,;,',>-? ? : '9 Dee. "22; N<x 2372 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 ?»' DE INVASIE DER DUITSCHE DIENSTBODEN Te*kening voor de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek van ineenstorting door zijn secretaris aangetroffen." fcfc».*»(O.H.C.) Was 't maar een toestand !" dacht Sir William. A = 11 r F =21 K =31 B = 12 O = 22 L = 32 C = 13 H = 23 M = 33 D = 14 p I = 24 N = 34 E = 15 l J = 25 O = 35 (Punch) Een manwijf O. dat appelant tijdens de verhooren bij monde van zijn procureur uitdrukkelijk heeft verklaard, dat zijne moeder als strooman heeft gefundeerd." (W. v', h. R.) P =41 Q = 42 R =43 S =44 T =45 U =51 V =52 X = 53 Y = 54 Z =55 In liet hemelsche sanatorium: Ondergeteekende betuigd langsdezen weg zijn hartgrondigen dank aan den Geneesheer J. A. Dragten voor ZEd. humane en geneeskundige behandeling waardoor hij naast God genezen is van filaria, waaraan hij reeds ruim twintig jaren lijdende was, ook aan den Apotheker W. P. Hering voor diens deugdelijke medicijnen." (Suriname) Elk getal bestaat uit 2 cijfers, de cijfers zijn l, 2, 3, 4, of 5. Laten we eens veronderstellen, dat we iemand volgens de komplexe Delastelle methode het bericht vlucht" willen seinen. Onder elke letter schrijven we de getalwaarde aldus: VL UC HT ONTCIJFERKUNST Pénétration pacifique CHARIVARIA Een test is niet een aarden vuurpotje, maar toets, onderzoek. Wie dat niet weet, begrijpt het artikel niet, dat dezer dagen onder het opschrift Intellecttests" in het Hdbl. verscheen. Dit Hollandsche woord vormt een voortreffelijke oerening voor stotteraars. Het artikel behandelt niet alleen intellecttests, marar ook ,,legertests"en,,,testsonderzoek." ,,Te Zevenaar", schrijft het U. D., is een politiehonden-verceniging opgericht." Wij veronderstellen dat het in de vergaderingen ongeveer toe zal gaan als in die van den Amsterdamschen gemeenteraad. Meemaaksels Aan Turkije dankt Duitschland de rampen die Rusland toen het alleen stond, heeft moeten meemaken." (Tel.). Schrijver heeft 't geval meege maakt." (N. v. a!. D.) ZooaJs men ziet, niet behulp van een dege lijk Engelsch woordenboek kan men een .Hollandsche krant zeer wel begrijpen. Zoo vindt men in ten Bruggencate onder het woord canopy den sleutel tot het raadsel van de torenhooge sofa's, die de Tel. beschrijft: Onder een der canapc's was de Troon van koning Intankhamen, alsmede een zwaar vergulde stoelen beeltenissen vanden koning en de koningin, ingelegd met edelsteenen." De passivisten Er wordt door u gezegd : de be zoekers betalen de belasting", schrijft Jan Fabricius in de Tel. ik bedoel: wordt door Jan Fabricius in de Tel. geschreven. En wie niet goed Duitsch kent, ziet on middellijk, onthutst, af van zijn reisje naar Oberamrriergau, als hij gelezen heeft wat Nine Minnema op bl. 5 van dit nummer schrijft : Weer zorgt men tevens voor je ondergang te Oberammergau". De nominatief-datief constructie Zij die volkomen bij hun positieven zijn zou men den raad kunnen geven af en toe onderte duiken." (O. H. C.). Sir William Horwood werd toen hij zich Donderdagavond in zijn par ticuliere kamer kleedde voor het Lord Mayor-banket in Guidhall, plot seling ziek en werd in een toestand XI De oplossing van de problemen 19 en 20 heeft, naar ik hoop, meer hersens beziggehou den dan pennen in beweging gebracht. 't Waren maar een drietal brieven met maar 4 ontraadselingen, die mij, via het sekretariaat, bereikten. B. H. G. te B. vond slechts het tweede probleem, dat eenvoudig met behulp van het weinig bekende Porta-bord, in No. 2364 afgdrukt, was opgesteld: EENVOVDIGER KAN HET TOG NIET. luidde het bericht, dat om te kunnen worden vercijferd op deze eigenaardige, maar toch niet verwarringveroorzakende manier moest worden gespeld. M. v. R. te H. daarentegen loste alleen No. 19 op, dat eens door Fransche misdadigers werd gebruikt. Deze opmerking heeft alleen be trekking op methode en sleutel, niet op het bericht zelve, 't welk een onvervalscht Hol landsche tijding verbergt: DE LOOPERS ZIJN KLAAR KOM ZOODRA JE KUNT 't Is weer een voorbeeld van een onvolledig enkelvoudig vervangingsgeheimschrift. Als sleutel dient het woord ABSOLUMENT dat uit tien verschillende, vaak voorkomen de letters bestaat, die achtereenvolgens door cijfers, l, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, O worden vervangen. T. v. P. te U, die in lang niets van zich deed hooren, ontraadselde beide kryptogrammen. Gaarne ontvang ik ook uw berichten, wanneer u slechts van n puzzle de oplossing weet te vinden. De komplexe Porto-methode en die van F. Delastetle, in 1893 bekend gemaakt, zijn ten nauwste verwant. Terwijl volgens de oude methode elke groep van twee letters door willekeurig teeken vervangen wordt, stelt Delastelle in plaats van elk tweetal een ander bigram: DE wordt bijv. TQ Dl wordt bijv. HZ DO XA Theoretisch worden du? de 26 x 26 d.i. 676 mogelijke twee-lettergroepen door 676 andere vervangen. De uitvoering van het idee leverde eenige moeilijkheden op, die Delastelle op geniale wijze uit den weg wist te ruimen. Men zou'een vercijfertabet .en een ontcijfertabel kunnen opstellen, maardergelijke tabellen brengen onoverkomelijke bezwaren mee; men zou een bord kunnen vervaardigen, zooals in No. 2364 is afgebeeld, waarin, in plaats van getallen, bigrammen zijn opgenomen, maar ook aan een dergelijke gedaante kleven fouten. Geniaal is echter de gedachte om de methode door middel van een zorgvuldig gekozen getalalfabet in een handelbaren vorm te gieten. Wanneer de letter W niet wordt meege rekend, kunnen we, zegt Delastelle, aan de 25 overige bijv. de volgende getalwaarden toekennen: waarna we de cijfers onder elke groep van links naar rechts aflezen* 53 22 51 13 24 35 en daarna door de overeenkomstige letters vervangen : XG UC 1O waarin de U C groep, geheel toevallig, onveranderd blijft. Het spreekt wel van zelf, dat men aan de boven aangegeven volgorde der letterwaarden in 't geheel niet gebonden is, maar dat men deze naar believen kan wij zigen. Een nog eenvoudiger vorm van de Delastelle methode, die ook reeds door den vinder zelf beschreven werd, is door het Engelsche leger tijdens de wereldoorlog te velde gebruikt en ,,Playfair cipher" genoemd. Hierover een volgende keer. PROBLEEM 21 Bij een huiszoeking vindt de politie een drie tal briefkaarten, alle geteekend: W. Een ervan draagt het stempel : Groningen 17-8-17 en dezen tekst. YR CEAR EVSEE ESSO NDW PZMBARE KOE OEK EAKNWTFN W. Een andere: Leeuwarden 18-8-17 en. dit bericht VWHND EGE ORT EB P KOE EWY EEN YZEP HGGONAU EYRF W terwijl de laatste uit Assen afkomstig is en de datum 16 Augustus 1917 draagt: WE ATNEGEN VHRD ER EN R RYN TL G KAN DOTEM W RN NU EE W PROBLEEM 22 JKKIAU CDATKF S T C V K J Oplossingen voor Vrijdag a. s. in te zenden aan het sekretariaat van de Amsterdammer. Keizersgracht 333 te Amsterdam onder 't motto FRIMA. iiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiniiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiHini SPREEKZAAL PASTEUR GENEGEERD De oogarts: Ja. Met deze bril zal ze in 't geheel geen last meer van d'r oogen hebben." De moeder: Nou, dat mag dan ook wel. Dat ding kost nog zeve gulde, en niemand anders bij ons thuis kan d'r door zien." (Loncton Opinion) Wat verhangt meneer, potage of consommé?" Me binne allebeis afschaffers heef u geen minnerale waters?" (Sydney Bulletin) De matroos (de operatie beschrijvend): Ja, die nakende kwakzalver het schoon vergete de spons uit Kees z'n maag te hale, en het 'm d'r vast ingeuaaid." De buffetjuffrouw: Gosmogelijk, en het ie d'r nou geen last van?" De matroos : Om den bliksem niet. Hij het nou nog veul beter dorst as vroeger." (Punch) Zooals bekend is, stonden vór den oorlog, evenals in enkele andere kleine landen, in Griekenland de maatschappelijke instellinf^n grootendeels onder Duitschen invloed. oo ook de wetenschap, het hooger onderwijs. De ontwikkeling daarvan schijnt wel in Griekenland gelijken tred te hebben gevonden met de Duitsche mentaliteit, die zich in Grie kenland openbaarde en, vooral in den laatsten tijd, nog openbaart. Tijdens den oorlog althans bleek, dat bij de Atheensche studenten de naam Pasteur onbekend was. Pasteur kenden zij niet, noch diens arbeid. Moge in dit feit een waarschuwing liggen voor Nederland ten opzichte van te vervullen vacatures bij hooger onderwijs en elders. Parijs, l ' Dec. '22. DR. J. r. S E L H o R s T De verontwaardigde chauffeur: Hei! mot jij de heele straat voor jou alleen hebbe?!" III1IIIIIHIIIII iiliiiiiiiliiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiimiiiimiHiiiiai iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii iiiiiimiiiimiiii iitiiiiHiiiiiiiiiiiimifiiimiii men ze op de houten'paarden van een draai molen, die hen sneller en sneller in zijn on zinnige wenteling rondvoerde, zoodat de honderden lichten hem tot kleurige kringen werden. Naar een andere kroeg ging het daarna en weer werd gedronken, geschertst en gegekt. De drank maakte zich van hem meester, drong allen druk van zorgen terug, maakte los de kille armen waarmee de nare werkelijk heid hem vasthield, en vaagde uit zijn brein weg de nevels van twijfelend getob. Luid keels zingend, arm in arm, verliet hij met zijn bende de gelagkamer, kwam weer tusschen de tenten, waar de kermismenschen hen binnenriepen.'n Opstopping was er,en Valentijn verloor zijn gezelschap, kwam tusschen andere lieden in, raakte daarna uit het gedrang en zag zich op eenmaal geheel alleen staan voor een stille, zwak-verlichte tent. Kijkspel", Blik in de Toekomst", Vreem de Gezichten in het Komende Leven", Voor spellingvan Uw Levenslofwaren de opschriften die met schelgekleurde letters op het tentdoek waren aangebracht. Kom toch binnen!" riep hem een oude vrouw toe, die bij den ingang zat. Kom toch binnen ! Hier zullen u de verborgenheden der toekomst ontsluierd worden! De entree is maar vijf en twintig centen. Voor een kwartje slechts kunt u te zien krijgen wat er met U zal gebeuren!" Ha ! ha !" lachte Valentijn luid, de toe komst voor twee dubbeltjes en een stuiver ! Dat kan voorwaar niet billijker! Godallemachtig mijn toekomst ! ! Voor mij ! Mijn toekomst ! ! ! 'n Kwartje maar, ha, ha, voor n armzalig kwartje kan ik te weten komen wat er met mij in de toekomst zal gebeuren !" In zijn roes voelde hij niets meer van de schrijnende onzekerheid over zijn zwartdreigende toekomst met die enkele, aller laatste, bijna ondenkbaar kleine kans op redding, maar moest hij alleen goedmoedig lachen over de zotheid, dat men hem die ver vaarlijke toekomst in een kermistent zou openbaren. Dat was inderdaad oervermakelijk: vooreen kwartje 'n logeplaats, vanwaar hij een f* Daar hosten ze. kijkje kon nemen op het helschhemelsch tooneel van zijn toekomstigen levensloop ! Op wekkende kermismuziek en lekkere bakgeurtjes kreeg hij nog uit de omgeving opdenkoop toe ! Hier, brave moeke ! hier is mijn laatste matje, laat mij maar binnen". Dank u meneer; hier is de ingang", zei het oude mensch, sloeg tegelijkertijd een afhangend zeil op en liet Valentijn binnen gaan. 't Was er half donker en hij zag zich ver plaatst in een lange gang, die liep langs een wand, waaruit koperen bussen van kijkgaten staken.Een lange rij washetenonderiederstond een stoel, maar op geen enkelen was iemand ge zeten. Geheel alleen bevond hij zich in den stille, door een paar groezelige petroleumlampjes spaarzaam verlichte gang, waar binnen het verwarde tonen- en stemmengedruisch der kennis rondom slechts gedempt doordrong. Uit de metalen kokers blonk licht en door enkele reten in den wand kwam ook eenig schijnsel, verradend dat daarachter verlicht werden de tafreelen, die men door de bussen zou kunnen bekijken. Vreemd werd hij aangegrepen door die stilte temidden van het feestgeraas, die leeg heid in het gewoel, die geheimzinnigheid in het hart van het brutale kermis vertoon. De drukte en de drank suisden hem nog door zijn hoofd. Tevoren opgehouden door de om hem heen deinende menigte, voelde hij zich plot seling losgelaten in zijn alleenzijn, en als om steun te krijgen, liet hij zich neerzinken op een der stoelen en hield zijn oog voor den ronden koker, die door een glaslens was afgesloten. Een wriemelend beeld vertoonde zich voor hem; door elkander dwarrelende lichtpunten, in een onwphondelijke regellooze bewegingdoor een zwart gezichtsveld. Weldra boeide n der deeltjes zijn aandacht en volgde hij het op zijn baan. Zag, hoe het telkens een stoot scheen te krijgen, dan in deze, dan in gene richting, dan zwak, dan sterk. Hot en her bewogen zich de deeltjes door elkander. Als er n 'n oogenblik stil stond, kreeg zijn buurman een stoot en vloog een eindje op /.ij; een derde kwam er tusschen en na weer eenige oogenblikken waren alle drie reeds ver van elkander, gescheiden door een menigte andere. Wat bewoog hen? Wie, in dien donkeren achtergrond, verscholen zich, die hen telkens naar en van elkander stootten? Regelloos schenen hun sprongen te zijn en niettemin scheen die grilligheid hunner beweging beheerscht te worden door lichamen, die zich verborgen hielden in de ondoordringbare zwartheid van den achtergrond. En wat weer zou de beweging van die, hen voortstootende, moleculen beheerschen?" klonk een stem naast hem. Valentijn, in zijn roes, verwonderde zich er niet eenmaal over, dat plotseling naast hem een man stond en dat die persoon zijn gedachtenloop scheen te hebben gevolgd, maar antwoordde rustig: wel, het louter toeval". Toeval?!" zei de man met schouderop halen. Wat is toeval ?" Alles wordt beheerscht; alles hangt samen. Tevoren is alles vastgelegd. Zie maar in het kijkgat hiernaast, hoe de moleculen de stooten geven en elkanders beweging beheerschen". Valentijn ging dadelijk op den volgenden stoel zittenen keek nieuwsgierig door de tweede buis. En inderdaad, daar zag hij snel rondvlie gen kleine lichtpunten, langs, boven en onder elkaar; bij nadering afbuigend, rond elkaar tollend, als ze bijkans botsten. Alles in zulk een duizelingwekkende verwikkeldheid, dat hij spoedig zijn blikken moest afwenden. Schijnbaar regelloos" zei de vreemdeling en toch alles door onveranderlijke wetten beheerscht". Zie hier" en Valentijn verhuisde wér naar een volgende kijkbuis daar wordt n van die bewegingsbanen berekend". Hij zag een onafzienbare menigte van wezens, die alle aan het rekenen waren; vellen vol met ellenlange cijferkolommen, reikten ze elkaar telkens toe tot het overnemen der uitkomsten. Toeval bestaat niet" zei de man alles ligt vastgeklonken in het ijzeren raamwerk van heel het wereldgebeuren. Wat over duizend eeuwen zal gebeuren, is duizend eeuwen vroe ger al voorbereid en die voorbereiding is even onafwendbaar voortgesproten uit het oneindige voorgebeuren, als het latere ver volg zal voortvloeien uit die gebeurtenis". Maar is ook de bezielde stof aan die onverbreekbare keten vastgesmeed?" vroeg Valen tijn. Vermag die niet zich los temaken vande schakels" vervolgde hij vragend,,,zou ze niet haar eigen keten kunnen smeden?" Zie maar toe" antwoordde met een scham peren lach de vreemdeling. Kijk hier, dit tafreel" en hij liep, Valentijn meevoerende, een eind verder, waar hij hem neerduwde op n der stoelen. Valentijn sloeg zijn blik door het kijkgat en zag een tooneel, dat blijkbaar in China moest zijn. Een oud vertrek met kale wanden; daglicht viel door een bovenopeninj op een groot weefgetouw, waaraan een oude Chinees gezeten was. Boven het werktuig hin gen tal van zijden draden gekleurd met aller lei helle tinten, en telkens wanneer de hef boom opgelicht werd, zoodat de dradenrijen zich openden teneinde den inslag op te nemen, nam de man een volgende draad: eerst een witte, dan een zwarte, vervolgens een blauwe, een gele, een fel roode en dan weer andere kleuren, en onbewogen, in Oostersche kalmte, begon hij weer opnieuw, eerst de witte, dan de zwarte, de hemelsch blauwe, de hatelijk gele en dan de bloedroode en zijn volgers. En weer opnieuw en na honderden malen liet hij de gele weg en verwisselde wit en zwart; en zoo voort in vaste volgorde. Begrijpt ge het" vroeg hem zijn leidsman. Ja wel, maar kan men den ouden wever niet vragen zijn weefpatroon te veranderen?" Hij is doof" riep de spullebaas uit, terwijl hij cynisch begon te lachen. Maar gelukkig," liet hij er op volgen zijn d raden voorraad zal wel opraken". Kijk eens" ging hij voort, Valentijn naar een andere kijkbuis voerende en hijkeekdaarbij zoo duivelsch spottend dat deze hem wel een slag wilde geven. Maar de nieuwsgierigheid was sterker en hij zette zich tot kijken neer. (Slot volgt). ,Hier is de ingang.