20 Jan. '23. - No. 2378 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND KUHR - AMSTERDAM HEERENGRACHT 304 - TELEF. N. 8060 Dameskleedermaker-Bontwerker. MANTELCOSTÜUMS NAAR MAAT S VANAF f 85.?; r;; Wij bezoeken U op aanvraag zonder eenige ver plichting of prijsvtrhooging door geheel Nederland. VERSCHENEN: Plattegrond vao Amsterdam in Met alle noodzakelijke aanwijzingen voor vreemdelingen. Opnieuw naar officieele bronnen bewerkt door H. O. BERENOS PRIJS ? 1.25?PRIJS ? 1.25 Alom in den boekhandel verkrijgbaar Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF?Amsterdam HEDENDA&GSCHE MEUBELEERINGSKUNST RAADHUIISTRAOTal AMIIERKIM ,i DIR: jAc^eescn rn De Naam 15 U l/e zekere Overtuiging c!at zooWel de fiibril^anfalsonz.e firma zicr/blijVend Verantwoorde lijk Voelen Voor het hoote peil onzer instrumenten, moet den muziekliefhebber bij aankoop een óeVoel Van ru5t en Voldoening . be5te Waarbord biedt U de naam onzer bekende 3fandaardmerken,waarVan een jraaie collectie Pianoj- vleudel Pïeyer-Pïano'5 fe^en óemafi^de prij zen n onze magazijnen 15 óeèxpo^eera. De aanwezigheid Van eeniée occ^ionj onzer 5f&ndaardmerken tetfen gereduceerde prijzen verdient zeker de aandacht. Indien tfewenscbt.kan de |manciè'ele ky^tie op de mee5t tegemoetKpmende wijze \?oor U óereéeld worden. In ruil te nemen instrumenten worden te<^en de hootfstmoéeliike waarde O O v UTRECHT AMSTERDAM HILVERSUM CHOORSTRAAT HEILIGEWEG IANGESTRAAT NVENTAR UITVERK BIJENKORF WHITE l VRACHTWAGENS Goede wijn behoeft... N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Maatschappij AMSTERDAM UTRECHT DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per Jaar Spoors WA.spoorjr. Culemborq .5QBBBD9 B'&s^-Sl.ata oi EENIGE SPECIALITEIT m ln g? KRlMPVRIjE ? GEZONDHEIDSna kn g ONOERGDEDEREN i BÏNederlandsch Fabrikaat feg |l«iTRicoTHlJISi »| REG.BREESTRAAT.35 |g gS TEL.S06G N, SS ^ennaöaBanaBBBBöBB Fi. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 6812 HEMDEN MAAR MAM7 |Torpedo)10/i5PK.I4zitpi.f4200.< Conduite Intérieure, idem 5500.J. LEONARD LANG, AMSTERDAM. iitiifiiiiiiiiiiiiniiiiiiiia mijlen-grens opgepakt wordt. De Kanadeesche grens wordt ook veel beter bewaakt dan vroeger en het gesmokkel daar met automobielen en vliegmachines raakt vrijwel uit. Een sluikhandelaar is er dus op aange wezen zijn eigen drank te distilleeren. Maar dat is niet zoo eenvoudig als men denkt.Goed bier te brouwen is een kunst. De Duitschers gaan er voor naar een universiteit. En om likeur te maken, daartoe moet men Benediktijner monnik zijn of het vak van vader op zoon geleerd hebben. Zoo'n beetje te knoeien met koperen vaten en brand-spiritus kan een ieder, maar dat spelletje wordt gevaarlijk. Er zijn toch in de laatste drie dagen alleen twee dozijn NewYorkers aan dat vergif bezweken ! En als men nu maar wist, dat het vergif was, maar de schurkenbende, die dat drank vak in handen heeft, bezit heele drukkerijen waar elk etiket nagemaakt wordt; zij exploi teert glasfabrieken waar men de Engelsche flesschen namaakt, en kurkensnijderijen waar men de Fransche kurken imiteert. En uit dat alles en met behulp van gewone brandspiritus kookt en bakt zij de meest aantrekke lijke dranken, die in een enkele stad als New-York wekelijks tusschen de twintig en dertig menschen met blindheid slaan. Om kort te gaan, de amateurs hebben door hun verfoeilijke praktijken hun eigen vak zoodanig bedorven, dat er niet veel meer van over is gebleven. En er komt een einde aan het klandestiene gesjacher in Haig-enHaig en Chartreuse. Menfwordt bang. Het za! nog wel eenige jaren duren voordat het alles afgeloopen is en de drinkende gemeen te tot water en kwast is overgegaan. Maar daar rekenen de geheelonthouders op. En gedurende die jaren zal de vreemdeling, die in New-York te gast is, ook nog wel een borrel kunnen krijgen. Dat is echter maar ne zijde van de zaak. Er is een andere kant. Ik heb. gedurende mijn berooide jaren, lang in het artiesten-kwartier van New-York geleefd, dat echter meer een achterbuurt dan wel een Quartier Latin was. Daar waren op alle hoeken van alle straten kroegen. Het waren heel vuile kroegen. Zaterdag's avond's ging daar des werkmans loon over de toon bank. De buurt was arm en er waren vele jankende kinderen en kijvende vrouwen. En nu, ziet wat er voor in de plaats gekomen is ! Een hoekhuis in Amerika is een duur huis, want het is goed voor de zaken. Een kroeg kon het altijd huren tegenover een gewoon hakkertje. Maar nu heeft de bakker zijn kans. En de kruidenier. En de vleeschhouwer. Vroeger \\aren de huizen naast een kroeg altijd in verregaanden staat van ontbinding. Men wilde niet wonen waar men eeuwig dronkenmans-ruzie had. Die huizen zijn nu ook in prijs gestegen en ik kan u heele buurten wijzen waar de straat binnen een enkel jaar zoozeer veranderd is, dat men de omgeving bijna niet meer herkent. En daarmede ge paard, kwam er een zeer batig saldo voor de spaarbanken. Moeder de vrouw kreeg de centjes en bracht ze naar de spaarbank. Nu kan men hiertegen fraaie speeches houden en men kan spreken over belemmering van de vrijheid", maar de vrouwen die thans stemmen zullen hun eigen vrijheid tegenover een dronken manspersoon" nooit opgeven. Wie hier nog vecht voor een terugkeer tot de oude, natte dagen, die vecht inderdaad tegen de Bierkade. In de .achterbuurt is het uit met het drinken. Hier en daar een Italiaandertje, die een wijntje brouwt, maar daar zal de man heuscli niet dronken van worden en daarmede is het uit. Het is een merkwaardig verschijnsel, dat de geheelonthouder:! beg*on in het ver reWesten, waar de Cowboys, die zelden nuchter waren, wisten, dat de Blauwe Knoop hun eenig be houd zou zijn. Het rauwe drinken van een kleine minder heid sedert de invoering van het drankverbod heeft de vijanden van de whiskey nieuwe kracht gegeven om tegen den Alkohol-L uivel door te strijden. Het zal nog eenige jaren mode zijn om zich aan te stellen alsof men dronken is. Dan is ook dat weer afgeloopen en komt er weer wat anders. Laten wij toch in 's hemelsnaam eens eer'ijk zijn met elkaar. Ik ben zelf geen afschaffer. Als de redaktie van de Amsterdammer" mij twee maanden geleden een glas port had aangeboden, dan had ik het met genoegen aangenomen. Maar dan was het bij n glas port gebleven. In Amerika echter wist men nooit iets van n glaasje sherry". Men dronk cocktails en whiskey en gin, en men dronk totdat men dronken was. Dat was het vermaak. Het geforceerde leven bracht een geforceerd drinken met zich mee. De gulden middenweg was onbekend. Het was de zuiverste jeneverrivier of heelemaal niets. En dat ging zoo door het heele land en er waren heele land streken, die door whiskey te gronde waren gegaan en er was meer moord en doodslag dan ergens anders, ook alweer door de whiskey en de jenever-stokerij, die hand in hand werkte met de prostitutie en de beroepsdieven. Er was (ik herhaal het) geen mogelijkheid voor een middenweg. Totdat de vrouwen het stemrecht kregen en geholpen door som mige van de hardst drinkende westersche staten den jenever-duivel onder het achttiende amendement begroeven en de deur van de kroeg dicht wierpen. Daarover klaagt nu de drinkende gemeente met een hevige emotie, die u het hart doet rillen van smart. Maar wie eenige jaren verder durft kijken, die ziet, dat de volgende generatie opgroeit zonder eigenlijk te weten wat of alkohol is. Mijn eigen zoon bijvoorbeeld (die nu 15 jaar oud is) beschouwt het drinken van jenever zooals ik als jongetje het pruimen varr tabak beschouwde. 'De tuinman van mijn groot vader pruimde tabak. Dat was iets heel raars, maar Janus was nu eenmaal een ander mensclr en droeg klompen en eens per jaar kreeg hij een varken. En omdat Janus pruimde zoir ik nooit hebben willen prui men,al had ik het ook nog zoo lekker gevonden. Dat het moeilijk zal zijn l et drankverbod doorgevoerd te krijgen in een land, zooals dit, waar de regeerings-lichamen zoo dikwijls uit leren bestaan (dan welk ras er geen korrupter is, om eens met Cicero te spreken), dat weten wij allen. Maar langzamerhand wordt het heel veel beter. L e handige Yankee-geest heeft al een bier ontdekt dat net zoo smaakt als echt bier, behalve dat men er niet dronken van wordt. Ik heb vele vrienden, die dit vocht verleden jaar verfoeiden en die het thans zonder meer drinken. Uit de zure druivensappen zal rncn iets leeren maken dat te genieten is. Err met de hulp van de smokkelaars, die doorgaan hun klanten met diverse vergiften naar het kerkhof te expedieeren, komt er langzamerhand een einde aan de drank-manie, die meer eerr uiting van den geest tot verzet dan van een werkelijke behoefte aan vodka of saki is. H E N D R l K W I L L E M VAN L O N iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmi 11 Illllllllllllllllllllllli TENTOONSTELLINGEN 's RIJKSPRI;MHNKABINL:T, AMSTERDAM. Houtsneden van ten Klooster. DE KRING", AMSTEL 188, AMSTERDAM. Schilderijen van Elsa Berg, Hannen Meurs, A. van Zeegen en S. L. Schwarz. STEDELIJK MUSEUM, AMSTERDAM. Schil derijen-Tentoonstelling ARTI ET AMICITIAI:, Oud-Aziatische kunst kamp). Ned. Kunstverbond. ROKIN, AMSTERDAM. (verzameling KJeylllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltl IIIII1IIIII «llilllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllll ISRAËL'S WEZENT EN WILLEN DR. WEIZMANN EN CÜLONICL WEOGVVUOD TE AMSTERDAM Door het Curatorium van het Keren Hajesod" is op Zaterdag 20 Januari in het Concertgebouw te Amsterdam een groote vergadering bijeengeroepen, waar Dr. Weizrnann, president der Zionistische Organisatie, en Colonel Wedgwood, Vice-voorzitter der Engelsche Arbeiderspartij, het doel der Keren Hajesod" actie, die thans in Nederland wordt ingezet, zullen uiteenzetten. Te dezer ge legenheid moge een enkel woord aan die be langrijke actie gewijd worden. Nadat voldoende vaststond, dat de ver klaring van Balfüur, die het Joodsche volk een nationaal Tehuis in Pales'tina toezegde, door een mandaat gerealiseerd zou worden, is door de Zionistische organisatie ecu grorrdfonds voor den opbouw van Palestina (Keren Hajesod) gesticht. Het doel van dit fonds is, op groote schaal de middelen bijeen te bren gen, die voorde immigratie van groote massa's Joden in Palestina noodzakelijk zijn. De ontwikkeling van dit fonds heeft een anderen keer genomen dan aanvankelijk bij de oprichting bedoeld v/as. Hoofdzakelijk onder den druk van de ontzachlijke econo mische crisis zijn de middelen, aan het fonds toegevloeid, geringer geweest dan verwacht was; zoodat het Fonds meer tot een jaarlijkse!! Budgetfonds van de Kolonisatie, dan tot een grondfonds geworden is. Hierop heeft tot dusverre de inzameling onder de Nederlandsche Zionisten een loffelijke uitzondering ge maakt. Dientengevolge heeft het Curatorium van het Nederlaiidsche Keren Hajesod, dat uit vooraanstaande Ncderlandsche Joden bestaat, zoowel Zionisten als niet-Zionisten zich op het standpunt gesteld, dat in Neder land de propaganda voor een grondfonds met succes te voeren is. Onderhandelingen met de te Londen gevestigde algemeene leiding van liet Keren Hajesod brachten het resultaat, dat ook dit centrale lichaam goedvond dat in Nederland voor een groot algemeen opbouwfonds gewerkt zou worden. De actie kan hier te lande dan ook opgezet worden onder de leuze: dat de bijdragen die thans van de Nederlaiidsche Joden gevraagd worden hunne hoofdgave voor de verwezenlijking van het National Home" in Palestina zullen uitmaken. En zij zal een echt NederlandschJoodsche gave zijn, daar niet minder dan 40 pCt. der gelden onder de auspiciën varr het Nederlaiidsche Curatorium voor een speciaal werk besteed zullen worden. Dat hier een groot Nederlandsch-Joodsch werk te wachten is, doet het half-millioen zien, dat alleen door de 2000 Nederlandsche Zionisten is bijeengebracht. Naar wij vernemen bestaat er groote kans dat het werk zelf ook een specifiek Neder landsch karakter zal dragen. Het zou dan eene voortzetting zijn van het, op kleine schaal begonnen, reeds zoo vruchtdragende Neder landsche Chaloets werk. Dit Chaloets ( Pio niers) werk bestaat hierin, dat in Neder landsche land- en tuinbouw err veeteelt bedrijven Joodsche jongelieden, veelal uit Oost-Europa doch ook uit Nederland, worden opgeleid. Een aantal jongelieden zijn reeds, dank zij de uiterst sympathieke medewerking van den Nedcrlandschen boerenstand, tot goede landbouwers gevormd. Zij verrichten thans voortreffelijker! arbeid in Palestina, waar zij hun volk dienen en den Nederlandschen naam hoog houden. De grootste moeilijkheid, waarmede het Nederlandsch Chaloetswerk te kampen had, was de Kolonisatie in Palestina zelve. In een zon kapitaal-arm land als Palestina moet voor eiken arbeider,die er heen gaat, het kapitaal gevormd worden dat zijn werkgever zijn zal. Niet in de mogelijkheden der opleiding, doch in die der kolonisatie liggen de grenzen voor den uitbouw van het Chaloetswerk. Er bestaan uu plannen om deze kolonisatie van Nederlandsche l and bouwpioniers syste matisch ter hand te nemen en daarvoor het in Nederland verzamelde kapitaal te gebruiken. Hiertoe zouden eerr of meer kolo nies gesticht kunnen worden, of in bestaande kolonies een aantal tot voorbeeld strekkend, naar Nederlandsch mode! aan land en klimaat aangepaste bedrijven gesticht kunnen worden; in beide gevallen onder het technisch toezicht van een goed, liefst in Nederland geschoold, vakman staande, die als laudbouwconsulenl zon optreden. De uitbouw zou zoo moeten ge schieden, dal altijd een nieuw-aangekomen Chaloets in een reeds bestaand bedrijf ge acclimatiseerd zou worden; en dat uit de bestaande bedrijven de geacclimatiseerde!! zonden worden gedistribueerd. De opzet van dit werk is: een stand van kleine vrije boeren te vormen. Een deel van het kapitaal, dat in elk bedrijf belegd wordt, zou door de gekolouiseerden terugbetaald moeten worden; het bedrijf wordt hun eigendom, en de vrijko mende sommen worden weder voor nieuwe kolonisatie gebruikt. Op deze wijze is met enkele millioenen een groot kolonisatiewerk te ondernemen. Het Nederlandsche Jodendom zal thans kunnen toonen of het de groote beteekenis van dit moment in de historie der Joden inziet. Den Joden is nu gelegenheid gegeven om in Palestina een gemeenschap te vestigen, die groote vrijheid bezitten kan. Hoe grooter de kracht is, door de Joden thans aan deze zaak gewijd, des te grooter de vrijheid,die de toekorrrstige Joodsche gemeenschap in Pa lestina zich veroveren kan. Het mandaat door den Volkenbond verleend, geeft alle mogelijkheden. Een zwakke Zionistische leiding heeft toegegeven, dat de verkregen rechten door het Churchill Statement" werden bcsnoeid gelijk ik op deze plaats reeds heb uiteengezet. Maar even min als ministers, zijn hunne verklaringen er voor de eeuwigheid. Tegenover den Volken bond is het Joodsche volk niet gebonden door een overeenkomst, gesloten tusschen een Engelsen Minister en een Zionistische Leiding. Het Joodsche recht zal des te sterker staan, naarmate de Joden met meer macht zich doen gelden. De wijze om deze macht tot uiting te brengen is: het geld bijeen te brengen, dat de kolonisatie mogelijk maakt. Het geldt hier Joodsche liefdadigheid iir den hoogsten zin: een huis te geven aan verdrevenen en verstootenen, aan een volk, dat vrijwel nergens recht en ontwikkelingsmogelijkheid vindt. Maar het geldt meer dan dat: de Joodsche eer. De Volkenbond heeft het Joodsche volk opgedragen, Palestina tot een Joodsch land te maken. Het is een eereplicht der Joden, deze opdracht te vervullen. Een mis lukking zou neerkomen op het hoofd van eiken Jood, waar hij ook woont en wie hij ook zij. O l I N Illlllllllllllllllllllllllllltlllllllllllll»! Pijnen na kouvatten 1'ijnlijke en verstijfde spieren en rheunuitiek, volgen onver mijdelijk op kouvatten, ten zij l; zonder dralen Sloan's Liniment göbrnikt. Brengt het op ruime wijze in toe passing oi> de gewrichten en spieren het driuut door /onder inwrijven. Verkrijgbaar bij alle Apothekers en Drogisten. Prijs ?. 1. SLOAN'S Liniment