Historisch Archief 1877-1940
.'.Uarl. 23. - No. 2386
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VüR NEDERLAND
N.V. PAERELS'
Meubileering-Mij.
AMSTERDAM
COMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokin 128 - Tel. 4541 N.
Fi.
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON N. 6812
HEMDEN
MAAR MAA7
WHITE
IS
DE
VRACHTWAGEN
Eenig Importeur: N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Mij.
AMSTERDAM UTRECHT
.
TWEE ARTIKELEN VOOR U!
LIEVEGOED S
M U u 11 tl U o.a, echte Vischmosterd in tonnen niet handdopsUi'ting.
MAYONNAISESAUS f I %\?£n*?t&.in kleine flac<"'5> <>"k;"
Bewaar de bons van de LIEVEGOEDS's Artikelen.
Reeds voor 15 en 25 bons worden Lievegoed's artikelen verkrijgbaar
gesteld, echter uitsluitend bij H.H. Winkeliers in te wisselen.
BEGRAFENISVEREENIGING
N. SAX Jr.
| P. C. Hooftstraat 38, Amsterdam. Telef.: Z. 341, Z. 4250
REGELING VAN BEGRAFENISSEN EN
| CREMATIES VAN UIT ALLE PLAATSEN
EIGEN LIJKKOETSAUTOMOBIELEN
ZWARTJE BOJER»
LEUVENUM o. d. Yeluwe. Telef. Elspeet 8.
Wordt geheel gerestaureerd, modern ingericht.
OPJENIWO l HEI a.s. P. MOL.ESAAK.
MET PASCHEN NAAR BUITEN,
HOTEL-PENSION DE MALLEJAN"
Vierhouten o. d. Veiuwe - Telefoon 2.
RUSTIGE LIGGING, NATÜDRSCHOON.
Prijs volledig pension f 4.5O p. p. p. d.
Eigen autoverbinding station Nunspeet,
ruime garage, en berging voor fietsen.
U.
ADR1AAN SCRAKEL
HEILIGEWEO 11-17 - AMSTERDAM
O-verhemden naar Maat
Vervaardigd op olgon atoliar
UITBREIDING
VAN OHZE
HERENMODEMAGAZIJNEN
REK LAME
AANBIEDING
SPORTKOSTUUMS
Zuiver wollen Tweed,
opgestikte zakken en
lederen knopen, uit
voeringvolgens in od.
Dito 2e kwaliteit
en eenvoudiger
uitvoering.
Dito Whip Cord,
beige en grijs, zeer
solide.
met
3975
2675
6750
Onze konfektie munt uit
door prima coupe en afwerking
De afdeeling Herenkonïektie
is verplaatst naar de
geheel verbouwde 2e tage
en is bereikbaar met de lift.
Vraagt onze
U. S. A. COLLARS
Prima Boorden, nie u wst e
Amerikaansche modellen,prima
pasvorm; na het wasschen
blijven coupe en maat /l C et,
onveranuerd. Per ff J
i dozijn 3.60, per stuk v>^
Op de Ie tage Onze nieuwe afdelingen
SCHOENEN, HOEDEN en ONDERGOEDEREN
GERZON
AMSTERDAM
1II
Deze prima TRICOT
K1HDER CORSETL1JFJES
worden in de goede zaken in
Nederland met steeds stijgend
succes verkocht.
NAZARETH Combinatiotis,
n kleedingstuk voor drie (hemdje, broekje en lijfje)
worden ook algemeen om den uitstekenden pasvorm
geroemd.
Waar nog niet verkrijgbaar, wende men zich tot
den importeur: J. POLAK GRODEL, 283 Spuistraat,
Amsterdam.
QHIBA TAFELZILHB
QERARD B. RIJKE Jr.
Binnon Architectuur
A MS TE L 122 - Tolof. Mo. 6818
Gomploto Mouh/leorlng
Spoor*
Mosterd
WA.s,poorjr_ Culemdorg
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 10.?per Jaar
|Torpedo, 10/.5 P,K.,4 zitpl.f
4200.Conduite Intérieure, idem
5500.J. LEONARD LANG, AMSTERDAM.
iniiiiiiiiiitniiiiiiiiuiitiiiiiniHtiniiittiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiniiitniiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiuiiiiiiiiit
iiimimmn» .1
FRANKRIJK EN DE WERELD
Landen zooals Frankrijk en ook Turkije,
die In den laatsten tijd door hun vastbe
raden houding de wereld in spanning weten
te houden, maken op den oppervlakkigen
beschouwer dikwijls den indruk, niet alleen
van moed, maar ook van kracht.
Zij die het Fransche volk houden voor in de
eerste plaats homogeen, hecht vereenigd door
het groote nationale doel: veiligheid, en, zoo
mogelijk: herstel, hebben ongetwijfeld gelijk.
De Fransche communist blijft toch altijd
Franschman in de .eerste plaats, want gelijk
overal elders gaat ten slotte de natuur boven
de leer. De communistische partij in Frankrijk
heeft weinig invloed, en hare leden zijn en
blijven Franschen, d.w.z. individualisten,
wars van het betalen van belastingen, en ver
moedelijk ieder in het bezit van een spaar
bankboekje met minstens tien duizend francs.
Zij blaffen wel, maar bijten doen ze niet. Dat
wil zeggen, zoolang de tienduizend francs op
het spaarbankboekje werkelijk een vaste
waarde vertegenwoordigen, zoolang de stuk
jes ,.rente" die iedere rechtgeaarde Fransch
man voor zijne spaarpenningen koopt, blij
ven hetgeen men noemt investissements de
per e de familie.
Sedert de laatste 200 jaren is Frankrijk's po
sitie in Europa zeer belangrijk gewijzigd. Twee
eeuwen geleden waren er maar drie groote
mogendheden in West-Europa: Frankrijk, het
Duitsche Rijk en Engeland, die tezamen onge
veer 50 millioen inwoners telden, waarvan
Frankrijk 20 millioen, of veertig procent en
misschien Turkije in het Oosten. Thans zijn er
zes groote mogendheden: het Britsche Rijk,
de Vereenigde Staten, Duitschland, Italië,
Frankrijk, en Japan, of zeven, wanneer men
de Ruslanden er nog bij wil rekenen. De be
volking van Frankrijk, vroeger veertig pro
cent van het totaal, vertegenwoordigt thans
nog slechts tusschen de 7 en 10 procent van
het totaal der groote volkeren, de bewoners
van Engelands overzeesche gebieden niet
meegerekend, anders zou het percentage nog
veel geringer zijn. Nu is de bevolking van de
overige groote staten aldoor snel aan het ver
meerderen, terwijl die van Frankrijk
stationnair is. De verhouding is derhalve aldoor bezig,
zich ten ongunste van Frankrijk te verschui
ven. Men geeft zich daarvan in Frankrijk
wel degelijk rekenschap, maar men is niet bij
machte, den toestand blijvend te verbeteren.
,Au fils ainéde l'Angleterre la France a r
,pondu par Ie fils unique".
Nu is het volkomen waar, dat quantitcit
allén den doorslag niet geeft, en dat de voor
treffelijke eigenschappen van het Fransche
volk veel goedmaken. Maar dat neemt niet
weg, en de wereldoorlog heefl het bewezen,
dat Frankrijk alleen zich in Europa niet kan
handhaven, terwijl wanneer zooals hoogst
waarschijnlijk is, de voor Frankrijk ongunstige
.verschuiving blijft doorgaan, de positie van
dat land steeds gevaarlijker wordt. Het ge
weldige verlies aan jonge en krachtige mannen
gedurende den oorlog beteekent voor Frank
rijk veel meer dan een aderlating. Het is een
niet meer goed te maken tekort, waarvan de
gevolgen in den loop der jaren niet kunnen uit
blijven.
Wij spreken nu alleen van het tekort aan
hetgeen men met een leelijk woord pleeg;
te noemen: menschen-materiaal, dat in
Frankrijk reeds een bedenkelijk gevolg blijkt
te hebben: er is een te kort aan arbeidskrach
ten, te erger nu zoovele honderdduizenden
onder de wapenen staan, die niets produceeren
maar enorme sommen kosten. Het onder de
wapenen houden van een groot leger mag men
Frankrijk, verraden door de Vereenigde Staten
die zich terugtrokken nadat hun president aan
Frankrijk hulp had beloofd, niet verwijten.
Maar het stelt den tragischen toestand van
Frankrijk in een te helderder licht. Terwijl
toch de oorlogskosten in de. overige groote
landen verdeeld worden onder een steeds toe
nemend aantal van millioenen, en de staats
schulden daardoor geleidelijk minder zwaar
op de nakomelingschap gaan drukken, is dat
in Frankrijk niet liet geval. De staatsschulden
nemen ertoe.de bevolking niet. Bovendien ver
andert die bevolking, evenals in alle beschaaf
de landen, van karakter. Immers ten gevolge
van den vooruitgang der medische wetenschap
verlengt zich de levensduur, en vermeerdert
het relatieve aantal personen van middelbaren
en hoogen leeftijd.
Verder is volgens de off icieele cijfers het aan
tal jaarlijksche mannelijke geboorten in Frank
rijk van 1866 tot 1013 afgenomen van 516.000
tot 382.000. In Duitschland daarentegen be
droeg in 1913 het aantal mannelijke geboorten
975.000. Zoo cijfers ooit welsprekend waren
zijn het wel deze twee, en wanneer de toestand
niet betert, zal Duitschland in afzienbaren tijd
drie, ja vijfmaal zooveel soldaten in het veld
kunnen brengen als Frankrijk. Nu heeft dit
laatste land wel een belangrijk Afrikaansch
reservoir aan gekleurde troepen. Maar daar
op te veel te rekenen brengt politieke en bio
logische gevaren mede, welke zeer bedenkelijk
kunnen worden.
Men heeft wel beweerd dat liet Fransche
ras steriel is. Maar de enorme vermeerdering
van de Fransche bevolking in Canada, die
van het eind derlSe eeuw tot heden vermeer
derd is van 00.000 tot 3.000.000 bewijst het
tegendeel. De stagnatie van Frankrijks be
volking is dan ook uitsluitend aan economische
oorzaken te wijten, in de eerste plaats aan de
betrekkelijk geringe voorraden van kolen,
waarin wellicht een combinatie met Duitsche
producenten eenige verbetering kan bren
gen. Het bezit van geweldige voorraden kolen
en olie heeft landen als de V. S., Engeland
en Duitscliland, die daarbij tevens over de
uoodige ertsen beschikten, reusachtigen rijk
dom gebracht, die veel grooter was en is
dan hetgeen Frankrijk bezit uit hoofde van de
productie van goederen die weliswaar uit.
een artistiek en culinair oogpunt in qttaüteit
hooger staan dan de massa-productie der groote
metaalnijverheid en der stapelindustrie, maar
die op den duur toch minder inbrengen. De
wereld is veranderd, en terwijl goede afnemers
van vroeger, van Fransche weelde-artikelen,
zooals Rusland en Centraal en Z. O. Europa
geruïneerd zijn, hebben de V. S., na Frankrijk
politiek verraden te hebben, ook nog
Frankrijk's kostbare wijnen en likeuren uitgesloten.
Dat alles moet op Frankrijks economische
positie op den duur een slechte uitwerking
hebben, en de recente import- en exportcijfers
geven dan ook geen gunstigen indruk, terwijl
de lage stand van het ruilmiddel hoe langer hoe
bedenkelijker wordt. Trouwens, reeds vóór den
oorlog stonden Frankrijks handel en
industrieele ontwikkeling ten achter bij die der andere
groote mogendheden, Japan en Italiëuitge
zonderd :
Gemiddelde uitvoeren gedurende 1909
1913 (in millioenen francs):
Frankrijk 6.525.
Groot Brittannië11,475.
Duitschland 10,183.
V. Staten 10.951.
Daarentegen waren Frankrijks beleggingen
in vreemde landen w.o. ook Duitschland, zeer
belangrijk, en men heeft daarin dikwijls het
bewijs willen zien van Frankrijks schier
onmetelijken rijkdom. Maar volgens sommige
beoordeelaars heeft men daarin niet zoozeer
rijkdom te zien als wel groote spaarzaamheid.
Men vergelijke slechts de lange werkuren en de
lage bezoldiging van allerlei kantoorpersoneel
in Frankrijk met die in andere landen, men
lette op den uiterst lagen levensstandaard
der Fransche landbouwers, en op de meer
dan primitieve inrichting hunner boerde
rijen en woningen. Door de betrekkelijk
geringe ontwikkeling der industrie en der
scheepvaart belegde men veel overgespaard
geld in Russische, Tttrksche en Balkan-fond
sen, en de daarop geleden verliezen worden
geschat op 25 milliard francs a pari, of onge
veer 50 milliard papier, de frank gerekend op
ongeveer de halve waarde van vroeger, het
geen allicht nog te optimistisch is. Tetwijl de
nationale schuld van Frankrijk in 1914 nog
ongeveer 25 milliard francs beliep, was dit
cijfer op het eind van 1921 reeds tot frs.
267 milliard gerezen, en is sedert dien tijd
nog met talrijke milliarden toegenomen. Het
geheele nationale vermogen van Frankrijk
werd vóór den oorlog op 300 milliard francs
geschat, en wanneer men dat bedrag wegens
de depreciatie van den frank verdubbelt,
dan is men niet ver van de waarheid
wanneer men aanneemt dat het halve ver
mogen van Frankrijk uit de eigen staats
schulden bestaat, en vermoedelijk is dat een te
gunstige taxatie.
« Ook 7.iju de belastingen in Frankrijk zeer
'\ hoog. Alleen in Engeland betaalt men per
jS-hoofd der bevolking meer dan in Frankrijk,
maar in Engeland is de levensstandaard veel
hooger. Daarom zijn de Fransche belastingen
zeer drukkend, en dit werkt weer terug op het
geboortecijfer. Immers, terwijl eenerzijds
Frankrijk aan dooden 1.325.000 en aan voor
het leven verminkten 600.000 man verloren
heeft, weerhouden de hoogc belastingen
anderzijds velen van het huwelijk, en de ge
huwden beperken hun kindertal. Men zegt
wel dat het zoo gelukkig is voor Frankrijk, een
landbouwend land te zijn. Maar het is bekend
dat handel en industrie meer rijkdom opleve
ren dan landbouw, en daarom drukken de
belastingen, ook al heft Frankrijk hoofdza
kelijk indirecte belastingen, in dat land zooveel
zwaarder dan elders.
Volgens de algemeen gangbare opvatting
houdt men de Franschen veelal voor lucht
hartig en vroolijk. Die opvatting is geheel
verkeerd. Er is integendeel geen volk dat meer
onder zorgen, vooral van financieelen aard
gebukt gaat dan het Fransche. De gemiddelde
Franschman vraagt: hoe kan ik iets
uitzuinigen? Maar de gemiddelde Amerikaan, Brit
of Duitscher vraagt: hoe kan ik meer verdie
nen? Voor den materieelen vooruitgang van
een volk moet de laatste dispositie toch beter
zijn dan de eerste, die de zuur overgespaarde
penningen ziet verkwisten door vreemdelingen
inplaats van ze in nationale ondernemingen
te steken.
De neiging om te sparen heeft in Frankrijk
den lust om het opgespaarde geld in nationale
fondsen te beleggen, zeer in de hand gewerkt,
nu het Russische Danaïden-vat zijn
bodemloosheid heeft bewezen en Turkije en de Balkan
het vertrouwen hebben verloren. Vandaar
dat Frankrijk tot nog toe zeer belangrijke
bedragen vlottende schuld in het tijgen land
heeft kunnen fundeeren, te meer daar beleg
ging in landen met edel-valuta" zooals de
V. S., Engeland, Nederland enz. wegens den
lagen koers van den frank op het eerste gezicht
minder aanlokkelijk is. Maar daarin schuilt
juist het groote gevaar van de geweldige te
korten op de begrooting. Wanneer het avon
tuur aan de Roer eens geen gunstige
resul, tateu mocht opleveren, dan zou er voor Frank
rijk volgens het oordeel der meest bevoegde
financiers geen ontkomen zijn aan inflatie in
meerdere of mindere mate. Daarmede zou
zich de Fransche spaarder, ook de tot nog
toe vrij tamme communist met zijn spaar
bankboekje, de vruchten van zijn soberheid en
gebrek aan levensvreugde zien ontgaan, en de
dan niet te vermijden ontevredenheid, bege
leid door werkstakingen en wat dies meer zij,
zou dan bedenkelijke afmetingen kunnen
aannemen, ook in verband met de misbruiken
die bij de besteding van voor het herstel
der verwoestingen bestemde gelden gepleegd
heeten te zijn. l let vlijtige, zuinige Fransche
volk zou d;m rekenschap vragen van de
redenen waarom de leiders geweigerd hebben
Duitschers toe te laten tot het volbrengen
van het herstel der verwoestingen, en als
die mochten gelegen zijn in een corruptie
waarvan men thans nog maar vagelijk ge
ruchten verneemt, zou de ontevredenheid
gevaarlijk kunnen worden.
Ook kan rekenschap gevraagd worden van
een politiek zooals die tot nog toe gevolgd is
en die in hoofdzaak bestaat uit den wensen
om liever aan het hoofd te staan van een
reeks van staten zooals Polen, Italië, Belgi
en Turkije, om niet te spreken van de
kleine Entente, dan van den nood een
deugd te ma ken en n lijn te trekken met
het nog steeds krachtige Engeland en
het onaantastbare Amerika. Te Wash
ington zijn bij gelegenheid der Conferentie
door de Fransche diplomatie fouten begaan
die in de V. S. een onaangenamen indruk
hebben gemaakt en die den weg voor een
zeer hartelijke verhouding tusschen Engeland
en de V. S. verder hebben geëffend, zooals de
fundeering der Engelsche schuld op een zeer
lagen rentevoet nog onlangs aantoonde. Het
is voor het doorden oorlog zóó ontzettend be
proefde en uitgeputte Frankrijk thans de tijd
niet om een groote, zelfstandige politiek te
voeren, vooral niet nu het als bondgenooten of
helpers uitsluitend andere uitgeputte landen
kiest.
Nadat dit artikel geschreven was, kwam
ons l'Europe Nouvelle van 3 Maart onder
de oogen. Na te hebben . verklaard dat
Franktijk niet mag riskeeren, den steun te
verbeuren van de buitenweield en vooral
dien van de V. S. en Engeland niet zegt
het blad zeer terecht:
Pareille erreur finirait par nous coiïter
cher, non seulement du poinr de vue
politique.... il est essentiel que les solutions
recommandces par la France et la Belgique
soient telles que l'Angleterre, et peut-êtie
mcme l'Amérique, puissent, comme l'Italië,
leur donner un complet assentiment".
Het is te hopen dat de leiders te Parijs
de juistheid van dit standpunt zullen inzien.
n naar eenige andere teekenen in de
Fransche pers der laatste dagen te oordeelen,
is daarop wel eenige kans. H. D u N L o P
IIIIIIIIIIIIIIIIMIIHIII III l' l Illlllllllllllllllllllllllllllll
Brengt de pijn
tot bedaren!
Gemakkelijk en zeker met Sloan's
Liniment alleen maar besmeren
inwrijven onnoodig?en de pijn
Terdwijut. Uitmuntend voor alle
spieren- en zenuw-pijnen. Pro
beert liet!
Verkrijgbaar bij alle Apothekers
en Drogisten. Prijs f. 1.
SLQANS
Liniment