16 Juni 23. - No. 2399 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VÜOR NEDERLAND HET HAAGSCHE SCHOUWBURGCONFLIGT Teekening voor De Amsterdammer" door Joh. Braakensiek ONTCIJFERKUNST SCHADELOOS' STEIHING RECETTE Hugo Helm Annie Salonions Mr. c!u Mosch Dr. Jan CHARIVARIA Binnen kort hopen wij aan hem een doodsbericht te wijden," schrijft de Veilingbode, en menig scribent koestert, vreezen wij, de zelfde hoop nopens Charivarins. Niet algemeen bekende bijzonderheden omtrent het koninklijk bezoek ,,De koningin zat ter rechterzijde, de Prins op groote bloemen in zilverbrocaat." (Msb.) aangericht. (Daverend applaus.)" (N. R. C.) 't Is te begrijpen. Ook wij gevoelen ons gewoonlijk dorstig na al die speeches. De aristocratische jubilaris Na veertig jaren van noeste vlijt en adellijken arbeid zal aan Couperus een huldeblijk worden aangeboden." (W eek-end) Op het formulier der brieven van het Mi nisterie van O. K. en W. staat bovenaan ge drukt. Zij deze verzonden aan maar onderaan niet: Amen." ,,De burgemeester was in galacostiitim, evenals wethouder Kettlitz. en de vice-consul van Noorwegen. De wethouders ten Berge en De Waal Malefijt waren, evenals de plaatsver vangende gemeente-secretaris, gekleed in rok. De hoofdcommissaris van politie droeg zijn ambtslint." (U. D.) Hij zal 't koud gehad hebben in dat weer. Hiermede was de huldiging van Couperus ten einde. Door de goede zorgen van mevrouw Kleykamp was in een van de zijzalen een keurig buffet Rule. Brittania ! Engl. Perambulators are best and in largest assortments at D. de root's, only Kjpstraat, A'dam." (Adv. Hbl.j Dit is een afstand waar de snelste treinen 24 uur voor nemen." (N. R. C.) Week-end" (Weekblad) l>e wonderen der natuur Jonge meisjes in hel wit gekleed, de dochters van Wagner en von Bülow trippelden lieftallig door het gewoel." (Hbl.). No« meer onmeedoogenloosheid Het publiek bleek geheel onmeedoogenloos, want de speelman werd na afloop dezer dierenmishandeling luide toegejuicht." (Maandber. Ned. Jack-London-verbond) B. z. a. cand. gein. secr. st. v. M.. O. st. Inr. z. alg. ontw.. goede kant. rout. bek. m. bo?kh. z. erv. in adm, zoekt een gesch. in priv. en procrecht, v. adv. not. ass. kant. of Rechts. bur. Uitst. ref. Br. K. 550 Adv.-bur J. L. Joachimsthal, .Amsterdam." Wij v. deze adv. i. h. Weekbl. v. h. R. Dit i.li. z.g.n. gruzelem. svst. iifiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiPiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiii LOSSE BLADEN UIT ITALI II. DE OVERWINNINU DER ZWARTE HEMDEN". (Enkele indrukken en gedachten) Wat men in Holland, een beetje medelijdend, voor onmogelijk hield: dat zoo'n soort oudere padvinders, zoo'n bende kwajongens, inder daad, over het leger heen, het land zouden dwingen hun zin te volgen, het is dan toch gebeurd ! De camicie nere" trokken Rome binnen en enkele uren later, eenvoudig en mannelijk in zijn gespannen-zwarte hemd boven den zwarten rijbroek, stond Mussolini voor den koning als kabinets-formateur. Had hij het gewild, de man met den Napoleon-kop en de ontembare doorzettingskracht, hij had er ook kunnen staan als Dictator. Mussolini echter heeft getoond, hoe aan zijn sterkte geenszins de factor der wijsheid ontbreekt. En inderdaad, hij die, als hij u aanziet, de personificatie schijnt van den bitteren wil, hij laat raden, in zijn profiel, de veel oudere en diepere trekken van een peinzer. 1) Als men in Holland de fascistische beweging niet au serieux" nam, bewees dit alleen, dat men noch deze beweging noch Italiëbegreep. En dit is waarlijk niet te verwonderen: tot goed verstand van het fascisme is de Hollanuer.... te verstandig. Zelfs onder de verstan digste mijner Italiaansche vrienden zijn er die zeggen, -? met den toegefelijken lach van een vader over zijn liefsten zoon, die niet deugen wil, maar tegelijk niet zonder bedenkelijkheid : ja, het zijn alleraardigste kerels, die fascisti, maar gaan wij op deze manier niet terug in de geschiedenis, inplaats van vooruit, en ko men wij niet te gelijken, in de oogen van heel de wereld, op een Mexico of een Venezuela?" En ik antwoord: zeker zal men in het bui tenland dergelijke dingen vinden; zeker is het een ongehoord romantisch avontuur, dat de jeugd van een volk zijn overmoedigen wil op legt aan de constitutioneele monarchie; het gaat in tegen alles wat democratie heet, rustige evolutie,'en wettigheid; tegen alles wat be zadigd en gematigd is. Maar, Italiaansche en Hollandsche vrienden, wanneer ooit, in de wereld-historie, is met gematigdheid een groote bezieling gewekt? En wanneer ooit is, langs de wettig-gebaande wegen, de ongebaande weg bereikt naar een nieuwe orde? Ook is Italiëeen (vrij) goed georganiseerde, moderne staat, en het voorbeeld van Venezuela en Mexico, waar de eene romantische briganten-bende door de andere verdreven werd, gaat dus niet op. Wij hebben hier veeleer te doen met een wel zér moderne massa-actie" op groote schaal, zij het dan een anti-communistische massa-actie; eene massa-actie, zóó goed georganiseerd en zóó veroverend-naïef tegelijkertijd, dat die on mogelijk te keeren zou zijn geweest. Zij zou niet te keeren zijn geweest, niet zoozeer nog, immers, omdat hier 200.000 a 300.000 gewapenden rondom Rome stonden; want waren zij in aantal sterker dan het leger, hun ontbrak het ware, moderne verdelgings-materiaal; en zelfs niet, omdat dat leger, voor een deel, sterk fascistische sympathieën had en verscheidene generaals zelve tot de fascis tische partij behoorden. Neen, hier stond in waarheid de spes patriae, het beste der Itali aansche jongelingschap, en met geen anderen eisch dan dezen: een regeering, Italiëwaardig ! Kon iemand er ernstig aan denken, onder deze volkomen onbaatzuchtige, heldhaftige, hoewel dan overmoedige jongens, een bloed bad te gaan aanrichten? En daartoe zou elk serieus optreden onvermijdelijk hebben ge voerd, gezien het feit, dat deze tweehonderd duizend jonge mannen vast besloten waren, in niets toe te geven. Alles ondergestoken werk? een comedie? vragen sommigen zich af. Ik geloof stellig van niet. Wél had de regeering een beweging zoolang vrij spel gelaten, tot zij een gevaar voor haarzelve geworden bleek. En dat aan vankelijk de regeering het fascisme, zoo niet officieel gesteund, dan toch dankbaar heeft aanvaard, is onbetwijfelbaar. Omdat het fas cisme niets anders was dan een algemeene re volte tegen den zeer on-Italiaanschun geest der socialistische gemeente-besturen, en voor al tegen het aandreigend bolsjewisme en al de ruïneuse gevolgen van dien, voor gansch het volk, het proletariaat niet uitgesloten. Daar om ook heeft deze beweging volstrekt niet een eng-burgerlijk of specifiek-kapitalistisch karakter, niets bangelijks of duf s. Integendeel, het is de hartstochtelijke verrijzenis van heel de Italiaansche giovinezza" tot bescherming van dit ideaal: een herboren, gezond en krach tig Italië. Ook ons landelijk en rustig Suna, aan den oever van het Lago Maggiore, kende zijn ora rossa," zijn ronde uur", den tijd dat, in dit catholieke land, de processie's en zelfs het luiden der kerk-klokken verboden waren ! De fabrieks-stad Intra was rood, het luxeoord Pallanza was rood, en ook het goedige Suna was rood. Van het gemeente-huis heeft een poos, niet de Italiaansche maar de roode vlag gewaaid ! Totdat de fascisti haar zijn komen naar beneden halen en, in reepjes gescheurd, hebben geplant op een gebouwtje, dat overeenkomt met de groen-ijzeren doolhofjes onzer grachten. Dit gebeuroe vóór onze komst. Doch enkele maanden geleden, op een goeden middag, zag ik, naar de post gaande, hoe overal en ook daar de Italiaansche driekleur uithing. Wie van de reali" is er jarig?" vraag ik. Niemand," zegt de postjuffrouw. een ,,fascio" is komen zeggen, dat we de vlag moesten uitsteken". Maar.... wat hebbeu die jongens te zeggen over een rijksgebouw?" Cosa vuole? Ze hebben daareven het soci alistisch gemeente-bestuur afgezet; en weige ren we de vlag uit te hangen, dan doen ze 't zelf...." Den volgenden dag gebeurden dezelfde dingen, op groote schaal, te Milaan en elders. En enkele weken daarna werd Suna opnieuw geterroriseerd. Het communistisch bestuur van de Casa del Popoio" werd verzocht te verdwijnen. Toen het niet gehoorzaamde, werd op een goeden avond het lokaal onderste boven gekeerd. De bevolking vond het jam mer. . . . van den wijn, die stroomde langs de straat. Den dag daarop was ik er getuige van, hoe een der gewonde communisten-bestuur ders, zijn arm in een doek, bij den apotheker goelijk werd voor den mal gehouden; dat kwam er nu van, van die gekheid, zich te verzetten.... ! Hij gromde maar wat, zuurzoet lachend, tegen. Wat men iu Holland vergeet, is dat de Ita lianen zooveel goedmoediger en flegmatieker zijn dan wij; niettegenstaande hun uiterlijke luidruchtigheid.Zij zijn ook zooveel gracieuzer; gracieus is de terreur dezer charmante jon gens 2); en gracieus is de houding van het publiek, dat zich, geamuseerd eigenlijk, maar zoo'n beetje bedoen laat. De slachtoffers zelve nemen het niet al te tragisch ! Doch. datzelfde Italiaansche flegma kaa, op een zekere grens, eensklaps omslaan in een blinde woede of een vurig enthousiasme, dat men in Holland evenmin begrijpt. En sedert de dagen van Garibakli geloof ik niet, dat er een grootscher en zuiverder enthousiasme gewekt is dau dooi' Benito Mussolini, hij moge dan zijn, wie hij Ie zijn zal blijken. Intusschen hadden dus de zwarte hemden" sinds lang onze sympathie. Zij toonden ons een ander Italiëdan wij voorden oorlog hadden gekend; eenandere Italiaansche jeugd. Wij keilden den jongen Italiaan in de eerste plaats als een levens-genieter, een genieter van 't zalig niets-doen" bij uitstek ! Die Ita liaansche jongens schenen niet anders uit te voeren dan te staan," gelijk Couperus het zoo geestig en zoo juist heeft opgemerkt. Zij ston den maar te staan voor de café's en de banket bakkerswinkels, alsof zij er dagelijks de proef van namen, hoeveel uur wel zij de zoete verleidingen daarbinnen zouden weer-staan en door-staan ! En als zij niet stonden te staan, tUw, Hoogstens, hingen zij te slenteren.... Nu, na clen oorlog, bleek er een nieuwe jeugd gegroeid. Vief in hun rijbroek en zwart-sati netten sporthenid, de zwarte fez schuin op hun franke, waaksene koppen, liepen die jongens rond met een air, of er altijd wel wat op te knappen viel, en alles in de wereld mis zou loupen, als :;/ er niet bij kwamen om de XVI Een eigenaardige manier om berichten te verbergen, is door Heidel beschreven. De te zenden brief wordt in twee deelen verdeeld, het eerste deel bevat de woorden waaruit het bericht is samengesteld, in de normale volgorde opgenomen in den een of anderen willekeurigen tekst; het tweede deel geeft aan, welke woor den uit het eerste stuk moeten worden gele zen. Dit kan bijv. geschieden door op de plaat sen, die met den stand der ware woorden in het eerste tekstgedeelte overeenstemmen, woorden te schrijven, die met een bepaalde letter beginnen. Het spreekt wel van zelf dat alle andere woorden met andere letters moeten aanvangen. Als voorbeeld geeft Heidel o.a. dezen brief, dien ik thans den lezer aanbied als: PROBLEEM 31. Ich teile dir mit, dasz ich, wenn ich komme, dir alles sagen werde, was morgen zu geschehen hat; zu meiner Freude kommt auch mein Bruder zu dir. Das schwierigste von allem wird aber gewisz sein, dasz wir nicht vergessen, was uns der Vater sagte, weil du stets bedenken muszt, was wir von je dem Vater schulden. Ik geloof niet, dat Heidei's methode inde praktijk kan worden gebruikt, zij is te ge kunsteld, te moeilijk te hanteeren; zij vereischt aan den eenen kant vrij groote scherp zinnigheid en geeft aan den anderen kant slechts weinig veiligheid; toch kan zij mis schien van dienst zijn in gevallen, waarin gewoon geheimschrift niet kan worden gebe zigd. In de eerste uitgaven van het Geheimes Tagebuch" van J. G. Lavater komen verschil lende gedeelten in geheimschrift voor. Hier volgt zulk een fragment, dat gemakkelijk kan worden ontcijferd: PROBLEEM 32. Eks ekflfo Tubwc efs Fsef hkfc», Fs xbs hftffhofs woe hfmkfcu. Fs ibssf efs Wotufscmkdilfku. Ko tfkofs Obdiu tkdi pgu hfgsfwu ! Ft gsfwf tkdi, xfs ekftft mkftu. Ebtt Fs, hmfkdi kin wotufscmkdi ktu. f We hebben tot nu toe nog geen kennis gemaakt met de geheimschrift systemen, die onder den verzamelnaam van meervoudige substitutie methoden" kunnen worden saamgevat. Die meervoudigheid wordt in tweè'rlei richting gevonden: men kent stelsels, waarin aan de geheime teekens altijd dezelfde letter waarde moet worden toegekend maar ook methoden, waarbij hetzelfde geheime teeken nu eens deze dan weer die letter maskeert; in het eerste geval beschikt men over verschil lende teekens thans gewoonlijk getallen die alle nzelfde letter vervangen (uitwendige meervoudigheid) in het laatste geval daaren tegen is het aantal teekens niet toegenomen, maar hangt de waarde van elk af van de plaats die het inneemt, (inwendige meervoudigheid). Reeds in de 15de en 10d?eeuw hebben beide beginselen zich geleidelijk ontwikkeld. De voorliefde voor fantastische figuren voor al schiep als vanzelf de uitwendige meervoudig heid, welke bijna alle geheimschriften uit dien tijd kenmerkt. In het volgende alfabet is de uitwendige meervoudigheid alleen doorgevoerd voor enke le vaakoptrcdende letters: orde te herstellen. De vroeger zoo gerespecteer de carabinieri" (gendarmen) leken volkomen noodelooze hansworsten geworden, en het leger een luxe-instelling. Maar de droomerige, niets doende, onserieuse Italiaansche jonge lingschap bleek herschapen in een volk van futtige en actieve knapen ! En dadelijk ook zeiden wij ons: de organisa tor van deze beweging moet een geniale kerel zijn. Want wie anders komt op het denkbeeld van.... zwarte hemden? Het alledaagsch ver stand ziet in zwart iets klerikaals of iets van rouw, en zou de voorkeur willen geven aan groen of kaki of blauw, zooals de ,,cami/.ie azurre" dan ook zijn.... zonder effect ! Maar het zwart-satinetten hemd doét het, juist door de contrastwerking: de blonde jongen wordt nog fijner en blonder, de zwarte wordt nog zwarter en jonger, vooral wanneer zij blootshoofds gaan en hun enorme zwarte of blonde kuiven wuiven in den wind. Het zwarte satinetten hemd maakt slank; het oliet, om zoo te zeggen, de lenige vormen; het is tegelijk viriel, eenvoudig, en serieus. De verrassing van Rome door een zoo ge weldige en oorspronkelijke massa-actie heeft het organisatorisch genie van Mussolini nog maals gestaafd. En meer dan dat. Vóór hij nog aan 't werk gaat, heeft hij alreeds zijn land den grootsten dienst bewezen, dien men zijn land bewijzen kan, en dat opeen ongehoorde schaal: het te geven een enthousiaste jeugd, en aan die jeugd een zoodanig enthousiasme, dat zij haar sterkste vreugde vindt.... in tucht. Mussolini is, in elk geval, een zeer sterke geest. Hebt ge gezien wat hij geantwoord heeft, toen het leger-zelf hem wilde komen huldigen? Gij hebt mij niet toe te juichen. Noch lof noch afkeuring kan van u worden geduld. Van u wordt mér en hóóger verwacht: de kracht te gehoorzamen". En in deze dagen van groote bewogenheid zag ik hen herhaaldeijk, de fascisti,te Milaan, te Genua. In Genua zag ik hen defileeren; prachtig waren die jonge, ernstige, vroolijke koppen ! Men merkte in den stoet een bochel op, het zwarte hemd" om zijn arme karkas. Meent ge dat die fiere mismaakte met eenig ge lach ontvangen werd? Integendeel, men applaudisseerde nog warmer, toen hij voorbij gingEn vanmiddag zat ik in een autobus vol thuiskeerende zwarte hemden". Nooit ver geet ik de goddelijke vreugde van die zingende jongens, als Luca della Robbia ze niet vro mer gebeeldhouwd heeft. De Middellandsche Zee spoot zijn pralende schuimboeketten hooger dan ooit de rotsen over ! Doet het er eigenlijk wel zooveel toe, of het ideaal, dat een zoo volmaakt enthousiasme weet mede te deelen, er een nationaal of een A = z,b. F = O K = n B = g. G = l L = m. C = s. H = 3 M = w. D = r. I = 5, c. N -, v, k. E = t, 9, j. J = 7 O - u, . P = d U - a, f. Q = 2 V -i. R = e, I. W = 4. S - ij, 9. Y = 6, h. T -. 8, x. Z ---- p. Een bericht: kom terstond" wordt met behulp hiervan bijv.: NUW8TL9XÓKR. Wij hebben ons" zoo zeggen de uitgevers van Huygens' handschrift de moeite niet gegeven, den sleutel van dit geheimschrift ? op te sporen. De inhoud zal wel meer aanstootelijk dan gewichtig zijn...." Inder daad, de inhoud van probleem 30 is eer aanstootelijk dan belangrijk te noemen. Geluk kig dat alleen J. M. S. te H. dit geheimschrift ontcijferde. B. H. G. te B. was op 't goede spoor maar ging later fantaseeren. No. 29 uit het brein van Herman Midden dorp voortgekomen was tamelijk eenvoudig; men leze de woorden 3, 6 9 in omgekeerde volgorde en 't raadsel is geen raadsel meer ! Brieven vóór Vrijdag a.s. aan het adres van het sekretariaat der redaktie Keizers gracht 333,Amsterdam onder't motto FRIMA. ONZE PUZZLE In een herberg zit ten 21 soldaten aan tafel, terwijl de kastelein aan eenvieide tafeltje alleen z t. De ^^j vier tafels maken een rechthoek en allen zitten met het gezicht naar het midden van den rechthoek. Men komt nu overeen, dat diegeen vr.n de aanwezigen, die h< t laatst overblijft wanneer achtereenvolgens iidere zevende man afgeteld wordt, de geheele vertering betalen moet. De a'telling moet St schiet'en in de rich.ing, die de wijzers van een uurwerk volgen, terwijl de kastelein meegeteld wordt. ledere zevende man verlaat nu achtereenvo gens de herberg en ten laatste blijft de gefopte kr ste ein al.een over. Waar is het aftellen begonnen ? Oplossingen onder letters A. B. HETBOEK VAN DE WEEK HET BOEK VAN G- O IE! .A. DEN ONNOOZELE DOOR ALBERT ADÈS en ALBERT JOSIPOV1CI Uit M Fransch vertaald door ME VH Mm Met een Voorwoord van TOP NiEFF Geïllustreerd met titelplaat van M. A. J. BAUER. Prijs Ingen. * 2.90 Geb. f 3.75 Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENUORF, A'dam. internationaal is, een social'stisch of een ander? Er is voorloopig geen enkels wereld-orde te be denken, die bevredigend zou zijn; en men heeft immers gezien, hoe het Russische Communis me terug móést naar het kapitalisme, - in laatste instantie, omdat de samenleving nog niet kan worden voortbewogen zonder den motor van het eigenbelang. Een wereld van duurzamen vrede en geluk is misschien on-menschelijk, en dus onbereik baar, zoolang althans het menschelijk hart blijft zooals het immer was: egoïst. En zou dus een betere toekomst ooit bereikbaar zijn, dan slechts door een reeks van jeugd-generatie's bezield door zóó onbaatzuchtige gemoedsbe wegingen, dat zij als de Italiaansche fas cisti -?- tot elke opoffering en tot elke zelfbeheersching bereid zouden blijken, ten bate van hun ideaal. Het is daarom, dat men in Mussolini's overwinning niet in de eerste plaats moet zien een staatsgreep; dat men niet in de eerste plaats op het juiste of onjuiste zijner inzichten moet letten, en op het al of niet constitutioneele van zijn optreden. Ik ben zelfs geneigd, dit niet te vinden: een gevaarlijk precedent". Want waar, vooreerst, doet men het hem na? Wie dien namaak" machteloos probeert, is zoo goed als zeker, ridicuul te worden. En stonden er ook elders eclite Mussolini's op, ?-?zou er dan wel zooveel verloren zijn aan een paar praat-regeeringen meer of minder, tegenover de aanwinst van een Man, van wien bezieling uitgaat, en van een jeugd met een ideaal? Want het wekken van grocte idealen, welke dat ook zijn, in honderdduizenden zelf-vergeten jonge harten, dat is het wat de wereld noodig heeft, - dat is het wat, in het eind, liet hart dezer wereld vernieuwen moet. C A R E L S C H A R 'V K N Langs de Italiaansche Riviera. 4 Nov. 1922. 1) Een nieuw profiel-portret, te paard, toont opeens een ruwere merkwaardige ge lijkenis: een zuivere van eyssel der Caesar portretten: Caesar," de daadlooze beheerscher der wereld", daad geworden. 2) Er zijn later een aantal zeer ongracieuse (wonderolie) excessen voorgekomen. Het zijn juist deze excessen, die door de couranten worden vermeld. Op die millioenen fascisten kwamen dus honderd of tweehonderd mispun ten eii baldadigh'-ids-dronkenen voor. .. Waar zon dat niet het ^eval zijn? Ten onzent, waar een groentijd van voor enkele weken losgelaten macht, tot nüere excessen pleegt te voeren, zou ik bang zijn voor een ietwat hooger pro cent ! Het komt mij dus voor, dat de telbaarheid der voorgekomen uitspattingen de magnifieke tucht dezer ontelbare, met zóó groofe macht bekleede jongelui overtuigend bewijst.