Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAM AA EK, V/EEK BLAD VÜK NEDERLAND
2 Dec. "22.
RIJM-KRONYCK
Gedachten over het huwelijk.
Naar aanleiding van de debatten in de
2de kamer der Staten-Oeneraal.
Op, echtelieden ! Op ! Men wil u wetten stellen
en palen, zonder tal, en perken, niet te tellen,
opdat ge-u in den band waarin ge samen leeft
niet aan geweld of dwang van daden overgeeft.
Een groep van albedils en dorre, drieste vrouwen,
bezeten van gezag en mangel aan vertrouwen
dringt, krijtend, tot de rust van 't huiselijk haardvuur door.
Op,^ vrienden, op ! Ter deur ! En stelt u breed er voor.
In 't zelfde vrije land waar eenmaal, Cats, de oude,
het huwelijk bezong en rijm op rijmen bouwde,
ter eere van dien bond een kostbaar monument,
daar komt zijn nazaat thans, verwaand en malcontent,
en vraagt o ondergang van 't fier geslacht der C(K)-atsen
om wettelijken dwang en nieuwerwetsche fratsen
opdat het huwelijk zij, wat haar verlangen is:
niet een gewijden bond.... maar een gevangenis.
Maar Heemskerk blijft bedaard. Hij hoort de woorden vloeien
en wil zich zoo het moet wel met de zaak bemoeien.
Hij schudt het grijze hoofd aan ondervinding rijk
van huwelijkstheorie en huwelijkspractijk.
Hij laat het mansvolk maar doceeren en vertellen
en hoort uit dorre vrouwenborst de klanken zwellen,
en hoe men prijst en laakt het alleroudst contract.
En 't is hem, of van 't dak een geest kwaam' afgezakt,
verwonderd en verstoord om 't klinken van die klachten,
die droef en zwijgend naast zijn hoogen stoel bleef wachten,
totdat de woeste stroom in 't eind was uitgeraasd.
Toen sprak hij zonder luim, en ieder scheen verbaasd
hetgeen niet in een rol of wetboek staat geschreven
manr wat de grondsteen is van ieder huwelijksleven:
Gaat 't echtelieden fout.... dan was het huwelijk slecht,
gaat 't goed,.... dan komt de zaak zelfs met krakeel terecht.
Toen week de geest, verheugd, van den ministerszetel
en wierp zich, ondanks wacht en wapenmacht, vermetel
terug naar 't hooge dak, verdwijnende terstond,
en bracht, den Lieven Heer een wijl daarna reeds kond.
Uw zaak, zoo meldde hij, is ginds nog immer veilig,
de band van man en vrouw nog als tevoren heilig!"
Maar al die speeches dan?" vroeg, ongerust, de Heer.
Toen lachte, luid, de geest: ,,....ach! hol geredeneer,
Om alles en om niets.... om wissewasjes.... nietsjes !
kortom, vergeef me 't woord, O Heere.... maiden-speeclies !"
M E L i s S 'i1 o K L
DE OUDE HOOFDSTAD VAN Vraagt Uw Leverancier:
'T GOOI &
l DEC. 1572?1 DEC. 1922
Onder de oude gevelsteenen in het, uit
onze Vaderlandsche Historie genoeg bekende,
stedeke Naarden, dat eens de bloeiende hoofd
stad van Het Gooi was, trekt allermeest de
aandacht die, welke, in kleuren bewerkt, den
Moord van Naarden" in beeld brengt en
prijkt in den gevel van de voormalige
Gasthuiskerk, gewoonlijk aangeduid met den naam
Het Spaansche Huis".
Den l Dec. 1922 is het drie en halve eeuw
geleden, dat Naarden door de Spanjaarden
werd uitgemoord, leeggeplunderd en in brand
gestoken, gelijk de, in dien gevel te lezen,
inscriptie vermeldt:
Denckt op den dach
Dat men hier sacn
Hoe Spangien tegen woort
Berooft heeft 't landt
Dees stad verbrandt
De burgerij vennoort
Ao 1572 D. 1. D. C.
De Spaansche bevelhebber Romero, aan
wien Alva's Zoon Don Frederik opgedragen
had de onderhandelingen met Naarden's
burgerij te voeren, had beloofd, dat de
burgers niet in het minst aan lijf of goed
gedeerd zouden worden" en deze belofte
bezegeld door tot driemaal toe de hand te
JUIST uw SMAAK;
JAC.URLUS
HAVANA 12 SI? SIGAAR
FABRIKAAT ,. FLEVQ" - "UTRECHT
drukken van Lambertus Hortensius, den rec
tor der Latijnsche school te Naarden. Het
vreeselijk bloedbad, dat binnen Naarden's
poorten werd aangericht, zou getuigen van
de verregaande trouwloosheid van Romero. En
al wat door Naarden's bevolking werd geleden,
welke, op een zestigtal burgers na, werd om
het leven gebracht, zou anderen steden leeren
welk lot haar te wachten stond, zoodat met de
uitmoording der stad het tegenovergestelde
bereikt werd van hetgeen Alva bedoeld had.
Het gruwelijk drama, afgespeeld in de oude
Gasthuiskerk, toenmaals als Stadhuis in ge
bruik en waarin een 400tal, geen kwaad ver
moedenden burgers vermoord werden, deed
overal een "eest van krachtig verzet ontstaan,
welke leidde tot de afschudding van het
Spaansche juk.
Zou wellicht dit jaar de l December te
Naarden niet met stilzwijgen, niet
onopgeEEN PIJNLIJKE HISTORIE
Een medewerker van de Amsterdam
mer" ontmaskerd!
Wij ontvingen het onderstaande, zonder
linge schrijven van onzen trouwen medewerker
Melis Stoke; slechts o.p diens dringend
verzoek gaan wij tot plaatsing er van over.
Gaarne hadden wij hem deze pijnlijke ge
schiedenis bespaard. Nu hij echter, ondanks
onze herhaalde en ernstige waarschuwing,
blijft aandringen op publicatie, willen wij,
vooraf, een woord van oprechte deelneming
plaatsen aan het adres van zijn rampzalig
gezin, dat thans wel metden vingernagewezen
zal worden.
Enfin, wij blijven er van overtuigd het ui :.erste
verricht te hebben om het thans ontketende
schandaal in de kiem te smoren. Thans ga
het noodlot zijn gang. De achterklap is los. Wij
wasschen onze handen in onschuld.
(Red. 't S c h i et gat".)
Redactie en Uitgevers van De Amster
dammer", weekblad, te Amsterdam.
Mijne Meeren,
Wanneer deze regelen onder uwe oogen
komen, is ondergeteekende in wanhoop
gedompeld.
Wat toch is het geval?
Gisteren werd ons gezin verrast met uw
werkelijk schitterend kerstnummer.
In minder dan geen tijd waren wij allen
in de lectuur er van verdiept. Ik droomde van
het jongmensch op den omslag en vroeg
mij af waarom hij zoo'n lief meisje klare jenever
zat te voeren, nogwel onder den kerstboom ! !
Wat had die knecht met z'n drankneus een
schik in het geval. Het voorwoord en de
preek van Ds. W. Mackenzie brachten mij
in een teedere stemming, een chte
kerststemming, hoewel het nog pas 22 November
is. Toen sidderde ik van de reisavonti.ren
van Top Naet'f, maar het gedicht van Vader
Cats bracht me inoe Iculige jenevcrstcmming
van de voorplaat terug. Ik huilde een beetje
bij het verhaal van de bevalling van Ina
Boudier-Bakker en vergat er haast de
corsettenreciame op pag. 8 (mijn gezin vond die
maar zoo-zoo-nei-op-het-randje) door. Daar
na heb ik gemijmerd over de beteekenis van
de kerstniijmering van R-toul Hynckes.
Het is net of ze dien man met een plank alle
maal platte vlakken op zijn schedel geslagen
hebben. Een luid geritsel stoorde mijn
mijmering. Mijn zoontje had het
Poes-cnMuis spel van Kliza Hess aan flarden
gescheurd. Echt zonde. De verzen heb ik
overgeslagen, en de puzzles ook. LX' laatste
ga ik oplossen als de malaise nog erger wordt,
op kantoor. Alleen heb ik me afgevraagd
of d'r geen vergissing op de drukkerij begaan
is en of ze niet per ongeluk de Duitsche letters
voor het gedicht van Salornonson gebruikt
hebben in plaats van voor het stuk van
mijnheer Ritter.
Navigatie en Mooi-Nederland
DE ELITE-SIGARENMERKEN
Verkrijgbaar bij de voornaamste winkeliers
Fabr.: Firma RAPPARD & POTT ? iel
Uit het Kladschrift van Jantje
merkt voorbij zijn gegaan, de samenloop der
omstandigheden wilde dat deze eerste dag
van Wintermaand hcrinnerings- en feestdag
Iegelijk 7.cu zijn.
Sedert den l Mei 1917, op welkende gemeente
Bussum die in het midden der l Ode eeuw
een dorpje was, dat ongeveer 500 inwoners
telde, maar dank zij den aanleg van den Oester
Spoorweg in 1874 op verrassende wijze in
groei en bloei toenam haar honderdjarig
zelfstandig bestaan herdacht, gingen er stem
men uit den boezem van haar bestuur op,
tot inlijving van Naarden bij Bitssuin, dat de
oude hoofdstad van 't Gooi ver over het
hoofd gegroeid was. Als gevolg van een en
ander dienden Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland een ontwerp van wet in, tot
vereeniging van Naarden en Bussum. Nauwe
lijks was dit geschied of in Naarden openbaarde
zich een sterk verzet-tegen de samenvoeging,
welke door velen beschouwd werd als een
ingrijpen in de historie der gemeente. Onver
poosd werd een krachtige actie gevoerd,
terwijl niets ongedaan werd gelaten, wat er
toe leiden kon de Regeertng van haar voor
nemen te doen afzien. En de strijders voor het
behoud van Naarden's Zelfstandigheid moch
ten hun werk met succes bekroond zien, toen
aan den morgen van den 10 November j.l.
de Staats-Courant het heugelijk nieuws be
vatte, dat de heer M. F. van Wettum tot
Burgemeester van Naarden benoemd was.
Na den 23 van die maand te Haarlem beëedigd
te zijn, wordt Naarden's nieuwe Burgevader
- die sedert het overlijden van den heer
Hoytcma van Konijnenburg, als loer,-burge
meester fungeerde - den l December geïn
stalleerd, welke datum niet zonder bedoeling
voor die plechtigheid werd gekozen. Het is
de dag van herinnering aan het verleden en
v^ln hoop op de toekomst.
Op den herclenkingsdag van Naarden's
droeven ondergang voor drie en een halve eeuw
wordt door de Burgerij het feest gevierd van
Naarden's vernieuwd bestaan. Vivat, floreat,
crescat !
d s. ]?". W. l k i j v i; K
KALENDERS VOOR 1923
Bij W e e n e n k en Snel t e 's G r
avenhage verscheen een in koperdiepdruk
uitgevoerde weekkalender van A. Burdet en
Dr. Jac. P. Thijsse. Drie en vijftig prachtige
vogelkieken zijn in dezen kalender opgenomen,
waarbij Dr. Thijsse korte bijschriften schreef.
Bovendien vermeldt ieder kalenderblad een
feit of komende beweging in verband met
het jaargetijde in de vogelwereld. Op de
bladen is tevens ruimte gelaten voor het
maken van aanteekeningen.
W. J. T h i e in e e t C i e. t e Z u t p h e n
zonden den jaarlijkschen kalender met
dagblok. Deze schcurkalender draagt op de dag
bladen een spreuk van een bekend geleerde
of schrijver, of geeft eenige goede wenschen
en aanbevelingen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiii 'iiiiiiiiiiniiin
KUNSTBRONS & METAALGIETERIJ
DE KROON"
HOUTMARKT 23 - HAARLEM
Bronzen Beelden en Placquetten
iimiiiiimimmiimii
Min 'iiiiiiiiiiiin
l)e teekening van Schwarz is prachtig,
wat een kleuren; dat is nou eigenlijk net
de nige plaat in Jdit nummer die niet
scliu'ar: is. Maar wat heeft het kindje een
magere armen, en z'n luier zit beslist verkeerd,
heeren, want dat kan ik als vader beoordeelen.
Hij moet met een punt omgevouwen naar
voren, en met een veiligheidsspeld
vastgestoken worden. Zókan hij er net zoo goed
geen dragen, en als hij niet oppast valt hij
ook nog, zoo rechtovereind. Ik rilde toen ik
d'r aan dacht, als vader. Het kerstlied van
mijnheer den Hertog kan ik met n vinger
op de piano spelen, want d'r zit geen een
kruis in. Dat begrijp ik ook l'est vaa een
oud-wethouder van Amsterdam, die heeft
al kruisen genoeg gehad.
Maar dat doet allemaal niets ter zake, heeren,
want toen ik zoover gekomen was, zag ik op
bladzijde 57 de rondvraag slaan aan de
le:eis van ile Arntterdtininifr.
Ik ben ook maar een mensen, heeren, er.
die bid/, werd mijn verderf. Ik heb me nog
wallen inhouden, maar vór ik het wist, was
ik aan het invullen gegaan van de vakjes,
alleen maar voor de aardigheid, geachte
redactie en uitgevers, waarachtig, alleen om
eens een lulletje te hebben, want ik voel wel
dat ik, als medewerker, geen recht van
meespreken heb.
Het ongeluk heef t ge wild,dat m ij n schoon moe
der hU ingevulde papier verzonden heeft aan
een kennis van haar, Uwen Redacteur, den
WelKdelgeb.hcerHerman Salomonson, met het
bekende, noodlottige gevolg. Thans ben ik een
geslagen man. Niemand wil gele ovendat het een
grapje was. De Wcledclgcb. heer Herman
Salomonson schrüft mij: Gij moet dan
ook niet denken dat onze redactie notitie
zal nemen van uwe zeer belachelijke aan
matiging. Gij hebt hiermede een onbescheiden
heid van den ergsten graad begaan, en, indien
ge door uw domheid het ingevulde formulier
niet 3 dagen vór de officieele distributie
van het kerstnummer hadt opgestuurd, ware
nimmer aan het licht gekomen welk een
ingebeelde dwaas gij zijt...."
Geachte Redactie en Uitgevers, ik heb
hieraan niets toe te voegen. In een oogenblik
van gebrek aan zelfbeheersching heb ik mij
zelf hemelhoog verheven.
Aan u is het thans mij diep neder te storten.
Troosteloos de uwe;
MELIS STOKE
Onze redacteur Herman Salomonson stelde
ons inderdaad het door den heer Stoke inge
vulde formulier ter hand, waarvan de gren
zeloos aanmatigende tekst als volgt luidt :
Vraag :
Op welke rubrieken van
stelt ge den meesten prijs?
het weekblad
Antwoord :
Op de reusachtige letterkundige bijdragen
van den heer Meii's Stoke. Hij is een koning
van de pen, een keizer van het woord, die
zich in den geest van een gordel van smaragd
slingert om uw veelgelezen blad.
V run g :
Welke rubrieken zouden naar uwe meening
kunnen vervallen?
nurd :
Maar niet
de zijne!
HiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiilimiiiimiiiiiiiMliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiililliiliiiiiiiiiiiiiiniiiiiitiil imiiiiiiiiin
MlimlIlllllllllllllllllllllMIIIMIIIIllllMllllllllMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Vraag:
Welke rubrieken zoudt gij gaarne zien
opgenomen?
Antwoord:
Nóg meer rubrieken van den primus
inter pares, den talentvollen Melis Stoke.
Vraag :
Wenscht gij het formaat van het weekblad
te doen veranderen als op bldz. l is aange
geven?
Antwoord:
Mits de WelEdgeb. heer Melis Stoke er
geen bezwaar tegen heeft, en zijne kostelijke
bijdragen blijve schenken.
Vraag:
Welke andere opmerkingen wenscht gij
over den inhoud van het weekblad ons nog
mede te deelen?
Antwoord :
Waarom schrijft Melis Stoke niet alle
rubrieken?
O, welk een Napoleon van de pen is hij.
Het spreekt vanzelf dat de stem van den
lieer Stoke ongeldig en nietig verklaard is.
Wij hebben hem zijn stembiljet teruggezonden,
en zoo-juist bericht hij ons, per telegram:
Vaarwel, ik vertrek naar een klein
dorpje in Groenland tot de ellendige
Kerstnummer-affaire vergeten zal zijn.
M E i i s S T c K E
iiiiiHHiiiiiiiiiimiiiiiimiimimiiiiiimiiimiifi
(London Opinion)
p^^r^^ir^
Wat heeft beklaagde tot zijn verdediging te zeggen?"
Ik was in slecht gezelschap, edelachtbre."
Hoe bedoel je ?"
We hadden maar n kruik met ons vijven, en de
andere vier waren afschaffers".
D e b e h u l p z a m e oude
de tweelingen): Wil ik er n in
e e r (tot de moeder
t net leggen?"
Ik hoor dat je laa'ste
dochter nu ook getrouwd
is. Wie is de gelukkige?"
Ik."
Groot je (die 'n uur te vroeg is): Wou Hansje dan
graag z'n eigen karetje nemen?"