Historisch Archief 1877-1940
Z '«
ft'
2 Dec. 72. No. 2371
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
VERVOLG VAN DE GROOTE PLAAT:
Teekening voor de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek
CHARIVARIA
FRANSCHE
BOKSBOND
2)eutfd)lanb, $>eutfd)lanb ueber 3lUe§!
,,De Kruppsche messen." (Dagboek
v. e. Amsterdammer:)
Beelden uit Berlijn." (Tel.)
,,De voor dezen wedkamp inge
zonden ontwerpen zijn beduidend beter
te noemen." (Tel.)
Hopelijk verzuimt geen lid zijn
plicht te vervullen." (Tel.)
Gaat hem zien! gaat hem zien \
Van Albert van Dalsum, niet
alleen bekend als tooneelspeler, maar
ook als kunstschilder, zal van 15 Nov.
tot 15 Dec. een tentoonstellinggehouden
worden in De Vuurslag", Doorn
straat, den Haag." (Hou. Lelie.)
DE SOMBERE ST. NICOLAAS
Tegen spotprijs te koop de allernieuwste
speculatiemachine," adverteert niet
Broekhuys, maar een bakker, in de Bakkersbond
courant.
Gratis quam maxias," zei Dr. v. Dam
te Alkmaar bij gelegenheid van het jubileum
van het Sint' Elisabethgesticht, volgens den
verslaggever van de Alkm. Ct. Gratis quam
minias!" mompelde de geleerde spreker
bij 't lezen van het verslag.
Een prettig cadeau
Men meldt aan de N.R.C., dat aan de
Koningin bij haar regeeringsjubileum ook
een album met de foto's vón alle, ongeveer
1200 Nederlandsche gemeenteraden zal worden
aangeboden.
Een prettig onderwerp
,,De secretaris leidde in deze ver
gadering het onderwerp De doodstraf"
in, wat tot een gezellige bespreking
aanleiding gaf." (Ned.)
Nog een langste dag
,,,De 45-urige arbeidsdag." (N.R.C.)
En de langste woorden
Van deze letters moet een uit
11 woorden van 54 letters bestaande
zin worden gemaakt." (O.H.C.)
.... en een Zwarte Piet waaraan niet meer geloofd wordt.
tMiiMiiiiiiiiiHifiiiiiuifiiiiiiiiilfifliiilllllliiiilluuiiliimiiiiilillluiiiiiiii
DE BEDROEFDE HEILIGE
Een Sint Nicolaas-geschiedenis door
HERMAN SALOMO NSON
(Met teekeningen voor de Amsterdammer"
van Is. van Mens)
Meemaaksels
Hij wijst op de moeilijkheden, die
de heer Patijn meemaakte." (N.R.C.)
We hebben op het gebied van
circulaires veel meegemaakt." (Tel.)
Somber, diep ter neer geslagen.
Zit de Bisschop in zijn stoel,
Moppert met gefronste brauwen
Piet, het is een zure boel."
En zijn blanke oude handen
Woelen door zijn witte baard,
Als hij met betraande oogen
Droevig voor zich henen staart.
Piet," hervat hij, beste jongen,
't Is dit jaar hier niets gedaan
En ik kon om zoo te zeggen,
Best terug naar Spanje gaan.
Alle menschen worden sober,
En ze doen aan zuinigheid,
Zoo raak ik m'n beste vrienden
En m'n trouwste klantjes kwijt.
Van de honderd huisgezinnen
Geeft me haast de helft belet,
En het schoentje wordt alleen maar
Door het kleine grut gezet.
Zuinigheid, 'k wil 't niet ontkennen
Is een heele mooie deugd.
En bij menige vermaning,
Predikt' ik ze aan de jeugd.
Spaarzaamheid is zeer lofwaardig,
Niemand, die het tegenspreekt,
Ook hierover heb ik dikwijls
Tegen oud en jong gepreekt.
Maar je moet mekaar wat gunnen,
Ook al zijn de tijden slecht,
Want wat komt er anders, jongen,
Van mijn mooie feest terecht?"
En toen biggelden de tranen
D'ouden bisschop langs 't gelaat,
Piet' ', zoo zei hij, bitter snikkend,
Piet, ze zetten ons op straat !"
Ja", zei Piet, dat most niet magge,
't Is eenvoudig een schandaal,
Niemand doet meer aan een grapje,
Iedereen is even kaal."
't Is de zuinigheid alleen niet",
Sprak de goede Oude Sint,
't Is omdat men te verwaand is,
En mij niet meer ,,deftig" vindt.
Voor surprises en voor rijmpjes
Zijn de menschen te pedant.
En een kinderlijk genoegen
Vinden ze niet int'ressant.
Want met al die soberheden
Vieren ze het Kerstfeest wel,
Dat is buitenlands en deftig
En komt meer en meer in tel.
Rooie klokken, hulst en sparren
En een heel copieus diner,
Plumpudding en Weinachtsstollen
Stille nacht" met een souper.
En ze hangen aan d'r lampen
Op z'n Engelsch, mistletoe;
Xmascards met Britsche spreuken
sturen ze mekaar cadeau.
Hoeveel jaren, hoeveel eeuwen
Heb ik al mijn best gedaan,
Heb ik blindelings gegeven
En voor ieder klaar gestaan !
Als een oude kindsche opa,
Waar je je voor schamen moet,
Ben ik nog voor kleine kinderen
En voor achterbuurtjes goed."
Na de laatste bittere woorden
Zweeg hij van de narigheid
En bleef droevig zitten peinzen
Over dezen duffen tijd.
Maar", zoo sprak hij na een poosje,
Piet, ik geef het toch niet op ;
Wat er ook gebeuren moge,
Al stond alles op zijn kop,
Tot van 't allerlaatste kindje
Nog een schoentje voor me staat
En 't me toezingt door den schoorsteen
Voor het naar zijn bedje gaat,
Zoolang zullen wij nog samen
's Nachts over de daken gaan,
Wat gaan ons die eigenwijze
Domme groote menschen aan !"
ARI.
Hort, knol, hort !", aldus vuurde Sint
X:colaas zijn schimmel aan tot een
vervaariijken sprong, van de eene dakgoot
in de" andere, en over een triple-bar van
?ciectrische hoogspanningsdraden.
Ook ditmaal weigerde de trouwe
Andalusische hengst niet; hij nam den sprong,
kwam met een smak aan de overzijde terecht
en zette zich schrap in de gladde dakgoot.
Dat was een peseta op zijn rand, oude
lieer", riep Pieter-me-knecht,die. buiten adem,
achteraan kwam.
D; goede heilige steeg uit den zadel en
streek glimlachend door zijn baard, die in
h.-t maanlicht glansde.
,,Er is een God voor kinderen en dronken
menschen" schertste hij, en hij legde de teugels
urn een windvaan.
Alleen", voegde hij er aan toe, maken de
msnschen het ons voortdurend gevaarlijker,
mït al die draden van zoogenaamd draad
loze installaties".
,,En het lijkt wel", schimpte
Pieter-meknecht, of de moderne architecten het op
utts voorzien hebben. Het is net of ze het er
???p toeleggen om u en mij onzen nekte laten
breken. Vroeger had je gezellige trapgevels
? '.im op te klauteren en genoegelijke breede
dakgoten om in te flaneeren.... Maar nou !
kijk. ik heb mijn buisje daarnet alweer
gescheurd, toen ik in zoo'n nieuwerwetschen
nauwen schoorsteen wou kruipen...."
Sint Nicolaas zuchtte: ja ja.... de
moderne tijd.... die zou ons wel eens voor
goed den nek kunnen breken". Maar hij
vermande zich: komaan, aan het werk!"
En reeds begon hij door een schoorsteenpijp
zijn goedig: boe.... boe.... boe...." te
piepen. Tegelijkertijd deed hij een regen van
pepernooten door het gat kletteren.
Er woont hier een gezin met veel kleine
kinderen" verklaarde hij: boe.... boe....
hier is Snt Nicolaas".
Toen ging er plotseling een dakvenster
?open, en een kleine jongen met een dik,
brutaal gezicht keek naar buiten.
,,Complimenten van pa", riep hij met een
schelle stem, en als het nou maar uit is
niet die flauwiteit daarboven. Pa zegt dat
hoeren en zien je beneden vergaat en de
centrale verwarming raakt verstopt. Dat
zijn maar weer allemaal reparatiekosten
voor niks !"
Sint Nicolaas en Pieter-me-knecht keken
heiden onthutst naar den jongen.
De jongen keek brutaal terug, en gilde toen
.'peens, rood van kwaadheid:
Zalle jullie d'r nou af kommen!"
Op dat ooger.bük verscheen een manshoofd
Of het uit is met die flauwigheid."
[lm iliiiiiiiiiiniiiwimi
naast het zijne, en een diepe stem
dreigde: of mot ik jelui
zellef d'r af kommen smijten?"
Pieter-me-knecht liet verlegen een
pepernoot vallen, die door de
regenbuis naar beneden ratelde.
Het moet een misverstand zijn!"
stamelde Sint Nicolaas.
Baldadige nikker!" brulden nu
vader en zoon, op die manier raakt
ommers de goot verstopt, wat hebbe n
we aan al die aardigheden !"
De man was nu met moeite uit
het raam geklommen en greep
Pieterme-knecht bij zijn arm.
Zal je dien jongen loslaten :"
riep Sint Nicolaas.
Niet voor je mijn dak afgaat"
dreigde de man.
Even was het stil. Hier en daar
deden buren, opmerkzaam geworden
door het getier, hun vensters open.
Is 't niet een schande voor de
buurt!" riep de man ,Kijk
es. ... kijk es. ... en nou me dak
af as de ...."
Juist wilden St. Nicolaas en
Pieterme-knecht verder gaan, toen ze een
klein, dik kereltje bemerkten dat hen
wenkte, en geheimzinnigeteekensgaf.
Vooruit," zei Pieter-me-knecht,
hier is het toch ommers niks ge
daan !"
Maar het kereltje bleef wenken
en pssst! pssst!" roepen.
Misschien is het iemand die nog
in ons gelooft" zeide Sint Nicolaas,
en hij klauterde al vooruit, langs
een brandladder.
Boven hem stonden de vader en de
zoon, en ze schreeuwden tegen het
mannetje:
Moos.... Moos.... daar benne
klante voor je !"
Sint-Nicolaas werd binnen gelaten
in een klein, rommelig vertrekje.
Hebt u kinderen?" vroeg hij
dadelijk vriendelijk.
Het mannetje maakte een ongeduldig
gebaar, en stelde de tegenvraag:
Heb je wat te koop, chef?"
Te.... wat?" vroeg Sint Nicolaas ver
baasd.
D?> andere lachte: Ik betaal alles contant.
Voor tegen Sinterklaas en Kerstmis kun je
wel wat van dat goedkoope goed kwijt !"
Sinterklaas haalde van onder zijn wijden
mantel een houten paardje te voorschijn:
Als ik u hiermede genoegen kan doen
voor uw zoontje .... ?"
Het mannetje nam het paardje aan, bekeek
het van alle kanten, snoof minachtend, en
gaf het terug.
Daar heb je je ook een artikel in de hand
laten douwen, " smaalde hij... Niks gedaan.
Goedkoop Duitsch goed. Daar worden we
mee overstroomd. Echt valuta-werk hoor. . . .
Niks voor mij".
Teleurgesteld nam Sint Nicolaas het
paardje terug. Dj ander wierp een begeerigen
blik op diens rijk-bestikte kleed.
Nu" zei hij, as uwe nou nog wat van
het gedragen kleeding kwijt zou willen
wezen ! Daar is altijd nog wel emplooi voor. .
voor Sinterklaasfeessies of maskerades of
gecostumeerde bals !"
Het spilt mo", antwoordde Sint Nicolaa?
beleefd, maar ik heb maar n tabberd
en n verschooning bij me.... Ik kan wer
kelijk niets missen !"
Nou. ..." zei de ander, as d'r dan geen
handel is...." En hij opende uitnoodigend
het deurtje van de kachel.
Sint Nicolaas kroop door den schoorsteen
naar boven. Daar stond nog zijn paard en
hinnikte van genoegen.
Maar Pieter-me-knecht was nergens te
zien.
Pieter!" riep de heilige.
Er kwam geen antwoord.
Pieter dan toch!" riep hij nog eens.
Toen kwam de man van daarnet weer
voor het raam.
As je je knechie roept", zei hij, dan kan
je lang staan schreeuwen. Die jo'ngen is bij
mijn in de zaak gekomen !"
Het zwarte gezicht van Pieter werd nu ook
fllnlIHHIIIIIIIIIHKHIIIIIIfflflIIMf*
nul iiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii
Het was een gevaarlijk werk.
zichtbaar.
Baas.... baas", riep hij, ik blijf bij
meneer hier. Je hoef den goospenning zeker niet
terug hè? Ik word fijn piccolo in een bar !"
Kom hier, Pieter-me-knecht", schreeuwde
Sint Nicolaas.... Had je me dan niet
fatsoendelijk met de zes weken kunnen opzeg
gen? Nou zit ik alleen voor alles, en net in
den drukken tijd!" ? t >
Laat je niet lijine, Piet," zeide de man,
bijmijnhoef jeniet over de daken te klauteren
en ik plak zegeltjes voor je ook...."
Ik blijf bij meneer", riep Piet, ,ik heb
genoeg van dat glazenwasscherswerk bij
uwe, en ik was geen eens in de ongevallen
verzekering".
Neem een Duitsche als noodhulp, ouwe!"
Spotte de man nog grof.
Toen sloeg het dakvenster dicht....
Nu ging de goede heilige alleen verder
op zijn tocht.
Hoewel tranen zijn stem dreigden te
verstikken, riep hij nog telkens, hier en daar,
zijn goedig: boe-boe" door de schoorsteenen,
en strooide, met bevende hand, zijn lekkers
ui i.
Eenmaal stond hij op eens voor een lief.
slapend meisje.
Tranen rolden over zijn wang: en hij kon
zich niet weerhouden om, hél even, haar
blonde haar te streelen.
Maar, zoo als reeds gezegd is, zijn hand
beefde, en ze ontwaakte onder zijne onwille
keurige aanraking. Ze keek hem even met
ontstelde oogen aan, en begon toen luidkeels
te gillen :
Moedeer.... Moedeer.... daar staat
die verkleede hansworst uit de Melksalon
voor me bed .... Moedèr !...."
S:nt Nicolaas liet zijn hart van marsepijn,
dat hij in Jiaar schoentje had willen leggen,
vallen, en het viel in stukken op de vloer.
Hij vluchtte het raam uit en sprong te paard.
Achter zich hoorde hij vloeken en tieren:
Gemeene smeerlap. .. Aangekleede zwerrever"
riepen ze hem na, en er vlogen hem zelfs
dakpannen en bloempotten om de ooren.
Hoe lang hij wel door-rende, wist hij niet.
Hij sprong dwars over straten en stegen,
zijn baard fladderde in het maan
licht, en telkens, vielen er tranen
uit zijn oogen, in stroomen soms,
zo odat een wankele nachtwande
laar zijn parapluie opzette en vloekte
dat het alweer begon te motregenen.
Eindelijk kwam hij aan den rand
van de stad, waar alleen nog maar
een paar kleine huisjes stonden.
Daar bond hij zijn vennoeiden
schimmel vast en ging op een dak
zitten.
Er was nu geen enkel geluid
meer, en hijwas heel alleen.
In de verte was een roode weer
schijn boven de stad en er fonkelden
tallooze lichtjes.
Hij zette zijn zak met speelgoed
naast zich neer, en liet het hoofd
in de handen rusten.
Zoo zat hij langen tijd. Eenmaal
fietste er een veldwachter voorbij,
maar die zag hem gelukkig niet.
Een vleermuis fladderde in groote
cirkels om zijn grijze hoofd.
Toen, plotseling, luisterde hij.
Uit een der huisjes kwam het
gehuil van een kindje.
Met een gewoonte-gebaar greep hij
naar den speelgoedzak, en hij boog
zich over de schoorsteen om beter te
kunnen zien.
Kom Hans, wees nu stil", zei
een zachte vrouwenstem, vader
moet slapen !"
Maar het was een heel klein kindje,
en het had er lak aan of zijn vader
slapen kon ot riet.
Toen was er een brommige man
nenstem :
Waarom kan dat kind z'n
mond niet houden. . . . ?"
Maar het kind begon nu nog veel
harder te huilen. Er was daarna
nog wat gebrom en gestommel en
toe.i zag Sint Nicolaas dat de man
een kamerjapon aandeed en in zijn
studeerkamer op de chaise-longue ging
liggen.
Ziezoo," fluisterde de vrouwenstem....
,,ziezo(, Hans.... nu heb je je vader wegge
jaagd. ... je armen vader die zózijn slaap
noodig heeft !"
Maar het kind huilde. . . . en huilde, en de
man lag met wijd-open oogen op zijn chaise
longue en sliep ook niet.
Toen kroop Sint Nicolaas vlug door de
open haard van de studeerkamer.
Neemt u me niet kwalijk", zei hij tegen den
man", maar kap. ik misschien iets voor u doen. .
Mij hebben ze ook weggejaagd !" Ze schudden
allebei het hoofd. Die kinderen van tegenwoor
dig toch!
Weet u wat ik ga doen ?" zei Sinterklaas
eindelijk ik ga naar Spanje terug. . . . dan is
d'r maar gén Sinterklaas van het jaar!"
De man zuchtte: och.... och.... en ai
die menschen die hun pakjes al gemaakt
hebben.... En al die winkeliers.... een
ruïne voor den middenstand !"
? Kan ik d'r wat aan doen?" zei de heilige,
als ze mij naschreetiwen en met dakpannen
gooien ! Is dat een behandeling voor een man
op leeftijd?"
Zoo ging het nog een heelen tijd over en
weer. En eindelijk kwamen ze tot de conclusie
dat je net zoo goed niks voor kinderen kon
doen, als je tenslotte toch niets dan geschreeuw
en ondank ontmoette.
Toen zwegen ze weer een heelen tijd.
Het kind huilde.
Arme bliksem...." prevelde de man.
Kom", zei Sinterklaas, ik zal eens op
stappen. Ik zit u hier maar op te houden met
mijn geklets, en morgen is d'r wér een dag!"
Hij deed een stap in de richting van den
schoorsteen.
Waar gaat u heen?" vroeg de man.
Sinterklaas haalde de schoudeis op, en
antwoordde, een beetje verlegen:
,,!k ga de stad nog eens even in...."
Hij maakte een vaag gebaar, en voegde er
aan toe: . . . .och. . . . het is tenslotte sterker
dan je /.elf. .. . als je niet anders gedaan hebt
zoolang de wereld bestaat. . . .Weet u. . . . on
danks'alles, hou ik toch van mijn vak!"
Wat praat je daar toch....?" riep de
vrouw.
Ik kom al.... ik kom al!" antwoordde
de man.
Toen drukten ze elkaar de hand, de oude
heilige en de jonge man.
De jongeman gaf hem nog een knietje om
met z'n stramme beenen in den schoorsteen
te komen.
Nog eenmaal draaide Sinterklaas zich om.
, Alles voor de kinderen," fluisterde hij,
....alles voor de kinderen.... vergeet het
niet !".
De man ging naar zijn vrouw en kind terug.
Ik droomde, geloof ik, hardop!" lachte hij,
is Hans weer stil?"
Het kindje snikte nog zachtjes na aan de
borst van zijn moeder.
Toen klonk het, doorden schoorsteen van de
buren, zwakjes: ... .boe... .boe... .boe.. "
en het was of er iets naar beneden ritselde.
Stil. ..." fluisterde de vrouw.... hoor je
niks. ... ?"
Och", zeide hij. .. . het is de wind de
wind, anders niet".
Ze waren nu even stil.
Ben je nu niet meer boos op Hans?"
vroeg ze eindelijk.
Het sloeg vier uur, en ze hadden nog niet
geslapen. Hij dacht aan z'n drukke werk
straks, daarginds in de stad.
Maar, in het duister, glimlachte hij, en
zeide:
Wel nee
Hort, knol, hort"....zoo vuurde Sint
Nicolaas zijn schimmel aan. Hij sprong van
dak op dak, over gevaarlijke afgronden en
verraderlijke draden.
En door de schoorsteenen riep hij: ..boe
..boe.... boe...." en wierp hij ritselende
pakjes.
Het was een inspannend en gevaarlijk werk,
maar, ach, zógaarne deed hij het, zógaarne
... .want het was toch zijn bestemming
om dat allemaal te doen.... voor de kinderen
....al scholden ze hem ook na wanneer ze
groote menschen waren geworden.... alles,
alles voor de kinderen ....
En zoo werd het en bleef het dus toch, on
danks materialisme en ongeloof, in de wereld
Sint-Nicolaas.
En zoo zal het wel altijd blijven.
Nu ging de goede heilige alleen verder.