lang verworven denkbeelden, nu verouderd, afgeleefd, uitgebuit, tot af sterven gedoemd en de hevige expansies, die de huidige maatschappij op een vulkaan doet lijken, hebben ook in Holland de geesten be roerd en niet het minst die der kunstenaars. Verwondering baart het geenszins, dat ook de Hollandsche beeldhouwkunst uit haar isolement losgeraakt, in haar nieuwen groei een maatschappelijke kunst schijnt te gaan worden. Dr. E. M. Huebner komt de eer toe, het eerst deze nieuwe sculptuur te begrijpen en op de juiste waarde te schatten. Met fijn door dringend speurdersintellect heeft hij de schep pers en hungeestesproducten,zonrierin dorheid te vervallen,psychologisch ontleed en bekriti seerd in zijn boek over Nieuwe H o 11 a n d s e h e B e e l d h o u w kunst, 1) waarin alk-en de jongeren op het gebied van sculptuur besproken worden. ..Slechts die beeldhouwers" zegt Dr. Huebner, ,,zullen hier voor 't voetlicht worden gebracht, die, in plaats van naar natuurgetrouwe afbeelding, naar verhooging der geestelijke uitdrukkingswaarde in de plastische vormgeving streven". Dit is verblijdend, want daardoor wordt ver meden,dat de zuiverheid der nieuwere plastiek vertroebeld wordt d oor on noodi ge n bij hang van conventie of dilettantisme. Het is verblijdend tevens, dat dit hoek van meerdere beteekenis is gebleken dan het onlangs uitgekomen en in dit blad door mij besproken Engclsehe Van Munster's Uitgevers-Maatschappij te Amsterdam. N. V. HET SCHOUWTOONEEI.. Het leven is een droom, dom P. CAI.DKRON DE LA BARCA. ..Calderon's werk," schrijft Prof. Knaapen, aan wien wij de fraai-klinkende, wellicht iets te zwaar-dragende vertaling van Het leven is een droom," door Het Schouwtooneel'' gebruikt, danken, ,,moet nog bestudeerd worden naar de fijnere eisenen der moderne litteratuurbeschouwing". Zouden we bij deze studie veel winnen, dat ons hart in alle eeuwen al niet bezat? Het ontzagwekkende van de groote werken der wereldlitteratuur is dat ze zich, in hun ovennacht en onuitputtelijken rijkdom, aanpassen aan de be hoeften van alle tijden, van alle gezindheden, van elk individu. Ze komen op ons toe, als een mensen, in wiens eersten oogopslag wij - zonder ons nog rekenschap te geven van zijn mogelijke hoedanigheden de waarde van het mensch-zijn lezen als in ,,een open boek". Ze zijn aan al wat groot is in leven en kunst, en dus ook aan onze diepste idealen, verwant en vol schoon equivalent. En ze blijken in hun kern zoo helder en eenvoudig, dat men eigenlijk kan volstaan met den gang van het romantisch verhaal na te vertellen om, zonder commentaar, tot de quintessence te geraken. In ,,Het groote schouwtooneel der wereld" -- dat parellel loopt met Het leven is een droom" stelt de dichter Calderon de verbeeldingsmacht" tot goddelijk uitgangspunt aller dingen, en geen moderne litteratuurbeschouwing kan verder gaan. Het leven is een droom, dat wil zeggen: de droom, waarin het wonder van het menschzijn zich verheft uit den kerker van ruimte en tijd, is het eigenlijke leven. Wie in de Katho lieke leer werd opgevoed, zal met Calderon spreken van De wet der genade", wie op andere wijze vroom voelt, zal met Strindberg ..het groote medelijden" waarvoor geen wet bestaat maar wel een diep-menschelijk ver langen, erkennen als hoogste goed. Essentieel komt het op hetzelfde neer. En juist Calderon, bij wien de natuur boven de leer ging, die goed-katholiek, doch nog beter dichter" was, bewijst hoe weinig het dogma beteekent ten opzichte der eeuwige vragen en betrek kelijke antwoorden in het droomenrijk van de elementaire machten: hoop, geloof en liefde, waar de geïnspireerde kunstenaar, de Schepper-in-het-klein, bij tijden, als (iod's gelijke, troont. Over Don Pedro Calderon de la Barca (1600?1681), over zijn omvangrijk oeuvre, zijn deugden en gebreken, kan men in alle talen lezen, den moralist en den dichter beurtelings, al naar eigen behoefte, bewon deren,doch om tot den mensen Calderon, die dit alles zoo harmonisch en machtig in zich vereenigde, te naderen, moet men zich willen geven aan het werk-zelf, dat ontdaan van zekere tijdelijke versierselen, een eenvoudig manifest bevat uit de regionen tussehen hemel en aarde, tussehen den droom, die eeuwig is, en het leven, dat elke seconde af kan breken, qui va disparaitre au moindre soufflé", in n ademtocht. In Het leven is een droom," romantisch, barok, overheerscht het symbool. De jonge prins Sigismund ontneemt bij zijn geboorte aan zijn moeder het leven, en deze vreemde schuld, waarvoor de wereld van het verstand verontschuldigingen weet aan te voeren, geldt zwaar in het verband der onbekende machten ; in Het groote Schouwtooneel" stelt Calderon zelfs de ongeboren vrucht aansprakelijk l De Koning, Basilius, zijn vader, leest uit de sterren wat zijn klein-menschelijk gemoed vreest: dat deze zoon hem, na dit noodlottig begin, slechts rampspoed (dat wil in die tijden altijd zeggen : verlies van rang, eer en rijkdom) brengen kan. Hij laat hem sluiten in een rotsspelonk en streng bewaken, als een gevaarlijk dier. Na twintig jaar begint zijn geweten te popelen en besluit hij den knaap, omtrent wien de hemel hem louter kwaads voorspelde, wij^zijn haatdragende en laffe aard aan geen goeds gelooven kon, voor n dag te bevrijden, om hem bij wijze van proef, te heffen op den troon, waarheen men hem, in kunstmatigen slaap zal voeren, om hem desgelijks weer terug te kunnen brengen zoodradeze,,werke lijkheid" (in 'sKonings oogen bestaat er geen andere) Sigismund's vooropgestelde onwaar digheid bewijst. In dat geval za! zijn vaderlijk geweten gesust zijn, wat tot d u s ver,, wreed hei d " kon heeien, overmatig gebruik van mensdienmacht, wordt dan gerechtvaardigde ,,straf". Hoe mensehelijk is deze koninklijke (!) gedaditengang ! De jonge Prins kent \an de/e ingewikkelde wereld niets, hij had alleen de natuur, den blauwen hemel, waartoe hij zich in zijn eenzaamheid wendde. Als Kaspar Mauser, als Simson.... treedt hij uit de spelonk, en kinderlijk aandoenlijk ishet ootmoedig verwijt, dat hij tot dien hemel richt. Alles vragender wijs: 1) ,,O, ciel, je voudrais savoir au moins, dans moii malheur, quel crime j'ai commis contre toi en naissant. ..." En met het nede rigst gedierte, met de bloemen des velds, met de beek in beur open, geurige bedding verge lijkt hij zich, hij, een mensch toch, die het hoogste recht: d'e vrijheid, derft: ,,Et mui, a vee une vie plus complete, j'ai moins de liberté. . . . Een vrouw, als jongeling gekleed, verdoolt nabij zijn schuilplaats, en al wat hij aan liefde in zich optastte valt vol vertrouwen deze eerste mensch" toe. Want hij is. dan nog in den ongerepten, onwezenlijken staat, waarin de eenzaamheid hem gevangen hield, hij is dan nog zich-zelf. Het slaapmiddel, hem door zijn bewaker toegediend, verstoort dien natuurlijken droom, om hem te wekken in het menschenrijk, wa'ar men van de natuur zóver is afgedwaald, dat ook dit bestaan weder onwezenlijk" schijnt, thans echter in den slechten zin van: gekunsteld, vervalscht, het oorspronkelijk wereldbeeld op zijn kopgesteld"(Strindbere's Droomspel"). En het is het wantrouwen, dit fnuikendst attribuut der beschaving, dat het goede den pas afsnijdt, de gerechte drift prikkelt, het is de algemeene achterdocht, die hem ont vangt. Is het wonder, dat het ongebreideld verweer, het oer-instinct van mensch en dier in den droomcr wordt gewekt? Eerst treedt zijn oude bewaker, in het kleed van den ho veling, hem tegen om zijn slachtoffer, thans wellicht voorbestemd tot heerscher op den troon, te vleien, en vindt een welverdiend onthaal: dan zijn neef Astolfus. dien hij be groet met den wensen, welke voor hem nog de oorspronkelijke, on versleten heilige beteekenis heeft: ,.dat (iod u behoede". Astolfus, ge wend aan begoochelende vleitaal, vindt dezen diepen eenvoud te gering en op zijn misselijk verwijt, vat Sigismund, de welmeenende, vuur. Een schoone vrouw, de Infante, nadert ? hem. Hij vraagt haar de hand temogen kussen. IIHIIIIIIIIIII werk van Kineton Parkes, waarin de geheele wereldsculptuur besproken werd. Dat Dr. Huebner zijn boek alleen in het Hollandsch uitgaf, zou als een wellevendheid van dezen Duitscher opgevat kunnen worden tegenover de Hollanders, daar deze in de eerste pl.aats recht hebben op eigen sculptuur, voor hen zoo onontbeerlijk, van hizonder belang en nood zaak, hoewel dit geenszins nog voldoende wordt begrepen. Met fijn intellect is door dezen eminenten kunstvriend gespeurd naar wat hij noemt de dragers van de nieuwe bebeweging in de Hollandsche beeldhouwkunst" en het is zeer zeker hier de plaats nu eensden arbeid van Dr. Huebner voor het voetlicht te brengen. Want deze psycho-analist, als ik hem zoo eens noemen mag, heeft in ons land veel sympathie getoond voor al wat jong is. (Ik herinner hier tevens aan de heide in het Duitsch geschreven boeken over de nieuwere schilderkunst). Hoewel blijkbaar de bedoeling bij de uitgevers voorzat dit boek een tweeledig doel te geven, n.m.l. de bladen met opgeplakte foto's met ecu koord te samen te hinden. /oodat desgewenseht een reproductie eruit te nemen is en als wand versie ring dienst te laten doen, lijkt mij dit juist niet geslaagd, want het bezien der foto's door het dikke grauwe carton kost verbazend veel moeite, te meer daar de foto's naardciilinkerbovenhoek afgezwaaid zijn, waardoor /ij gedeeltelijk schuil gaan. Ondanks de/e minder gelukkige vinding blijkt de litteratuur van belang: de afbeeldingen zijn uitstekend geslaagd, en de uitgave is verzorgd. Dit boek krijgt zijn belangrijkheid, omdat nog nimmer zoo de aandacht gevestigd werd op een groep beeldhouwwerken der nieuwen. school, die met een zon juist oordeel en kennis van zaken besproken werd. De blad zijden gewijd aan de beeldhouwers Mendes da Costa en Zijl lijken mij zeer gelukkig, vlot en overzichtelijk geschreven en geven een juist denkbeeld van de verschillende geaardheid van opvatting bij beide voorgangers der nieuwere school. Dit boek draagt bij tot verhelden n t; van het begrip: beeldhouwkunst. We mogen deze uitgave toejuichen, daar zij de nieuwe beeldhouwkunst steunt en uit haar isolement rukt, want eeuwen tang leed zij een anemisch bestaan. De oorzaken zijn velerlei In een uiterst mocilijken tijd vangt zij haar leven aan en wellicht daardoor schijnt zij krachtig op te groeien, l'i! wil geenszins /.eggen, dat wij haar aan haar lut moeten over laten, integendeel ; haar groei gaat langzaam.. veel te traag. T u i-. " \ ?-, \ K' i i i \ CADILLAC Kil HiulHslik du iilolKiniik Importur: K. LANDEWEEft, UTRECHT Haar kuischheid (conventie) weigert. En eindelijk de Koning, zijn vader, zijn beul, die eerbied verlangt voor zijn onwaardige grijze haren. ... Is het wonder, dat de onbedorven, ongepolijste mensch in dit labyrinth van halfheid en zelfbedrog blindelings reageert, en blijkt, naar het beeld dat men zich van hem schiep, een wezen vol verzet bloeddorstig en hoovaardig"?, dat hij den minste dezer vasallen het venster uitwerpt, zooals men een hinderlijk insect doodslaat? zich bijna ver grijpt aan de vrouw (Rosanra)die zijn zinnen prikkelt in dezen staat, en alleen in den nar Klaroen, welke achter het masker van onnoozelheid /iju ziel beveiligt, zijn gelijke erkent? Teruggevoerd in zijn eigen rijk, waar de gezonde slaap het evenwicht herstelt, ziet de arme Sigismund dit leven", dat geen leven, slechts een nauwe doorgang is, op een afstand, scherp, maar verkleind. En als eindelijk het volk hem komt verlossen is hij bereid de hand te reiken. Hij overziet thans de betrekkelijk heid, en overzien is het begin van beheerschen: hij weet dat het tijdelijk is, met eiken adem tocht kan vergaan; en hij gelooft, omdat het leven anders geen zin zou hebben, aan het goede, dat beklijft. Aan onze goede werken" (Elckerlyc's Deught") aan het groote medelijden" en aan de wet der genade". Het goede, dat we kunnen betrachten in daden (in het leven), het goede, dat we kunnen bevestigen in onze gedachten (in den droom). Car on ne perd jamais Ie prix du bien que l'on a fait, 1néme en rêve. ." En wij mogen niet sterven -? dit is het laatste woord van Klaroen vór onzen tijd. Tot dan, moeten wij leven, een leven geheiligd en verheven door den droom, waarin de kluis ters afvallen, en het mysterie wordt tot werkelijkheid. De opvoering van dit prachtig werk door Het Schouwtooneel" is niet geslaagd. Deze dichterlijke opgave ging ver boven de portee van dit gezelschap, boven de visionnaire scheppingskracht van den regisseur van der Horst. Alle theorieën maakten van dezebonte estrade,in het Reinhardt's droom-zwart gedompeld, nog geen droombeeld, en den gemoede'ijk in het geding geworpen naam van Velasquez bestierf op de lippen bij den aanblik van deze, als voor een optocht uitgedoschte dames en heeren. Op velerlei wijze had men. in leii smeltoven van toon en kleur, den diepen, flonkeix-nden gloed kunnen wekken, die zich als een dronmfloers spreidt over hoofsche schittering en herhoren vitali teit, doch ook in nobelen eenvoud, bijna zonder decors, zou dit, innerlijk MO rijk en fel-bewogen werk kunnen boeien, znnals voor enkele jaren de opvoering van ..Het groote schouw tooneel der wereld" (onder Jos. van der VeldeiO ondanks zwakte en gebreken, yetioeid heen Musch heb ik als acteur kunnen bewonde ren, zijn prachtig geluid en sterke plastiek zoowel van het woord, al> van houding en gebaar, hielden de rol op. Maai' was dit sierlijk en doelzeker spel in overeenstemming met de gedésiquilibreerdheid. de naïeve verbijstering van den kinderlijken reu< tussehen hemel en aarde, tussehen twee dnmnien bekneld'.Wat deed ons de langzame bewustwording. de innerlijke strijd, de aan vaaiditiy.de eindelij k verwonnen wijsheid, die mild is en geen offer telt, de verzoening met (iod k als schepper der menschenwereld? Wat -deed ons ten slofte het oogenblik waarop de schijn-grootc Koning met zijn witte haren knielde voor zijn in waarheid grooten want duur zelfinkecr en loutering bewust-geworden-Z".in. Het weer woord van den prins (de jongere generatie\ warm en waardig: Seieneur. levez-vous!" . Waar de geheimzinnige machten, die leidden tot dit edel vergelijk, den gansenen avond ontbroken hadden, hoe onbewogen bleet zelfs dit! Ko van Dijk wa> de Koning. Mis schien zou hij, die in elk geval meer voor de figuur in zijn wezen heeft dan Musch, een Sigismund zijn gew:eest. De vrouwen in dit stuk zijn als de vrouwen bij Shakespeare. van een kostbare en fiere lieflijkheid. En de nar Klaroen is meer dan de traditioneele tooneelnar, hij is geen klankbord, maar klaroen", een mensch niet een eigen geluid . wachter op de grens tussehen de uitersten van illusie en mogelijkheid. De waarde van deze gmotscheepsche-onderneming, en die willen we graag erkennen.. ligt in de verwachting dat de aandacht wellicht weer eens op het oeuvre van Calderon gevestigd wordt. Een vertolking als deze daarbij aanbevelen, mogen we echter niet T 1) Niet talint. du-<. n het bc/ll ik naai- '.1c N \ I-: J-Jolla:id,,:lH van Hinani