18 Nov. 22. - No. 2369 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND KUHR Heerengracht 304, Amsterdam BONTMANTELS met bont gevoerde mantels naar maat en reparaties NU EXTRA LAGE PRIJZEN MANTELCOSTÜUMS NAAR MAAT tijdelijk vanaf t F. FEDDEMA WAGENSTR. 67 DEN HAAG Telefoon 879 CHENARD&WALCKER N A S H M. A. N. Automobielen en Vrachtwagens IV. Automobiel Mij. HIT CENTRUM" Parkstraat 91a - 's-Gravanhage Tel. Haag 3569 NIEUWSTE MODELLEN Heerenschoeisel vanaf f 12.50 DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per Jaar INSTITUUT OVERTOOM Amsterdam Rotterdam Overtoom 57 en 93a Kruisstr. 40 TIJPEN-STENO-TALEN-BOEKHOUDEN 1/e Naam 15 w L/e zekere Overtuiging dat z.ooWel de firma ziel} lijk Voelen ^oor het" hootfe peil onzer instrumenten, moet den muziekliefhebber bij aankoop een e\toel Van rust en Voldoening *&en. 5 ^ ^3 e b 65 te vOaarbord biedt U de naam onzer bekende 3fandaardmerken,waar"v'c>n een fraaie collectie Piano*} - Vleuóel^ Plöyer-Piano'5 feeën «êemati^de prijzen in .. onze magazijnen 15 eëxpojeerd. JDe gmvvezi' iól}eid \?an eeniée 000351005 onzer lerken te^en pnjzen verdient zeiker de 5tevndaardrnerken tetfen ereduceerde Indien rfewenscht,K.an de financièele op de mee5f te^emoetkpmende wnz.e Voor II pereéeld worden. In ruil te nemen ir^trumenten worden te<?en de hoo^tmo^elijke waarde oCerOenomen. UTRECHT AMSTERDAM HILVERSUM CHOORMRAAT HEILIGEWEG tAN&ESTRAAT BeziiiDJpi is de lenze!! Koopt daarom een praktisch St. Nicolaas-Geschenk, een sieraad voor Uw kamer, gedurende een geheel jaar en maakt Uw keuze uit eer. der onderstaande kalendersoorten: MOOI INDI Geïllustr. Weekkalcnder met beschrijvenden tekst a / 2.90. R. W. Trine Kalender Dagblok, samengesteld uit de werken des schrijvers door Ch,. Doorman a ? 1.<J(). Morgengroeten Dagkalender in vier talen. Uitgezocht door Th. Hoven a / 1.00. VELDBLOEMEN Met groote en kleine Dagblokken. Ruim 50 diverse fraaie schilden a ? 3.25 - - f O 80 Vraagt Uwen boekhandelaar bovengenoemde kalen ders of bestelt bij de N. V.: W. Hilarius Wzn's Uitgevers?Mij. te Almelo, Fabriek van Kalenders voor Kantoor, Huiskamer en Reclame. Snelschnll RlENTS BALI Zilfond 99 Cant fr. In den Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Den Haag, Daguerrestraat 28. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift. aan bovenstaand adres HAARLEM. SIGAREN ROOKT ONS SERIEMERK j, j. VAN DER PAS Torpedos10/i5P.K.,4zitpl.f4200. Conduite Inférieure, idem 5500.J. LEONARD LANG, AMSTERDAM. iilliiiiiimiiiiiMliiliiiiimiiiiii'iimitimiiMii iiiiiiiiiiimiiim ui iitiiiii TURKIJE EN FRANKRIJK Zooals ik in het nummer van 23 Sept. van dit weekblad reeds deed uitkomen, heeft Engeland, wanneer het er werkelijk op aan komt, van de Britsen-Indische Mohamedanen niets 'te vreezen. Natuurlijk hebben alle vij anden van Engeland, en die zijn er veel, en vooral ook benijders, zich reeds dadelijk ver heugd in de handen gewreven, toen de Fransche intriges in KI-'in-Azië tot moeilijkhjdjn dreigden te leiden du Engeland in ernstige on ge Ie genheden konden brengen van wege zijn zestig millioeii Mohammedaansche onderdanen in Britsen-In die. Dat kon des te eerder het geval zijn, omdat Engeland tijdens en na den oorlog een politiek ten opzichte van den Islam had gevoerd, die veel gelijkenis had met een directmgrijpen i.i een eeuwenoude Mohammedaansche traditie, die wilde, dat de Sultan van het grootsche onafhankelijke Mohammedaansche rijk, Turkije, tevens Kalief was. Kalief, Beheerscher der Geluovigen, Plaatsvervanger van den Profeet ods op aarde en opperste Isman van den Islam", zoo luidt de tik l dien de Sul tans van Turkije zich gerechtigd achtte te voeren. Sedert 1520, toen de laatste Abbareiden - Kalief de Cairo zijn titel aan Sultan Selim I overdroeg. De anti-Engclscne partij in Frankrijk, die niet wil erkennen, datFrankrijk er op den duur niet komt zonder hulp van overzee (Engeland en Amerika) zouals sedert 1914 gebleken is, blijkt nu door haar leuzen met de Turken van Angora, een groote fout te hebben ge maakt. Bewerende dat Frankrijk de sympatnie zijner Mohammedaansche onderdanen noodig had en zich die kon verzekeren door Angora ter wille te zijn, was het niettemin haar hoofd doel in het nabije Oosten een groote politiek, te gaan voeren e,i Engeland den voet dwars te zetten. Want, zoo redeneerde zij, Frankrijk minimum in ' ' ' ""' minimum" SPAAHSOH, EMGELSOH, F R AM 9 O H, DUITS OH eto. Borlitz-School Hoorongrmoht 481 H. 3286 Pract. Onderwijs door bulten). Leeraren kan op den duur de lugjmonie van Engeland in (Europa, met Lloyd George als would be dictator, niet dulden. Bovendien, zoo werd geoordeeld (met de op het vasteland van Europa en ook ten onzent zoo dikwijls waar te nemen onderschatting van Engcland's macht en met het schier historisch geworden wanbegrip aangaandeEngeland's bedoelingen, waaraan Duitschland te gronde is gegaan). Engeland heeft zijn leger naar huis gezonden, het heeft zich ontwapend en is machteloos geworden. Maar waarom had Engeland zijn millioenlegeronthouden? Afgezien van de financièele redenen die daartoe noopten, is er i.i de Britsche binnenlandsche staatkunde een beginsel dat alleen tijdelijk, in een geval van uitersten nood zooals in 1916, ter zijde wordt gesteld; de persoonlijke vrijheid die niet door mili tairen dienstplicht mag worden aangerand. En een ander beginsel dat nooit een beleid mag worden gevolgd waarbij gevaar zou ontstaan voor een ultra militarisme, dat zoo als in Duitschland geschied is, de staatkunde zon kunnen beheerschen. Leger en vloot moeten in Engela.id de dienaren der regeering blijven; generaals en vlootvoogden schrijven de richtingslijnen der buitenlandsclie staat kunde niet voor. Daarom, en omdat Engeland inderdaad vredelievend is, werd de ontwapening met groote snelheid ten uitvoer gelegd. Dat heeft op Engeland's ti eh reeds ongelooflijk sterke financiën een heilzame uitwerking gehad, gesteund nog door de vaderlandsliefde der bezittende klassen die zich geweldige opoffe ringen getroostten ten einde de rijksfinanciën in evenwicht te brengen. Hoe geheel anders is dat in Frankrijk, waar de directe belastingen nog steeds in hooge mate o.ipopulair zijn en de financiën in een toestand zijn geraakt, die, wel verre van het voeren eener expansieve politiek in het naburige Oosten te rechtvaar digen, eerder gebiedend voorschrijft het her stel van den binnenlandschen toestand, die door de IJuitsche veruielzucht uit het even wicht is geraakten de grootste machtiging In de buiten-linropeeschestaatkunde. Dezelaatse zou meebrengen lut afzien van alle intriges in KLin-Azië, ui het zooveel mogelijk ver sterken van den Volkenbond, ook al zou het Britsche Rijk in dien bond een rol spjlen diemet Frankrijk hegemonie in Europa niet overeen was te brengen. Het bekende gjzegde omtrent goede fi nanciën waarmede men goede politiek maakt , van Franschen oorsprong en men b j hoef t geen vijand van Frankrijk te zijn wanneer men de Franschen daaraan herinnert. Toen het Poincaré-régime na den val van Briand opnieuw zijn intrede deed, werd door sommi gen voorspeld dat het voor Frankrijk zijn nut kan hebben, eens te zien waarheen d'it zou voeren. En voor zooverre het de Oostersche politiek betreft, schijnt de proef op de som nu wel geleverd. Het resultaat, om het in-eens te zeggen, lijkt naar niets. Voor het Midden-Oosten, waar lut (och reeds uitgemergelde klein-Azie voor geruimen tijd te gronde is gericht met de ontzettende ver woestingvan Smyrna.en waarmede de Turken zichzelven hebben overtroffen. Voor de Franschen, die hun intelleetneelen invloed door het nationaal-fanatisme der Angorapartij gefnuikt zien, het onderwijs aan de scholen in het Fransen is of wordt verboden, tenzij de verdwaasde Turken nog tot inkeer komen. Voor Europa niet, dat tenzij de mo gendheden gezamenlijk en met behoorlijken nadruk optreden, afstand zal moeten doen van de zoo heilzame capitulaties, waardoor de Westersehe handel beschut werd tegen de willekeur van omkoopbare rechters. En ten slotte voor den door Frankrijk zoo teeder geliefden Islam door de vaticanizeeriug" van het Kalifaat, die Angora wenscht door te zetten. En Engeland kan tevreden zijn. [).? Mo hammedaansche schreeuwers in BritschIndië hebben blijk gegeven van ecu gebrek aan doorzicht aangaande de bedoelingen van Angora, dat ten eenen male redicnul mag heeten, en dat aan hun moreelen invloed, die toch al niet zoo heel groot was, een gevoeligen knak moet geven. Hun drijven berustte op een traditie, die wilde, dat de Turksche Sultans als geestelijke en wereldlijke hoofden van den Islam werden erkend. En nu zijn het de Turken zelven die deze door de eeuwen geheiligde traditie los laten ! De Mohamedaansche wereld, aange voerd door de Turken, is in verval geraakt van het oogenblik af dat dezen de macht aan zich hebben getrokken. Eeuwen lang hebben iiiimiiitiiiimiiiiiiiiiiiiijiiiiiiimiiiiiiiiiiiiuiiiiiiitiiiii IIIHIIIIIIMMIIIIIIHIII zij het prestige van den Islam ondermijnd, en de Turksche revolutionairen hebben die rol tot het laatste tui- Volgehouden. 13 Nov. 1922. Sumatra (BuiTKNOiwoexO VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden A. B. te L. //,' ken lid v u n i'i'n coöperatieve vereeniging, waarvan art. 9 der statuten luidt: ,,/>c leden :ijn vuur de verbintenissen der ureeniging niet anders aansprakelijk dun in gei al ran vereffening, (leen lid is verder aansprakelijk dan tut i 5 boven het bedrag der verplichte storting van inleggeht". In liet faillissement van een coöperatieve vereeniging te Arnhem sommeer de di. curator den leden een evenredig deel in de kusten van het tekort bij te uraden. Wat dunkt u hiervan in vcibanümei mijn litlniautscliap'? Een der belangrijkste .viagcn bij de co peratieve vereeniging is die betreffende de aansprakelijkheid der leden voor verbinte nissen der vereeniging. De bepalingen daarop in onze wet, vet vat in de aitikelen 7 no. 4, 19 en 20 laten aan duidelijkheid veel te wenscheii over. Mr. M. Polak zegt in zijn toe lichting op de Wet tut regeling der coöpera tieve \-ereeiiigingen bij art. 19. o.a.: Wanneer intusschen in de statuten een bedrag is be paald, waarboven de leden niet aansprakelijk zuilen zijn, elan behoeven zij nimmer meer dan dat bedrag aan den vereffenaar of curator te betalen. Volgens deze meening zoudt U dus nooit meer dan ?5 boven het inleggeld behoeven te betalen. Gedenkschriften van Keizer Wilhelm FEITEN EN PERSONEN UIT DE JAREN 1878?1918 Met portret en handteekening van den schrijver Geautoriseerde vertaling van Dr. CH. F. HAJE Prijs gebonden in prachtband f5.90 INHOUD: 1. Bismarck 2. Caprivi 3. Hohenlohe 4. Bülow 5. Bettman Hollweg 6. Mijn medewerkers in het beheer 7. Wetenschap en kunst 8. Mijn verhouding tot de kerk 9. Leger en vloot 10. Het uitbreken van den oorlog 11. De paus en de vrede 12 Het einde van den oorlog en mijn afstand van den troon 13 Het vijandelijke en het neutrale gerechtshof 14. De Schuldquestie 15 De revo lutie en de toekomst van Duitschland. UITGAVE: VAN HOLKEMA & WARENDORF AMSTERDAM