26 Mei 23. - No. 2396 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOO R N E DE RL AN D N.V. PAERELS Meubileering-Mij. AMSTERDAM COMPLETE MEUBILEERING BETIMMERINGEN Rokin128-Tel.4541N. Men. t. *. i 111111 Keizersgracht 772 te A'dam. TEL. 1751 Ateliers voor Repara'iën. In den Hiag eiken Vrijdag Hotel Central ELIASP§BOMMEL: BOEKBINDER KERKSTRAAT 55 AMSTERDAM HET IDEALE CORSET VOOR ELK FIGUUR Het ILON A" Coisel voldoet aan de hoogste eischen wat betreft kwaliteit stof, afweiking en pasvorm. Het ILON A" Coiset is voor zien van roestvrije baleinen of zwarte onhieekbare baleinen Het ILONA" Corset komt overeen met Het fijnste maat wetk, alleen het is veel voordeeliger in prijs. Mo 'el 292 : Model 295 CORSET van wit of i CORSET van rose, cru coutil, roestvrije : wit of ciu coutil baleinen, laag model ? met onbreekbare m. 3 paar janetelles i baleinen maat 58-80 7.50 i maat 6U-80 l0.75 maat 82-85 7.95 j maat 82-85 11.50 Geïllustreerde Catalogus met ± 50 Modellen wordt franco op aanvraag toege zonden door 't geheele land ALLEEN VERKOOP VOOR NEDERLAND EN KOLONIËN DE BIJENKORF AMST. RDAM Ff. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN MAAR MAAJ KUNSTHANDEL G. J. STEGEN AN OVERTOOM 163 TELEFOON Z. 8292 Smaakvolle Omlijstingen WHITE is DE VRACHTWAGEN Eenig Importeur: N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Mij. AMSTERDAM UTRECHT Spoors WA spoörjr. Culemborq GRAND HOTEL DES ARDENNES j Groot park. Terrassen. Tennis. Pension vanaf 25 francs. Vraagt gratis Prospectus. . a 9.0 m S B« r» 5 S."» » 2. ? ?? jTorpedo, 10/,5 P K., 4 zitpl. f 4200.Conduite Inférieure, idem 5500.J. LEONARD LANG, AMSTERDAM. iiiifiiiiiiiiililiillllllliilllllllliiiilllllllllliilllltiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiilllllHlliilllillliiliiin iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiii» iiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiilliiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiifiiiitiliiiiiiiii RUIMTEVREES Er is een vóórgeschiedenis. Het Tractaat van St. Germain, dat wat de grenzen van Oostenrijk betreft,niet veel anders deed dan den toestand, ontstaan door den val der Habsburgers en de daarop gevolgde revo luties, registreeren, verbood de aansluiting van den nauwelijks levensvatbaren nieuwen staat Oostenrijk (Duitsch-Oostenrijk mocht hij zich niet noemen) bij andere staten. L'ind pendance de l'Autriche" zegt artikel 88 van het Tractaat est inaliénable, si ce n'est du consentement du Conseil de la Sociétédes Nations. En conséquence, l'Autriche s'engage a s'abstenir, sauf Ie consentement dudit Con seil, de tout acte de nature compromettre son indépendance, directement ou indirectement et par quelque voie que ce soit, notamment et jusqu'a son admission comme Membre de la Sociétédes Nations, par voie de participation aux affaires d'une autre Puissance". De politieke beteekenis van dit artikel is duidelijk genoeg. Reeds vóór de vaststelling had de Entente zich, onder leiding van Frank rijk, verzet tegen de agitatie van de DuitschOostenrijkers voor de aansluiting van Oosten rijk bij Duitschland. Het Tractaat van StGermain bekrachtigde 10 September 1919 dat verzet. Maar sedert veranderde er veel. Duitsch land, door de revolutie en de kortzichtigheid, vooral van Wilson, van zijn vorsten en zijn oude administratie beroofd, bleek niet op gewassen tegen de moeilijkheid, geboden door de uitvoering van het Vredesverdrag van Versailles. Gelijk overal elders bleek ook in Duitschland, dat scheiding van politieke en economische macht en invloed slechts tot verwarring en machteloosheid leidt. De nieuwe regeeringen, meerendeels politiek onbekwaam buitendien, brachten het land zienderoogen naar een financieelen afgrond. Wat kon er Oostenrijk aan gelegen zijn, zich te binden aan het lot van een staat, waarvan de toekomst slechts een groot avontuur leek? Het had andere dingen te overdenken, het hoofd te bieden aan de zorgen die zijn eigen economische toestand meebracht. Zóó groote zorgen, dat het zich in Augustus 1922 tot de te Londen bijeengekomen con ferentie der geallieerden om steun richtte. De conferentie verwees de Oostenrijksche Regee ring naar den Volkenbond. Resultaat daarvan zijn een drietal protocollen, 4 October 1922 onderteekend door Engeland, Frankrijk, Italië, Tsecho-Slowakije en Oostenrijk, waarbij onder verschillende voorwaarden aan Oostenrijk de garantie voor een leening van 625 millioen goudkronen (300 millioen gulden) in uitzicht wordt gesteld. De Nederlandsche regeering stelde nu bij wetsontwerp van 3 Mei 1.1. voor, Nederland voor l pCt. aan de garantie dezer leening te doen deelnemen, en in verband daarmede twee van de drie bovenbedoelde protocollen te doen onderteekenen. Het is niet veel, n procent. Maar wij schoten al een goede 16 millioen voor aan Oostenrijk, zonder uitzicht op terugbetaling. En geheel onthouden kunnen wij ons toch be zwaar lijk, nu het een Nederlander is, die door den Volkenbond werd geroepen den Herculesarbeid in Weenen op zich te nemen. Zoo kon dus verwacht worden dat de Tweede Kamer het wetsontwerp gunstig ontvangen zou. Dat van sociaal-democratische en com munistische zijde de gelegenheid zou worden aangegrepen Mr. Zimtnerman te kapittelen, sprak van zelf. Maar zelfs Mr. Troelstra bood tegen de deel neming in de garantie nauwelijks tegenstand. Het was de herinnering aan artikel 88 van het Verdrag van Saint Germain dat de Kamer, onder aanvoering van Mr. Dresselhuijs, tegen het wetsvoorstel te hoop deed loopen. Het eerste protocol bood daartoe de gereede aanleiding. Ik moet het aanhalen om de be-' teekenis van het verzet te doen begrijpen. ,,Le Gouvernement" zoo luidt het in hoofdzaak de Sa MajestéBritannique, Ie Gouverne ment de la République Franchise, Ie Gouver nement de Sa MajestéIe Roi d'Italie et Ie Gouvernement de la République Tch coslovaquie, d'une part, Au moment oüils entreprennent d'aider l'Autriche dans son oeuvre de restauration co nomique et financière, Agissant uniquement dans l'intérêt de la paix générale et d'accord avcc les engagements qu'ils ont déja pris quand ils ont accept de devenir Membres de la Sociétédes Nations, Déclarent solennellement, Qu'ils respecteront I'indépendance politique, l'intégritéterritoriale et la souverainetéde l'Autriche; Qu'ils ne chercheront aucun avantage sp cial ou exclusif d'ordre conomique ou finan cier de nature a compromettre directement ou i ndirectement cette indépendance; Qu'ils s'abstiendront de toute action qui pourrait tre contraire a l'esprit des conventions qui seront stipulées en commun pour la reconstruction conomique et financière de l'Autriche ou qui pourrait portcr préjudice aux garanties que les Puissances auront sti pulées pour sauvegarder les interets des crcanciers et des Etats garants; Et que, Ie cas chéant, en vuc d'assurer Ie respect de ces principes par toutes les nations, ils s'adresseront, en conformitéavec les regies du Pacte de la Sociétédes Nations, soit individuellement, soit collectivement, au Conseil de la Sociétépour qu'il avise aux mesures a prendre et qu'ils se conformeront aux décisions dudit Conseil. Le Gouvernement de la République Federale d'Autriche, d'autre part, S'engage, dans les termes de Partide 88 du Traite de Saint Germain, a ne pas aliéner son indépendance; il s'abstiendra de toute n gociation et de tout engagement conomique ou financier qui scrait de nature a compromettre directement ou i ndirectement cette indépen dance. Cet engagement ne s'oppose pas a ce que l'Autriche conserve, sous réserve des dispositions du Traite de Saint Germain, sa libert enmatière de tarifs douaniers et d'accords commerciaux ou financiers et, en général, pour tout ce qui touche a son régime conomique ou a ses relations commerciales, tant entendu, toutefois, qu'elle ne pourra porter atteinte a son indépendance conomique par l'octroi a un Etat quelconque d'un régime spécial ou d'avantages exclusifs, de nature a menacer cette indépendance". Mr. Dresselhuys bond de kat de bel aan. De heeren Colijn, van Ravesteijn, Schokking volgden. De een voor, de atider na spraken zij de vrees uit, dat zoowel de herhaling van de ver bintenis, reeds bij het Tractaat van St. Ger main door Oostenrijk aangegaan, als de ver wijzing naar den Raad van den Volkenbond, bij mogelijke geschillen Nederland zou men gen in geallieerde verhoudingen", het zou onderwerpen aan beslissingen van den Raad van den Volkenbond (Mr. Dresselhuijs); dat wij zouden medewerken aan de kristallisatie van den toestand in Midden-Europa, door de verdragen van Versailles en St. Germain in het leven geroepen (Colijn); onze hand zouden zetten onder de erkenning van het Vredes verdrag van St. Germain, onze sanctie eraan geven dat Oostenrijk zijn onafhankelijkheid niet zal vervreemden (Schokking). Schijnbaar zijn hier twee redenen van ver zet, maar in werkelijkheid ziet men twee kanten van n zaak: eenerzijds do wensch om de Midden-Europeesche Rijken, Duitsch land en Oostenrijk, niet te verzwakken; aan den anderen kant de vrees met de verster king van het gezag en den invloed van den Raad van den Volkenbond tevens de Entente te versterken, en aldus indirect hetzelfde te bereiken. Stond de Volkenbond erbuiten, dan /ou men alleen kunnen betreuren dat geen andere klanken in de Kamer werden gehoord, en schijnbaar het geheele Parlement zijn sym pathieën dus zoo aan n kant plaatst, zelfs de heer Colijn, die nog maar luttele jaren ge leden niet meer van oriënteering naar het Oosten wilde weten. Maar er zijn grooter belangen mede ge moeid. -Wat de heeren Dresselhuijs, Colijn, Schokking deden, was een formeele opzegging van hut vertrouwen in den Volkenbond. Minister van Karnebeek legde zijn vinger er al op. Een ontmoedigend verloop. Ik geloof niet dat de inhoud van Protocol I het verzet verontschuldigt. Het moge een ver wijzing naar art. 88 van liet Verdrag van St. Germain bevatten, Oostenrijk was ook zonder deze verwijzing reeds, door dat Verdrag zelf, gebonden. \Ln buitendien, is men er zoo zeker van dat zoowel deze verwijzing, als de onder linge beloften van de Garandeerende Mogend heden thans weder tegen Duitschland gericht waren? Zou het niet mogelijk zijn dat onder ling wantrouwen'er een belangrijk aandeel in had? Afgescheiden daarvan, het is wel verontrus tend en verrassend dat juist Nederland den Volkenbond den rug toekeert.Wij gaan eenigszinspratop onze verdiensten jegens het inter nationale recht en de ontwikkeling daarvan. En den eersten keer dat een beetje, och maar een klein beetje vertrouwen in dien Volken bond wordt gevraagd, rollen ons de oogen uit de kassen van schrik. We preeken op de hoe ken van de straten internationale solidari teit, en vreezen dat bij den eersten gezamenlijken marsch deze af gene op onze eksteroogen zou kunnen trappen. De onvolmaaktheid van den Volkenbond kan moeilijk tot verontschuldiging strekken. Ook de nog korte geschiedenis van den Volkenbond schijnt tot verklaring van onzen plotselingen afkeer van internationaal samen gaan onvoldoende. Ik zelf heb met zeker, met vrij groot wan trouwen de werkzaamheid van den Volken bond tegemoet gezien. Maar wat ik vreesde is niet bewaarheid. De groote staten hebben niet ernaar gestreefd allén de lakens uit te deelen, de kleine zijn er niet behandeld als hoorden zij in de kinderkamer. En de Volken bond is niet gebruikt als een machtsinstrurnent in handen van enkelen. Wanneer hij al eens faalde, zelfs de onafhankelijke en onpartijdige Hollandsche rechter onttrekt zich niet immer geheel aan den invloed van zijn opvoeding en omgeving. Verdient hij daarom opzegging van vertrouwen? Dr. van Ravesteijn had recht te spreken als hij deed. Hij en zijn vrienden hebben ge stemd tegen aansluiting bij den Volkenbond, dat nieuwe machtsinstituut van imperia listen en grootfinanciers". Maar de anderen, allen, de een voor en de ander na, hebben nu drie, vier jaar aangekondigd dat zij ons den woestijn door zouden voeren.... en nu men hun vraagt een plein over te steken, toonen zij rnimtevrees. F. J. W. D K i o N iiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiilitiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiii VOL AU VENT II Zet de pastei in een heeten vorm. Kijk er de eerste vijf minuten niet naar. Vul ze met ragout, en leg er het dekseltje weer op. WANNÉE. Als kok van deze spijze, heb ik, liefste Regina, sinds de eerste week van April, in verkleumdheid en koortsen gezwegen, moeten zwijgen, omdat 't gezwoeg voor de blakende, blakerende oven, bij 't boetseeren der primeurpastei, en 't daarna weder de gure ontij van 'n wintersch voorjaar, zonder kolen in huis, trotseeren, me 'n deerlijke griep had bezorgd. Lang voor 'k van Coué, den geniale, die wel mocht praten, maar zich niet aan de daad be zondigen, had gehoord, lei 'k met kruiken aan de voeten, de litanie van 't Ca passé, ca passé, ca passé, te herhalen. Maar 't duurde weken eer de zon 'n woordje mee sprak, en 'k weer in zooverre op de been was, dat 't met normale temperatuur achter de schrijfmachine lukte. En zoo hoor je dan opnieuw iets van me, liefste helder-hoofdige, trouwe vriendinne, die me bloemen en schoone letteren in deze uren van doffe gekluisterdheid deed toekomen. Het was overigens, o Regina, een wel in teressant ligje op de sponde. Als ik niet met mijn intiemste gedachten bij U was, bij U in den tuin van zoete verbeeldingen ik vier eerstdaags mijn 1000ste sonnet ??- bewoog de vloermat door mijn doorschijnende vingeren. De mat. Ik heb namelijk geen bus. Ik herinner me waarlijk geen tijd, zelfs niet toen de oorlog uitbrak, en wij neutralen" dagelijks met vlug schriften, boekdeelen, week- en maandbladen, bekoggeld werden, dat de mat zooveel bezie ling, geest en eerbaar burgerlijk proza in ont vangst had te nemen. Terwijl 'k in den ruststoel voor 't raam, den vluchtheuvel bij m'n huis, al naar de mate de regen den arbeid der partijen om beurten versoepte, door christelijkhistorischen, anti-revolutionairen, katholieken en S.D.A.P.-ers zag beschilderen, hield de mat eindelooze receptie van Lijst l tot 15, en in het bijzonder van mijn vriend Weiss, A., met zijn 19 sub-lijsten. En omdat ik in 't proza van zulk een gloeiende politieke periode ziekelijk belang stel, sorteerde en groepeerde ik alles in deze Ca passé, Ca passe-weken, gelijk ik het van mijn verzamel-meester Nieuwenkamp zoo kern-deugdelijk leerde. Soms, zei m'n hospita, was de mat zoo beladen als het voorportaal van Lierens. De verspreiders van meerdere lijsten, door een snooden duivel bezeten, wier pen van een enkel vlugschrift dozijnen exem plaren tegelijk op de mat, om er spoediger van af te zijn, of om bepaalde zwaar-gesloten hoof den door de kwantitatieve papier-porties wak ker te schrikken. Ik heb nooit geweten, en biecht het, dat er zoo uitpuilend-veel schran dere koppen in Amsterdam waren. Ruim twee honderd candidaten voor den Raad, zonder den machtigen invloed van Willem Broekhuijs, zonder premie van gouden horloge of fietsen, het is een verheugend teeken van malsch politiek leven. Ik heb No. 138252 van de Kie zerslijst, en heb mijn Oproeping met de plezierig-fantastische handteekening van Burge meester Vlugt, van 't genoegelijk oogenblik af dat de mat haar mij bracht, met de gretigheid van 'n smulpaap, die 'n goed voorzien menu tot in finesses bestudeert, bekeken. Ik heb geen aard om mij door welke partij ook ge rechten te laten opdringen, die noch van mijn gading, noch van de gesteldheid van ir'n maag zijn. Geen tweede Amsterdammer heeft de keurige kaart zoo doorproefd als ik. Het was om te knabbelen en te watertanden. Te recht zei 'n klassiek man: What's in a name?" maar toch Moffie, Leegwater, Stroosnijder, Hartlooper, het Lam, Raatsie, Kapper, Wijn schenk, Zwaan, Cahuzak, en hoe de verdere Spartanen, ter verdediging der Thcrmopylae, onder leiding van Leonidas Weiss, zich noe mende en schrijvende A., mogen heeten, schreeuwen het letterlijk uit, om uit den toe stand van bedekte of mummie-poppen (Zie Brehm, het leven der dieren) tot het geluk van licht en zonneschijn en voldragen Vlinderleven, in de bloem-festijnen van 't Princcnhof te geraken. Tot de Nachtvlinders (Nocturna), meer bekend als Ongelijksprietigen (Heterocera) behoort ongetwijfeld het Leonidas Weisslid, de heer Wolf, N., zich noemende en schrij vende N. H. Hij is-de eenige van de Sub-lijst 12 i, en ik zou hem, o Regina, liefste van gratie, gebaar en verbeelding, gaarne hiermede bij U aanbevolen hebben, ware ik er helaas niet zeker van dat dit Ragout eerst na de stemming zal kunnen verschijnen. Brood en spelen.Brood en meel en bier of visch zijn op 't Princenhof vertegenwoordigd of zullen het worden. Maar de in dezen somberen tijd broodnoodiger spelen? Ik vecht", adverteert Wolf, N., zich noemende en schrijvende N. H. o, Regina, het schrijven is als 't gespeel van 'u kindeke iu de weelde-wei onzer Camera-ziel ! ??ik vecht voor opheffing van het Dansverlod. voor vermindering van belasting op Kunst en Ver maak om Amsterdam weer gezellig te maken". Daar wringt de schoen. Amsterdam is niet gezellig". Lang niet. In September, in de dagen van 't groote feest, als er overal nacht permissie zal zijn en de N'nclnnia zich vrij uit zullen mogen bewegen, zal het met wat extra borrels tijdelijk hevig-gezellig worden. Wij moeten echter voor bestendiging van dat tijdelijke vechten. Er ontbreekt hier het levensgenot van Parijs, Londen, Brussel; we komen honderden James Meijer Fils-en te kort. We snakken naar dans-avonturen tusschen de koffiehuis-tafeltjes, bij 't middag eten en tegen 't uur dat de uitverkochte schouwburgen (bij Van Eeden's l'imea moest gisteravond de bereden politie de orde op 't Leidsche Plein handhaven) uitgaan. Neen, Amsterdam is niet gezellig. Er wordt haast niet meer gelachen, nauwelijks gezongen. Het dansverbod moet, wat het ook koste, worden opgeheven. In den Raad zelve geve men het goede voorbeeld. Een patertje langs den kant. Een two-sttpje. En Nap. de la Mar, van Lijst 12 j, Nap, die een sieraad van welsprekendheid bij de begrootingsdebatten kan worden, en geen natuur schijnt te hebben, om zich langer dan hoogst noodzakelijk, aan de voortreffelijke politieke leiding van Weiss over te geven, Nap zinge er coupletten van Speenhoff, Rido of Van Waasdijk van de Rotterdamsche KunstCommissie bij. Zuurbier van Lijst 14, was tot heden een teleurstelling. Ik zon dit niet y.oo openlijk zeggen, als ik vóór de Verkiezing 'n duit in 't'zakje moest doen. Inderdaad 7011 ik niemand's kansen willen verkleinen, leder draagt den maarschalksstaf in zijn ransel. Gun elk zijn beurt. Maar juist daarom zou ik gaarne Moffie, Leegwater, Stroosnijder, Hartlooper, het Lam, Raatsie, Kapper, Wijn schenk, Zwaan, Cahuzak, naast Wolf, N. en Nap. de la Mar, bij dans en zang, en wat er verder voor winste ten bate van Kunst en Vermaak, en van Amsterdam, als schattiggezellige stad, behaald kan worden, aan den arbeid zien. Had-je-me-inaar, destijds gekozen, en tot blamage van ons ontwaakt, politiekrijp, innerlijk-beschaafd volk, ergens in de provincie verstopt, zooals men 'n dochter met lichtzinnige neigingen aan de hoede van 'n klooster toevertrouwt, H ad-j e-me-maar was een benijdenswaardige uiting van Volkskracht en Volksontwikkeling. Wij zullen na zijn dood, doch hij leve nog lang, een gcdenknaald op 't plein van 't Princenhof voor hem op richten. Begraaft men Uilenspiegel, den geest, Nele, liet hert van Vlaanderen? Neen ! Vlaan deren kan ook slapen, maar sterven nooit.... De lijsten van candidaten voor den Amsterdamschen Raad zijn een verkwikking, een vreugde, een hoop voor de toekomst. En als Broekhuijs zich er met De F>a!>, en met zijne schaar van pracht-journalisten mee gaat be moeien, en elke 500ste kiezer met 'n big of 'n volwassen varken beloond wordt , zal de Verkiezingsdag er een van nationale glorie zijn. O, Regina, dat ik het beleve ! Verkiezingsmorgen. 23 Mei 1923.