Historisch Archief 1877-1940
17 Febr. 23. - No. 2382
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Teekening voor de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek
Poincaré: ,,Ik wist niet, dat ik nog grooter was dan HIJ"
III. UIIMMMIimMIIIIIIIIMUllllllllllllMlllmmilllllMIIlllllllMIlII
CHARIVARI A
's Hertogenbosch. 3 Febr. De
heer Const. Tilman, consulair agent
van Frankrijk, is benoemd tot Ridder
van het Legioen van Eer. len en bekwam
een hersenschudding." (Tel.)
Laat dit een les voor lintjesjagers zijn.
Men kan er stellig op rekenen, dat dit
van Duitsche zijde weer een tegenzet
zal uitlokken en zoo zal men met
sla ik jou, ik sla je weer" voortgaan."
(N. /?. C.)
Juist gezegd .bij ongeluk.
haar het publiek overwinnen in het
teeken der Nederlandsche
Verkeersmaatschappij!" (De Industrie)
Zeer velen begaven zich daarop
naar de consistorie, waar zij
handendrukkend in langen stoet den jubilaris
voorbijtrokken." (N. K. C.)
Orete voelde heel vreemd zich."
(Nine Minnema, Naar Holland)
't Zal wel wennen. Na een poosje zal Giete
in 't onvermijdelijke schikken zich, en ten slotte
hier heelemaal thuis voelen zich.
Wanneer deze waarheid beter werd inge
zien, zouden heel wat minder ouders hun
kinderen niet afstaan aan Gouvernantes en
kinderjuffrouwen," schrijft Wethouder Vos
in de Tel., en bedoelt het tegenovergestelde.
Jawel.
Gewaagde voorspellingen daar
omtrent te doen, is voer niemand
mogelijk". (Brandaris)
Uit de hoogeschool der journalistiek
Terzelfdertijd is een der suppoosten
die in het gesticht woonachtig is, niet
in zijn dienst teruggekeerd."
\N. Arnh. Crt.)
Daar werden uit een
galanterie. winkel verschillende voorwerpen van
waarde ontvreemd na eerst het raam
te hebben opengeschoven." (Hbl.)
In hoc signo vincis ! Moge de Neder
landsche Vereeniging voor
Locaalspoorwegen en Tramwegen en mét
Op de glibberige paden
Men kan zich het beste warmen
als men dicht bij het vuur van 's lands
schatkist is gezeten." (Tel.)
,,De ruggegraat van haar vrijen wil
was krom gegroeid. Een diepe verslagen
heid vervulde haar en liet haar niet
meer los". Waar steeds de zee van
hartstochten brandde wierp het zijn
kleine buien en stortzeeën tot in de
stille werkkamer van het directiekan
toor, om als na het verloopen van het
getij de gewasschen goudkorrels van
rijke winst in de zakken der aandeel
houders achter te laten." (Zutph. Ct.)
Het treffende \voord
Hij mag als tafelpraeses
onovertreffelijk heeten." (De Journalist)
Ds. N. J. C. Schermerhorn van
Nieuwe Niedorp heeft alhier voor een
stampvolle zaal in het hotel Lont het
door hem geschreven tooneelstuk
Geroepen" opgevoerd, hetwelk met
onverdeelde aandacht werd gevolgd".
(Medembl. Ct.)
In de eerste plaats, dat Toni zijn
bevoegdheid als chef van een
koopmanshuis eindelijk eens tastbaar be
wijzen kon." (Zutph. Ct.)
Wij voegen ons niet meer naar iets, schikken
ons er niet in, richten of regelen ons er niet
meer naar gewennen ons er niet meer aan,
leggen ons er niet meer bij neer, houden er
geen rekening mee, volgen niet meer wij
passen aan. Wij passen aan, in elke kolom van
elk blad van eiken dag. En hebben wij door
veelvuldig aanpassen voldoende oefening in
het aanpassen, dan hebben wij aanpassings
vermogen. Ik voor mij kan mij aan dezen
natuurlijk weer uit Duitschland gesleurden
term nog maar steeds niet aanpassen, 't
Woord maakt me min of meer aanpasselijk.
Aanpasselijkheden
Een goed aangepaste techniek."
(Tel.)
Haar spel zal zich niet bij de klas
sieken kunnen aanpassen." (Tel.)
De knapste minister van
Finantiën is niet in staat zijn begrooting
aan te passen bij de mundteenheid."
(Tel.)
Bij den mooien rang en het losse
spel van Colombine wist Pierrotzich
goed aan te passen." (H. D.)
Slechts leek mij de stem van de
sopraan niet gelukkig bij die van den
bas aan te passen." (H. D.)
Meemaaksels
Ik herinner mij een catastrophe,
die ik eens te Tandjong Priok mee
maakte." (Eigen Haard)
Dialogen als deze, die ik, onlangs,
nog meemaakte." (De Journalist)
Deze advertentie staat, met een plaatje en
met een kruisje, in het Weekbl. v. Dieren
vrienden:
t TOMMY
Onze lieve hond Tommy moesten wij in
de vorige maand, aangetast door een kort
stondige ziekte, tot ons leedwezen door
den dood verliezen.
Maar is dat nu billijk? de volgende
werd geweigerd:
IN PLAATS VAN KAARTEN
Getrouwd: Fido met een straat-terriër
op het Rembrandsplein (Stille zijde). Geen
receptie.
CORRESPONDENTIE
Aan v. H. te D. Het Antwoord van
Deodaat" is goed, maar me dunkt we hebben nu
genoeg van die nonsens opgedischt en met
zeer ondadaïstische duidelijkheid getoond hoe
de Groene over het dadaïsme denkt. Meer zijn
die kwajongens niet waard.
P. M. te A. Als ik zeg: de buurvrouw
sloeg haar steeds met bijzondere belangstel
ling gade van over de horretjes" dan druk
ik iets op schilderachtiger wijze en
klaarblijkelijk-juister uit, dan wanneer ik van"
had weggelaten: In het eerste wek ik de voor
stelling eener intermitteerende werkzaamheid
van uitkijken op, in het tweede een beweging
loosheid, die ik niet beschrijven wilde.
Evenzoo b.v. met het zinnetje: De ruiters kwa
men van over de heuvelbrug naar omlaag
rijden". Dat zeg ik, omdat ik wil te kennen
geven, dat de ruiters eerst boven op den
heuvelkam waren en toen over de glooiing naar
beneden kwamen: Dat is dus beter en schil
derachtiger dan enkel: over. Ik verrijk op die
wijze de taal, zonder haar in eenig opzicht ge
weld aan te doen.
Ik krijg natuurlijk weer ongelijk. Maar ik
blijf, zoolang ik niet waarlijk overtuigd ben,
rustig doorfnuiten en doorfnoveren. Gefnaft
heb ik nooit, en ik beloof plechtig mij daar
aan nooit te zullen schuldig maken.
Antw. Het naar omlaag rijden had ook
zonder van een vaag vermoeden bij mij gewekt,
dat de ruiters eerst boven waren geweest,
maar ik beloof u dat ik de fnoveraars 'n
beetjemet rust zal laten.
Vraag aan Uw boekhandelaar
Gharivarius Ruize-Rijmen
GEBONDEN f 2.90
t,Er is veelal een verrassende, verbluffende, over~
stelpende geestigheid in het gekaats en geraket, in liet
vuurwerk van zijn woorden met diep inbijtenden zin."
(Prof. J. Prinsen J.Lzn. in de De Groene)
Uitgaaf van H. D. Tjeenk Willink & Zoon te Haarlem
TEGEN DE f AALVER
WOESTING
4. Aanlijming van adjectief aan substantief
( Vervolg)
Bijzonder fel zijn de taalverknoeiers gebeten
op de stoffelijke bijv. nw. bonten en gouden.
Lijmen maar, plakken maar: bontjassen,
bontkragen, bontmantels, goud
marken, gou d f ranken, gou d roebel s.
Maar 't verwoedst nog gaan zij tekeer tegen
nieuw 1), laag, groot en klein. Die moeten en
zullen als vrije adjectieven kapot: nieuw
bouw, laagbouw, grootlandbouw,
kleinlandbotiw, grootkapitalist
grootmacht, kleinburger, groot
blad (laatst door Charivarius gesignaleerd).
Hots- en klotstaal wordt dat.
Van dit slag zijn verder in den Duitschen
rommelwinkel gekocht, nadat het Fransche
origineel er verminkt was:
separaatafdruk, s p eci aal-p rij s 2) en speci
aal-uitgave,
generaal-vertegenwoordiger, normaal-program.
Om nog een schijntje fatsoen te toonen,
heeft men hier het schandaal met een
koppelteeken willen bedekken. Een armzalig listje.
Dit fatsoenstreepje prijkt ook in privaat
liefhebberij, privaat-docent en
privaat-vermogen. Daarentegen is
privaatles er te onbeschoft voor gewor
den om met een kinderachtig streepje haar
onsmakelijkheid te willen verschoonen. Dit
potstuk weet trouwens wel, dat de dumme
Hollander" al te zeer op haar verzot zijn
geraakt.
De Duitsche Michel gaat bonkig ongege
neerd met het aan elkaar likken van adjectief
en substantief voort en de Hollandsche
Sijmen moet nog vooral van hem naa'pen.
Neuerscheinung, Leichtverwundung,
Erstaufführung, Einzelfall, Mindestgehalt,
Spatherbst, Höchstmass, Hochsommer (een oude
bekende, de hoofdonderwijzer J. te Haarlem
had eenige jaren geleden te kampen met een
maaglijden", in den hoogzomer opge
daan).
Talrijke exemplaren van dergelijke
bocheljoens in de Duitsche taal vindt men scherp
gehekeld bij Gustav Wustmann, een kloek
moedig criticus van het bederf in zijn moeder
taal. 3).
Wat ik mijn lezers bidden mag, prikken
zij liever hun pen stuk, dan haar te dwingen tot
het schrijven van vergroeide woordwezens
als de hier bedoelde. Leve het vrije adjectief
in de vrije Nederlandsche taal !
Dr. CM. F. H A IE
1) De dichteres A. Klein?v. d. Ley ver
gastte ons eenigen tijd geleden in de Groene
met de koppeling Ou d j aar, want Oudejaar
vond zij te oudwetsch" geworden: ,,Het
is Oudjaar, mijn kind, op Oudjaarsdag "
Charivarius had zich hier moeten uitnoodigen
op warmbisschop en heetbollen.
2) Sociaal-demokraten: in 's hemelsnaam dan
maar. Die heeren hebben toch al zoo in de
taal geknoeid, dat het zonderling zou schijnen
als hun eigen naam ook' geen onding was.
3) ,.Allerhand Sprachdummheiten", 4e druk,
1908, bl. 188 v.v.
llllllllllllllllllll.nl
Aan
De weinige momenten met u samen
Zijn van een zoete, bitter-wrange pijn;
Dan noem ik U met officieele namen,
Doch weet, dat gij allén mijn heil kunt zijn..
Maar o, de weelde van de lange dagen
En langer nachten liefelijke lust,
Wanneer uw beeld, in droomen aangedragen,
Mij wenkt, en zacht mijn mond Uw lieve lippen
(kust.
Als ik in mijn verlangend uitgestrekte handen
Uw lieve lichaam aan mijn boezem ving,
En diep in mij voor altijd weet te branden
De stille vlam van mijn bewondering.
J. VAN VLIELANT
TENTOONSTELLINGEN
RIDDERZAAL, 'S-GRAVENHAGE,
Tooneeltenloonstelling.
GEBOUW VOOR BEELDENDE KUNST, VON
DELSTRAAT 80, AMSTERDAM, Werken van
Louis Raemaekers.
BACHSTITZ GALLERY, 'S-ÜRAVENHAOE,
Schilder- en teekenwerk van H. Major.
iiiiiiiillliiimiiiiiiiiimiiiiiiiitiiiiitliiiiiiii
iilliilllllllilliilillllillillliiilliiiiiiliiiiiitiiiiiiiiiii
GRADENDAG"AAN DE
UNIVERSITEIT TE KAAPSTAD
Wie 's morgens omstreeks 11 uur op den
18den December in de van zonneglans bla
kende hoofdstraten van Kaapstad heeft
geloopen, zag plotseling een grooten optocht van
studenten, die uit volle borst hun liederen
zongen. De vrouwelijke studenten, die de
achterhoede vormden, schenen op de onstui
mige uitingen van de voorhoede kalmeerend
te werken. En hoewel allen luidkeels instemden
met het:
We'll hang old Jock *) on a sour apple tree,"
waren het de bassen en baritons, die hun
vrouwelijke collega's (ook meest gekleed in
cap and gown")het 4de couplet van het S.A.C.
(South African College) lied toezongen, dat in
1903 aan het, sedert 1887, bestaande werd
toegevoegd, toen ook vrouwelijke studenten
mér en mér het College bezochten: .
Among us are girls South African pearls,
And ladies of high degree;
They mix sweetness with might, mingie
weekness with might,
And add grace to the grave Q. E. D".
Maar sopranen en alten werden toch niet
overstemd, toen allen te zamen weer zongen:
Mine eyes have< seen the glory of the
University,
It is built upon foundations of the Good old
S. A. C.
Om 11.15 kwam de gansene schare van
studenten, met hun vlaggen voorop, in de
ruime aula, die reeds bij na geheel gevuld was
met belangstellenden,; zij zetten zich in het
midden op de voor hen opengebleven plaatsen.
Het kwartier dat hun nog restte voordat
*) Ds Vice-Kanselier van de Kaapsche
Universiteit.
de plechtigheid zou aanvangen, werd gekort
met het zingen van liederen en het toekennen
van de D. O. P. (Degree of the Plough) aan
degenen, die er niet in geslaagd waren uit
handen van den Vice-Kanselier en Principaal,
Sir J. Carruthers Beattie, hun doktershoed te
ontvangen. Op den stoel, waarin straks Sir
Beattie zou plaats nemen, geflankeerd door 2
niet gegradueerde studenten, zette zich nu de
Voorzitter van de Ceremonie neer, terwijl een
4de student zich vóór op het platform plaatste
en met luide stem riep:
W Th B D. O. P", en onder
daverend applaus en gelach betreedt het
slachtoffer W. Th. B het platform, knielt
voor den Voorzitter, die hem een dop" hoed
met gescheurde bol op het hoofd drukt en
hem de rechterhand, onder het uitspreken van
de gebruikelijke gelukwenschen, schudt, terwijl
een ander hem de hood" een grijs flanellen
pantalon, waarvan de pijpen aan elkaar ge
naaid zijn, over de schouders werpt.
Andere slachtoffers volgden, toen plotseling
allen van het platform verdwenen, want
reeds betreedt Sir Beattie, in zijn helder
blauwe toga met hemelsblauw afgezet, de zaal,
plechtig gevolgd door vele professoren, en
plots wordt de ernstige en blijde incomste"
verbroken door het zingen van:
One Professor jumped right over the other
professor's back....
They were only playing leap-frog" enz.
en het gejoel hield eenige minuten aan,
terwijl de professoren in hun gowns" van rood
met cobalt, donker en hemelsblauw, zwart en
oranje, zwart en wit, rood met oranje, hemels
blauw en wit, cobalt en paarsrood, en nog
meer kleurencombinaties, op het platform
plaats nemen en dan heffen alle aanwezigen
staande het Varsity" lied aan, waarvan het
eerste couplet luidt:
,,The S. A. C. is the college tor me,
The best in the Country round;
Wherever you go, the records will show,
Her equal has never been found !...."
gevolgd door den 3 maal_herhaalden schreeuw:
Va-a-a-rsity" en het 'Engelsche Volkslied.
Een oogenblik later.... diepe, ononder
broken stilte, en Ds. van Heerden bidt in de
Hollandsche taal voor den zegen op het werk
van de Universiteit en de loopbaan van de
studenten.
Nu treedt de Vice-Kanselier (Rektor van den
Senaat) naar voren en zegt, dat er sedert dit
jaar 4 universiteiten in Zuid-Afrika zijn (Kaap
stad, Stellenbosch, Bloemfontein en
Johannesburg)en het duizendtal studentenjoverschreden
is. Spreker betreurt het, dat er geen autori
teit is, die leiding kan geven aan het moeilijke
Universiteitsvraagstuk, en verheugt zich over
de samenwerking met de regeering, waardoor
men reeds begonnen is met den bouw van de
nieuwe Universiteitsgebouwen bij Groote
Schuur. Het eerste gebouw zal.vermoedelijk in
1927 betrokken kunnen worden en het geheel
in 1929 klaar zijn.
Dit jaar is voor de eerste maal een zuiver
natuurwetenschappelijke graad uitgereikt,
maar Kaapstad eischt nog steeds, dat tegelijk
ook vakken van andere richting bestudeerd wor
den. Vandaag zal de eerste Zuid Afrik. graad
in de geneeskunde uitgereikt worden. Spreker
zal niemand afraden om over zee" te gaan
studeeren, maar niet, voordat hij eerst alles
in zijn eigen land geleerd heeft, wat er te
leeren valt en kom dan ook niet terug en zeg
ons, dat wij achterstaan bij landen van 6 en 7
eeuwen ontwikkeling en cultuur, maar wij
moeten ons zelf geleidelijk opvoeren tot het
peil van het allerbeste in de wereld".
Wanneer de medischejschool zich uitbreidt,
moeten wij een modern ingericht hospitaal
bezitten; wij zijn zoover gegaan als wij konden.
Wij hebben u onze plannen voorgelegd, ter
gelegener tijd zullen wij uw hulp nader in
roepen." ! !
Dan worden de gegradueerden door den
deken" van hun eigen faculteit n voor n
opgeroepen; zij treden in hun zwarte toga op
het platform, geven hun hood" aan den
fakulteitsprofessor, die hun deze om de
schouders werpt, nadat zij eerst voor den
kanselier zijn neergeknield, die hnn de cap"
boven het hoofd heeft gehouden, de hand ge
schud en den gelukwensch uitgesproken. Mér
dan 100, waarvan 20 meisjes, die den M. A.,
B. A, D.S.c, Ph. D. of anderen graad hebben
verworven, passeeren; sommigen luidruchtig
toegejuicht, hetzij door hun uitblinken in
wetenschap, maar nog mér in sport!
Daarna verkrijgen Prof. Du Plessis,
Hoogleeraar aan de Theol. Kweekschool te Stellen
bosch en Prof. Sir W. Thomson, Hoogleeraar
in de Wis- en Natuurkunde te Kaapstad hun
graad van Dr. Hon. Causa in Letterkunde en
Rechten, de toekenning van Universiteits
beurzen en Prijzen wordt bekend gemaakt en
Prof. T. Le Roux treedt naar voren, die een
interessante lezing houdt over de Universitei
ten der Oudheid en der Middeleeuwen.
Spreker wijst er op, dat de opvoeding in Grie
kenland een harmonische ontwikkeling be
oogde van verstand, karakter en lichaam, en
dat er geen examens bestonden. (Langdurig
gejuich !)
De studenten gingen niet naar Athene om
een vak of beroep te leeren,maar tot het leggen
van den cultureelen grondslag, om een man
nelijke rol te kunnen spelen in de samenleving.
De Universiteiten van de Middeleeuwen gin
gen uit van de kerk, en bereidden voor voor
kerk en andere beroepen; wij herkennen een
algemeene neiging tot grootheid en een vast
houden aan dorrejformules en onverdraagzaam
heid. In de laatste 30 jaar wordt van
natuurTRONIES
Teekeningen {Vdor De Amsterdammer" door
Berrtard vanVlijmtn, ....
met toelichtende bijschriften door Charivarius.
, VI.
Ik ben bezweet en moe van 't werken,
Dat kun j'aan al mijn haren merken,
Maar 't leven valt me niet meer zwaar,
Wat zeg ik? 't Schijnt me hoogst begeerlijk,
Want kijk nou toch eens o, hoe heerlijk!
Daar staat een biertje voor me klaar!!
HET RESIDENTIE-ORKEST
's ravenhage helpt van Anrooy
En zijn zoo gevierd orkest,
Vele welbesteede jaren
Doen ze beiden taai hun best.
Moet ge zoo iets goeds verliezen,
Om een duizendje of tien?
Kom, de spaarpot nagekeken,
Schudden en 't lukt misschien.
Denk eens aan de volksconcerten
In 't Gebouw voor K- en W!
Wilt ge die nu zoo maar missen?
Kom, spring bij en help 's mee !
Als de helft der Hagenaren
Elk een halven gulden geeft,
Roept de and're helft luidruchtig:
Gij zijt waardig, dat ge leeft".
Haagsche 50 cents bezitters
Komt eens even^er voor op,
Plaatst vast bussen op de pleinen,
Stort daar in uw halve pop.
's Gravenhage, steunt van Anrooy,
Toon uw kloeken burgerzin;
En hij speelt om u te danken
Haagje, houdt den moed er in".
J. H. S p E E N H o F F
UNIE BANK
voor NEDERLAND en KOLONIE*
AMSTERDAM
en ROTTERDAM
Agentschappen in Nederland:
's-GRAVENHAGE, TILBURG,
LEEUWARDEN, OISTERWIJK,
UDENHOUT, LOCHEM en BORGULO.
Agentschappen in Indië:
BATAVIA, SOERABAYA,
8EMARANG, BANDOENG, MEDAN en
WELTEVREDEN
wetenschappen een fetish" gemaakt, onder
voorbijzien van de eenzijdigheid, waartoe men
geraakt, als het menschelijk element van de
humanistische studies wordt uitgesloten.
Wij moeten oppassen, dat wij niet in een
soort middeleeuwsche scholastiek terug val
len, waartoe verwaarloozing van humanisti
sche studies kan voeren. Want snijkamer en
sterkwater geven toch geen uitzicht op het
leven, iets wat in een Academische opleiding
niet mag gemist worden.
Een laatste opmerking: Het doel van de
Grieken was om gentle-men" in onze ter
minologie overgezet,?te vormen en de
beteekenis, die zij aan dit woord hechtten was niet:
mannen met hoedanigheden, die de wereld in
het aangezicht slaan, maar mannen, die ge
leerd hadden om het goede in hun
medemenschen te erkennen en te waardeeren".
Na daverend applaus, mér
studentenliederen, hoera's," Va-a-arsities", God
save the King's" werd de bijeenkomst door Sir
Beattie gesloten.
In plechtigen optocht vertrokken de Pro
fessoren, onder wie (wee vrouwelijke, wier
zilveren en blonde haren onder de zwarte
cap", en de witte japon en dito puntschoentjes
zoo coquet onder de zwarte toga met gekleurde
hood" uitstaken ; binnen enkele minuten
waren de belangstellenden vertrokken, de stu
denten gooiden met programma's en kussens
en verspreidden zich; 2 studenten naderden
den verminkte en droegen hem uit de Aula,
enkele oorlogsblinden" voelden" hun weg
naar den uitgang of werden door anderen geleid
en de gegradueerden wierpen nog eenmaal een
blik naar de plaats, waar zij alleen als
reunist" nog zouden verschijnen en de jongeren
zien vooruit naar het oogeriblik, dat zij den
graad zullen verwerven, die hen in staat stelt,
laten wij hopen als gentlemen" de
maats,happij te dienen.
Wijnberg S. A. M. D. v. H.