Historisch Archief 1877-1940
f
3 Febr. '23. - No. 2380
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
KUHR
AMSTERDAM, Heerengracht 304
Telefoon N. 8060
Dameskleedermaker?Bontwerker
Mantelcostuums of lange Mantels
naar maat vanaf f 85.
Wij bezoeken U op aanvraag zonder eenige ver
plichting of prijsverhooging door geheel Nederland.
WHITE
is
DE
l
VRACHTWAGEN
Eenig Importeur: N.V. Gebrs. NEFKENS'Automobiel Mjj.
AMSTERDAM - UTRECHT
BJASPIBOMMB:
BOEh^BINDER
KERKSTRAAT 55
AM5TB3DAM
l Snilithritl RlEllS BAL1
Ztlfond. 98 Cmt fr.
l In den Boekh. en na
AUTOFRIGOR
AFKOELING TOT ELKEN
GEWENSCHTEN GRAAD
HETGEEN
NOOIT MET IJS
MOGELIJK IS
DROGE KOUDE, GEEN BEDERF
MET
MECHANISCHE KOELING
HOLIMA: P. H. KADE, 181 AMSTERDAM
postw. bij RIËNTS
BALT, Den Haag,
Daguerrestraat 28.
DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift.
aan bovonataand mdres
De n
U
15
e
L/e zekere Overtuiging dat
zooWel de fabrikfinfalsonze
firma i-id)oly\)ena Verjmfwoon
lijk Voelen Ooor het hocge peil
onxer instrumenten, moet den muziekliefhebber
bii aankoop een ^eVoel Van ru^t en Voldoening
*T3e oe5te vJaarbord biedt U de naani
onzer bekende 3tc"1daardmerken,waarVan
een fraaie collectie Piano'^ - Vleuóelj
Plcvyer-Piano'5 te^en ^emati^de p-nzen in
onze magazijnen «5 óeéxpojeerd.
De anwezióbeid v>an eeni^e occasionj onzer
3fönclaardmerken tetfen gereduceerde
prijzen verdient zeker de aandacht.
Indien ^ewenscht, Kan de^nanciè'ele kyvtejlie
op de meest te^emoetkpmende wiize v"oo,r
U óere^eld worden.
In ruil te nemen instrumenten worde»! te^en
de hoo^stmo^eltike waarde overgenomen.
y 5 J £
UTRECHT AMSTERDAM HILVERSUM
CHOORSTRAAT
HEILIGEWEG
LANOESTRAAT
Spoors
Mosterd
WA spoorjr. culemborq
Fi.
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON N. 5812
HEMDEN
HAAR MAA7
Lunch f 2.50 - Diner f
5.Salons voor aparte Familie-Diners
Motor- on Zeiljachten
TE KOOP, In diverse groottenen prijzen.
Lijst van In commissie staande vaar
tuigen gratis en franco toegezonden.
BIHGHAn & LUOT
AFD. JACHT AGENTUUR
Slepersvtst 1 Rott«rdam
%?*?
m EENIGE SPECIALITEIT
K KRlMPVRljE IS
** GEZONDHEIDS- |S
ONDERGOEDEREN {£
fiederlandsch Fabrikaat |g
IM'TRlCOTHUlSfl
g| REG.BREESTRAAT.35
nitl ««a ** ? ** VF \
^bianiioil'oilialïiïi
tja
TEL. 5066 N, |g
Torpedo, 10,5P.K., 4zitpl.f4200,
Conduite Intérieurs, idem
5500.J. LEONARD LANG, AMSTERDAM.
AMERIKA EN JAPAN
Zooals ik in het nummer van 11 Maart 11.
van dit weekblad betoogde, was het hoofd
doel van de Conferentie te Washington niet
zoozeer: ontwapening, als wel de opzegging
van het tractaat met Engeland, een vergulde
pil die Japan te slikken kreeg.
Dat dit inderdaad zoo is, blijkt meer en
meer. Niet alleen is de te Washington gesloten
overeenkomst niet of nog niet door Frankrijk
en Italiëgeratificeerd, maar ook de regeering
der Vereenigde Staten schijnt geneigd, er een
interpretatie aan te geven die, aangenomen
dat de Super-dreadnought niet meer essen
tieel is, zooals vroeger, de beteekenis der
overeenkomst toch ten zeerste zou doen
slinken, om niet te zeggen geheel te niet zou
doen.
De Amerikaansche Minister van Marine
Denbey heeft nog zeer onlangs in zijn
jaarlijksch rapport van 3 Dec. 11. aan den President
met zooveel woorden verklaard, d at zijn depar
tement als een algemeen beginsel heeft aan
genomen een Marine te scheppen en in stand
te houden, die bij geene enkele andere zou
achterstaan and in conformity with the
ratio for capital ships established by the
Treaty for the Limitation of Naval
Armaments". (Times Washington corr. 5 Dec.
1922). Dat wil dus zeggen daar allén
de bouw van capital ships" d.w.z.
superdreadnoughts gerantsoeneerd werd, en wel
volgens naar rato, voor Amerika, het Britsche
Rijk (niet Engeland alleen) en Japan respec
tievelijk van 5: 5: 3, terwijl de cijfers
voor Frankrijk en Italiëwaren: l .75 en l .75
dat de Vereenigde Staten, wier geheele vloot,
buiten de capital ships" verre bij de Britsche
ten achter stond wat betreft Torpedojagers
(destroyers), kruisers en onderzeebooten,
hunne vloot met die drie typen van vaartuigen
verder mogen aanvullen, ten einde de geheele
Amerikaan che oorlogsvloot te doen zijn:
second to none". En inderdaad heeft het
Marine-Comitévan het Amerikaansche
Congress den 13en December 11. den President
der V. S. verzocht een nieuwe Conferentie
bijeen te roepen ten einde tot eene internatio
nale overeenkomst te geraken, betreffende
den bouw van de genoemde scheepstypen.
Men herinnert zich de houding van Frank
rijk te Washington, die aan liet succes der
conferentie afbreuk deed, en het prestige van
Frankrijk in de wereld niet verhoogde. Niet
Nederl. Munt
Holland* bemto W cent
iiiiiiiiiiiitinir
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiinii ii i UMIIIII iiiiiiiiiiiiiiiinii miHiiiiMiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiijrjiiiiijiijmiiiiiiiiiiiniiii
Gillette
IAAT~
U NIMMER IN DEN STEEK; CEN SCHEER
RIEM is OVERBODIG; eu BEHOEFT
OOK NIET TE WACHTEN TOT UW
SCHEERMES VAN DEN BAR
BIER. BIJ WIEN U HET
AANZETTEN.TERUGKOMT
CN TOOI SCHEERT V
ZICH ALTIJD ONBE
RISPELIJK 61AD.
SNEL EN MET VEEL
COMTORT
li
ovouu. vo>m» JMJUK
PRIJS'
F1Q3J
? ? ? ^M*BMB
Lkt
6I1LETTE SAFETX RAZO
??nMBaHaM
QZCRSCRACHT7
alleen wilde Frankrijk klaarblijkelijk de krach
tigste onderzeevloot ter wereld bouwen, maar
ook tien super-dreadnouglits, en dat nog wel
terwijl het 5 rnilliard dollars schuldig was
aan Engeland en aan de V. S. waar de con
ferentie plaats had. In deze landen werd die
eisch dan ook indiscreet" gevonden. Ook
had Lord Lee's voorlezing van kapitein
Castex' artikel in La Revue Maritimc van
Januari 1920 een onaangenamer! indruk ge
maakt, en opgehelderd waarom Engeland
zich ongerust maakte over de Fransche
onderzee-plannen.
Men zal zich herinneren, dat Castex het
geheel onbeperkte gebruik, of liever misbruik,
dat de Duitschers van hunne onderzeebooten
gemaakt hadden, gewettigd noemde, terwijl
het artikel eindigde met de volgende dreigende
verklaring: Na vele eeuwen, dank zij de
menschelijke scherpzinnigheid, is het instru
ment, is hel systeem, is de breidel geschapen,
die eens en voor altijd Engelands zeemacht
zal beteugelen of vernietigen". Admiraal de
Bon verklaarde ter conferentie dat Castex
alleen voor zichzelf had gesproken en dat de
Fransche Generale Staf, blijkens een op de
titelpagina der revue afgedrukte verklaring,
geenerlei verantwoordelijkheid voor den in
houd aanvaardde. Intusschen is dit laatste
volgens Buell.die een boek over de conferentie
te Washington heeft geschreven, onjuist,
want in het Januari-mimnier was die verkla
ring niet te vinden; zij verscheen eerst in
April.
In ieder geval, de Fransche delegatie, die
haar afschuw had betuigd voor hetgeen zij
een monstruosité" noemde, kon nu niet
anders doen dan de Root-resolution" mede
onderteekenen. Daarin is het beginsel vast
gelegd, dat een handelsvaartuig vóór
prijsverklaring moet worden onderzocht; dat het
niet mag worden aangevallen tenzij het
visitatie weigert; en dat het niet mag worden
vernield tenzij de bemanning en de passagiers
in veiligheid gebracht zijn. Hij, o ie in dienst
van een der onderteckenaars deze regelen
schendt, kan als zeeroover voor de rechtbank
worden gebracht binnen de jurisdictie van de
mogendheid waar hij wordt aangetroffen.
Daar kon kapitein Castex het voorloopig
mee doen. Maar dat in Fransche
marinekringen de publicatie van een artikel als
het zijne werd goedgekeurd, waarin de ver
nietiging van het land dat juist vier ontzetten
de jaren lang aan Frankrijks zijde had ge
streden als iets zeer wenschelijks werd be
schouwd, geeft veel te denken.
De Franco-Japansche samenwerking ter
conferentie evenzeer. Baron Kato keurde
dadelijk het Fransche voorstel goed om de
quaestie van de bewapening te land van het
programma te schrappen. Ook steunde de
Japansche delegatie Frankrijk bij de quaestie
van de rantsoeneering der onderzeebooten.
Bij de discussie over Siberiëverklaarde
Sarraut dat hij het volste vertrouwen had in
Japan, dat altijd bewezen had een loyaal
vriend te zijn. Ook vertrok Oeneraal
Joffre, spoedig na de conferentie, naar Japan,
men weet niet of hij met een opdracht, dan
wel als particulier daarheen reisde.
Frankrijk was naar Washington gegaan in
de ietwat naïeve veronderstelling, dat het
gebruik zou kunnen maken van een gewaand
antagonisme tusschen de V. S. en Engeland.
Toen dit niet bleek te bestaan, geloofde de
Temps van 8 Feb. 1922 dat die beide landen
reeds vóór de conferentie een geheime over
eenkomst hadden gesloten. En volgens de
beginselen van de herboren of liever nooit
overleden zijnde oude diplomatie moest
Frankrijk, wel verre van zich bij de twee
machtigste staten der wereld aan te sluiten,
naar een anderen bondgenoot, Japan, omzien.
De nieuwe vriendschap, die in de plaats
is gekomen van het oude verbond met Enge
land, heeft in de V. S. natuurlijk een
onaangenamen indruk gemaakt. Men is daar gaan
bemerken, dat men slechts 10 kruisers op
stapel heeft staan, tegen Engeland 50 geheel
gereed en 4 op stapel, en Japan 28 gereed, op
stapel, en ontworpen, terwijl het Amerikaan
sche congres sedert 1916 geen enkele kruiser
gevoteerd heeft. En toch kunnen kruisers
de Einden heeft het bewezen ongelooflijk
veel schade aanrichten, als ze maar snel varen
en goed bewapend zijn. Vooral deijver,dien
men in |apan met den bouw van groote en
kleine kruisers (4 van 10,000 ton, 4 van 7500
ton, 3 van 5?(ÏOOO ton, 4 van 3500 ton) aan
den dag legt, heeft in Amerika de aandacht ge
trokken.
De Times heeft onlangs in een tot Itali
gericht hoofdartikel verklaard, dat er geen
quaestie kon zijn van een continentale com
binatie tegen de Angelsaksische combinatie.
Dat neemt niet weg dat Japan, op den achter
grond, wel degelijk voor de laatstgenoemde
combinatie een ernstige bedreiging vormt,
vooral nu de conferentie van Washington geen
grens heeft gesteld aan den bouw van
duikbooten en vliegtuigen, kruisers en
torpedojagers, en het aan de V. S., wegens art. XIX
'niet mogelijk is. westelijk van Hawa
fortificalies aan te leggen. Daardoor kan Japan
alleen nog uit Singapore worden
aangeJ.S.MEUWSEN, Hofl. A'BAM-R'BAM-ÜIN HAAC
DB BESTE HOEDEN IN HOLLAND
vallen. Maar feitelijk is Japan, zoolang het
tractaat geldig is, zoo goed als onaantastbaar.
Het oude spel dat Machiavelli zoo goed
kende, wordt met al de oude aandacht en
list gespeeld, en allén de knapste spelers
zullen het spel winnen en dat dan ook ver
dienen. H. D u N L o p
22 Januari 1923.
mi" ..... il ...... i"
Spinnewiel
Jij zat daar even bij het spinnewiel,
Als ging je wondre droomedraden weven
Een heel oud liedje ging ons stil omzweven
Van 't suizend, draaiend spakewiel.
Je wondt toen in dien tijd nog zijn:
Een vrouwtje, spinnend voor een kleed
Zoo zacht ontroerd door 't oud refrein
Van 't liedje, dat je droomen deed.
En toen je 't wieltje stil liet staan
Glimlachend om jouw mijmering ?
Hoorden wij nog het zingen gaan,
Als klagend in de schemering.
Je lief gezicht werd even droef,
En je oogen werden wonder wijd
Maar 't liedje was al uitgeschreid
Nog beeft het even zoef zoef zoef
WYBRAND G. REDDINGIUS
Rheumatiek
Blijft jiet lijden?Sloan's
Liniment zal Uw pijn onmiddel
lijk tot bedaren brengen, zonder
inwrijven. Houdt het in gereed
heid voor Rheumatische pijnen,
Verstuikingen, Kneuzingen,
Neuralgie en alle zenuw
pijnen.
Verkrijgbaar bij alle Apothekers
en Drogisten. Prtjs.f. i.
SLOANS
Liniment