16 Juni 23. - No. 2399 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Met LISSONE naar WTE G- E3SJ 30 Juni, 14 Juli, 28 Juli, 11 Augustus Vraagt gratis inlichtingen en progr. LISSONE & ZOON - AMSTERDAM KUNSTHANDEL G. J. STEGENÏN OVERTOOM 163 - TELEFOON T.. 8292 Smaakvolle Omlijstingen 12 zilveren theelepeltjes met verschillende bloemsteeltjes Met etui zonder etui f 28.?. f24.-. Lengte der lepeltjes 10 c.m. Franco door Nederland. Bij niet voldoening mogen de lepeltjes geruild worden In Den Silveren Molenbeecker CORN.SCHOORL Amsterdam den Haag KALVERSTRAAT 32 Tel. N. 2149. HOOGSTRAAT 31 Tel. No. 6890. DB AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per Jaaf WEER'T HEERTJE door man cosJvum te laten txerenjntxki* niseepen er\c(i0oixh ' J-e laf en reinigen door 14.Beurspas3aóe. ftmaterdam. Tel N.4913. HEERENKAMERS EIKENHOUT MODERN ONTWERP, BOEKEN KAST BU EAUMINISTRE, BUREAU FAUTEUIL COMPL. BAARN Bouw- en Woningbureau van de N.V. Woning-bureau v/h J. D. F.VAN DER VEEN, Kantoor van Vaste Goederenjedingvan Berkhoutstr.3. INSTITUUT OVERTOOM Amsterdam Rotterdam Overtoom 57 en 93a Kruisstraat 40 Typen-Steno-Talen-Boekhouden Noteert U evendezeTeleioon dos, BUSSUM 923 AMSTERDAM... C. 2776 UTRECHT \ -?_ BILTHOVENJ ????m" Electfische Boek- en Handelsdrukkerij Fa. Wed. P. v. d. HERT Nassaustraat 2 BUSSUM Alle soorten drukwerk Fraaie uitvoering concurreerende prijzen. BINNENHUIS KUNST UIT T BINNENHUIS INRICHTING TOT MEUBELEERING EN VERSIERING DER WONING 2203!LQEM_ENDA/f3 DIRECTEUR JAC. VAN DEN BOSCH R\|STERDA ODEL GEMEUBILEERDE (VILLA SORGH-VLIET l BLO E MEN D A ALS C HEWEG 14G TOONKAMERS Bijl BECHT & DYSERINCK! STADHOUDERSKADE) 80-81-82 'T BINNENHUIS" BLIJFT VOLHARDEN IN ZIJN STRIJD TEGEN SMAAKMISLEIDING. STIJL" IMITATIE EN AMBACHTSBEDERF IN DE MEUBELKUNST N.v. HAARLEMSCHE SODAFABRIEK HAARLEM - TELEFOON 30 - H.S.F. ZUIVERE KRISTALSODA IN KRISTALLEN EN IN POEDERVORM DUBBEL KOOLZURE SODA NATRIUMSULFAAT (WATERVRIJ) GLAUBERZOUT VOOR TECHNISCHE DOELEINDEN WINKELHUIS Op een der eerste standen van DEN HAAG, wordt een Winkelhuis geschikt voor alle zaken TE HUUR of TE KOOP aangeboden. Franco brieven bureau dezer courant Letter B. Gebr. BREEN NIEUVENDUI 172. - Tel. N. S86I RflZEIrJICH! 53. ? Tel. C. 345 W8LFJMERSÏR 4 - Til. C. 34G Grootste sorteering Westm. Klok ken. Pendules. Horloges. Wekkers. Gouden en Zilveren Werken. Ie Qualiteiten. Lage prijzen Gouden Ancre Horloges f 65.Zilveren , 20.Nikkelen 5.Wekkers van af f 2.?. GRAND HOTEL DES ARDENNES Groot park. Terrassen. Tennis. Pension vanaf 25 francs. Vraagt gratis Prospectus. BOUWT IIN HET OOSTERPARK TE BliTHOYEN IHLICHTIHGEH VERSTREKT DE DIRECTIE TEL. INT. :?No. 6538 IIIIIIIIIIIIIHIII i minimum i miiiiiiimmiiiiiiiiiiiu utiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiHiitikiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiuiHiiiuiiiiiiniitiiiiiiiiiin doen voorkomen, dat b.v. dezelfde encyclopediese geest die een Novum Organum voort gebracht had, ook in staat zou zijn geweest zijn lezers met de beruchte zeekust van Bohemen in zijn werken te choqueren. Maar de naam? Zeker, het zou erg vreemd zijn als wij morgen ons aan een anderen naam moesten wennen, of die nu jones of Robinson, of de Vereof.met Demblon Rutlandheette. Maar... daar zouden wij wel aan wennen, zo goed als wij nu aan Petrograd of Bilthoven ge wend zijn. De literatuurgeschiedenis daarentegen heeft nog een ander woordje mee te spreken. Het is n.l. daar, waar die zich op het stand punt stelt dat het psychologies onmogelijk is dat dat mannetje daar van zoo'n kleine kom-af in een vuil provinciestadje zich zo zeer zou hebben kunnen opwerken. Wanneer men de feiten laat spreken," zegt Dr. Gunning, lijkt het toch wel haast uitgesloten", dat de man van Stratford al die werken zou hebben kunnen schrijven. Alles wat wij van dezen man afweten, van zijn ouders, die geheel ongeletterd waren, van zijn eigen dochter, die een akte slechts met een kruisje kon teekenen, en zoo veel meer, pleit daartegen." Als ik hier Dr. Gunning citeer, niettegen staande de bescheiden woorden die hij daarop laat volgen, is dit werkelik niet om hem nu juist aan te vallen", maaralleen omdat die woorden zo kernachtig het standpunt weergeven dat ik juist verkeerd meen te moeten noemen. Zie hier waarom. Er ligt hier n.l. een absoluut verkeerde gedachten-schakeling aan ten gronde, die ik hier, als afschuwwekkend voorbeeld zo men wil, door een natuurlik volkomen hypotetiesgekonstrueerd syllogisme en in zijn meest naakte vorm als volgt zal weergeven: X is een groot schrijver; een groot schrijver kan geen fouten begaan of altans niet zulke fouten als in een zeker werk voorkomen; in dat werk komen die fouten voor, atqui ergo is dat werk niet van den grooten schrijver X. Wat meer in bizondcrheden op het onder havige geval toegepast, of aan dat geval aangepast, kan men de houding der antiShakespeare kritiek als volgt resumeren: Uit de aan Shakespeare toegeschreven drama's spreekt een groot man als schrijver, een man van ontzaggelijke ontwikkeling en kennis, - dat toneelspeiertje" uit Stratford heeft daar onmogelik die ontwikkeling en kennis op kunnen doen.. atqui ergo kan hij de schrij ver niet zijn. Ik wenste het standpunt van de antiShakespearianen, of die nu hun liefdeblikken werpen op Bacon of Marlowe of De Vere of wie er nu weer volgen zal, natuurlik kort en ten spits gedreven, maar niet onrechtvaardig weer te geven en meen dat aldus ook gedaan te hebben. Wij kunnen dan nu de vraag stellen of zulk een metamorfose volstrekt zo onmo gelik is als sommigen aannemen. Waarom zou dit eigelik onmogelik zijn? Als niet komt tot iet moge iet zich zelve niet kennen, maar is de wijsheid onzer voorvaderen in het hier bedoelde spreekwoord al niet een kleine wenk, dat niet toch wel eens tot iet komen kan en dat anderen iet" kunnen herkennen? En bewijzen, om eerst eens in een heel ander milieu rond te kijken, b.v. de amerikaanse milliardairs niet, (om van hun moderne oorlogskollcga's niet eens te spreken) dat men door hard werken het werkelik tot iets moet kunnen brengen? Door hard werken, want daar getuigen hun biografieën in de regel toch in de eerste plaats van en.... daardoor staan hun gevallen al niet eens meer zo ver al' van Ie cas Shakespeare". Want daardoor hebben wij die hier zo chokerendheterogene milliarden tot intellectuele waar dijen teruggebracht. En om op een bescheide ner terrein te komen : hoevelen zijn er niet die in hun onmiddelike omgeving zulk een geval hebben kunnen opmerken, waareen jong mens, uit heel minne" omgeving zoals 't dan heet, (maar men begrijpt dat er Her eerder be wondering in ligt dan depreciatie) zich tot heel wat opgewerkt heeft, een die, al ligt zijn werk dan ook op een terrein waar de wereld niet van hoort, even zeer,al is 't niet altijd even vél, boven zijn sociale lotgenoten uitsteekt als Divine Wille" boven de zijnen? Ik zou tenminste n geval kunnen noemen, als ik hier bij een nog levend tijdgenoot natuurlik niet tot de discretie der anonymiret gedoemd was, van een jongetje, zoon en nog wel naar 't schijnt onecht, van een kroeghoudstertje die nu op zijn gebied als een autoriteit be schouwd, intellectueel gesproken gerekend mag worden tot de koningen der aarde, ----ja, men vergeve een niet meer jong schrijver dit beeld dat langzamerhand ietwat ouderwets dreigt te worden. En nu nog eens Shakespeare. Waarom staat die Shakespeare voor zo velen on/.er als de goddeliku, de onaantastbare, de man op wie, literair gesproken, geen smet kleeft? Omdat men juist zijn leertijd maar al te veel vergeet. Ik herinner mij, misschien een dertig jaar geleden een werkje gelezen te heb ben van een bekend Duits geleerde, Sarrazin, als mijn geheugen mij niet bedriegt, die juist polemiseerde en m.i. zo zeer terecht, tegen de tendens dier tijden (en is dit niet ook nog die van onze tijd?) om de drama's als eerstelingen aan Shakespeare toegeschreven, hem abzusprechen", juist omstat zulk een groot schrijver toch zulke prullen" niet zou hebben kunnen schrijven. Nergens blijkt dan ook mijn hypoteties svllogisme van hier boven zo zeer bijna letterlik van toepassing. In die eerste drama's zien wij de schrijver zich ontwikkelen en groot worden, en nu zouden wij die niet aan hem willen toekennen omdat hij nog niet groot is? H r. Gunning vermeldt de oplichting van een Vereeniging die zich ten doel stelt" al de hier inedesamenhangcnde feiten, objec tief te onderzoeken, waardoor ook zij di'e vast houden aan de Stratford-theorie" van die vereniging deel uit zullen kunnen maken. Ik hoop dat er velen die oproep zullen volgen. Misschien kunnen de bovenstaande beschou wingen, in verband met die objectiviteit, niet tegenstaande zij van een Stratfordiaau komen, stof leveren tot enige nuttige overpeinzingen' en zo tot een zuiverder resultaat een bescheiden bijdrage leveren, want - zich verbeelden dat hij hier in dit korte bestek, een overtuigend betoog gegeven zou hebben, dat doet schrijver dezes natuurlik volstrekt niet. Gent. H. L o c E.MAN IINIIIIIIIMIIIItllHIIIIIIMIIIimtmiMlltl mi> iiimiiiiiiiiiimiiiiiiHiiiiiiiiiHiiiMiiMnimiM mi muur mini u m in t VOL AU VENT (Bereiding thans bekend geacht.) Uit mijn kamer bij de Munt, achter de tochtlatten, heb ik weer groote dagen beleefd, en Holland in zijn volste glorie met mij. Ik woon alleen daarom zoo in-graag in de dadelij ke buurtschap van de Burgerwacht, met haar fiksche tralies en geheimzinnig de Kalverstraat, de Reguliers en het Hot.'1-van-Europa bedreigend pantscrplaten-duiv^ntilletje op het dak, omdat deze ijzeren vuist mij in buien van wankelmoedigheid, na de ontstem mende lektuur der tegenwoordige Kamer verslagen en dergelijke, een weinig aange brande spijze, een riem van vertrouwen onder het hart duwt, en den twijfel in Holland's uiterlijk-slapende, doch innerlijke fiere kracht verjaagt. Het waren dagen, om nimmer te vergeten, dagen om te boekstaven in de geschiedenis. Want al levert niet iedere week een historisch oogenblik op, het begon er toch eenigszins op te lijken. De politieke bedoeling van Koning Haokoon's bezoek, met de Nederlandsdie ordeteekenen op de borst, bracht ik eerst in ver band met de Wielingen-queastie, maar ik wil die liever in het midden laten, nu de Vorst zich te Brussel bevindt, en daar met de eereteekenen der Leopold-orde omhangen, nader het verbond der kleinere volkeren schijnt te bepleiten. Het was in Holland een goed-voorbereid ceremonieel, every inch waardig, kalm-doorwelbewuste-kracht, lekker van eten, en niet alleen belangwekkend door wapenvertoon. Het menu gaf ook ditmaal als hor s-d'oeuvre variéde officieele belangstelling in kunst. Deze takt van den Ceremoniemeester acht ik boven allen lof verheven. Koning Haokoon Roodhuyzen van Het Vaderland schrijft Haakon, en ik kan er helaas De Vries en Te Winkel niet op naslaan, om te zien wie van ons twee het bij het rechte eind heeft Ko ning Haokoon, als gebruikelijk met een omwegje in Amsterdam ontvangen de rechte lijn van een Station of Landingsplaats, is niet altijd de kortst-aanbevelenswaardige heeft een uitnemenden indruk van onze gretige kunst-waardeering en het peil van onsintellektueel leven ontvangen. Weliswaar onthield zich Burgemeester De Vlugt in zijn Fransche toespraak van toespe lingen met een staartje van letterkundige be roering, maar er ging geen dag voorbij zonder bezoek aan de Kunstschatten, die wij Hollan ders dagelijks bewonderen, en waarvoor ons Ministerie van Kunsten en Wetenschappen een open oog heeft. Het Rijksmuseum werd niet voorbijgegaan, en zal in de naaste toekomst nog meer de aandacht van vorstelijke bezoekers trekken, als het nieuwe asfalt voltooid is. De stoet bewoog zich wederom langs een omwegje, over Rokin, Vijzelstraat, Keizersgracht, Utrechtschestraat en Weteringschans. In de voormalige Nachtwachtzaal waren ter vermijding van geloop en gedraaf drie schil derijen van Vermeer, het Straatje van Deterding, de Melkmeid en De Brief, naast de Anatomische Les van Rembrandt (van het Rembrandtplein) opgesteld, terwijl in de nieuwe Nachtwachtzaal de Nachtwacht en het Landschapje en o.m. de Oranje-portretten bekeken werden. Het Handelsblad gaf deze gedocumenteerde beschrijving: Op deze slechts korte rondwandeling werd Koning Haokoon geleid door den Directeur van het Rijksmuseum, Dr. Schmidt Degener; de heeren M. van Notten, Jhr. A. Teding van Berkhout en Jhr. A. Roell, gaven desgewensclit, den overigen bezoekers inlichtingen. De Koningin gaf er de voorkeur aan, om, P zonder speciaal geleide, zich nu bij de eene, dan eens bij een andere groep te voegen. Het Museumbezoek duurde nauwelijks '?" dertig minuten. Het ging toen, getrouw aan de traditie, wederom met een omwegje naar het I [pavil joen: Museumbiuirt, Vondelpark, eenige winkelstraten. Terecht klaagt hel Handelsblad, dat de Omweg niet grooter was: Wat drommel!", verwijt het blad of liever deze weinig kuische woorden lasch ik in het vuur mijner sympathieke gezindheid in : met alle respect voor hen die deze route kozen, zij toch even aangemerkt, dat wij óók prachtige grachten hebben, een bekoorlijke Middenlaan, een zeer pittoreske binnenstad en prachtige buitenparken !" Juist. Zér juist. Bij een vol gend vorstelijk bezoek zou in overweging te geven zijn' via de Kalfjeslaan, langs het Stadion, Overtoom, Nassaukade, de Eilanden, de Haarlemmerstraat, den Binnenkant en zoo de Meer door, over de Stadhouderskade naar het Museum. 's Middags, na een vaart door de haven, niet een sterke bries, was er Gala-maaltijd. Het moet een weldoende glinstering voor de oogen geweest zijn. Ministers, gezanten, voor zitters van eerste en tweede kamer, consuls, hofhouding, de president van de Nederland sche Bank, de president van de Nederland sche Handehnaatschappij, de president van de Kamer van Koophandel en fabrieken, de Directeur van het Handelsblad, «een kunstenaars, geen auteurs, geen musici, geen schilders. Je weet nooit of deze lieden geen onvertogenlieden met liet omknoopen van hun servet begaan. En het lijkt mij reeds een voldoende onderscheiding, dat bij het graf van Breitner, dienzelfden middag gestorven, Mr. Duparc van het Ministerie eenige woorden sprak. Met de dooden weet je zeker waar je aan toe bent. Woensdag , als ik me niet vergis, was het alweer Kunst in Den Haag. Het Mauritshuis kreeg een beurt. Een uur lang. Erg prettig dat Prins Hendrik er bij was, en dat we nog eens niet Rembrandt, Vermeer, Hals, Steen, Potter, Terborch, Troost enz. voor den dag konden komen. 's Avonds Gala-concert door het Haagsche Gemeentebestuur aangeboden. Het was, zegt Het Vaderland, een schittering van goud en zilver en ridderkruisen op de door het meerendeel der genoodigdcn gedragen ambtscostuums of uniformen". Behalve Hoogwaardigheidsnekleeders van Stad en Lande, waren ditmaal ook uitgenoodigd de Haagsche Gezondheidscommissie, de Dienst" van Kunsten en Wetenschappen, de Commissie voor het ,,Subsidieeren van voorstellingen met kunstwaarde," het Bestuur der Haagsche Burgerwacht, de Commissie voor de Statistiek, pleegzusters van verschil lende ziekenhuizen, enz. Bij dit enz", be vonden zich wederom geen auteurs, geen musici, geen schilders, geen toonedkunstenaars. Ook de Paradijs-dichter Boelen is helaas overleden. En waartoe een aantal menschen te inviteeren, die mogelijk een rok bij den kleinen Diaz moeten huren en allicht den schoonen indruk vanHolland's geestelijk leven te midden van zooveel schittering van goud en zilver en ridderkruisen bederven? Ik vind het, onder ons gesproken, al voldoende blameerend voor den Nederlandschen Leeuw, dat hij op den zestigjarigen Couperus terecht moest komen. Het zou kwalijk passend voor Koning Haokoon geweest zijn, als hij Boutens, Kloos, Berlage, Else Mauhs, Tilly Lus, Isaac Israè'Is, en meerderen van deze menschen, zonder uni form, goud en zilver, had moeten aanschou wen. Bij het bezoek aan Rotterdam, den volgenden dag, leek de Officieele Kunst eerst, helaas min der in tel. Het Museum Boymans werd ditmaal tot algemeene verba/ing overgeslagen. Dit spijt mij. De koninklijke Bezoeker kan hierdoor den indruk verkregen hebben, dat Rotterdam mér aan materieele dingen dan aan geeste lijke waarden hecht. Zeer gelukkig werd de taktische fout in de Noorsche Kerk op bijzonder-attentvolle wijze hersteld. Geen mu seum bezoek, geen gala-concert, maar een heugelijk geschenk. Inderdaad kan Rotter dam dergelijke fouten op zakelijk-haiidige wijze te niet doen. De voorzitter der Noorsche Vereeniging, de heer Axel Nielsen bood Zijne Majesteit in liet godsvruchtig gebouw, een Schilderij aan, voorstellende de Noorsche Kerk zelve, in het Rotterdamsclie Park, geschilderd door den schilder H. J. Wolter. In den rechter bovenhoek staan op een gouden schildje ter vermijding van misverstand in latere eeuwen de woorden: Til Minde Om II. M. Kmig llaukon's (Rooclluiizeu heeft dus mis schien toch gelijk !) Be;i>g n Rotterdam, l Juni 1023. Met dit fraai en gedenkwaardig stuk onder den arm vertrok de Koning naar het Droogdok van Wilton. Hij heeft, de Hemel geprezen, ten minste met n kunstenaar van naam kennis gemaakt, SPAAHSOH, EHOELSOH, F RAUS O H?DUITS OH oio. Borlitz-School HoorBngrmoht 481 H. 3286 Pract. Onderwijs door bultenl. Leeraren iiiiiiiiiiiiimiiiimiiii en we komen er minder bekaaid af dan ik oor spronkelijk vreesde. Zoo zijn deze roemrijke dagen, de vorstelijke bezoeken aan Rijksmuseum, Mauritshuis en het bijwonen van een Gala-concert in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, weer achter den rug, beeft de Nederlandsche' Regeering de kunstzinnige waardigheid van ons land, dat in de laatste jaren zoozeer uitblinkt in het buitenland, dat eereprijzen behaalt op internationale Wedstrijden pas weer op de sabel te Parijs ! -- niet Hollandsche degelijkheid opgehouden. We liggen ons te koesteren in een weeldezonnetje van geestelijke belangstelling tot ver over de grenzen. De Fransche Regeering heeft Louis Bouw meester Jr. voor zijn balletten in het Paleis voor Volksvlijt en Julia Cuypers voor haar optreden in Sylvia Silnmbra bevorderd tot Officier du I' Instruction Publique. Van Anrooy kreeg een Olafs-orde, Couperus maar dit heb ik al vermeld. Bij zooveel ccre-overdaad, meen ik mijn waarschuwende stem te moeten doen klinken, om in dezen feestelijken roes, dit door dik en' door dun, en waarlijk eenzijdig in de hoogte steken van kunst en kunstenaars, een koel hoofd te bewaren. Het overladen van den intellektiicelen disch des levens, acht ik in deze benarde tijden, een veeg teeien. I)u subliiiK' au ridicule, il n'y a qn'iin pas. Ik houd niet van hollen of stilstaan. Op publieke wonden te wijzen, is burger plicht, ook al tast men over liet paard getilde grootheden in hun ijdelheid aan. H A \s L u D i i i c o K Amsterdam, 16 Juni.