DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VUUR NEDERLAND 15 Juni '23. - No. 2399 RUMOERBESTRIJDING Teekenlng voor ,,de Amsterdammer" door George van Raemdonck A!-BOND VRAAOTi SI-FA-KO S IO ARE M Hot vooritmmmmto Soflom Ontwerp voor een schild van den A. N. A. L. B. Vandaar dat de laatste nota er nu op is ingericht, van den F.ntentekant dit antwoord te verkrijgen: (en te aanvaarden met een in Godsnaam") in de eerste plaats moet de Rnhrbezetting in een geregelden vorm wor den aanvaard, en de actie ertegen opgegeven. Nog is een gaatje van hoop op betere mo gelijkheid opengelaten. Mogelijke kansjes te laten lóópen, is de Duitsche methode niet. 't Kon immers nog zijn, dat Engeland of Italiëniet aan Frankrijk's zijde wsnschten te gaan staan ! Nog altijd drijven de Londensche City, en de ambtenaren der Treasury, naar een meer Duitschgezinde politiek. En weer zijn Duitsche stemmen bereid, een EngelschItaliaansch-Japansch, los van Frankrijk, sa mengaan voor mogelijk te verklaren. Doch dit zijn hoopfantasiën, Italiëen Engeland zijn bezig de stap te zetten, die van hen thans wel gevergd worden zal; namelijk den Franschen eisch betreffende de RuhrbeISRAËLS WEZEN EN WILLEN THEODOR HERZL DAGBOEKEN THF.ODOR HEI-ZL Ta«ebttecher, 1895 1904, uitgave Juedischer Verlag Berlin. De heroïsche figuur van Theodor Herzl, om wien bij zijn leven reeds de legende zweeft, staat in deze thans uitgegeven dagboeken helderen tastbaar vóór ons. Wij beleven mede dien eersten tijd van scheppingsdrang, waar in met geweldigen impetns de nieuwe Idee: de oplossing van het alom, dringende en pij nigende Joodsche vraagstuk door de emi gratie der Joden naar n land, in een zelf standigen Jodenstaat" zich in Herzl baan breekt, zich van hem meester maakt om hem nimmer meer los te maken. Wij voelen ons aangegrepen door de wonderen, de eigengeschapen, de door dien geest aan het Lot afgedwongen wonderen. Moderne wonderei;. geen water vloeit er uit eer? harden rots waarop de vvonderstaf slaat; maar machtige Regee ringen onderhandelen met, ontoegankelijke vorsten ontvangen een eenvoudig journalist, <lie nog zelfs niets van een volksbeweging achter zich heeft. En niet een doode staat op van zijn legerstee; maar plotseling ontvonkt de bezieling van een geheel jong geslacht voor de zaak van het eigen, reeds dood gewaande volk. En ach, ook de omtrekken van dien Calvariënberg teekenen zich voor ons af, door den triomftocht heen der idee schemert de lijdensweg van den meusch, de zware en hartbrekende, die iedere grooie hervormer te gaan heeft. Het eerste dagboek omstreeks Pinksteren 1895 te Parijs begonnen, zet aldus in: ,, Ich arbeite seit einiger Zcit an einem Werk, dass von unendlicher Grosse ist. Ich weiss heute nicht ob ich es ausführen werde. Es sieht aus wie ein machtiger Traum. Abcr seit Tagen und Wochen fiïllt es mich aus bis in die Bewusstlosigkeit hinein, begleitet mich berall hin, schwebt ber meinen gew hnlichen Gesprachen, blickt mir ber die Schulter in die komisch kleine Journalistenarbeit, stort mich und berauscht mich.... Von unencllicher Grosse, ja, maar ook vol strekt nieuw was Herzl's groepeering en sa menvatting der verschijnselen die toch ook zijne mede-joden aan den lijve voelden: het allerwege woeden van een hevig antise mitisme, het opkomen van de Dreyfuss-zaak zetting te onderschrijven. Mussolini is er reeds onverwacht snel mee voor den dag ge komen, realist als hij is, en iemand die geene waardigheid heeft te omhullen. Engeland zal de wending op iets gecompliceerder wijze moeten nemen. Het kan niet eens den eisch gaan ondersteunen die het zoolang voor nut teloos" heeft verklaard. Men ziet echter thans de Londensche regeering bezig, de op lossing te enscèneeren, en Berlijn zal dit wel gemakkelijk maken. Op 'n breuk in de Entente kan het niet speculeeren. Daarmede is dan de weg voor de verdere behandeling geëffend. Ook van deze verdere behandeling ieeft de laatste Duitsche nota een gewichtige nieuwe lijn getrokken, die, wélbezien, de lijn van den verstandigen zwak ke is. Door het noemen van een jaarlijksch bedrag van 1.3 milliard gouden marken (door gespecificeerde garantie's gedekt), maar het openlaten van de kwestie: welk totaal bedrag, verklaart de Duitsche regeering het volgende: wij hebben aangeboden 30 milliard te betalen,.... meent gij dat het mér moet zijn, zoo moet ge het in hemelsnaam maar zeggen". Ook deze resignatie is niet onom wonden te vernemen, maar zij vormt niette min de grondgedachte. Ook het aanbod van volledige openlegging van zaken, het onder zoek mijne zakken" is hierop ingericht, en vormt waarschijnlijk 't uitgangspunt van den in Frankrijk, grove bedreigingen in Weenen, waar met Lueger's verkiezing tot burgemeester de jodenhaat als politiek program officieel erkend was. Herzl, den Weenschcn Jood, levend in de litteraire Weensche kringen, had het overal hem omringend antisemitisme wel scherp gestoken en gehinderd. Maar eerst ir. Parijs, waar hij vier jaar lang correspondent der Neue Freie Presse was, kon hij zich los maken van dit persoonlijk-gekrenkte, opge jaagde gevoel, kon hij objectief tegenover het probleem komen te staan, kon hij het overzien. In Parijs deed hij bij het Parlement, in het Palais Bourbon." waarvan hij de scherpziende waarnemer, de geestige beschrij ver is geweest 1), de politieke scholing op die hem later zoo gediend heeft zoowel bij het voeren zijner diplomatieke onderhandelingen, als bij het scheppen en handhaven van par lementaire tradities in de Zionistische Con gressen. Eerst aldus gevormd en voorbereid kon hij zijn proote conceptie hebben. Zal zij een schoone droom blijven of ooit verwezenlijkt worden? Roman oder Tat? Hijzelf twijfelt eerst, maar de gebeurtenissen slepen hem mede, ook wel zijn eigen dorst naar daden, zijn vóór alles politieke begaafd heid; ook een Bismarck, een Disraéli bevre digde wel nooit de fantazie in abstracten vorm, de fantazie zonder het kleed der verwezenlijking. Vóór Herzl er zich wel van bewust was, had hij reeds den eersten stap tot de concretizeering van zijn droom gedaan. Hij heeft den Baron Hirsch, den grooten Joodsche!i n'nlanthroop van zijn tijd, om een onderhoud verzocht 2), waarin hij hem van de "ndeugdelijkheid van zijn, Hirsch' pogingen tot oplossing overtuigen wil, en tegelijkertijd zijn eigen grootschen opzet wil ontvouwen. Het is al dadelijk merkwaardig hoe hij in het erste briefje den rijken philanthroop, die van alle kanten dagelijks wordt aangezocht tn aangebedekl, door allerlei bedelaars en fantasten weet te imponeeren, zoodat het tot een ontvangst komt. Vóór die ontvangst vat Herzl zijn plan in een memorandum samen hij is met de voorlezing ervan niet verder dan tot het eerste stadium gekomen. Hirsch had hem ironisch en later ongeduldig onderbroken, waarop Herzl zijn manuscript in den zak stak en hem toeriep: Ich wcrde ;:um Dciitschen Kuiser gehen; und der wird mich verstellen, deun er ist dazu erzogen, grosse Dinge zu beurteilen...." Den volgen den dag schrijft hij Hirsch nog: Sie haben mir mit Ihrem höflichen Hohn das Wort abgeschnitten. Ich bin noch im Gesnrache zu arbeid van geallieerde deskundigen. Daarop moet thans de wederpartij komen. Waarschijnlijk treedt zij niet aanstonds ten volle uit den hoek. Want wanneer eenmaal een bedrag zal moeten worden genoemd, zal dit grooter zijn dan hetgeen geboden is, maar lager dan men, met name in'Frankrijk, be rekent oin daar den bestaanden gemoedelijken belastingtoestand te kunnen aanhouden, en de staatsfinanciën te financiëeren. Op de inter-geallieerde besprekingen, welke vol gen zullen, zal dan eenmaal de harde noot worden gekraakt van hoeveel deze en gene moet laten vallen. Dan komt misschien, na de successen van nu, het zware moment van Poincaré! Men staat dus voor eene meer beslissende Duitsche démarche, dan op 't eerste gezicht lijkt; een démarche die voor Duitschland niet voordeelig is, maar in overeenstemming met de harde werkelijkheid. Met tweeërlei bloemen is overigens deze werkelijkheid versierd. Door het verzoek om eene mondelinge internationale gedachtenwisseling. En door beroep op internationale ar bitrage over het te eisenen schadevergoedings bedrag. Elk van beide heeft waarschijnlijk slechts voor een zeer klein deel eenige kans op ver werkelijking. Het voorbeeld van Lausanne zal aan den geallieerden kant de opgewektheid over 't nu aanstonds met Duitschland te gaan her halen, niet vermeerderen. In theorie is 't heel goed gezegd: met spreken bereikt men in n dag meer, dan met correspondeeren in drie maanden, doch daarvoor is noodig dat de hoofdpunten tusschen de partijen vaststaan. Zoolang dit niet het geval is, zijn geallieerden altijd aan den nadeeligen, zwakken kant, en de gladde tegenstander speelt het zoo uit, dat de voordeelen hem toevallen. Dit kon met den Turk er nog door. Doch meent men dat ook Duitschland die kans licht zal worden gegund? Waarschijnlijker is het dat eerst tegenover Duitschland meer een z.g. eenheidsfront" zal worden gevormd. Een geallieerd program, en een geallieerd onderzoek, dat dan nog het onderwerp van besprekingen worden kan. Geheel verkwikkelijk is dit niet, want met het oog op de toekomstige ontwikkeling ware het stellig gewenschter, wanneer met Duitschland ruimer overleg kon worden gepleegd. Doch, tenzij een ingrijpende verandering in de wederkeerige verhoudingen intreedt, wat, ide alistisch gesproken, trouwens nog niet geheel uitgesloten is, zien wij dit niet; of liever: niet dan in eene latere phase, en in bescheidener mate. Even weinig kan in het algemeen worden verwacht van het voorafgaande denkbeeld, n.l. om eene internationale arbitrage-commis sie Duitschland's betaalkracht en betalings termijnen te laten uitmaken. Het mag zijn dat men zich aan den geallieerden kant van eenige outsider-adviseurs zal willen bedienen om de eisenen, dien men aan Duitschland stellen wil, en na de jongste nota stellen kan, te helpen uitwerken. Reeds daarin evenwel .Koninklijke MBO belliaospoit-Maatschappij OEGRUYTER&Co.l DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM Verhuizingen per Auto-Trein dcconzertieren. Ich habe noch nicht den Aplomb der mir wachsen wird, w;il er nötig ist wcnn man Widerstande breehen, Gleichgiiltige erschüttern, Leidende aufrichten, ein feiges und vcrlumptes Valk begeistern, und mit den Herren der Welt verkchren will " ,,.. Ich sprach von einem Herr, und Sie unterbrachen mich sdion als ich von der(moralischen) Trainierang zum Marsen zu reden anfing. Ich Hess mich unterbrechen. Und doch habe ich auch, das weitere schon entworfen, den ganzen Plan. Ich weiss wass alles dazu gehort: Geld, Geld, Geld: Fortschaffungsmittel, Verpflegung grosser Massen, (worumter nicht Essen und Trinken wie in Moses' einfarhen Zeiten zu verstellen,) Erhaltung der Manneszucht, Organisiertmg der Abteilungen, Entlassungsvertra'gc mit Staatshaüptern. . . ." Vorher die gewaltige Progaganda, die Popularisierung der Idee durch Zeitungen, Biicher, Traktatchen, Wandervortrage, Bilder, Lieder. Alles von einem Zentruin aus zielbewusst und weithlickend geleitet. ..." En dan moet de i'.'r;» ontplooid worden. . . . und da hutten Sie. mich spöttisch gefragt: eine Fahne, was ist das? Fine Stange mit einem Fetzeu Tuch? Nein mein Herr, einc Fahne ist mehr als das. Mit einer Fahne füin t man die Menschen wobin man will, selbst ins gelobte Land". En om Baron Hirsch te overtuigen: glauben Sie mir, die Politik eines ganzen Volkes -- besonders wenn es so in aller Welt zerstreut ist macht man nur mit Imponderahiüen die hoch in der Luft schweben. Wissen Sie v,oraus das Deutsche Reich entstanden ist? Aus Tra'umereien, Licdeni, Phantask-n mie! schwarzrolgoldenen Bandern und in kurzer Zeit. Bismarck hat nur den Baiim geschiittelt den die Phantasten pflanzien...." Dennoch mussen die Volksf:\ntasien einen festen Grund haben. Wersagt Ihnen, dass ich nicht durchans praktische Ideen fiir das Detail habe?".. .. Ja tot in soms kinderlijk kleine details gooit Herzl in deze weken zijn plan op het papier. De stroom van invallen duurt onaf gebroken voort. Ik schreef gaande, staande, liggend; op straat, aan tafel, 's nachts, als ik mij uit den slaap voelde opgejaagd...." Uit al deze aanteekeningen, die hij dan later schift en tot ten systeem opbouwt, is de Judenstaat" ontstaan, het kleine geschrift dat den stoot tot de moderne Zionistische beweging heeft gegeven. Moge ook on den weg naar de verwezenlijking, het Ideaal van den Jodenstaat tot de realiteit van het Natio nal Home" geslonken zijn, de algeheele emi gratie tot de vorming van een centrum ???zullen de regeeringen uiterst voorzichtig zijn, omdat er eigenlijk geen outsider-deskun digen te vinden zijn die niet door sympathiën of groepsbelangen beïnvloed zijn. Bovendien mag nog wel goed begrepen worden, dat het betalingsvermogen van een volk tegenover anderen natiën, niet door deskundigen in cijfers kan worden geschat. Het wordt hoog tijd dat dit leekendenkbeeld verdwijne. Ook in Duitschland's financieële kringen geeft men zich daar nu wel rekenschap van. Wat de cijfers zelve betreft, daarvoor is geen arbitrage meer noodig ! Die zijn te vinden. Het oordeel over de betaalkracht even wel omsluit een oordeel over vragen als deze: welke bezuinigingen iedere burger zich op kan leggen? in hoeverre hij zijn consumptie be perken kan? waar weelde begint: bij welke sigaar, bij welk toilet, bij welk amusement? voorts: welke staatsuitgaven toelaatbaar zijn, welke overbodig? hoevele beambten ontslagen kunnen worden, diensten gereorganiseerd, kosten bezuinigd? Wie dit alles, en nog veel meer, overdenkt, begrijpt het onmogelijke van de taak; ja, begrijpt ook dat het gansche oor deel over het Duitsche volks- en staatshuis houden in de handen van 5 of 7 experts" zou worden gelegd. Daarom ziet men geen andere oplossing, dan dat ten slotte, op den grondslag van des kundigen-gegevens en van verstandige recht vaardigheid, een bedrag wordt opgelegd, waarmee dan, allicht het loven en bieden nog mogelijk zal zijn. Eene operatie, welke nog gepaard moet gaan met het geheele netwerk der intergeallieerde schuldregeling, waarop vooral Italiëterecht steeds terugkomt; maar waaraan Noord-Amerika nog steeds als een aal weer zoekt te ontglippen, tevergeefs, op den duur, komt ons voor! Bovendien vraagt men zich af hoe 't geheele stelsel der aangeboden Duitsche garantie's, met 'n zoo gewichtige zaak als de spoorwegen b.v. eenige bruikbare uitkomst opleveren kan, wanneer daarmede niet gepaard gaat een grondige gezondmaking van het Duitsche staatshuishouden en een stabiliseering van de mark ! En dit zal Duitschland uit eigen kracht en gezag niet meer vermogen te be werkstelligen. Het zal dus de sluitsteen moeten zijn voor het geheele werk dat collectief moet worden opgezet, een werk waarin Duitsch land zelf een deel, zij het niet een overwegend deel, toe te denken valt. Maar aan al dézen organisatie-arbeid is men nog niet toe. Gelijk gezegd:.... er moeten nog eerst wat stapjes gezet ! Voorshands schuifelen de geallieerden onder ling naar elkander toe. Dit zal nog wel horten en stooten geven, maar de afloop is te voorzien. iiMiiiiiiiiiiiinimiiiiii BRANDARIS iitiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmi EXIT SHAKESPEARE Onder de titel Shakespeare en Nederland" heeft Dr. C. P. Gunning onlangs in dit blad verslag gegeven van een bezoek dat hij en zijn leerlingen voor enkele maanden te Londen aan Brooks-House gebracht hebben. Naar 't schijnt is dit een interessant architektonies overblijfsel uit de tijd van Elisabeth, maar bovendien, daarom de attentie van onze landgenooten waard omdat men meent, dat de auteur van de toneelstukken die onder den naam van Shakespeare" zijn uitgegeven hier heeft gewoond". Ook omdat die auteur, volgens Dr. Gunning, Edward de Vere, twee neven had, n.l. Francisco en Horatio Vere, die bij Zutfcn in de Engelse troepen van Leicester meegevochten hebben en door hun oom in Hamlet vereeuwigd zijn (eerste akte, eerste scène) waar de twee personen van die naam Herzl's conceptie was zoo niet. Als een vol ledige nieuwe staat is zijn plan geconcipieerd. In den Judenstaat" is de staatsinrichting, en vooral de overgangsperiode in groote trekken geschetst de society of Jews, waaraan nu ongeveer de Jewish Agency van het man daat beantwoordt de kolonisatie-bank, enz. Doch in deze aantcckeningen schrijft hij nog van alles, oordeel, overwegingen, psycholo gische opmerkingen, neer. Van de democratie heet het: Sie ist ein politischer tlnsinn, der auch uur von einer Menge in der Aufregung eincr Revolution beschlossen werden kann". Ergens anders: Fehler des Demokratie: man hat nur die Nachteile der prinzipiclien Offentlichkeit. Denn durch diese ffentlichkeit gelit der /.urn Regieren nötige Respekt verloren. Alle Welt erfalirt, dass die Regieren den auch nur Menschen sind und wie oft sind es lacherlicl'e, beschrankte Menschen. So habe ich in Paris den ,,Respekt" verloren"... Tot in détails is de opbouw van het nieuwe land geregeld. Bladzijden en bladzijden zijn gevuld met haastig opgeteekende invallen, nieuwe denkbeelden op allerlei gebied: kies recht - beursmonopolie grondpolitiek -~zevenurige werkdag, van alles. En altijd in die gepointeerde zeggingswijze die door zijn journalistenervaring nog is aangekweekt, met dit beeldenrijkheid die hem zijn phantasie ingeeft, en die humor die uit dat groote hart komt. In Februari 1806 verschijnt in Weenen de ,,Judenstaat". Uit de onderhandelingen met Hirsch is niets geworden, d t- Rothschilds, die hij ils n groote macht, een soort vorsten huis opvat, en die hij voor de zaak heeft willen spannen, hebben elke toenadering reeds uit de verte afgeweerd. Zoo wendt hij zich dan tot het volk zelf. Met de verschijning van den Judenstaat" begint ook de glorie en de verguizing. Het geschrift je slaat in Weenen geweldig in. ,,ln Wiener Finanzkreisen ausscre man Lob und Tadel iibcr mich in berschwenglicher Weise" teekent Herzl in zijn dagboek aan. In de Wiener Alg. Ztg. zegt Ludassy: Der Zinnismus ist ein verzweiflungsvoller Wahnsinn. Hirnveg mit solchcn Chimiiren". Tezelfder tijd noteert Herzl: die gestrigen Wiener Gemeinderatswahlen geben mir wieder recht. Seit September sind die Stimmen der Antisemiten wider enorm gewachsen. L'beral grosse Majoritaten...." Maar naast uitingen als hetZionisme is een waanzinnigheid" komen er dan weer brieven als die van de naieve Joodsche boeren in Semlin, die Herzl schrijven dat enige woorden spreken, welke zo precies op de historiese gebroeders Vere passen, dat dit geen toeval kan zijn. Zodat Dr. Gunning besluit dat zij daardoor werkelik door de glorierijke traditie van onzen grooten vrij heidsoorlog nauwer verbonden (schijnen) met den grooten Engelschen tooneelschrijver Sha kespeare", ja, meer in het bijzonder met zijn meest beroemde drama de Hamlet." Nu, kruimeltjes zijn ook brood. Heel vél eer hebben wij Nederlanders bij die ontdekking niet te halen, maar.... het is waar, de schrijver legt niet heel veel nadruk daarop; hij is tevreden met de presentie van twee mogelike prototypen van twee bijfiguren in een drama, waarvan zijn Shakespeare" Edward de Vere ook in Hol land schijnt" geweest te zijn, er zijn men sen die met veel meer nog niet kontent zouden zijn. Zijn" Shakespeare, d.w.z. die van Mr. Looney in diens ,,ShakespeareIdentified" waarin die schrijver (welke ik slechts uit het artikel van Dr. Gunning ken) op zeer deugde lijke gronden naar mij (Dr. G.) wil voor komen" aangetoond heeft dat Edward de Vere de gezochte persoon is. Het is geenszins mijn bedoeling hier tegen Dr. Gunning op welke wijze ook te polemi seren over deze identificatie, hoe fantas tisch" mij die ook moge voorkomen; het woord is van Dr. Gunning zelf. De schrijver wijst in zijn artikel alleen maar op de twee onder zoekers die in de laatste tijd voor de identiteit van Shakespeare" wezen naar den kring van de Earls of Oxford of van Derby" en hij noemt behalve het werk van Looney alleen dat van Abel Lefranc. Maar er zijn zoo veel kandidaten voor de successie van Sha kespeare" als die werkelik eens voor goed het wereldtoneel mocht verlaten ik bedoel hiermede dus ook de onsterfelike en dus nog steeds niet gestorven schrijver en zo min als Dr. Gunning de juridiese of fysieke persoonlikheid van den Stratforder-tooneelspeler van dezen naam," dat een refutatie van de ene teorie noodzakelik ons op 't gebied van de mededingers zou voeren en dus 1500 bladzijden in plaats van (zie de laatste waarschuwing der Redactie) hoogstens 1500 woorden zou beslaan. En bovendien: een refutatie! Waartoe zou die dienen? Wij hebben het van de Bacon-furie indertijd gezien (och ! och ! Wat is dat al weer vieux jeu !) dat is een kwestie van geloof, der Glauben macht seli« ! En dat neemt men met een argumentje of twee niet weg. Het is als met de kwestie van Dreyfuss in der tijd of die van pro-dit of prodat in de laatste tijden; men is het en daar mee uit. Maar wat mij naar de pen deed grijpen naar aanleiding van Dr. Gunnings opwekking, was de lust om een vraag te bespreken die bij mij opkwam toen ik door dit artikel van deze nieuwe kandidaat naar de honotirs hoorde, om de eventueel door den Stratforder toneelspeler" te verlaten plaats in te nemen. Een vraag die wij van twee verschillende standpunten kunnen bekijken. Ten eerste van het standpunt van de wereld literatuur, en niet waar? zo ais Dr. Gunning uit Walter Savage Landor citeert: Shakes peare is not our poet but the world's" waar tussen twee haakjes de naam Shakespeare al leen daarom niet in aparte aanhalingstekens staat omdat het Landor is die Shakespeare" in zijn onwetendheid nog voor Shakespeare houdt. is van het view point der wereld literatuur het niet volmaakt onverschillig of die auteur nu Shakespeare heet, of Ford, of Bacon, of Marlowe, ja, is het vermakelike feit ooit tot ons land doorgedrongen dat jaren geleden een Amerikaan de werken van Shakespeare aan Christopher Marlowe heeft toegeschreven, die n.b. reeds in 1593 gestorven is? Ik hoop daar later nog eens op terug te komen. Let wel: ik zeg dat dit punt mij volmaakt onverschillig voorkomt voor de wcre\ü-literatuur, iets anders is het n.l. van uit het oogpunt van de literatuuri>eschiedfnis, want die heeft het recht te vragen of er werkelik geen literaire argumenten aan te voeren zijn die liet al of niet onmoeelik /ij met man en muis klaarstaan om bij het eerste sein op te breken; van Joodsche studentenbonden, voor wie Herzl plotseling als de held verschijnt, de verlosser; van Joden uil alle landen, die ziph vol geestdrift in den dienst komen stellen van den man die uit sprak wat zij allen reeds hall bewust gevoeld hadden. De spannende politieke momenten begin nen nu. Rev. William Hechler, de kapelaan der Engclsche ambassade, de opvoeder der kinderen van den Groothertog van Baden, welke de oudste Duitsche Bondsvorst is; Wilhelm l heeft hij als eerste der bondsvorsten in Versnillcs tot keizer uitgeroepen,vanWühcim H is hij de raadgever -??? bij dezen vorst en bij den keizer zelf zal Pfaner Hechler trachten Herzl te introduceeren. Herzl hecht gioote waarde hieraan: bij de dan juist opkomende vriendschap ttissclien Dnitscl'la.'ui en Turkije1 zal alles gewonnen zijp, als Willehm 11 bij den Sultan de voorspraak der Joden zal zijn. Want sinds de eerste conceptie en samen vatting zijner idee heeft zij bij Herzl reeds een ingrijpende verandering doorgemaakt: het contact met de joden zelf en met hun honen, hun aspiraties, hoeft hem doen inzien dat niet een onverschillig territorium, doch alleen Palestina het nieuwe Jodenland kan worden. En in dien geweldig vruchtbaren speculatieven geest rijpt elke zaadje dadelijk tot een vol gewas: het eerste, nog niet eens verwezenlijkte contact met den Dtiitschon Keizer wordt een erootsch plan van i.en staat in Palestina onder protectoraat van Duitsch land .... Het heeft niet aan Wilhelm II gelegen, dat deze opzet niet werd verwezenlijkt. |. O R N s T t; i N?H o o r i r N ') De beste zijner politieke brieven zijn gebundeld en alp Das Palais Bourbon" in 18C>5 te Leipzig verschenen. 2) Baron Hirsch had op dit tijdstip reed? groote geldsommen besteed om eenige dui zenden [oden uit O. Europa in Argentini te kolonisecren. Deze opzet is niet geslaagd te noemen. Na Hirsch' dood zijn zijne fabel achtig vele millioenen vereenigd in een stich ting, de Jewish Colonisation Association of kortweg Ica, welke thans ten nutte der Joden, vooral in het Oosten werkt, echter op philanthropischen en veelal anti-nationaleu grondslag.