12 Mei '23. - No. 2394 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economischen Uitkijk Ernstige woorden en waarschuwende cijfers. Het bezuinigings- (of efficiency)-coiigres ligt reeds weder eenige weken achter ons. Zeker heeft het zijn nut gehad, omdat het in breede kringen de aandacht gevestigd heeft op de noodzaklijkheid, beperking van uitgaven te bereiken (ook) door doelmatige organisatie van den arbeid. Wat mij aangaat, den diepsten en zeker langst blijvenden in druk heeft op mij gemaakt de slot-rede van Mr. O. Vissenng, naar wien het wel altijd de moeite overwaard is te luisteren, maar die bij deze gelegenheid eenige zeer rake dingen heeft gezegd over wat hij eigenaardig noemde de lekken" in het stelsel. Gij kunt, zoo was de gedachtengang van den president-direc teur der Nederlandsche Bank, gij kunt in uw bedrijf of in uw zaak door ,,efficiency" zeker heel wat bereiken: dezelfde vruchten voor minder kosten of voor evenveel kosten als voorheen meer vruchten. Maar wanneer gij dit dan met veel inspanning en overleg be reikt hebt en u verheugt over de gunstige uitkomsten, die daaruit voor u zullen voort vloeien, dan zult ge allicht, tot uw schade en uw teleurstelling, bespeuren, dat de ver wachte uitkomsten per saldo erg tegenvallen. Waardoor? Wel, doordat er een lek" is of eenige lekken zijn. Met dat woord bedoelde spreker d,?t, terwijl lllllllllllllllllMIHIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllltMIIIIIIlllllMlllllllllllllltllllllllMIIIIUII DE TWHTSGHE BUK Amsterdam, Rotterdam, 's-firavenhags, Dordrecht, Utrecht, Zaandam. Jestort kapitaal f35500.000.?Resarven: circa M? 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEINiSCo., 55-56Threadneedlestreet London E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding. In- en Verkoop Wissels op Binnen- en Bultenl., Vreemde Munt, Coupuns. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Rembourscredieten. In en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposlts. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credleten aan Handelaren en Industrleelen bij hare afdeellng CREDIETVEREEN10INO, tenzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij In blanco. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar ________ ii/2% TIen dagen opzegging I'/4 Een maand vast , . l op nader overeen te komen Een maand opzegging J voorwaarden. Drie maanden opzegging. . . 3 % l Vanaf den dag der opZes maanden 3i } zegging wordt i % Een jaar .- . . 4 J minder rente vergoed Voor andere termijnen, zoomede voor grootere bedragen volgens overeenkomst. gij uw reservoir vult met wat uw arbeid aan baten oplevert, een ander komt en een kraan erin slaat, waardoor hij aftapt wat gij zoo naarstigüjk daarin verzamelt.... Een aftappen, dat misschien aan uw aandacht ontsnapt of waarvan althans de werking niet ten volle door u wordt bespeurd. In dit verband wees Mr. Vissering op (en stond zeer lang stil bij) het benauwend-hooge peil, waarop niet alleen onze rijks-, maar ook onze gemeentelijke belastingen gestegen zijn, wat hij uitvoerig toelichtte" om te betoogen, hoezeer de fiscus de aarts-aftapper is, die ,,het lek" in uw zaak 'doet ontstaan en, naarmate gij door harder werken en wellicht door meer ,,efficiency" tot betere uitkomsten geraakt, ook des te meer in zijn onverzadiglijk vat overhevelt ! Men zal zeggen:,die klacht over onze hooge belastingen is waarlijk niet nieuw. Accoord. Maar de vraag is of er niet nog altijd reden is, om voortdurend en voortdurend daarop te blijven hameren, totdat er eenige betering zal zijn gekomen. Bovendien: op dit bezuinigings-congres was 'n woordje daarover toch zeker wel heel goed geplaatst. En eindelijk: het feit had toch bijzondere beteekenis, dat een man als van Mr. Vissering's postuur met grooten ernst heeft aangetoond, in welke be denkelijke mate de vervulling van de zware belasting-eischen, die ons opgelegd worden, beslag legt op een overmatig groot deel van de gelden, die nijvere burgers met veel zorg, moeite en inspanning zich door gestadigen arbeid trachten te verwerven en hoezeer zoodanig stelselmatig geslagen en gehandhaafd lek den ondernem.ingsgeest uitdooft en de kapitaalvorming tegengaat. Mr. Vissering heeft hiermee uitgesproken wat velen (ook aan den lijve!) gevoelen; het heeft mij (en zeker velen met mij) verheugd dat van zuo hooge plaats in onze financieele en econo mische wereld dit krachtig woord heeft geklonken. Niet over rijksbelastingen alleen sprak Mr. V. in dit verband, ook over het gemeentelijk budget en de stijgende gemeentelijke uitgaven. Een illustratie; indien hij die behoefde, voor de aanzwellende lasten, die de zich uitbrei dende gemeente-huishoudingen op de schou ders der inwoners leggen, had hij kunnen vinden in de Waarschuwende cijfers uit de gemeente-financiën", waarop ik den vorigen keer in 't voorbijgaan de aandacht vestigde, het vergelijkend overzicht der ontvangsten en uitgaven van 34 gemeenten volgens haar begrootingen in 1914 en 1922. De Centrale Commisie voor Bezuiniging heeft (na haar uitvoerig adres, dat ik reeds vroeger hier besprak, 2 Dec. '22) hier weder goed en nuttig werk verricht. Voor 34 gemeenten met 20,000 of meer zielen (en een tweetal iets kleiner) heeft zij door een onpartijdiger! accountant de uitgaven en de inkomsten (belastingen -?? Rijks-uitkeeringen) volgens de oorspronkelijke begrootingen over 1914 en 1922 naast elkaar doen stellen, met berekening van de voornaamste posten per hoofd der bevolking in beide jaren. Uit die brutostaten zijn samengesteld verzamelstaten om trent belastingen, belastbaar inkomen, kosten van algemeen bestuur, van politie, onderwijs, armwezen, voorts rente en aflossing, schulden, pensioenen en wachtgelden. Bovendien is voor elke gemeente een tweede tabel opge maakt, de in eenige globale posten een benade rend overzicht geeft van den toestand der geldmiddelen volgens de netto-ontvangsten en -uitgaven. Terecht wijst de C.C. er op, dat door de groote verscheidenheid in de opstelling van de begruotingen deze overzichten geen volstrekt vergelijkingsmateriaal voor de ge meenten onderling opleveren; wel kan het beeld van elke gemeente afzonderlijk uit de ver strekte gegevens worden gekend. Natuurlijk zal men ook hierbij met allerlei factoren moe ten rekening houden. Maar rekening houden moet men ten aanzien der 1922-begrootingen ook niet de mogelijkheid van mindere in komsten voor de gemeenten wegens dalende Rijksuitkeeringen, daar toch de extra-nooduitkeering volgens de ,,lex-de Geer" slechts tot en met 1922 gaat en voortzetting daarvan na dat jaar twijfelachtig, zelfs met het oog op 's RijKs benarde financiën niet waarschijnlijk is. Maar ook uit anderen hoofde ziillen de inkomsten-bronnen voor de gemeenten straks trager vloeien: de belastingen brengen over 1922 ongekend hooge bedragen op, omdat zij geheven zijn naar de aanslagen uit de voor spoedige jaren 1919 en 1920. Daarna, wij weten, is steeds sterker de malaise ingetreden, waarvan de gemeentelijke fiscus nu nog niets merkt, maar in 1924 zal hij over de malaise klagen, wanneer hij de aanslagen over 1921 en v.v. als grondslag voor zijn heffingen gaat bezien ! Een tweede staat per gemeente geeft een (niet volkomen, maar voldoend betrouwbaar) beeld van eenige netto-inkomsten en -uit gaven; dit'beeld is vollediger en duidelijker dan dat, hetwelk uit de bruto-staten naar voren treedt. Gemakkelijk was de taak, welke de C.C. den bewerker heeft opgedragen, zeker niet: ik wees reeds op de verscheidenheid in de inrichting van de verschillende begrootingen; er zou ook nog te wijzen zijn op niet weinige andere punten, die niet alleen een onderlinge vergelijking, maar zelfs ook den juisten kijk op den waren toestand eener afzonderlijke gemeente in meer dan n opzicht bemoei lijken. Men wachte zich dus voor overhaaste en te stellige conclusies en vooral voor een parallel tusschen gemeente A en B, dien men uit deze bouwstoffen zou willen afleiden. Ook bij de beschouwing van een enkel geval moet men natuurlijk (als altijd) weten wat er achter de cijfers gelegen is, hoc ecne of andere stijging is te verklaren. Maar ook al neemt men dit voorbehoud naar den eisch ten volle in acht, dan toch mogen dit terecht waarschuwende cijfers" worden genoemd, die zeer sterk liet ernstige woord van den president-directeur der Nederl. Bank ook over de gemeente-financieën en de gemeentelijke-belasting-stijging onderstreepen. Het zegt toch wel iets, dat b.v. van eene gemeente als Apeldoorn de totale schulden per inwoner tusschen 1914 en 1922 met 485 pCt. zijn gestegen, n.l. van ?28.71 op ? 139,13 en dat die schulden per inwoner van Schiedam zijn opgeloopen tot ? 400,91 ! In deze laatste gemeente bedraagt het totaal der schulden over 1922 niet minder dan ? 16,632,000.?(het belastbaar inkomen daar was over het belastingjaar 1920 tot 1921: / 13,026,000.?) En zoo gaat het door De C.C. zegt: de gegeven cijfers behoeven niet beschouwd te worden als een critiek op het financieel beleid, door verschillende ge meenten gevoerd; zij kunnen echter wel daartoe aanleiding geven." Ja, inderdaad, dat kunnen zij ! En zij kunnen ook, gelijk de commissie opmerkt, een leidraad geven bij de vraag, op welk gebied de ook in de ge meenten zoo onrustbarend gestegen uitgaven in de eerste plaats voor beperking in aanmer king komen. Want beperkt zullen zij moeten worden. De belastingen zullen minder opbrengen, doordat de bronnen van inkomsten der ge meentenaren minder ruim in de latere jaren vloeiden. En nu kan men wel uit die bronnen dan maar weer wat harder pompen, maar het natuurlijk einde van die geschiedenis is dan, dat de bron leegloopt. Op dat gevaar heeft Mr. Vissering gewezen op het congres over efficiency". Nog eens, dit is zeker een nuttig congres geweest, maar niemand kan zich overgeven aan den waan dat onze ge meenten met efficiency" alleen te helpen zouden zijn. Mij dunkt, dat heeft Mr. Visse ring ook heel duidelijk willen zeggen. Zijn ernstige woorden en deze waarschuwende cijfers verdienen daarom alle aandacht. Welke toekomst wacht ons, als ze veron achtzaamd worden? S M i s s A E K T iiiiiiimiiiim MIMI lllflMIIHIIMIIIIt OHTYANG- en BETAALKAS liiBii OoiliDstiul 20-22, Renteverg. voor gelden deposito ; met l dag opzegging 1^ pCt. Bedr. tot ? 20.000 terst. betaalb. met 10 dagen opzegging l % pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. i 81FB DEP08IT INKICETISG»' geopead : j opWerkd.v.83/4V.m.tot4'/2Uurn.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens v. 83/4 tot 12 uur. Loketten van ?2.50 per maand (? 10.?per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Assurantiekantoor J, Henn. SchFödeF. De Automoliielpolis van de EXCESS" geeft Volledige dekking !>üalle gevallen van schade. Heerengracht 124/128 Amsterdam, Tel N, 329, «EBtlUIBSCBE Gestort Kapitaal ..... f 80,000,000.?. Statutaire Reserve. . , , , f 19,445,211.?. Buitengewone Beterre ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en VGRAVENHAGC. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbaar . . l maand vast ot opzegging .. 3 maanden vast ol opzegging. 6 12 Voor andere termijnen en groote bedragen nader overeen te komen. 'Vs % 2 % 3 % 3V» % Levensverzekering Maatschappij Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen . . 19.535.900. Pandbrieven. 18.889.600. Reserves , 1.197.720. Hoofdkantoor: te 's-O R A V EN HAO E, NASSAULAAN 23. Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: 4i% en 5% PUS8IIEVER UGEI KUISKOEIS In itukkii (H f 1.000.-, 1500.?in f IQII.?, HET VEIPIICHTE IUBU1KSCHE UITIOTIK, umniande 1921. Oi Olr»ctl«:Mr D. VAN HOUTEN. Mr. J. O TEN BRUBflEN CATE Hypotheekbank voor Amerika '8-GRAVENHAGE 6°0 Pandbrieven Opeischbaar na 10 jaar a pari. verzekerd bedrag: ruim 70 millioen gulden DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechtst 10.?per |aa» j Sluit Uwe G-las ver zekering1 bij de Nederlandsche Phoenix Speciaal tarief voor Woonhuizen VORSTNAM & Co, Prinsengracht 197 Amsterdam te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H.C. CASTBNBIJK en 1. MOSSELMAN De Bank geeft onder contrOU van het Algemeen Admlnl stratie- en Trustkantoos 5% Pandbr. tegen 95%. Binnenl. Vaart Risico Sociëteit. Tilii. I. 10281.7321 Amsterdam, Heerengracht 860. VERZEKERINGEN op alle Binnenwateren van Neder land, België, Dultschland Frlnkrljk, enz. VERZEKERINGEN op Schepen, Schuiten tn Stoombotten VERZEKERINGEN op Koopmansgoederen, Huisraad, Inboedels, enz. geladen In Schepen, Booten enz. VERZEKERINGEN te LAND door geheel Europa per Bpoor, Wagens, enz. VERZEKERINGEN per POST enz. op Efteeten, Bankpapieren, Edelgesteenten, enz. door geheelEuropa, naar en van Amerika, naar en van Oost-en West-lndién, enz. VER7EKERINGEN op PASSAÜIERSCHIEDEREN Oc schade In de Hotels enz. viordt vergoed. All risks verzekeringen. Boeltverkooping te 's-Graven da ge Door VAN STOCKUM'S Ant:quari?at (J. B. J. Kerling) zal van 19-29 Mei eene belangrijke Bo;kverkooping gehouden worden, bevattende riverse bekende Bibliotheken uit ailr deden van ons land, waarbij voo;al boeken over Ge chieden s, Rechtsge leerdheid, Natuurlijke H'stor'e (CrniM oio; ie, Unton.ülogie). Letteikunde, Scr.oone Kunsten enz. Benevens renige goede Boekenkasten, een fraaie VI nderkast enz. Pc Catalogus van ruim 3üOO NOS. is a f 0.50 te bekomen. De Kollandsche Sfoorschotbaiili HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van T 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuld brieven in stuk ken van ? 1000.?, ? 500.?en ? 100.?tegen den koers van 99%. Roliiid. Hjpolhiekbant mi iilul Opgericht in 1864 Mttlmt "satstfuppalijX K»jltn! f 5.000.001 Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Qed. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Rijks. De Dir. Mr.W.v.RossuM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. ZOOEVEN VERSCHEEN: HIJ EN ZIJ IN HET HUWELIJK Nieuwe Bijdrage tot de oplossing van het Sexueele Vraagstuk door Dr. MARIE C. STOPES, vertaald duor Dr. A. N. NOLST TRENIT Tweede druk. 6e Duizendtal, f 3.90 gebonden In 11 ij n eerste hi.w 'k heb ik mij.i onk ncle op ge slachtelijk" gebied zoo duur moeten betalen, dat ik voel dat l:et mijn plicht is, om zulke duurgL'kochte kennis, der mcnschhe'd in dit boek, Un dienst te stellen. Dr. M. C. STOPES. (Uitliet voorwoord van de schrijfster.) Vi o r dit er- st'ge b.iek, ('at niet vrijmoedig) eid het huweliiksleecl beschouwt en ont eed , vragen wij ernstige aandacht. Van het oorspron kelijke werk zijn 211000 exemplaren verkocht. liet bo;:k werd verlaad in l'et Fransen, Duitsch, Decnsch, Zueedsch en Hollandsen. NIEUWE ROTT. COUR. M.MEULENHOIFJokiiMU'DAM. 91 EEN POLIS bij de AMSTERDAMSCHE GEEFT VOLKOMEN ZEKERHEID Sóliede grondslagen -Voorzichtig beheer. Groofe openbaarheid. Vhoagf jaarverslag. - A'darn.N.Spiegelsfpaaf 17. De Haarlemsche Hypotheekbank Directie: Mr. A. S. MIEDEMA & P. H. CRAANDIJK Kapitaal f2.500.000 Reserves f510239 Hypotheken f24.299.910 Pandbr. f 24.079.300 SpCl. Pandhrieian legen laalslen Amslerdamscheii Beuiskoeis. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97. TRUSTEB'I EN ACCOUNTANTSCONTROLE 5'/27o Hypotheekbrieven tegen 99V Opolmohbaar * pari n» tO ja f en. Directie: K. E. ABBINO. D. VAN OOHIT. Een Zeereis Geeft Ontspanning 26 Mei per JOHAN DE WITT" naar GENUA, terug door DAUPHINÉ. 16 Juni per TJEEIMAI" naar MAESEILLE, terug door DAUPfllNÉ. 7 Juli per J. P. CO EN" naar GENUA, Wag door ENGADIN. 4 Aue. per PEINS DER NEDERLANDEN" naar GENUA, terug door MIDüEM-ZWITSEBLAND. Per boot naar BEI8TOL, terug door THEEMSVALLEI en via LONDEN, 14 Juni, 12 Juli, 9 Aug. Per boot naar BEEGEN en terug met prachtige overlandreis door tf oo K we «E ar 16 Juni, 30 Jani, 14 Juli. 28 Juli, 11 Aug. ?EAAGT GRATIS INL. EN fEOGR. LISNON K & KOON RtJLT 5 - l» %M 1O A1ÜSTEBD lllustratiedruk-papier van de Firma C G. A. CQRVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. M 1202 en 555