3 Maart. '23. - No. 2384 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economiscben Uitkijk Het departementale" plan. P Wie op den economischer! uitkijk rondziet naar chroniquabele" onderwerpen in binnenen buitenland, naar vermeldens- en beschouwens-waardige aangelegenheden, zal eer door de veelheid van stof zich overstelpt gevoelen dan dat hij om materie voor zijn kopy ver legen zou zijn. In ons eigen land doet zich zooveel voor, waarover in deze rubriek niet mag worden gezwegen, dat ik, gelijk mijn le zers ervaren, slechts zelden met hen over de grenzen ga, hoewel er daar waarlijk genoeg gebeurt, dat ook voor de economische belan gen van Nederland van groot gewicht is ! Maar al blijven wij dan op het gebied tusschen de Dollard en de Schelde, dan nog is het heel moeilijk, in een 14-daagsche kroniek bij" te blijven; ik heb althans nu het gevoel, nogal stevig ten achter te zijn geraakt. Twee zeer belangrijke aangelegenheden (om de overige maar te laten rusten) zijn sedert maanden reeds aan de orde en hier nog niet besproken; ik bedoel het departementale" plan tot reorganisatie van onze arbeiders verzekering en het vraagstuk van bindende bedrijfsregelingen, hetzij langs den weg van publiekrechtelijke regeling van collectieve contracten hetzij langs dien van economische bedrijfsorganisatie. Laatstbedoeld vraagstuk is eenigen tijd geleden weer in de sfeer der openbare aandacht geraakt door het daarover door Commissie XII" uit den Hoogen Raad van Arbeid uitgebracht verslag. Laten wij, om mijn achterstand eenigszins in te halen, voor ditmaal het eerste der twee hiergenoemde onderwerpen aan de orde stellen. Kortheidshalve moet ik nu maar verwijzen naar wat reeds vroeger, herhaaldelijk, door mij in deze kolommen is geschreven over de stelsels, die bij de regeling van arbeidersver zekering ten onzent zijn gevolgd, over de wisse lende richting der lijn, die hierdoorheen loopt, over opdracht van de uitvoering der verzeke ring aan een centraal lichaam (de Rijks verzekeringsbank) of aan gedecentraliseerde publiekrechtelijke organen (de Raden van Arbeid), een en ander met of zonder toelating van risico-overdracht, en over opdracht van die uitvoering aan bedrijfsverenigingen", die als gelijkwaardige organisaties naast de Rijksbank worden erkend (gelijk het geval is in de land- en tuinbouw-ongevallenwet, die 2 April a.s. in werking zal treden). Daartusschendoor loopt nog de beweging-Posthuma?Kupers inzake de ziekteverzekering, eene actie, waar door de door Minister Aalberse voorgenomen invoering van de in 1913 reeds in het Staats blad verschenen Ziektewet zij het dan met eenige wijzigingen vertraagd en nog steeds uitgesteld is. Dit alles moet ik nu maar bij den lezer bekend onderstellen; moest ik vooraf van dit alles een, al ware het ook beknopt, over zicht gaan geven, dan zou het waarlijk al te lang duren voordat ik aan de actualiteit toe kwam. Die actualiteit" dagteekent trouwens reeds van half October 1922. Toen n.l. zijn er in de Nieuwe Rolt. Courant twee artikelen verschenen, die zeer de aandacht trokken n om hun inhoud n om den hoek", waaruit zij kwamen. De titel dier artikelen luidde: de herziening van onze sociale verzekerings wetgeving" en schrijver daarvan was Mr. H. W. Oroeneveld, chef van de Afdeeling Arbeidersverzekering" van het Departement van Arbeid. Het betoog van Mr Qroeneveld komt heel in 't kort hierop neer: in onze verzekerings wetten is een zeer bonte verscheidenheid, die ook practische bezwaren oplevert. Onze wet gever was bovendien te nauwgezet, rekent met den arbeider als eenheid in plaats van met de arbeiders als massa. Vandaar hooge administratiekosten, te hooger naarmate hier meer wordt opgedragen aan het altijd dure overheidsbedrijf. Hoe nu den nieuwen bouw te ordenen, om vereenvoudiging en versobe ring te verkrijgen? Grondslag moet zijn ver zekering van ziekengeld en van ziekenzorg, waarbij zich dan vanzelf aansluit behandeling van ongevallen in de eerste weken, waarmee het ziekenfonds kan worden belast. Bij de invaliditeitsverzekering voere men vaste ren ten in voor invaliden, ouden van dagen, we duwen en weezen. Welke organen zullen voor de uitvoering zijn aangewezen? ,,Bedrijf svereenigingen" (van patroons en arbeiders) en daarnaast als aanvulling Raden van Ar beid, waarvan er niet meer dan 15 in stand zullen behoeven te blijven. Die Raden zorgen dan ook voor de invaliditeits-verzekering. Boven al die organen staat een Raad van Toezicht. In dit stelsel vallen de Verzekeringsradenjen valt heel de Rijksverzekeringsbank weg. Ziedaar, in duodecimo, de redeneering en de slotsommen van Mr. Groeneveld. Voor 't oogenblik althans hebben wij aan dit weinige omtrent het departementale plan" genoeg, want het is mijne bedoeling niet, nu reeds in beschouwingen over de redeneering of de slotsommen te treden; daarvoor zouden wij ook vrij diep in de techniek onzer verzekerings wetgeving moeten afdalen. Wat ik ditmaal beoog, is slechts: u te wijzen op dit feit en zijn beteekenis en op wat zich daaromheen zooal afspeelt. Vooreerst moet men zich hierbij herinne ren, dat, volgens vroegere berichten, de Minister (Aalberse) een [codificatie en unifi catie van deze wetgeving had ter hand geno men; heel veel was daaromtrent niet bekend geworden, maar het voornemen scheen toch vast te staan. En nu doet het wel wat wonder lijk aan, dat, terwijl de Minister (toch zeker in overleg met den chef der afdeeling) de groote lijnen voor de door hem ontworpen reorganisatie had vastgesteld, de chef der afdeeling in een paar couranten-artikelen den volke komt uiteenzetten, hoe hij zulk eene reorganisatie zich denkt! Maar de zaak wordt, dunkt mij, nog wonderlijker, wanneer men dien Minister in de Tweede Kamer hoort ver klaren, dat hij die couranten-artikelen, voor dat ze geplaatst werden, had gelezen en dat hij op openbaarmaking van Mr.Groeneveld's denkbeelden grooten prijs had gesteld. De Minister voegde daaraan nog toe, dat hij binnenkort het door hem van de Afdeeling Arbeidersverzekering ontvangen voorstel zou aanhangig maken bij de voor dergelijke onder werpen aangewezen commissie uit den Hoo gen Raad van Arbeid (gelijk dan ook begin December is geschied). Er is, naar mij wil schijnen, in dit alles wel eenige aanleiding tot de vraag: waar, onder dit alles, des Ministers plan is gebleven? Is dit van de baan, verdrongen door het voorstel" van de Afdeeling? Of had de Minister niet zelf een plan, gelijk toch aanvankelijk het geval scheen, maar was zijn" plan dat der afdeeling? Doch wat beduidt dan zijn verklaring, dat hij de couranten-artikelen vooraf-met genoegen had gelezen? En was het vroeger aangekondigd ministerieel plan hetzelfde als dat der Afdeeling, waarom heeft de Minister dan niet dadelijk dat reeds eerder bestaand plan om consideratie en advies" naar de commissie uit den Hoogen Raad van Arbeid gezonden? Deze vragen kan ik slechts stellen; beant woorden kan ik ze niet. Doch hoe dit alles ook wezen moge, de Minister heeft in de Kamer ook nog gezegd, dat hij, als hij het deskundig advies" uit den Hoogen Raad van Arbeid had ontvangen, zijn weg verder bepalen zou. De zaak komt dus hierop neer, dat de Minister (met terzijdestelling al of niet van zijn plan) over een voorstel" van de Afdeeling Arbeidersverzekering de mee ning inwint van een college en daarna zien zal wat hij met dat voorstel doen zal. Inmiddels is door dezen gang van zaken het plan-Groeneveld" (= het voorstel der Af deeling) wereldkundig gemaakt en (gelijk dat immers heet) prijsgegeven aan de openbare kritiek. Die er niet het zwijgen toe heeft ge daan. Zooals trouwens te voorzien was. Een plan van ingrijpende strekking en een voor stel, in welks toelichting over ambtelijk werk zoo beslist de staf wordt gebroken ! Een reor ganisatie-ontwerp bovendien, dat zoo maar even de geheele Rijksverzekeringsbank weg vaagt ! En dus vormde zich van stonde af aan heel een literatuur" over het departementale" plan. De grondigste en afbrekende beoordeeling van Mr. Groeneveld's voorstel heb ik, tot nu toe, aangetroffen in het JanuariNr. van de Sociale Voorzorg, waarin de Heer K. Lindner, wiskundig adviseur van de Rijksver zekeringsbank, een geharnast" pleidooi van meer dan 40 blz. druks tegen redeneering en slotsommen van Mr. Groeneveld voert. De zelfde schrijver behandelt (van andere zijde) het thema ook in de eerste Februari-nummers der Economische-Statistische Berichten. Ik noem u van de literatuur" slechts deze twee proeven. Er is ,, rumor in casa". En de Mi nister zal, indien hij zijn licht niet alleen bij den Hoogen Raad van Arbeid wil opsteken, heel wat lectuur moeten verwerken, eer hij zijn weg bepalen" kan. Zoo staat voorloopig deze zaak. Er zou ook nog wel iets te zeggen zijn over deze methode van voorbereiding. Vroeger werden ontwerpen in de departementen samengesteld en aan de Volksvertegenwoor diging aangeboden. Dan kon men" ervan kennis nemen en er zijn oordeel over zeggen. Thans is er openbaar debat over wat nog slechts het voorstel van een Afdeeling aaneen Minister is. Zal de zaak niet doodgepraat zijn, eer zij in staat van wijzen is? Het zal de moeite waard zijn, dit alles te blijven volgen. S M i s s A E R r. l '<?'"> HUI lllll lm in n, i iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiHiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit iiiiiiiiiiiiiiiiitiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiHiiiinim K TWHTSCBE BUK Amsterdam, Rotterdam, 's-firavenhage, Dordrecht, Utrecht, Zaandam. «?stort kapitaal f 35.500.000.?Reserven': circa f 12 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN«SCo., 55-56Threadneedlestreet London E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding. In- en Verkoop Wissels op Binnen- en Bulten!., Vreemde Munt, Coupuns. Incasseering op Binnen- en Buitenland. R embourscre dieten. In- en Verkoop Effecten, Bewaring van Waarden. Safe Deposlts. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieten aan Handelaren en Industrieelen bij hare afdeeling CREDIETVEREENIOINO, tenzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar l*h% Tien dagen opzegging .?l3/4 Een maand vast , . T op nader overeen te komen Een maand opzegging ? voorwaarden. Orie maanden opzegging. . . 3 % l Vanaf den dag der opZes maanden . . . 3J \ zegging wordt J % Een jaar . . . 4 J minder rente vergoed. Voor andere termijnen, zoomede voor grootere bedragen volgens overeenkomst. OHTTAHG- ea BETAA1KAS Niioii DoiliDilrut 28-22, hutudai Renteverg. voor gelden a deposito met l dag opzegging \yt pCt. Bedr. tot ?20.000 terst. betaalb. met 10 dagen opzegging l'4 pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SlïK DEPOSIT INRICHTING, geopead: opWerkd.v.83/4V.m.tot4'/2Uurn.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens v. 83/4 tot 12 uur. Loketten van ?2.50 per maand (? 10.?per Jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Heerengracht 124-128 Amsterdam Tel. N. 329 Assuradeurs en Assurantiebezorgers VOOR alle soortei Verzekering DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per Jaar. Levensverzekering Maatschappij lEIEIUIDSCIE UIIEl-IURCIIrrll Gestort Kapitaal f 80,000,000.?. Statutaire Reserre f 19,445,211.?. Buitengewone Reeerre ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en 'i-QRAVENHAQE. Vestigingen In NEDERLANDSCH-INDIË, STRAITS SETTLEMENTS, BRITSCH-INDIE, CHINA en JAPAN. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Finanoieeringen. Schriftelijke en Telegrafische Credieten. Reisoredietbrieven. Deposito's Rekeningen-Cou rant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. verzekerd bedrag: ruim 70 millioen gulden Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen . . ,, 10.312.000. Pandbrievcn . 18.644.000. Reserves 1.197.720. Hoofdkantoor: te 's-üR A V E N H A G E, NASSAULAAN 23. Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: 41 % en 5 % PtlDBIIEVEI TEIEl BEURSKOERS in itukkei ui f 1.000.-, f 500.- n 111».-, HIT VERPLICHTE IURUIKSCHE UITLOTIIt, inmindt HU. O* Dlnctli:Mr. D. VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUBBEN CATE. De Haarbsctie Hypotheekbank Directie: Mr. A. S.MIEDEMAdt P.H. CRAANDIJK Kapitaal 12.500.000 Reserves f510.239 Hypotheken f 24.299.910 Pandbr. f24.079.300 l pCi. Pantan tigin laatston hntaii'Muhii Beuiskom. EEN POLIS bij de AMSTERDAMSCHE GEEFT VOLKOMEN ZEKERHEID Sdliede grondslagen -Voorzichtig beheer. v Groofe openbaarheid. Vroagf jaarverslag. - A'dam.li.Spiegelsfraaf117. 5 o/ /o :i/ o/ > 12 /O INSULAIRE HYPOTHEEKBANK te ZIERIKZEE 97% 100% Vermeerdering in 1922 ruim 725 duizend gulden. Totaal in omloop: ruim 11 millioen gulden. HEERENQRACHT 681, AMSTERDAM. Beeft uit Hypotheekbank Anno 1880 pCt. fandbrioven a 07i/2 pCt. 01/2 9, 99 99 1OO Directie: Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN ^ >lk1^£]_zlJHl/iü^TAl^<VJ l v^ Dtrecttei Mr.AUG.L.HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF l iotliil Hipothnkbank IODI liiailanJ Opgericht in 1864 Volteekind MiatichippelijK Kipltul f 5.000.006 Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Rijks. De Dir. Mr.W.v.RossuM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. 5 en 1/^ pCts. PAÏDBRIEVEÏT in stukken van f 1000.-, f 500.- en f 100, en sluit Leeningen onder Ie Hypothecair verband op zeer billyke conditiën. DE DIRECTIE. Algemeene Hypotheekbank HEERENGRACHT 416 - TELEFOON 74 N. 5 pCt. PANDBBIEVEN Het verplichte jaarlljksche nitloting. De Presldent-Commlssarlii F. TH. EVERARD De Directie: J|; J', rjJVTnill VA» DER KOOG te ROTTERDAM Directie: Mr.H. H.C. CASTHNDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geef t onder controle van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantooi 5% Pandbr. tegen 95%. Binnenl. Vaart Risico Sociëteit. Tilii. H. 1028 H.Ï32I Amsterdam, Heerengracht 860. VERZEKERINGEN op alle Binnenwateren van Neder land, Belgifi, Dultschland Frankrijk, enz. VERZEKERINGEN op Schepen, Schuiten en Stoomboeten. . ..,_.« i VERZEKERINGEN op Koopmansgoederen, Huisraad, Inboedels, enz. geladen In Schepen, Booten enz. VERZEKERINGEN te LAND door geheel Europa per spoor, Wagens, enz. . _ . VERZEKERINGEN per POST enz. op E f f eet en, B ank papieren, Edelgesteenten, enz. door geheelEuropa, naar en van Amerika, naar en van Oost- en West-Indlën, enz. VERZEKERINGEN op PASSAGIERSGOEDEREN. De schade 'in de Hotels enz. wordt vergoed. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuldbrieven in stuk ken van ? 1000.?, ? 500.?en ? 100.?tegen den koers van 99%. Nederlandsche Bank voor Zuid-Afrika London AMSTERDAM 389 Keizersgracht - Telef. Noord 85 Pretoria CORRESPONDENTEN EN AGENTEN IN ALLE BANKPLAATSEN IN ZUID-, OOST- EN WEST-AFRIKA OVERMAKEN VAN GEL» PER KABEL EN PER BRIEF . - EINANCIEERINÖVAN EXPORT EN ALLE ANDERE BANKZAKEN lllustratiedruk-papier van de Firma C. G. A. CORVEY, Heizersgracht 285, Amsterdam, Tel. W. 1202 en 555