27 Jan. '23. - No. 2379 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economiscben Uitkijk Nijverheid en overheid (I). 'Verleden week Woensdag heeft de Midden standsbond" eene groote, algemeene ,,middenstands-vergadering" te Amsterdam gehouden ter bespreking van het vóór en tegen van tijdelijke invoerbelemmeringen". Het Bestuur had voor inleiding van dit onderwerp uitgenoodigd een voorstander van zoodanige maatregelen, een tegenstander (vrijhandelaar) en een zoogenaamden op portunist. Ik veroorloof mij, te zeggen: zoogenaamd, omdat ik in deze aangelegen heid geen plaats zie voor opportunisme, wanneer daaronder het prijsgeven van een beginsel wordt verstaan en omdat er in deze zaak ook is een doen door laten," terwijl het overboord werpen van een beginsel ook een beginsel is. Er zijn in dezen laatsten tijd van valuta-concurrentie in eenige bedrijven, sommige zich vrijhandelaars noemende en wanende lieden geweest, die, wellicht bevreesd voor het etiket doctrinair", verklaarden, dat zij aan het beginsel van vrijhandel trouw wil den blijven, dit stelsel het eenig-juiste achtten, doch, onder de gegeven omstandigheden en ten einde eenige nijverheidstakken, gelijk zij zeiden, van ondergang te redden, verlangden dat de overheid den invoer van bepaalde goederen uit lage-valuta-landen belemmeren of zelfs verbieden zou. Sommigen van deze opportunisten" verklaarden daarbij, dat zoodanige maatregel niet tegen het alge meen beginsel" van vrijhandel streed. Een dergelijk standpunt is, eenige weken geleden reeds, ook reeds ingenomen op een vergadering van georganiseerde confectiefabrikanten. (Men weet, dat vooral deze industrieelen zich door de valuta-concurrentie uit Duitschland zeer bezwaard gevoelen). Op die vergadering werd hevig over die concurrentie geklaagd, werd een somber tafereel opgehangen van den noodtoestand in dezen nijverheidstak, werd, zooals te doen gebruikelijk is, gewezen op het feit, dat wij, sinds ook Engeland overstag ging, nog vrijwel het eenige land zijn dat zich aan den vrijhandel blijft vastklampen en werd ten slotte op grond van deze overwegingen verlangd, dat de Re? geering tot invoerbelemmering zou overgaan. Terloops wil ik even enkele opmerkingen maken terzake van het beroep op hetgeen andere landen doen. Vooreerst past dit beroep kwalijk in het kader der redenecring van hen, die invoerbelemmering niet met vrijhandel in strijd achten: Iaat immers het algemeen beginsel" van freetrade, gelijk zij zeggen, zoodanige belemmeringen toe, dan doet het er ook voor het uitvaardigen van die belem meringen niets toe, welk stelsel van handels politiek overigens wordt gevolgd. Ten tweede moeten de heeren met hun beroep op wat andere landen doen toch altijd een beetje voorzichtig zijn, omdat dit argument zich ook tegen hen zou kunnen keeren: in Zwitserland schijnt men nu niet zoo bijster verrukt te zijn over de uitkomsten der daar toegepaste pro tectionistische maatregelen; ook uit andere landen (Engeland niet te vergeten) zou een omvangrijke distellezing tegen het eifect van beschermende maatregelen te verzamelen zijn. En hebben wij niet onlangs gelezen, dat Italiëvoornemens was van de dwalingen haars weegs terug te keeren en haar tolpolitiek" weer af te schaffen? Maar bovendien, wat is het heele argument waard? Men had het ook na '14 kunnen gbruiken om te betoogen, dat Nederland niet neutraal mocht blijven ! Wij hebben in die voor ons land vitale vraag onzen eigen koers gevolgd; waarom zouden wij dat niet doen bij de beantwoording van een vraag, die voor onzen handel en onze nijverheid, in 't algemeen voor onze volkswelvaart van vitale beteekenis is? Ook wie aan het argu ment deze waarde wil toekennen: dat dan toch, klaarblijkelijk, waarschijnlijk niet met blindheid geslagen Regeeringen van andere landen wel heil zien in bescherming, die moet dan toch zich de vraag stellen (of toestaan dat die gesteld wordt): of hetgeen elders wellicht prachtige uitkomsten oplevert, ook voor ons land passend zou zijn. Het is toch zonder meer wel volkomen duidelijk, dat een tariff" b.v. in de Vereenigde Staten van Amerika iets heel anders is en heel anders werkt, werken moet dan in dit kleine hoekje van Europa's westkust, dat Nederland heet..! Maar ik laat dit punt verder rusten. Om nog even op die vergadering van confectie-fabrikanten terug te komen, zou ik erop willen wijzen, dat eenige stemmen, die zich daar deden hooren, bij de meerderheid twijfel hadden moeten wekken aan hun onderstelling, dat hetgeen zij verlangde ook inderdaad in het algemeen belang was. Op die vergadering was n.l. ook aanwezig een vertegenwoordiger van de grossiers, alsmede een van de winkeliersvereeniging; beiden verklaarden dat zij maatregelen als de aanbevolene niet begeerden en die niet bevorderlijk achtten voor de be langen, die hun het naast waren. Deze simpele woorden gaven een volkomen duidelijke aan wijzing van het feit, dat men (ook) bij be schermende maatregelen te doen heeft met onderling strijdige belangen van verschillende bevolkings-groepen, doordat (ook) hier het voordeel van den een allicht des anderen nadeel is; zoodat de wetgever, geplaatst voor de vraag: welke van die onderling strijdige be langen hij door zijn maatregelen zal bevor deren, staat voor een moeilijk dilemma, waar uit hij zich alleen kan bevrijden door te doen wat hij altijd moet doen, n.l. als richtsnoer te nemen niet dit of dat bijzonder, maar het algemeen belang. Laat mij hierover nog iets mogen zeggen. De gedachtengang van den door valuta-concur rentie benarden industrieel is zeer verklaar baar en zijn redeneering sluit van zijn stand punt als een bus". Met mijn koopwaar, zoo zegt hij, kan ik niet concurreeren tegen die spotgoedkoope aanbiedingen uit Duitsch land, die aan onze grens met slechts 5 pCt. worden belast; ik kan dus niet met productie voortgaan, moet mijn fabriek sluiten, mijn arbeiders ontslaan; gevolgen: werkloosheid en, door den bedrijfsstilstand, groote verliezen toegebracht aan mijn zaak, die, als dit lang aanhield, geheel zou te gronde gaan. Wil de overheid nu maar dien schadelijken factor wegnemen door dien invoer te belemmeren (of te verbieden), dan kan ik weer gaan draaien", mijn arbeiders weer te werk stellen, loon uit betalen, grondstoffen inkoopen, mijn nering hervatten en daarmee weer welvaart kweeken. Geschiedt dit niet, dan wordt kapitaal ver nietigd, nijverheid te gronde gericht, werkloos heid en armoede vermeerderd. 'Dus verlang ik terecht, dat de overheid door haar maat regelen mij (en mijn arbeiders) hierin steune. Inderdaad is deze redeneering van des werkgevers standpunt juist. Waarom moet men dan nietvolgensdie redeneeringhandelen? Omdat zij juist moge zijn van des werkgevers standpunt, maar er ook andere gezichtspunten zijn,van waaruit de zaak moet worden bezien. M. a. w.: het belang van den door valutaconcurrentie benarden werkgever is duidelijk genoeg, doch in diens betoog vindt de rede lijke behartiging van andere belangen geen plaats; daardoor is dat betoog eenzijdig, dus onvolledig, dus niet-afdoend. Want af doend is slechts een redeneering en juist is slechts een daarop gegronde handeling waarbij ook op andere belangen wordt gelet en dan ten slotte het antwoord gevonden wordt op de vraag: wat het algemeen belang in dezen voorschrijft. Stel, dat men eens tot deze slotsom kwam: zekere maatregelen zouden ongetwijfeld profijtelijk zijn voor iedereen, die ten huldigen dage confectie-fabrikant in Nederland is en ook voor de (thans) in hun dienst zijnde arbeiders, maar voor de overige Nederlanders zouden die maatregelen niet gunstig werken; zou men dan toch daartoe moeten overgaan? Ik betwijfel, of velen op die vraag een beves tigend antwoord zullen geven. Kan iemand zeggen: ik ben confectie-fabrikant in Neder land en ik heb er recht op, confectie-fabrikant in Nederland te blijven; wordt mijn bestaan als zoodanig bedreigd en kan de overheid door zekere maatregelen die dreiging van mij afwenden, dan heb ik er aanspraak op, dat die maatregelen worden genomen, want ik moet blijven bestaan en de overheid moet daarvoor zorgen...."? Iedereen gevoelt wel, dat de keus van de middelen hier een factor van groote beteekenis is. De overheid behoort zeer zeker voor de nijverheid in het algemeen gunstige ontwikkelingsvoorwaarden te bevorderen. Maar wanneer zij haar helpende of reddende hand uitstrekt over dezen of genen nijverheidstak, dan vervalt zij daardoor noodwendig in bijONDER STAATSLIEDEN Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan Talleyrand: C'est pire qu'tin crime c'est une faute!" imiiiMiiiiiiiHiniiiiiiiiHiiiMiMiiiiiiiiiiii mmiiiiMiiiiMMjimiMjilliiiiiiiniiiiimMiMiiiiiimiMMimiiiMtiiiiiiniiMiiliililiiiiiiililiiii zonder gunstbetoon. En dit juist is het, wat, terecht, in protectionistische landen den (tarief-)wetgever wordt verweten. Want be scherming is altijd bijzonder gunstbetoon vanwege de overheid, omdat het nu eenmaal onmogelijk is iedereen te beschermen. Bijzon der gunstbetoon is altijd onbillijk, omdat hier kom ik op mijn thema terug daarbij bijzondere belangen boven het algemeen be lang worden gesteld. Voor mij ligt daarin de kern van de zaak. Een volgend maal hierover nog een en ander. S M i s s A E R T K TWHTSCBE BUIK Amsttrdan, Rottend am/s-Bravenhag», Dordncht, Utrecht, Zaandam. flwtort kapitaal f 35.500.000.?Reserven: circa f 12.000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN<5Co.,55-56Threadneedlestreet London E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding. In- en Verkoop Wissels op Binnen- en Bulten!., Vreemde Munt, Coupons. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Rembourscredieten. In en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposits. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieten aap Handelaren en Industrieelen bij hare afdeeling CREDIETVEREENIGING, tenzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar _________ i'/2% Tien dagen opzegging i3/4 Een maand vast , . l op nader overeen te komen i voorwaarden. mini imiiiiiiiniiiiiiimiiii iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiimii ONTYAM- en BETAALKAS liii'ii Doilinilriil 20-22, Renteverg. voor gelden a deposito met l dag opzegging 1J$ pCt. Bedr. tot ?20.000 terst. betaalb. met 10 dagen opzegging l % pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEP08IT INRICHTING, geopend : opWerkd.v.8:i/4V.m.tot4Y2Uurn.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgensv.83/4 tot 12uur. Loketten van ?2.50 per maand (? 10. per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende nf geïntroduceerde personen. of De bizondeiTOordeeliga polissen van The Exces* Ins. S j. Lim, geven de BESTE DEKKING. Modelpolissen, tarieven en alle bijzonderheden te bekomen bij de Agenten: J. Hepin, Sehroder, AMSTERDAM, Heerengracht 124/128. Telefoon N. 339. lEDEILAIDSCIIE UIKL-IUnNtfrll Gestort Kapitaal f 80,000,000 . Statutaire Reserve f19,445,211.?. Buitengewone Reserve ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbaar 'Vs % l maand vast of opzegging .... 2 % 3 maanden vast ot opzegging. . . 3 % 6 n n n ? ' ? 3Vs % «2 4Vf % Voor andere termijnen en groote bedragen nader overeen te komen. Een maand opzegging Orie maanden opzegging. Zes maanden Een Jaar 3 % 31 4 Vanaf den dag der op zegging wordt l % minder rente vergoed. HYPOTHEEKBANK . 482. Voor andere termijnen, zoomede voor grootere bedragen volgens overeenkomst. Maatschappij voor Hypothecair Credlet In Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 1.000.000. Uitstaande Leeningen ...,; 19.312.000. Pandbrieven .,. 18.644.000. Reserves 1.075.000. Hoofdkantoor: te 'S-O R A V E N H A O E, NAIIAUIAA» U. BQkantoor: te UTRECHT, BOOTHITKAAT 19. De Maatschappij stelt beschikbaar: 4i% an 5% PMQBIIEVEI TESEI BEUISKOEIS In itukki» tin f 1.000.-, 1500.- in f 100.-, HET VERPLICHTE JUILIJKSCHE UITLOTIIt, iinviniandt 1923. Da DlrwttetMr. D. VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUBBEN CATE. Residentie Hypotheekbank ?s-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97. TRUSTEE'I EN ACCOUNTANTSCONTROLE 5y2°/o Hypotheekbrieven tegen 99 % Opelmchbaar & pari néIO Jaren. Directie: K. E. ABBINO. D. VAN OORBT. B 5°o PANDBBEEVEN tegen 971/* pCt. Utrechtsche Hypotheekbank UTRECHT Pandbrlovon ruim f 34.OOO.OOO.?. De Bank stelt beschikbaar: 5'/2 pCt. Pandbrieven a 100 pCt. In stukkan van flOOO.-, fSOO.- en 11OO.-, met verplichte uitloting a pari in 25 jaren Dl D l r t «t 11: Mf. A. J. I. VAN LIER. Hf. f. R. HOORWEG. Levensverzekering Maatschappij Bijkantoren te Weltevreden en te Medan. Vraagt de nieuwe polisvoorwaarden. Oe Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgcving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuldbrieven in stuk ken van ? 1000.?, ? 500.?en ? 100.?tegen den koers van 99%. INCASSO-BANK Amsterdam Rotterdam Almelo Arnhem?Delft?Dordrecht Eindhoven Enschedé's-Qravenhage Groningen 's-Hertogenbosch Hilversum Leeuwarden Maastricht Nijkerk Tilburg?Utrecht Wormerveer Wijk bij Duurstede?Zaandam Volgestort Kapitaal f 2S.OOO.OOO.-~ Jfo«erv0 / 5.361.7OO. Effectenorders Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapier Cheques Buiten). Wissels Rotleid, Hfpotdeettaiik ?ooi lnJeiland Opgericht in 1864 Wtihnt MuticliipptlijK Xipltiil 15.000.000 Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Oed. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Rijks. De Df'r.Mr.W.v.RossuM.Mr.Tn. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. DB AMSTERDAMMER Waikblad voar Nederland kost ilechts f 10.?per Jaar 000000000000 Hypotheekbank voor Amerika '8-GRAVENHAGE 6C Pandbrieven Opeischbaar na 10 jaar a pari, HAARLEM 5 pCt. PANDBRIEVEN a 95 pCt. Jaarlijksche uitloting a pari van 4 pCt." .( A. E. TH. DE BYE DÓLLEMAN ' Directie: ( Mr. P. FUERI SNETHLAGE. te ROTTERDAM Directie: Mr.H. H.C. CA&TENDJJK en 1. MOSSELMAN De Bankgeeft ondercontrole van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantoot 5% Pandbr. tegen 95%. Geïllustreerd Maandblad onder Redactie van Mej. E. M. ROGGE. Prijs per Jaargang f 10,?fr. p. post f 10,75 Proefnummer bij do uitgever» VAM HOLKEMA A WAREMOORF, AMSTERDAM Abonneert u op DE VROUW EN HAAR ROTTERDAM AMSTERDAM] '8-GRAVENHAÖS KAPITAAL en RESERVE* f lll.OOO.OOOl Handelscredieten Voorschotten in Rekening-Ücmr»:, t Deposito'8 Cheque-Rekeningen met rente-vergoeding Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving | SAFE DEPOSIT