Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
'
CHARIVARIA
Niet alleen Charivarius en dr. Haje
hebben den strijd tegen het taalbederf
aangebonden, maar Prof. Brugmans
snelt hen met een hoofdartikel te
hulp." (U.D.)
Maar 't zal ons zelfs met ons driegn wel
niet lukken hen" en hun" op d'r plaats
te krijgen.
Er zijn vergrijpen tegen de taal, die in
geen enkel stelsel kunnen .worden geoorloofd,"
zoo eindigt bovengenoemd hoofdartikel. Ook
dit vergrijp zou Charivarius niet willen oor
loven.
Op de glibberige paden
Op welke losse schroeven is dan
toch die quasi-grootsche onderneming
op touw-gezet!" (Msb.)
De angst voor kouvatten moet als
een sprookje worden beschouwd."
(O.H.C.)
We zien de flauwe wending ten
goede in den toon van de Engetsche
pers." (Arnh. Ct.)
De N.R.C., blijkbaar beducht om op boven
bedoelde paden uit te glijden schrijft: Dit
is een hinken op twee beenen," maar de
ware beoefenaars der hinksport rusten niet
voor ze 't op n kunnen.
De nominatief-accusatief constructie
Wij vreezen, dat er een geneesmid
del zal worden aangewend, dat wij
niet alleen erger zouden achten dan de
kwaal, maar ons ook slechts'een
schijnmiddel zou dunken." (Hbl.)
Nieuwe gezichtspunten, nopens de oorzaak
van den Europeeschen oorlog
De heer Kortebos antwoordde als
voorzitter der toenmalige feestcom
missie te Rijssen, dat deze toen zeker
geen feest georganiseerd zou hebben,
als zij geweten had, dat daar, gelijk de
heer Baan beweert, een groote
Europeesche oorlog het gevolg van zou zijn."
(Raadsverslag Rijssen)
Onbestelbare briefkaarten.
Amsterdamcmfwijp shrdlu etaoin cmf."
(U.D.)
De Post is geëxcuseerd.
Een hooggeplaatst; ambtenaar" schrijft
aan het Hbl.: In de keten der staatsadminis,
tratie zijn schakels overbodig."
Men zond mij dit knipsel met de opmerking:
Die keten zonder schakels is onbetaalbaar !"
Het artike) is, geloof ik, zelfs niet eens te krijg.'
Moeten wij ons wagen tusschen
drie tot de tanden gewapende groote
mogendheden, met de ' zekere kans
van dood-gedrukt te worden."
(Volk)
In niet-socialistische kringen is de kans
nooit zeker.
De wonderen der natuur
De top van den vulkaan is n
groote brandende massa stoom, rook
en lava." (N. v. d. D. v. N. I.)
Het zoontje van de bekende firma
Muzieksmith Nieuwstraat 25 te
Scheveningen." (Panor.)
Wilt gij ons helpen zooveel mogelijk
Fransche en Duitsche mannen en vrou
wen in liefde saam te brengen?"
(Oproep Verzoeningsweek)
Honi soit qui mal y pense.
Streng recht
Aan B. en Z. wordt ten laste gelegd,
dat zij, na het plan van te voren (dit
tijdstip was zeer juist gekozen
Char.) beraamd te hebben, zich in
den nacht van 14 op 15 Febr. te zamen
hebben begeven naar het postkantoor
te Steenwijk. Het O.M. eischte tegen
B. zes jaar gevangenisstraf en tegen Z.
vier jaar." (N. Ap. Ct.)
Onderg. looft 50 gulden uit aan
dengene die aanwijzing kan doen die
leidt tot arrestatie van het in den
nacht van 7 op 8 Juli laaghartig afge
maakt rund." (Adv. M. en Scheldeb.)
DE UITSPRAAK VAN MOSKOU
Teekenlng voor De Amsterdammer" door Joh. Braakensiek.
His master's voice
mmiiiiMiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
lllllliiiiimilliiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii minimin
iiiliiiiiiimiiliiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiimi. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliilillliliiiilliiillliilillllilllilllllllllilillililliiiliHiiiiiiiiiiiuili
DE BOKSERIJ BIJ KEUBESKE
(Over-Betuwsche vertelling)
deur
K- LANTERMANS.
Kobus was niet groot. Dorrum hietten ie
niet' Kobus, mar Kobuske, of nog beter
Keubeske. 'n Kleine, vaste kjel. Midde
zestig. Veur de darde keer getrouwd. Gin
kienden 'n Klein tebakshofsteitje. 'n Aorige
cent bij de netaoris.
Z'n erste vrouw he'k nie gekend. De twidde
was Krisje, die zo mooi zinge kos. Ache
Zondags smerreges um 'n uur of tien neve
de meulen op kuierde, dan konde ze bij hullie
ien de kamer heure psalleme-zinge, Krisje
d'r boven uut en Keubeske, die niet zinge
kos, d'r as 'n urregel onder deur gebromd.
Naor de kerrek gonke ze nooit.
Den domenee prikt de zuvere leer niet l"
zei Keubeske en hij leesde Krisje elleke
Zondaggemerrege hardop, goed hard, 'n preek veur
uut 'n dik boek. As 't boek uut was, dan
wer yeurien beginne.
Bij de nijjen domenee n keer naor de
kerk. Toe niet mer.
Hij prikt de zuvere leer niet!"
Dat meinde Keubeske. Hij deei of zei niks,
dattie nie meinde. Wie het ooit gehurd, dat
Keubeske gelogen het? Ze zegge wel 's:
zo eerlik as de bank. Bij ons zegge ze altoos:
zo eerlik as goud. Mar as 't nog eerliker is
dan zegge we: zo eerlik as Keubeske.
Hattie wat geleend, dattie beloofd had,
veur den donkere werum te bringe, saoves
um ellef uur, astie d'r aon docht, zoudie van
bed opstaon en oe de zaag bringe. Dat kang 'k
gerust zegge, want hij vergat nooit wat.
Leene van 'n ander deedie ok nie: hattie
zo'n ding niet, dan deedie 't zonder, 'n
Eenzelverig leve. Gin cent woudie hebbe, die
'm nie toekwam. Bij de meester hattie 's
tien mud erdappels verkocht veur / 2.25.
Toen ie ze kwam levere, woudie nie meer
hebben as ?2.15: ze wazze den vurrigen dag
ien Nimwege niet duurder gewest, zeidie.
Mar ok konde krek zo goed tegen 'n
hekkepost gaon staon praote as tege hum um 'm 'n
addeei uutte kop te praotte.
Krisje en hij, dat botterde best. Toe Krisje
gesturreve was, zat Keubeske bedroefd
allinnig te kieken achter de meule. 't Huushouwe
mostie nou eiges bestelle, wel 'n jaor of vijf
lang. Toen istie veur de darde keer getrouwd.
En nou zien we wer aon 't begin van 't verhaol.
.En medeem 1) aon Keubeske z'n groote gebrek :
Keubeske was alderumminselik zunig. Gin
mins hettie ooit te kort gedaon as Keubesken
eiges.
Griet kwam uut Driel. Van 'n avvertensie
uutte krant, wier gezeid. Hij had t'r twee
veur 't uutzuke gehad, was 't zegge. Den
ouwste hattie gevat, umdat den dieje 't
gauwste kans had um dood te gaon, wier
gezeid. Wat was daorvan waor? Bij 't trouwe
hadde ze vermakt: Lang leef al! Dat was
zeker. Griet had 'n aorige stuver en was over
de vieftig.
De drie Zaoterdaggenaovende tusse 't
aonteikene en 't trouwe hadde de jonge
kjels wel mit 't geweer yerrig 2) geloope, um
te bokse (hoemeer d'r bij 'n jong paor ien de
bruidsdage gebokst, ofte wel geschote wordt,
hoemeer zegen ien den trouwdag, hoe meer
kiender), de jonge kjels wazze wel verrig
gewest, mar ze hadde gin kans gekrege: de
drie Zaoterdagge was Keubeske naor Driel
gaon vrij je.
Vrijdag veur Pinkstere wazze ze getrouwd
en saoves ien 't nesjen achter de meule
gekrope. Den andere merrege zag den Baolzak
'm en zei:
Ze wille van aovend bij oe komme bokse,
he'k gehurd, umdat gij ien de bruidsdage
Zaoterdags altoos eweg gewest bint; dorrum
wille ze van aovend komme, he'k gehurd."
Ze hoeve bij mien niet te bokse: ik traktier
niet!" zei Keubeske.
Daor is 't bij 't bokse toch mar um te doen,
wor? Den Baolzak wies genoeg: Keubeske
had 't gezeid. Toch trokke ze d'r saoves op
af: ze wouwen 'm toch 'n posken 3) nutte
slaop houwe.
Pam ! gonk 't um hallef tien achter de meule
en Poef! ien de wei bij de smid en Paf! vlak
neven 't Huuske van Keubeske. Toen 't 2üe
schot gevalle was, trokke de boksers van
alle kanten ien den duusteren op 't huns af,
't geweer onder den errem: Peters de veld
wachter was op Zaoterdaggenaovend altoos
potdoof.
Anders, as bij bokse 't 20e schot gevallen is,
dan kumt de bruid ofte bruigom 's ien 't
deurgat staon, ziet dan de boksers daor as
dooje, zwarte stambilde ien den duusterc
staon en roept:
Wat zuukte gellie hier nog zo laot?"
Den aonvuurder van de boksers, den
Baolzak ien dit geval, dunt dan 'n paor trei
naor veure, tot ien de lichtstreep, stikt 't
geweer ien de lochf en Paf ! braoit ie 't
21e schot af.
Hè! wat is dat schrikke !" zeit dan die
ien 't deurgat.
Dache ien den trouwdag nooit harder
meugt schrikke !" zeit dan den aonvuurder.
Wat is de wuns van de boksers?"
Datte baakster £,in jaor bij oe over hoeft
te si aon !"
Hoeveul man binde?"
Zoveul !" (vijf of tien, of zoo.)
Kom t'r ien en drink 's veur de schrik !"
Zoo had 't daor bij Keubeske nou ok motte
gaon. Mar de deur ging nie los.
'k Heb.'t oe wel gezeid !" zei den Baolzak:
Astie had wille traktiere, hattie 't gezeid:
Keubeske liegt niet!"
Mar hij zou zoo de krot 4) ien 't bokse
bringe!" knerrepie den Ulling. Vuul-'s,
of de deur los is, Jan !"
Bestel den hond en blaf eiges!"
«??Daor geet 't licht ien**de" denken uut!"
Verechtig, ze gaon naor bed !"
Wat zouwe ze beginne? Daor stonte ze nou
mit z'n zesse, den Baolzak as den aonvuurder
ien de midde. 't Was mooi duuster. Al gauw
drummeJde den Baolzak naor 't raam van
den opkamer. De anderen ok.
Ze ligge d'r op, "zuchtte den Baolzak,
't gift toch niks !"
Zonder datte andere d'r verdacht op weure,
hieldie 't geweer ien de huchtS) en braoide 't
2le schot af, dat hullie allemaol 't hart ien
de keel klopte van de schrik en ze ien den
opkamer: O Kobus !" heurde roepe.
Laot ze mar betijje !" zei den Baolzak,
we gaon naor huus.... Ummundigen Ezel!"
brulde i? tege Jan !" doar lotte 6) me 't ge
weer opte teeje valle !"
Da's nie woar!" grunnikte Jan.
Da's wel waor ! Gluperd ! Dat hedde me
onderlest bij Trui van Welie ok al gelapt !
Jonges, gaot eweg: ik sloi 'm mitte kollef van
't geweer de herses ien !"
Ruzie mos Willem Janse, den ouwste, zien
te veurkomme en dorrum riept ie d'r over heer:
Jonges! heur nou 's: Frits van de Pol
(dat is den echten naam van den Baolzak) die
liet geliek. 't Is 'n schand, zoas Keubesken
ons hier veur lillekerd lit staon. Mar wij motte
d'r nou veur zurrege, datte krot niet ien 't bokse
kumt. Ellek mot wete, hoe 't 'm vergeet, astie
de boksers niet trakiert. Ik heb 'n addeei !"
Ze Uuistefde allemaol naor Willem z'n
plan en riepe al gauw: Ja, dat mot! Fijn heur !
Kom, vuruut mar !,,
Stiekem gonke ze naor de smid en trokke
daor ien de schuur, 'n Fietslanteern gaf licht.
Die dichtbij wonde .7), gong ekkes 8) naor
huus um dit of dat te haole. 'n Paor vogel
verschrikkers op 't land, die ze wieste te staon,
wiere mooi kaol geplukt. Den n had al
meer lol onder 't werrek ien de schuur as den
. ander, 'n Wieg uut 't oud iesder van de smid,
veul strooi, 'n vrouwehoed, 'n pet, 'n
wievejak en 'n penjesjas, overal zatte ze mee te
klungele. 't Wier hoe langer hoe mojer.
Den Baolzak lei 'n groot stuk verroest
plaotiesder opte vloer en sting dat mit 'n witkwast
te bewerreke.
Krek sloeg de toornklok twaolef, toe ze
over 't Meulepad mitte spulle naor Keubeske
toe trokke. Hoe dichter bij 't huuske, hoe stiller
dat ze wiere. Toch gong 't niet heelemaol
zonder leve. Bename 9) de bennewage
bezurregde veul last. Gelukkig, datte schuur
'n eindje van 't huus afsteet bij Keubeske:
wat geluid kumt t'r bij zuk werrek toch.
Toe ze onder de grutste schik verrig weure,
trokke ze allemaol opte teeje, mit 't geweer
onder den errem, naor 't raam van den opka
mer en braoide ieleks verzet 10) vlak tege de
vensters nog 'n keer af. Toe zonge ze same
van:
Lang zulle ze leven, ien de gloria !"
en toen naor huus toe en onder de wol.
Den andere merrege, erste Pinksterdag,
jong ! wat 'n weer! Alles proestte mitte
werremte en 't vochtige weer de knoppen en
de grond uut: honningen botter ien de Betoew.
Jong ! wat 'n weer! Uut Eimere kwamme
d'r n um de Pinkstere n um 't mooie weer
'n deel 11) minse mér naor de vroegmis as
anders. Dat gong over 't Meulepad naor 't
derrep. Die stinge nou allemaol mit 'n lachend
snuutwerk naor 't dak van Keubeske z'n
schuur te kieke. Werum uutte kerrek hadde al
dat Eimerse vollek awwer over 't Meulepad.
En mar kieke, en mar wieze, en mar lache.
Zo wied, as ze koste, allemaol nog 's umkieke.
Zou Keubeske daor nou niks van gezien
hebbe?
Toen ikke tege tien uur van den andere
kant van 't derrep, naor de Griffemierde
kerrek kuierde, heurde ik 't al daolik. Uutte
kerrek wou ik 't ok 's zien en kuierde de
Meulenhoek deur. Mins ! wat 'n vollek trok
daor heur: nooit he'k zoveul vollek op 't
Meulepad gezien, 't Was zwart van de minse.
En wat zag 'k?
Midden over de verspanne 12) van de
schuur sting 'n wieg. Twee groote poppe,
'n kjel en 'n wief, hinge d'r ellek aon 'n kant
over, zeker d'r aon vastgebonde, ellek 'n
vlegske 13) van de scholkiender ien de hand.
D'r vlak onder, op 't strooie dak van de
schuur, leug 'n bret van plaotiesder, waor
mit witte letter op sting:
Hier heb je Kobus en Griet,
Gelijk een ieder ziet.
Griet is wel fiks,
Maar 't boksen geeft niks.
Je moet je erbarmen.
Gedenk den armen.
Jong", zeg ik tege den Baolzak; die onder
't vollek neve me sting, um uut te ciefere,
wat t'r wel op dat bret te leze sting, wie zou
dat nou gedaon hebbe?"
Vraogde gij 't mien, ik vraog 't ou !"
Kjel! gij wit t'r meer van !" zeg ik.
Lop heer, mins", zeidie.
Mar worrum kunne ze zowat nou bij
Keubeske doen? De mins .is toch goed geleje
op 't derrep !"
Hij trok de schouwers op en zei:
Meschien niet genogt getraktierd
giesterenavond bij 't bokse* A'k me niet vergis, he'k
giesteren-aovend deze kant uut heure schiete !
Mar worrum het Keubeske d'r die dinger
van de merrege dan niet afgehaold? Of zoudei
't nog niet gezien hebbe?
Niet gezien? Oftie 't gezien het! Van de
merrege um zeuven uur zag 'k 'm al op 't
land loope. Mar 't is Zondag vandaag. Keu
beske zou niet gern werreke op Zondag.
Dat witte wel. Dorrum hebbe die kjels
dat zeker ok umspres op Zaoterdaggen-aovend
gedaon. Nou steet de veurstelling daor 'n
heele Zondag."
Hij kriegt bekieks genogt vandaag !"
Och man ! 't heele derrep lupt vandaag
mit 't mooie weer 'n keer de Meulenhoek
deur. Kiek mar 's aon: al mar meer vollek !
Mar Keubeske kumt nie mer veur den draod
vandaag ! 't Zal me toch benijje, oftie merrege
opten twidde Pinksterdag mag werreke. Of
zouwe die dinger daor twee daag motte
staon? Hij zal ze d'r eiges af motte haole,
'n ander duut 't niet."
Den anderen merrege mos den Baolzak
toch 's zien, hoe dat afliep en hoe Keubeske
zou heisteren aon de spulle, Den Baolzak was
geliek mitte zon uut bed. Mar Keubeske was
zeker eer as de zon opgestaon: niks was t'r
mer te zien.
De boksers worre tegesworig overal goed
getraktierd, hetten Baolzak me onderlest 's
verteld.
Levensverzekering Maatschappij
H A A R L B M"
Wllsonsplelo 11
DE VOORDEELK3STB TAKIBVEU
l) tevens; 2) klaar; 3) poosje; 4) klad;
5) hoogte; 6) laat jij; 7) woonde; 8) even;
9) vooral; 10) om de beurt; 11) veel; 12)
vorstpannen; 13) vlagje.
immffffffHlmMififfmiifiiiiiiliiifffffifiii iiiiiiiiiiniiic iittiinilil n
(Passing Show)
De bijziende grootvader
(Fliegende Blatter)
(Punch)
De gastvrouw: En dit is meneer Roodhuizen?Groenhuizen?De Wit
Blauw e pardon, dat is toch zóó dom van me: ik vergeet altijd de
kleur van uw n aam l"
Maatje, mag ik in de zee, als die meneer klaar is?';
Nog 'n beetje roere, opa; 't is nog niet gesmolte."
Wat niet gesmolte?"
Dat vliegie, opa."