Historisch Archief 1877-1940
l Sept. 23. - No. 2410
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VÜOR NEDERLAND
N.V. PAERELS'
Meublleering-Mlj.
AMSTERDAM
COMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokln 128 - Tel. 44541
BJASPSBOMMEL:
BOEKBINDER
Corsetière
Keizersgracht 772 te A'dam.
TEL. 41751
Ateliers voor Reparatiën.
In den Haag eiken Vrijdag Hotel Central.
Badplaats De Uzeren Man", Vught
SPOORWEGHALTE S. S., LIJN 'S-HERTOGENBOSCH-TILBURG
TELEFOON INTERC. 17
Omgeven door prachtige Bosschen, ruime Terrassen aan het 55 Hec
taren groote meer. Gelegenheid tot roeien en zwemmen. Overdekte
rijwiel bergplaats met reparatie-inrichting
Restaurant a la carte den geheelen dag.
Dagelijks van 2?9 uur Matinee en Avondconcert.
IMPORTEURS:
NlAutoh9nilelv/hFa.GIIUHO&Co?Utrecht.
TELEPHOON 1886 en 3177
VAN RIJN'S
MOSTERD.
MOSTERDPOEDER
BILLIJK TE KOOP
Het Landgoed DE KONIJNENBERG te
HATTEM. Gunstig gelegen nabij Kanaal
en Bosch. Ook bij uitstek geschikt voor
Hotel Pension of andere onderneming.
Franco brieven lett. K. H., Bur. v. d. blad.
<? EENIGE SPECIALITEIT I-a
gw . jjgj
KRIMPVRIJE jfS
GEZONDHEIDS- |i
ONDERGOEDEREN «g
Nederlandsch Fabrikaat '|g
rTRICOTHUlS l
?| REG.BREESTRAAT.35
?» TEL. 5066 N,
t«H
wa
KUNSTHANDEL
G. J. STEGEMAN
OVERTOOM 163
TELEFOON 28292
SmaakvolieOmlijstinp
Spoor*
Mosterd
WA.spoorjr_ Culemborg
KERKSTRAAT 55
AMSTERDAM
Motor- on Zeiljachten
TE KOOP, In diverse grootten en prijzen.
Lijst van In commissie staande vaar
tuigen gratis en franco toegezonden.
B1NGHAH * LUGT
APD. JACHT AGENTUUR
Slopersvcst 1 Rotterdam
fl.
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON 45812
HEMDEN
HAAR MAAT
8ESGABEN"
VOOR HET BUITENLAND
PAKKET M®. 1
inhoudende 2
Edammer volveite E20
PAKKET N 0.2
inhoudende 4 bussen
Roomhoter- 4420
PAKKET No. 3
kan worden samengesteld
uit: Kaas, Boter, Meel, Melk,
Su'ker, Havermout, Cacao,
Chocolade, Koffie, Thee etc.
VOOR VRACHT, ASSURANTIT., VERPAKKING, WORDT VOOR
DUITSCHLAND ? 1.175 HN VOOR OOSTKNKllK ? l.90 IN REKENING GEBRACHT
l/ra ie f nader e inlichimgen aan ome
NKORF
OMNIBUSSEN
Het 2 tons WHITE chassis:
loopt GERUISCHLOOS
veert SCHITTEREND
weegt slechts 1865 K.G.
heeft EEN WERELDREPUTATIE
en is H KT omnibuschassis
stuurt GEMAKKELIJK
Bussen en Chassis voorradig.
N.V. Gebrs. NE F K EN S' Automobiel Maatschappij
AMSTERDAM Tel. 22507
J
ERVEN KRAMER
3£>O m XXMSTE1RDXXM
|S|0266
'
UIK VA
VAN NELLE'S
OUDE ISRUL
GEURIGE TABAK
25.2O.l5CENTPERI1AI.fOm
6EOR6E H. LAGAS
AMSTERDAM - TeMöon 24611 - A a d re a t Bonnstraat 40
Electrische Luxe Broodbakkerij
Specialiteit in alle Broodsoorten
VIERHOUTEN - VELUWE
HOTEL DE MALLEJAN" Telef. 2
Moderne Inrichting, rustige ligging, bosch, hei en
duinen, 33 kamers deels stroomend water, badkamer.
Voor- en Najaar volledig pension f 4,50 p. p. p. d.
H. Molenaar.
LEUVENUM : VELUWE
HOTEL DE ZWARTE BOER" Telef. Elspeet 8
Geheel gerestaureerd, modern ingericht, pracht ligging, bosch en
heide, 15 kamers, badkamer, in depandance. 't Jachthuis".
Voor- en Najaar volledig pension f 4,50 p. p. p. d.
P- Molenaar.
RENAULT
Luxe- en Vrachtautomobielen.
HOOFDAGENTE:
N.V. Haarlemsche Auto Centrale.
STATIONSPLEIN 11-13-15. TEL. 1094
HAARLEM.
limélllllllllllllllllllIlllllllimilllllllllllllllllllMI
VOL AU VENT
XVI
Gelukkig die als ix-rnik man
Gén rhumatischc aandoening, volop water
in de leiding, vcrsch brood hij het om bijt te
wachten, en, waar je op je stok rondkuicrt,
de gezellige drukte van eene groote familie,
die zich inspant om een zil :,Ten bruiloft
feestelijk voor te bereiden.
Voorwaar, zooals de Van-Dag-tot-l
>ayschrijver pleegde te zeggen, het leven mei /.ijn
dikwerf dreigende slagschaduwen, kan ook
zijn vreugdevnren hebben.
Ik heb vanmorgen een uur van Vissering
genoten, die met ond-Hollandschc stoere
kracht bezig is de Nederlandsche Bank, onzen
nationalen goud- en zilvervoorraad, te
illuminceren. Goed zoo, hulde, Vissering, z.cidc
ik zacht bij mijzelven: gij houdt u in de lijn
van wijlen mijnen grootvaderen v. ijlen mimen
vader. Gij herinnert mij aan mijne jeugd en
den ouden zolder, waarop voor komende oranje
feesten de letter W, anderhalf bij ecu mckr.
met de ijzerdraadjes voor vetpotfcn. hewaard
bleef. Men ging zich toen niet aan
licht-verkwistingen te buiten. Men sausde de let'.er H'
of, indien het uit ruimer beurs kou, de letter
W. III degelijk bij, liet de vetpotten vullen,
en wanneer het droog weder was, genoot men
van eene voortreffelijke, niet dure, hrill'inte
verlichting. Dat geschiedde in onzen
onverge telij ken tijd.
En Vissering handhaaft deze
oud-Hollandsche deugdelijkheid. !1< herken, en verklaar
dit desgewenscht onder eede. de/i Iftlc
raamlatten, dezelfde vetpotten-encadrenientcn van
voor 25 jaar, thans van de zolders der Neder
landsche Bank omlaag gelaten.
Onze voorouders, kloek van daad, hielden
zuinigheid in eere. Vrouwen van den hoorsicn
stand stopten en maasden. Men bewaarde al'cs
tot het tejpas zou'knmeüen ditmaal ishet juist
tegenover de afgunstige onedcl-vaiüias zoo
verkwikkelijk-voornaam, dat Vissering de
versieringen van 31 Augustus 1898, hij de
drooalatten op het Rokin /uinigjes bewaard
heeft, en thans, als een appeltje voor den dorst ,
voorwaar gloednieuw gebruiken kan.
DiHs de aangename houding van den
mnltomillionair, die 's morgens, par maniere il c dirc,
oesters en wildbraad zou kunnen genieten,
doch zieh van eenen eenvoudigen boterham
met een zachf eitje voorziet, mits de eieren
niet ie duur zijn.
Ik heb aan eenen poütie-agent gevraagd of
Vissering ditmaal in stede van vctpotte.n lamp
jes van Philips zal branden, maar hij /eide
niM, dat dit een verrassing moest blijven.
Gelukkig weder iets van d L' stad te zien, na
de vele maanden van gedwongen thuisblijven,
ben ik liieren daar u u kijkje gaan nemen iangs
den intochU\eg. die evenwel te lang is, om
geheel ie hewandilen, vooral wanneer men te
worstelen nee!'! met zi kere vereelte
vneluitwasscu, die hinderlijker zijn dan menige
tvroriisc''.e kwaal, er <iic de medische weten
e eeuwen schandelijk
anasd heeft.
piyc versieringen heefl mij
cn de imposante (rihune
tusschcn de Indusiricck1 ('luh, l'olmanshuis
en de Bijenkorf.
Spelenderwijs heel' men hier de oplossing
van het Damvraagstuk gevonden. I let
warirlijkc ei v;m Coiumbus.
Indien men deze bijna
Romeinsch-grootsehe tnhnne, na technisch onderzoek, of zij
niet /al ge:.1 re n ais !>vr!a<',e's Beur-'. inderdaad
wedt rnni mocnt sloopen. zal men eene daad
vm schande en rrovelüi; onvers! and begaan.
Men moker' geen honderdtal heipalen in dezen
liistnrjsc'ien grond, om ze er weder uil te
trekken. Hei ware xonde de sulicdste tribune
der wereld, die in de komende annalen van
l.uit. -Generaal "e Bas en Doctor Schenk zu
Sc'H\cmsherg, wier diep/innig en bronnenri|k
artikel in 'te l de^nm! \'au Zaterdag een genot
voor fijnproevers was, ais een ordinair
pautscrschip af te ba ken.
e-me! gein oorspronkelijker
denken. \\'anneer de
\ver1 iribnne haar laak in tle
het:! vervuld, dan vervangt1
('!t reu ''er \ oor zoowel Am
>I ik- l |oi!;mdsdlc natie
brokhet t'"
wijlen Naatje, die natuurlijk ergens m
stukken ligt te verwaarloozen.
De aanschouwing van het glooiend monu
ment was voor mij eeue openbaring. De voor
standers in den Raad van eene rechtlijnige
Dam-bebouwing tegenover de
millioencn-verspillers, die overal stadstnintjes met
bloembeddingeu willen aanleggen, kunnen zich
tijdens den nationalen feestroes van het
verrasscnd-schihk Tachtig effect der statige tri
bune vergewissen. Ik vraag onze Schoonheids
commissie en onzen aanstaanden Wethouder
voor Kunst, wiens naam alreede gefluisterd
wordt, de Jubilcnm-gavc op den Dam te
beslcndii'oiï. De rcclT1 innigheid van het
Damontwcrp blijft rigoureus gehandhaafd, en wij
bewandelen, wat de hoogte-afmetingen aan
gaat, den i'uldensteu middenweg.
Nu K-grijp ik wel, dat de tribune niet in
de/cn algcheel-orauje-achtigen staat kan blij
ven, maar dit is ook geenszins mijne bedoeling.
Ik denk mij een gcfonceerde khaki-kleur, in
het bovenst dee! der glooiing in een nader aan
ie kggcn rotsnartii overgaand, en beneden
eene balustrade van bloemen, klimop en wil
den wingerd. Bouwt de Gemeente-waterleiding
op 't opperst plateau eene imitatie
bergstrooming, z'eh versmallend in een kabbelend
beekje, waaromhencn varens en heesters, en
dit alks met behoud van de tribune-rangen,
dan bereikt men een tweeledig doel: een oor
spronkelijke waterpartij tegenover het Paleis,
de Indiistrieele Club en de Bijenkorf en een
permanente getuigenis en bereid vaardigheid
van en tot hooggestemde feest vieringen.
K MI volk. dat in zichzelf gelooft, moet in
staat gesteld worden van dal geloof ongekun
steld en met feestelijke zangen op gezette tijden
getuigenis at' te leggen.
Het is verkeerd gezien eens in de 25 jaar
de bloemetjes buiten te zetten. l:rankrijk
heeft xijnen 14dcn [u!i. zijn troepenrevue,
zijn bUjiuocdigheid. \Vaavoni zullen wij dit
voorbeeld niet ieder jaar op een beter,
uitgeIczcner. minder aan historische wandaden
lierinnerenden datum navolgen? Waarom
niet iegelijk jaar zangiiitvoeringen met wed
strijden op den Dam? Waarom geen internati
onale voetbal-coinpetitie ik geef grif toe
dat dit laatste bij dag vcrkeersbezwarcn met
zie'1, zou kuuiK'ii voortsieepen, edoch: na het
verti'ek der laatste trams? waarom geen
openlncht-meetings van en voor de orde
lievende burgerij -- waarom zelfs geen
/amenkomsten der vereenigde kamers, bij de opening
van den Staten-Generaal of anderszins en
plein air?. . . .
Nu bevroed ik, dat de verderflijkc geest van
spot, die onze natie zoo menigvuldig bezielt,
het lomp soort aanranding van het allerbeste,
dat den ,,geest van fantasie" van andere volke
ren vervangt, al weer dadelijk bereid zal worden
gevonden mijn plan zoogenaamd op den hak"
te nemen: ik aanvaard deze tegenkanting niet
dezelfde gewetensrust als cle dichter Bontens,
die zijne stem bij de opening der Tentoon
stelling voor Letterkunde" te 's-Gravcnhage
in het raadhuis wijs en vermanend liet hooren.
Kven als Bontens vond ik het bekroonde lied
met het refrein: Mocht nog vader Willem
leven en beleven dezen stond" forsch. kloek,
eerlijken voelde_ik]er de verteederingdoorheen
stralen als een goddelijke glimlach". Alleen
zou ik den voorzitter van den
Volkszangbond", die mij kwam verzoeken den dichter
wel te willen bewegen zieh, hoewel officieel
bekroond, terug te willen trekken" mijn deur
gewezen hebben, daar hij die boodschap beter
zelf had kunnen doen, en ik zon niet eie
zelfbeheersching gehad hebben, om al dien tijd
te zwijgen, zelfs niet in het openbaar te protes
teeren, om eerst mijnen mond te openen in de
buurtschap van eenen minister, eenen burge
meester, vele hoogwaardigheidsbekleders en
dichters uit den lande, die thans een zoo
grnwelijken, de natie onteerenden wanklank bij
de luisterrijke opening der Tentoonstelling
voor Letterkunde uit Bontens' mond moesten
vernemen.
Het was aan de andere zijde een geluk dat
Vader Willem niet meer leefde" dat de
dichter Bernard Canter den takt had ook een
paar woorden met een enthousiast Oranje
boven !" te besluiten, en dat de Minister zijner
zijds met een gestrengen oogopslag een door
een dichter uit Zuid-Afrika ingezet Weg
met de socialen, leve Willemien !" onderdrukte.
Bij het lezen van Boutens' verhaal, hoe hij
een arm man vond een der onvergctelijkste
ontmoetingen in zijn leven, gelijk hij het den
minister toefluisterde - die /eer wel den
prijs had kunnen gebruiken, maar die z.ich
als een echt kunstenaar aan mij openbaarde,
een die zich niet aan de goden wenschte te
bezondigen, om daardoor eer en voordeel bij de
menschcn in te leggen", toen ik dit las, plengde
ik een traan van ontroering.
De hemel zij geprezen, dat het ras der kun
stenaars bij de gratie Gods niet is uitgestorven.
Minderwaardige spot heeft den dichter van
Mocht nog vader Willem leven en beleven
dezen stond" en het Jurylid Boutens ge
krenkt. Edoch het zijn niet de slechtste
vruchten waaraan de wespen knagen, en ik
waag het er volgaarne op geridikuliscerd te
worden bij mijn eerlijk voorstel om de monu
mentale tribune op den Dam als een teeken
van nationale eenheid en nationaal verlangen
tot regelmatig-terugkeerende feesten intact
te houden.
De catacomben onderde tribune zullen voor
plaatselijke, sinds lang ontbrekende doeleinden
gebruikt kunnen worden.
Dit zijn echter technische mogelijkheden,
die mij niet regardeeren. Ik bepleit alleen het
in stand houden van ons eeuwenoud Damplein,
dat in de latere jaren 7.00 ontzettend mishan
deld werd, en dat thans een genoegen voor de
oogen is.
Wat kan het hart dezer Aemstelstad meer
sieren dan de blijvende herinnering aan een
Jubileum? Ik zie het bouwsel voor mij als een
vaste zetel voor het Amsterdamsche volk, om
bij groote gebeurtenissen, buiten gedrang en
herrie om, te kunnen bejuichen. Zet men op
deze zelfde plek een hotel, een confectie
magazijn of iets dergelijks neer, waar zal dan
de tribune bij komende nationale feesten ge
bouwd moeten worden?
Amsterdam, 31 Augustus.
HANS L t! D i F i c o R
Ik houd niet van Post-scripta, maar zoo
juist thuis komend, zie ik van uit mijne kamer,
dat men een tweede tribune bouwt, of althans
de toebereidselen maakt tegen de Burger
wacht" aan, vlak naast den elcctrischen winkel
van De Miranda. Deze plek acht ik minder
gewenscht voor een blijvende tribune. Ook wou
ik reeds nu waarschuwen liier ten stelligste
het rooken te verbieden. Zoo dicht in de buurt
van ontplofbare middelen, rookloos kruit,
handgranaten enz. spcle men niet met vuur.