Historisch Archief 1877-1940
7 Juli 23. - No. 2402
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VüR NEDERLAND
CHARIVARIA
Onze teekenaars
Het tooneelspel zou staan in het 0"
van de geestelijke voornaamheid".
(N. R. C.)
We staan in dezen merkwaardigen
zomer in het <$ van het nulpunt".
(H. P.)
Zij staan in het (? van eenvoud en
goede gezindheid". (H. D.)
Dit alles staat in het rf van onver
mijdelijke bezuiniging". (O. H. C.)
Hotel Ouin en Daal" BL22T
Csntrul «irwarmd. Yiiti wasehtafeli, koud- in warm-watir
HET UITBLIJVEN VAN DE ROTTERDAMSCHE BURGEMEESTERSBENOEMING
Teekenlng voor De Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
buitenland door een juichende menigte
van het station naar huis is gebracht."
(H. D.)
Onze tooneelspelers
Men zal zich herinneren welk een
groote rol de automobiel in den oorlog
gespeeld heeft, een rol welke wel heel
sterk gedemonstreerd werd," enz.
(N. C.)
,,De socialisten zullen zich niet te
vreden stellen met een rol die beneden
hun kracht is. Tegenover hen kan
de politiek een rol spelen. De per
soonlijkheid speelt hier een voornamen
rol." (O. H. C.)
Hij bleek van meening, dat het
luchtverkeer geen rol van beteekenis
in ons economisch leven speelt."
(N. R. C.)
Indiëspeelt op 't oogenblik geen
rol in de afneming van zilverniunt."
(H. D.)
Verbetering. De heer Lokker is niet
voor het eerste, maar tseede gedeelte
geslaagd." (N. R. C.)
Deze poging tot verbetering daarentegen
is voor het eerste, maar niet voor het tweede
gedeelte geslaagd.
De vliegdiensten," dreigt de O. H. C.,
zullen heel wat ontlasting geven aan het
verkeer op den weg."
Gisteren heeft dr. Severijn de
kinderen thans gedoopt." (N. R. C.)
En overmorgen is er eergisteren een huise
lijk doopfeestje.
,,Thosc desirous of learning English
quickly, easy and practically, should
? call on Mr. B." (Adv. Tel.)
After all, English seems an casily language.
De heer Colijn achtte dit
selbstverstandlich." (H. D.)
Dit is ten minste eerlijk, 't Gebruikelijke
monster is vanzelfsprekend.
Bijvoorbeeld: Waar wij, vanzelfsprekend,
is dit een zuiver persoonlijk oordeel, hem,
Querido, onzen allergrootsten levenden proza
schrijver achten. Het onderhoud liep zoo
vanzelfsprekend eenvoudig." (O. H. C.)
Zij drongen samen om de redevoe
ringen te aanhooren." (Ned. ///.)
Dit is weer eens iets nieuws en wel de moeite
waard te opnemen.
Mededeelingeti die nadere bevestiging behoeven
Het was tijdens de opvoering van
La belle Fennière, dat de kleine ter
wereld kwam, en op de tooneelplanken
hare eerste schreden deed."
(Hou. Lelie)
Een van de pakken is in een ledige
spoorwagen teruggevonden." (N. R. C.)
Aangehouden is een Javaan, ver
dacht van diefstal van een machinist
der D. S. M. uit de Javastraat."
(Deli-Ct.)
Moclit nog Vader Willein leven, en beleven
dezen stond!
Het vischcollege Het Baarsje hield
heden een wedstrijd op vvitvisch. Er
werd met veel animo gevischt."
(O. H. C.)
Moeskops is de eenige Nederlander
van niet-vorstelijken bloede (Nee?
Cliar.) die na een terugkeer uit het
TAALVERWOESTING
10. -isch tegen -iek
De uitgang -isch, die in
Germaansch-Nederlandsche woorden hinderlijk staat, moest
ook uit de Romaansche zooveel mogelijk
geweerd worden. Deze toch werden in het
goede Nederlandsch op -iek gevormd.
Gaandeweg is die kloeke slotklank vervangen
door den slappen sisser -isch en tegenwoordig
kent deze wijze van taalontsieringgeen perken
meer. t*»
Ik wil toegeven, dat de uitgang -isch
reden heeft, als hij kan dienen om het
adjectief van het substantief te onderscheiden :
dialectisch-dialectiek, panisch-paniek,
plastisch-plastiek, symbolisch-symboliek. Even
zeer is de vorm met -isch aannemelijk, als hij
verschil in beteekenis heeft gekregen met
den ouden op -iek. Zoo bijv. de doublet
ten fysiek-fysisch,komiek-komisch,
organiekorganisch, kritiek-kritisch,
diplomatiek-diploinatisch. Hier helpt -isch tenminste aan zekere
taaiverrijking mede. Goed en wel, althans
wanneer men bij het schrijven dit verschil in
het oog wilde houden, maar dit geschiedt ook
al niet ernstig meer en -iek moet dan altijd
de minste zijn tegenover dien indringer.
Met uitzondering dan van de bovenge
noemde gevallen diende men het suffix -iek
te handhaven, want het heeft niet alleen de
oudste brieven, rnaar ook overtreft het in
klanksterkte het temende -isch. En waarlijk,
het hedendaagsch Nederlandsch heeft niet
zooveel volluidende klanken te verliezen.
Wat gebeurt echter nu? Om strijd bant men
-iek uit en haalt men den parvenu in. Electriek,
fantastiek, retoriek behooren tot de vele, dia
't hebben afgelegd. Juridiek is in een hoek ge
worpen. Specifiek is bezig te verdwijnen voor
den driedubbelen sisser specifisch, heraldiek
voofjieraldisch. Fanatiek, pacifiek, satiriek,
klassiek, mystiek, identiek, tyranniek
enhierHet muurbloempje
iiiiiifiiiiimiiiiim
minimum
archiek wankelen. Metriek is dank zij zijn ver
binding met stelsel" nog niet verloren.' Maar
politiscli heeft zich ingeschoven bij aardrijks
kunde" en wordt door waanwijzen
geprotegeerd bij gebeurtenissen". Voor statistieke
gegevens halen de professoren van het vak
den neus op: statistisch daar zweren ze bij.
Welk een geleerde wansmaak. Heer Nolens,
hoed ons voor een Katholische staatspartij !
Publische meening, ontwaak !
Sympathiek en antipathiek voldoen a! lang
niet meer aan de gekunsteldheid van onze
schrijvers. Verwey: zonder dat wij den ver
tolker kenden, lazen wij den sympathischen
arbeid" (sic: arbeid i. p. v. boek!) Kloos:
zelfs de aanraking is mij antipathisch".
In den superlatief luidt dat: de meest
sympathische, 't meest antipathisch. O Hollandsch,
gij zijt bij uw gelauwerden wel geborgen !
geen schuld aan deze dwaze vertooning, zoo
ik hoor: de uitgever, leeraar aan het
Ke'.uiemer Lyceum, heeft haar op zijn geweten.
C u. F. H A j K
(Wordt vervolgd)
INDISCHE'GLÏMWORMPJES
(Geïmporteerd door H. VEEKSEMA)
* *
*
Toegift. Te Amsterdam is een Johan Smit's
fonds gevormd. Goed zoo, maar n zwaluw..
De eerste aflevering is verschenen van een
Tydschrift voor het Onderwys in de
Aardrykskunde. Een schoone presentatie:
Grieksche y -- Holl. ij. De redactie heeft echter
Indische Stations.
Er bestaat een groot verschil tusschen
Indische en Europeesche stations. Een Indisch
station schijnt voor de inlanders te zijn een
blijvende plaats op aarde. Voorde Europeanen
zijn spoorwegstations slechts trans-ito plaat
sen. De inlanders daarentegen brengen er
heele dagen door. 's Ochtends vroeg reeds
trekt de gansene kampong uit om eenige
leden, die op reis gaan, weg te brengen. Deze
reizigers wachten op het station een trein af
die hun lijkt; hun begeleiders wachten het
vertrek van dien trein af. In dien wachtenstijd
hurkt alles neer, tusschen andere wachtenden.
Met aandacht wordt het voor en tegen van
verschillende treinen overwogen. Komt er
eindelijk een, die in hun smaak valt, dan
stappen zij daarin. Om hun kamponggenooten
bekommeren zij zich verder niet. Het is hun
gelijk welken trein zij nemen, want hun
spoorkaartje reikt nooit verder dan de eerste
stopplaats buiten de plaats, waar zij afreizen.
De d e e l e m a n.
De deeleman is een kleine break op twee
wielen. Niet te dikke Europeanen kunnen er
met hun drieën in, maar een moet dan naast
den voerman zitten; voor de gezelligheid
kan hij echter met zijn gezicht naar zijn
tochtgenooten gaan zitten.
Maar zware Europeanen zijn er ongelukkig
aan toe. Wanneer zij hun voet achter op de
step zetten, bekruipt hun steeds de angst het
paardje in de lucht te zien schieten. Behoed
zaam kruipt de voerman zoover mogelijk
naar voren om het evenwicht te herstellen.
Meestal gelukt hem dit. Doch de deeleman
rijdt onveranderlijk achter zwaarhangend.
En bij lederen kuil in den weg vreest de zware
inzitter het paardje in de lucht te zien, en
zichzelf naar de aarde te voelen bonzen.
Jarenlang hebfcen taalkundigen naar de
afkomst van het woord deeleman" gezocht.
Tot men in de stoffige archieven den naam
van een overleden Bataviaschen rijtuigver
huurder Deeleman vond.
............... "
"" .......... " .......... "" .......... '
? ...... ............... ?"
. ..... . ...... , ......... u.
DE JUBILEUMWEDSTRIJDEN VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE AUTOMOBIEL CLUB
Teekeningen voor de ,, Amsterdammer" door B. van Vlijmen
r r HF T OP GI M VAN DE E MOT t E.
'
?'^'.?^?lA^'--*-.- ,
V-5 C H A FT T y D..