De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1923 3 maart pagina 2

3 maart 1923 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 Maart. '23. - No. 2384 DE NIEUWE KOERS IN DE VEREENIGDE STATEN Teekening vuvr ,,de Amsterdammer" van Jorduan Anno 1923 : Amerika ontdekt Europa eerlang zonder het Ruhrgebied geen voort gang hebben kan; door de industrie af te snijden, de kolen vast te houden, enz., zou het Duitschland eerlangop de knieën kunnen krijgen. Maar wie weet, of zulke stoffelijke motieven nog geldigheid houden, en of 't uit houdingsvermogen der Duitsche natie niet veel verder gespannen kan worden? Directe stoffelijke redeneerfngen gelden ook voor Frankrijk niet meer. Wie met Duitsch land daarop rekent, rekent alweer te vergeefs. Het idee, aanstonds met de Ruhrbezetting geldelijke voordeden te behalen, is sinds eenige weken opgegeven. Kolen, betalingen, panden, zij blijven op het oogenblik verre; maar het Fransche publiek vraagt er niet meer om. Het vraagt er ook niet meer om wat het beteek«nt dat de bezetting dagelijks bijkans eeni ge millioenen kost. De Fransche natie heeft er zich volkomen in gegeven, dat zij de onder neming doorzetten moet, teneinde Duitsch land voor de toekomst tot voldoening en tot nalevi ng van het tractaat te dwi ngen. Poi ncar heeft een overgroote meerderheid achter zich. Aan oppositie waagt niemand zich, ook al omdat niemand op het oogenblik de verant woordelijkheid voor eene verandering van politiek zou aandurven. Daarom is zijne positie sterk, en Bonar Law moet gefantaseerd heb ben toen hij onlangs in het Lagerhuis ver klaarde dat de tusschentijdsche verkiezingen in Frankrijk tegen Poincaré's politiek uit vallen. Men heeft hierin niet anders dan een misverstand te zien. Binnenkort zal Frank rijk zijn eigen burgers een groote leening vra gen tot dekking van de kosten en uitgaven. De boeren staan reeds klaar die leening te nemen, en daarmede de regeering nog verder te steu nen. De kritiek, die het buitenland op Frank rijk oefent, het gevoel van isolement waarin UTEN1UK i FOLMEI SPEC IALITE IT; Vorhuizingtn ondtr Garaniio Bergp/aatten roor lnto»t/a/t II IIIIMIIIIIMMIIIMIIMMIMIMIIIIlmil U1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIII de natie geraakt, maakt haar nog resoluter. Zij wordt prikkelbaar, en wijst alle idee op bemiddeling terug. Zoo staan de zaken over en weer, en over en weer ziet men er nauwelijks verwrikken meer aan. Twee mogelijkheden doen zich, zoo er niets anders bizonders gebeurt, voor. Of, na geruimen tijd, van wellicht meer dan ettelijke maanden, moet Duitschland ten slotte het hoofd in den schoot leggen, en beleeft het ten tweeden male een echec van zijn nationalis tische leiding, een echec dat dan wel nog veel meer versterking aan de linkerzijde brengen zal, die nu veel meedoen moet dan haar eigenlijk lief is. Of, over ongeveer een maand, is de span ning en de' gisting onder de Rijksbevolking zoo hoog geloopen, de strijdlust tegen den Franschen zoo sterk en de nervositeit onder de bezettingstroepen zoo groot, dat het daar tot een uitbarsting van de arbeiders komt. In een zoo dichtbevolkte streek, aan sterk opzweepende propaganda'onderhevig, is dit allerminst uitgesloten. Wat van een dusdanige uitbarsting de verdere gevolgen zouden zijn, vraagt men zich met huivering af. Beide mogelijkheden worden door de re geeringen in Europa ernstig onder de oogen gezien. Ook de eerste zal veel verlies met zich meebrengen, en zooveel verder wantrouwen en verbittering, dat zij alles behalve een idiaal is. 't Is evenwel duidelijk, dat zonder derdentusschenkomst voorloopig er wrikken noch wegen aan is. De wereld staat machteloos. Staat zij inderdaad? Zijn wij waarlijk weder terug in de phase, waarin de omgevende mogendheden lijdelijk hebben aan te zien wan neer twee harer te zamen aan het worstelen zijn? Men zou toch zoo denken, dat wij nu juist dat tijdvak heeten voorbij te zijn, en dat zulk een vernietigend conflict als aan Ruhr en Rijn wordt afgespeeld, aller zaak moet worden ge noemd, die allen gezamenlijk behooren te ver helpen ! Waarom er dan geen poging gedaan wordt teneinde tot eene regeling, tot eene oplossing te geraken? Omdat, zegt men, het toch niet geven zou. Omdat Frankrijk er slechts meer door geprik keld zou worden, en Duitschland er alleen fUlllffffflffffll niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu DE SCHUTSPATROON VAN HET SCHRIJVERSGILD. Wanneer morgen de Nederlandsche Jour nalistenkring haar jaarlijksche algetneene ver vergadering houdt, zal de heer Hans in zijn openingsrede er aan kunnen herinneren, dat ten overstaan van zijn gildebroeders een verzuim is hersteld. En Dr. Boutens zal, wanneer in den zomer de Nederlandsche letterkundigen weer samen gaan dineeren, dezelfde opmerking niet achterwege laten. . Het is een teeken yan toenemende maat schappelijke waardeering dat de schrijvers en journalisten thans ook hun schutspatroon hebben. Heeft.men er wel eens opgelet, hoe zeer de intellectueelen in dit opzicht steeds -bij de handwerkers ten achter stonden? De schoenmakers bezitten hun Heiligen Chrispijn, de jagers hun Hubertus, de smeden hun Eligius. Waarom moeten de intellectueelen het zonder beschermheilige doen? Men huldigt wel eens de meening, dat de godsdienst slechts" iets voor het volk is. De vertegenwoordigers van kunst en weten schap hebben van ouds her met de vertegen. woordigers van de kerk min of meer op ge spannen voet gestadn. Kennis blaast op en kunst maakt hoovaardig; auteurs en artisten kunnen het in hun schuldig zelfbewustzijn zonder den Hemel stellen. Zou dit de oorzaak zijn, dat er onder het geschrevene en gedrukte in de wereld zooveel goddeloosheid schuilt? Maar mag men dit den schrijvers verwijten, die niet als de smeden en schoenmakers weten, tot wien zich te moeten richten, zoo hun geweten in nood ver keert? Waarom komt de kerk thans eerst met zijn beschermheilige, nu er reeds zooveel is bedorven? De kerk heeft, als religieuze openbaring van maatschappelijke verhoudingen, rekening te houden met de sociale beteekenis van de geestelijke beroepen. Eerst wanneer deze in de oogen der menigte van voldoende belang blijken om Kerkelijke sanctie te recht vaardigen, is de tijd voor het schutspatronaat aangebroken. Welke groepen onder de intellectueelen genieten van oudsher populariteit? Het zijn de geneesheerenen de advocaten. En wat is het populaire beroep onder de schoone kunsten? Het volk kent den schilder het best. En zoo is het geen toevalligheid, dat juist deze drie vertegenwoordigers van wetenschap en kunst zich in de bescherming van een schutspatroon mogen verheugen. Sinte Cosmas en Damianus belichamen de populariteit van den arts; Sint Ivo bewijst, dat het volk naar den advocaat loopt en Sint Lucas brengt in her innering, hoe onze klassieke schilders zich onder de menigte plachten te bewegen. Zoo zal dan de heilige Salesiër de algemeen heid van het boek en de krant personificeren. Inderdaad is, als men de zaak zoo beziet, de encycliek, waarmee paus Pius XI op 20 Januari 1.1. den H. Franciscus van Sales op plechtige wijze tot schutspatroon der jour nalisten en schrijvers verhief, een stuk van beteekenis ook voor de niet-Roomsche wereld. Misschien doe ik mijn confraters, die niet in de gelegenheid zijn geweest, reeds met hun beschermheilige kennis te maken, een dienst, hier een en ander omtrent hem te vertellen. Franciscus van Sales is in 1567 geboren en in 1622 als bisschop van enève gestorven. Hij behoort met de allergrootsten uit vroeger eli later tijd, waaronder Athanasius, Cluysostomus, en Augustinus maar ook Thomas van Aquino en Alphonsus van Signori tot de doctoren der kerk en geniet derhalve groot gezag. Zijn doctoraat dateert uit 1878 en is dus nog slechts van betrekkelijk korten duur. Tijdens zijn leven heeft hij zich als tegenreformator en ketterbestrijder onderscheiden; hij heeft belangrijke domeinen voor de kerk heroverd en bezat grooten invloed in hoofsche VRAAGT BEKNOPT PROSPECTUS van zou profiteeren zoo het onbillijk bevoor deeld worden kon.... Het is zeker waardat pogingen tot tusschenkomst of bemiddeling geheel te ontraden zijn indien zij geen redelijk uitzicht bieden cp eenig resultaat. Men kan 't volkomen begrijpen, indien eene enkele regeling, al wordt zij daartoe aangezet, niet het moreele echec wil riskeeren van een volkomen mislukking. Daarom is de houding van den Zwitserschen Bondsraad volkomen te verklaren, toen die weigerde op den aandrang om den Volkenbond aan te roe pen, in te gaan. En hetzelfde kan worden ge dacht van de wenken die nu tot den heer Van Karnebeek worden gericht, om hem te animeeren op te treden als bemiddelaar. Het is moeilijk te denken dat zulk eene poging van den Nederlandschen staatsman veel uitwerken zou. Maar is er dan geen macht denkbaar, aan welke betere uitkomst voorspeld worden kan? Wij schakelen aanstonds Noord-Amerikauit. leder weet, welk prestige de Unie zou kunnen uitoefenen. Maar ieder weet ook, dat zij niet wil, en niet kan. Zij wil niet, omdat zij ver bluft en gechagrineerd verklaart den Europeeschen verwikkelingen verre te staan. Zij kan niet, omdat de naïeve democratie van over den Atlantischen Oceaan niet over de capaciteiten, niet over de staatslieden be schikt, die in dezen de leiding zouden kunnen nemen. De pogingen der Engelsche liberalen om Amerika voorop te schuiven, zijn onprak tisch. Zij doen beter te blijven kijken in eigen huis. Indruk zou alleen kunnen worden uit geoefend door een groep van Europeesche regeeringen, wier gezag zou liggen in hun collectiviteit, en die zon moeten worden voor gegaan door Engeland. Inderdaad treft op het oogenblik rootBrittanniëeen zware verantwoordelijkheid. Het voert een soort onbeholpen onthoudings politiek. Het laat Duitschland stikken, maar Frankrijk wurmen. Het houdt zich stil, deels uit traditie, want Engeland laat altijd gaarne begaan", en komt daardoor o zoo vaak te Iaat. Deels ook wegens het gemis van eenen scheppenden staatsman, gelijk Disraëli ge weest zou zijn. Engeland wordt op het oogen blik geregeerd, wanneer men Curzon uit zondert, die een sterke doorvoerende, maar geen scheppende geest is door een goedwil lende middelmaat. Deze middelmaat is blijk baar niet in staat te doorzien welk een macht, geweldlooze, redelijke macht, Engeland zou kunnen uitoefenen wanneer het zich d la tête stelde van een optreden, waaraan verder Italië, Spanje, Zweden, Nederland, Zwitser land, Denemarken, Noorwegen en andere zeker wel mee zouden willen doen, indien eenmaal het Engelsche prestige, en een goed doordacht plan, hun steun gaven. Het collectieve eener dusdanige démarche zou haar kracht en hare rechtvaardiging tegenover beide partijen zijn. Het Engelsche initiatief zou haar uitvoerbaar maken. Frankrijk staat ongetwijfeld op het oogen blik zoo, dat het eiken aandrang afwijzen zou, ook den bovenbedoelden, zoo daarin voor Duitschland de mogelijkheid lag, zich gemak kelijker aan zijne verplichtingen te onttrek ken of er zich van af te maken. Men zou dit van Frankrijk ook niet anders kunnen vergen. Bijna iedereen ziet tegenwoordig wel, hoezeer de geallieerden op het stuk der betalingen door Duitschland bij den neus zijn genomen, en hoe misleidend de Duitsche betuigingen van on macht zijn; men heeft slechts te denken aan wat het land in dienzelfden tijd binnen lands aan subsidiën heeft betaald. Met veel recht zou Frankrijk overigens voortgaan den intervenienten toe te voegen: gij hebt mij tot dusverre alleen voor de moeilijkheden laten staan, en ik erken alleen uw recht, u met de zaak te bemoeien, wanneer gij daarbij te vens toont iets uwerzijds te willen doen, om mij mijn recht te verzekeren. Ook zou elk voorstel tot mediatie in beginsel op de naleving der tractaten moeten staan; en dit zou ook tegenover Duitschland duidelijk moeten zijn. Dit eischt het Europeesche be lang evenzeer. Waarschijnlijk zou dus, bij wijze van inter nationalen waarborg, een internationale con trole voor de Duitsche vergoedingsbetalingen moeten worden voorgesteld; een voorstel kringen. Voornamelijk onder de vrouwen telde hij zijn aanhang; zijn voornaamste stichting is die van de Zusters der Visitatie in 1604; in dat genootschap, dat zich door gemakkelijke orderegelen onderscheidt, en dat volgens de pauselijke encycliek gematigdheid en zacht heid" ademt, vinden maagden en weduwen, zwakken en zieken" en ook zij die door den ouderdom nedergeworpen zijn, in n woord, allen wier krachten een voortdurende geestesinspanning niet schijnen toe te laten," een toevlucht. Zelfs zeer zwakke kloostervrou wen" vinden er een taak. In verband met het schutspatronaat is het wel merkwaardig, dat de Salesiërs, er is ook een mannelijke orde aan den Doctor ge wijd zich voornamelijk bezighouden met jeugdwerk, voornamelijk onder den hand werkersstand. Evenmin als de quietistische mystiek van Franciscus en zijn vaak met geweldmiddelen gepaard gaand bekeeringswerk schijnen de door hem geschreven Brieven, predikatiën en zijn beide geschriften Philothea" en Traite de Famour de Dieu" hem tot beschermheilige inzonderheid van auteurs te hebben voorbestemd. Ik geloof niet zoo ver mis te zijn, wanneer ik het een bloqte toevalligheid noem, dat juist nu de Paus aan een schutspatroon voor schrij vers was gaan denken, Franciscus van Sales het derde eeuwfeest van zijn sterven vierde". Was Anselmus of Livinus aan een eeuwfeest toe geweest, allicht hadden de journalisten een anderen patroon gekregen. Van laatst genoemde zou paus Pius dan met een beroep op (ihesquierus kunnen hebben getuigd dat de fraaie letteren zijn bizondere belangstelling genoten. De beweegredenen tot de benoeming van den Salesiër tot beschermheilige van de auteurs omschrijft de encycliek, waarvan wij in de Maasbode van 31) Januari een vertaling lezen. Omtrent het J werk van den journalist zi'gt paus Pius XI daarin: waaraan Duitschlaiid zich niet met fatsoen zou kunnen onttrekken, en dat eene amendee ring zou zijn van het indertijd zoo ongelukkig voorgebrachte schema van Bonar Law. Aan den anderen kant zou een redelijke, definitieve vaststelling van het schadever goedingsbedrag moeten worden aan de hand gedaan. Voor Duitschland een levenseisch, zou dit ook voor Fraiirkijk een voordeel zijn. Dit land heeft meer belang bij een redelijk bedrag dat betaald, dan bij een fictief bedrag dat bij voortduring ontdoken wordt. Hoe hoog dat bedrag zou moeten worden bepaald, is een vraag waarover aanvankelijk de Fransche, de Duitsche, en de bcmiddelingsopinie's uiteen zouden loopen. Maar men mag aannemen, dat het ten slotte doenlijk zou zijn een algemeen accoord te vinden. Nog meer zou het bemiddelingsvoorstel moeten omvatten: in de eerste plaats een plan tot regelingderiiitergeallieerde schulden; in de tweede plaats een internationale mede werking tot het reorganiseeren der Duitsche financiën, met eene leening incluis; en in de derde plaats een duidelijke erkenning, door Duitschland, van den bestaanden internatio nalen tractaatstoestand, hetgeen misschien het beste door zijne toetreding tot den Vrlkenbond zou worden gemanifesteerd, 't geen tevens bijzondere garantieregelingen over bodig maken zou. Een dergelijke bemiddelingsvoorstel zou tot uitvoerige onderhandelingen met de beide partijen leiden moeten, gedurende welken tijd de Fransche Ruhrbezetting aanvankelijk niet opgeheven, rnaar wel gereorganiseerd worden zou, en meer tot hare oorspronkelijke af metingen teruggebracht. Het is te voorzien dat een dusdanig voor stel in Duitschland, na eenige teleurstelling, aanvaard worden zou. De grootste teleurstel ling is daar geleden, sinds men ziet dat noch Engeland, noch Amerika, noch de andere, de neutralen", het voor Duitschland willen opnemen. Alle eerlijke en goedwillende ele menten in Duitschland zouden er mede ac coord gaan. Voor Frankrijk zou het eene behoorlijke op lossing brengen, zijn belang waarborgen en ook zijn veiligheid, zonder Duitschland te ondermijnen. Een feit blijft in elk geval, dat hoe dan ook, in den geest als uiteengezet, voorstellen te doen zouden zijn; en dat de Londensche re geering de aangewezen macht is, die de mede werking van anderen zou kunnen verkrijgen om in dien geest een collectief beroep te doen. In de Engelsche onthoudingspolitiek van het oogenblik ligt een geweldige verantwoorde lijkheid, welke aan dit land niet ten zegen strekken kan. B R A N D A R i s BRIEVEN UIT AMERIKA Het is altijd moeilijk politieke briveen te schrijven in een tijd waarin elke nieuwe editie van het namiddagblad weer verdere dwaze Europeesche verwikkelingen kan brengen. Wat ik u heden schrijf is morgen al weer niet meer waar en overmorgen oude kost. Daar zond ik zoo tegen Kerstmis een lang relaas over de afschafferij en over het drin ken van ons vrije volk. Die brief was nog niet weg of het geheele land zonk in een dergelijk moeras van dronkenschap, dat het om te hui len was. Ik heb in Holland en in Rusland en in Skandinaviëen in Beieren gewoond en heb van mijne dagen veel dronken menschen ge zien. Maar iets dat ook maar in de verste verte geleek op wat er hier in de kerstdagen aan beschonkenheid vertoond werd, is mij nog nooit onder de oogen gekomen. Een oogenblik had ik het gevoel een telegrammetje te sturen en te zeggen druk dien brief niet". Maar ziet, de prophetische gave die alle journalisten eigen is werd ook dezen keer niet verloochend. De drank-kwestie werd zoo schandalig, begon zoodanig de aandacht te trekken, dat de gerechtshoven eindelijk ernst van de zaak maakten. Gisteren gingen vier heel bekende jonge mannen uit de beste kringen van New York voor twee maanden naar het gevang. Verleden week zonden wij hier een bekend politicus (candidaat voor het Congres van den geheelonthoudersbond) voor dertig dagen naar het cachot,voor openbare dronkenschap. De drankvloot die tot nu toe rustigjes een paar meter buiten de drie-mijlen-grens dobberde, wordt verontrust door de anti-drank kanonneerbooten. En de strijd tusschen wet en dronkenschap wordt op serieuze wijze ondernomen. Een paar boetetjes van een paar dollar, daar gaf de goede burgerij niet veel om. Men betaalde en dronk. Maar twee maanden houtzagen is geen kleinigheid en men bedenkt zich twee keer voordat men nu een distilleerderijtje inricht in zijn kelder en de vrienden inviteert voor een avondje met bier uit de eigen brouwerij. Bovendien hebben we alweer zoo veel an dere dingen die ons vervelen.dat we de drank kwestie beginnen te vergeten. De vrome gemeente ziet hoe de wereld met den dag redelijker wordt en vecht een hevig achter hoede-gevecht tegen alles wat onze planeet iets vroolijker wenscht te maken. Concerten op Zondag en sigaretten rooken op de weeksche dagen zijn zoo kleinigheden op ons programma. De echtscheiding, die in sommige staten heelemaal niet bestaat en in andere staten voor alles en nog wat gegeven wordt, is weer op de agenda gebracht. Overal weerklinken de bazuinen die de vrome ge meente oproepen om den Duivel en alle zijne booze werken nu maar opeens met behulp van een dozijntje nieuwe wetten van dit aard rijk te verbannen. Ongeloofelijke dwazen van het Bryangenre werken dag en nacht aan nieuwe be palingen die het allen onderwijzers verbieden zullen de kettersche leer van Meneer Darwin aan de kindertjes te verklappen. Onze Zaterdagsche kouranten zijn van het eene end tot liet andere gevuld met annonces van nieuwe Propheten die ieder op hun manier het menschdom zullen redden van den ko menden ondergang. Zelfs de broeder van onzen geliefden Presi dent doet mede en geeft den volke kond, dat de wereld op drie April van het volgende jaar zal vergaan opdat de Hemel mag weten welk obskuur punt uit de Openbaringen tot waar heid, zal worden gebracht. De paar menschen, die er hun hersenen bij gehouden hebben, zijn zoo beu van de heele boel, dat zij maar zitten en wachten totdat deze na-den-oorlog-dwaasheid tot een einde zal zijn gekomen. En dan is het werkelijk een genoegen mede te deelen en te schrijven, dat een deel van de vuile internationale wasch ten minste schoon en wel aan het lijntje hangt: Engeland zal zijn schuld betalen. En algemeen vindt men de wijze, waarop Engeland die schuld betalen zal, goeden rede lijk. Men weet hoe hoog de belastingen in Engeland nu al zijn en heeft respekt voor de eerlijke koopmansdaad, die zegt we houden ons aan het kontrakt en gij krijgt uw geld". Om het geld is het eigenlijk niet zoozeer te doen. We hebben genoeg en ik geloof dat heel veel menschen het gevoel hebben, dat we inderdaad het best zonder die schuld konden doen. Maar men is dankbaar dat ten minste een enkele Europeesche natie het feit erkent, dat de Amerikaansche duiten iets te doen hadden met het winnen van den oorlog. Engeland heeft zijn eigen zaak hier meer goed gedaan niet dezen politieken zet dan met iets anders dat dit wereldrijk ooit had kunnen doen. En het heeft dit gedaan op het juiste oogenblik nu Frankrijk ons laat weten dat de Zuster-repu bliek er niet over denkt ons ooit een enkele centime terug te betalen. De Fransche pers heeft het ons heel duidelijk gemaakt wat het Fransche volk voelt. Frankrijk heeft door zijn zelf-opoffering de wereld van het juk der Hunnen bevrijd. De gierige Yankees, die alleen nog maar aan het eindje van den oorlog mee deden, moeten nu maar zien hoe zij hun penningen terug krijgen". Nu weten wij het ten minste. Men is er niet eens boos over. Men troost zich met de gedachte, dat men de Latijnsche rassen nooit heel goed begrepen heeft. Maar langzamerhand komt men tot de conclusie, dat alleen een samenwerken met Engeland tot eenig redelijk resultaat kan voe ren. En Frankrijk verliest de glorie van Jeanne d'Arc en wordt weer de oude Marianne, die kousen breit $n een eerlijk duitje tracht te ver dienen en als dit niet gaat, de oogen dicht knijpt en het met een oneerlijk duitje even lief neemt. Men vindt haar nu eenmaal een aardige vrouw en vergeeft haar veel. Maar als het op ernstige zaken aankomt, dan laat men het meisje alleen zitten en zoekt andere compagnons, die minder phantasie hebben, maar waar men zich beter op verlaten kan. H K N U K I K W I L L E M VAN L N _ voor NEDERLAND en KOLONIËN AMSTERDAM en ROTTERDAM Agentschappen in Nederland: TILBURG LEEUWARDEN, OISTERWIJK DENHOUT, LOCHEM en BORCÜLO. Agentschappen in Indië: BATAVIA, SOERABAYA, 8EMARANG, BANDOENG, MEDAN en WELTEVREDEN Wat zij (de journalisten) zelf moeten doen, leert de H. Kerkleeraar hun door zijn voorbeeld duidelijk: dat zij n.l. de christelijke leer zoo diep mogelijk door gronden en volgens eigen krachten door hnu ervaring kennen. De waarheid zullen zij niet verminken, noch haar, om de gevoelig heid der tegenstanders te ontzien, verzachten of bemantelen. Zij zullen hun zorg besteden aan den vorm zelf en de bevalligheid van hun taal en zich beijveren hun gedachten uit te druk ken in helderen en sierlijken stijl, opdat de lezers door de bekoorlijkheid der waarheden getroffen worden. En indien zij dwalingen moeten bestrijden, moeten zij deze dwalingen neerleggen en de kwade bedoelingen der slechten weerstaan, zoodanig echter, dat zij tegelijkertijd toonen, dat zij zelf volkomen rechtschapen zijn en dat bovenal de liefde hen inspireert." Afgezien van de vraag of de deugden, die hier inzonderheid aan den Salesiër worden toegeschreven, als stereotiepe heiligendeugden niet evengoed van eiken anderen heilige kun nen gelden, is hetgeen de Paus hier den auteurs en journalisten tot eisch stelt navolgenswaardig ook voor die confraters, die zich niet tot de Katholieke mannen" rekenen. Al mogen wij zonder eenige chauvinistische bijgedachte en in volkomen objectieviteit verklaren, dat de vermaning voor de buitenlandsche pers meer belang heeft dan voor die binnen onze landpalen, de hardnekkige aanvallen op de integriteit van het schrijversgild maken van lieverlede ook ten onzent een schutspatroon dringend noodzakelijk. In n opzicht Is het voorbeeld van onzen Beschermheilige bepaaldelijk aanbevelens waardig. Het vergt steeds meer van den jour nalist en van den auteur, tegenover de ver drietelijkheden van het vak en de ongunst der tijdsomstandigheden" zijn kalmte te bewaren. Franciscus behoort in zoover niet tot het stereotiepe heiligendom, dat hij prat kan gaan op onbestreden deugdzaamheid. Van huis uit een driftige natuur, leerdehij zijn gemoedsbewegingen beteugelen. Hoezeer hij in deze zelfoverwinning een held is geweest, wordt", aldus de encycliek, schitterend bevestigd door hetgeen aan de nagedachtenis is overgeleverd, dat n.l. de geneesheeren die zijn lichaam na zijn sterven verzorgden, bij het afleggen hebben bevonden, dat zijn gal bijna versteend was en tot kleine steentjes vergruizeld; uit welk wonderbaar geval zij hebben opgemaakt, hoeveel kracht en hoe groote inspanning het hem moet ge kost hebben om gedurende vijftig jaren zijn aangeboren driftigheid in toom te houden." De gal van den schutspatroon der journa listiek moge tegen den inwendigen strijd niet zijn opgewassen geweest, zijn hart - en dit is toch het voornaamste, niet waar? - is intact gebleven. Men bewaart het te Trier en wanneer er nogmaals een internationaal journalistencongres wordt belegd, zie ik de confraters, inplaats van naar Honolulti, derwaarts ter bedevaart tijgen. Zij zullen de keus hebben tusschen Trier, waar het hart, en Amiecy, waar de ziel van hun schutspatroon rust. Spoedig zie ik het portret met den mooien weiverzorgden baard; den gladden, edelen schedel, de starende heiligen-oogen en de gezette gestalte, op de schrijftafel der gildebroeders prijken. '? De Parijsche uitgave van de Oeuvres clwisies, (A. Roger et F. Chernoviz 10! 0), die met dit conterfeitsel is verlucht, bevat ook een facsimile, waaruit blijkt, dat onze bescherm heilige bij al zijn deugden toch in ne hoofd ondeugd der broederen heeft gedeeld: zijn pootje is voor den zetter haast niet te lezen. Het is een verbetering dat we tegelijk met den schutspatroon ook de schrijfmachine hebben gekregen. Haarlem. H. U. C \ N N i: <; i r. T i; K

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl