Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
8 Sept. '23. - No. 2411
TTIT IET K L JL H> S O UI?, XIF T
IIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIMH1III1III1IIIIIIIIIIII111IIIIIIII'
HOOGE HAKKEN
Door de hooge wiebel-hakken,
Wordt de vrouwenvoet mismaakt.
Te ere botjes worden langzaam
Afgesleten en gekraakt.
Het miskende kleine teentje
Door een eksteroog geplaagd,
Is niet langer meer te hebben
Als men nauwe schoentjes draagt.
Overbodig is dat teentje,
Dat een reeëngang belet,
Daarom wordt het onbarmhartig
Door den dokter afgezet.
Hooger worden dan de hakjes
En een tweede teen verdwijnt,
Om een geestig mode-schoentje,
Dat het voetje slank omlijnt.
Nog een derde kan men missen
En de trotsche groote-teen,
Blijft aan het misvormde voetje
Met een kameraad alleen.
Langzaam zullen ze vergroeien,
En de rose vrouwenvoet
Wordt een hard gazellen-hoefje
Waar een trapje pijn van doet.
't Voetjes-geven wordt dan lastig,
Liefde drukt het niet meer uit.
Pootjes-geven zal 't heeten
Met een soort benauwd geluid.
Vroeger zweefden bloote voetjes
Haast onhoorbaar langs den vfoer,
Als de teenen zijn verdwenen
Denkt men aan den stoeren boer.
Bij een wondersierlijk dansje
Klinkt dan houterig geklos,
Schuivend draaien, zwierig zwaaien
Wordt wat hobbelend gehos.
Vrouwen, spaart ons die ellende,
Spaart uw voet al is hij groot,
Moeten we verliefd gaan knielen
Aan uw poot?
J.H. S p E E N n o F F
IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIII
UNIE BANK
voor NEDERLAND en KOLONIËN
AMSTERDAM
on ROTTERDAM
Agentschappen in Nederland:
's-GBAYENHAGE, TILBURG,
LEEUWARDEN, OISTEBWIJK,
UDENHOUT, LOCHEM en BOBCULO.
Agentschappen in Indië:
BATAYIA, SOEBABAYA,
8EMABANG, BANDQENG, HEDAN en
WELTEVREDEN
H
HET MINNEBRIEFJE
EEN ONBEKEND AVONTUUR VAN
SHERLOCK HOLMES \
Op zekeren avond werd er luid en dringend
gebeld aan het bekende huis in Baker-street
waar Sherlock Holmes woont.
Dr. Watson sprong verschrikt overeind.
Laten ze ons nu nooit met rust....?" riep
hij nijdig.
Houd je kalm Watson.. zeide de groote
detective nuchter en ruim die
whiskyrommel een beetje weg, want ik geloof dat
we iemand van het hof op bezoek zullen
krijgen "
Van het hof.. ?" vroeg Watson verbaasd..
hoe weet je dat nu weer ?"
Sherlock Holmes haalde de schouders op.
Het is vrij eenvoudig.... zeide hij
koeltjes . .eerst hoorde ik een auto voor
rijden ? ??? dadelijk daarop hield de juffrouw
van hierover op met pianospelen.... natuur
lijk om uit het raam te kijken wat er aan de
hand was, en toen hoorde ik haar naar binnen
roepen: Man kom eens kijken, aan den over
kant staat een hof-automobiel...."
Nog was Watson verstomd over zooveel
scherpzinnigheid en combinatievermogen, toen
reeds de deur open ging, en een zware man
met een van emotie verwrongen gezicht naar
binnen gesneld kwam.
Hij staarde hen om beurten aan, en riep
toen op tragischen toon:
Helpt mij heeren...."
Gaat u zitten, mijnheer de particuliere
Rookt TABA SIGAREN
't nieuwste 't fijnste
INDISCHE GLIMWORMPJES
(Geïmporteerd door H. VEERSEMA)
D.e spin.
Vergeet, bid ik u, uw Hollandsche
miniatuurspinnen. De Indische heeft een lichaam
ter grootte van een ovalen Amerikaanschen
briefkaartzegel en pooten, waarin men de
scharniergewrichten kan onderscheiden. Ook
de spinnen, evenals de tjitjaks en tokkèh's
vreezen wij niet, want ook zijjvoeren den strijd
op grooten schaal tegen de millioenen kleine
insectjes. Wekenlang hebben wij onze
paviljoenspin gehad. Des ochtends, bij het ont
waken, zagen we hem, moe en slaperig tegen
de muur zitten om hem zich even later, achter
een schilderij voor zijn dagslaapje te zien gaan
installeeren. En des avonds kwam. hij weer te
voorschijn voor zijn jacht. Met groote groene
oogen keek hij ons aan en we praatten met
hem. We vroegen hein, zich voor zijn slaap
terug te trekken, vóór wij ontwaakten, omdat
een spin in den morgen, moeiten en zorgen
brengt". Maar hij was te slaperig om ons te
begrijpen en met toevallende oogen zocht hij
zijn bed op. En des avonds zochten wij hem
in hoeken en gaten, en we gingen niet slapen
voor we hem even gezien hadden, want een
arraignée au soir, grand espoir. Doch we heb
ben hem nooit kunnen leeren om n van zijn
acht pooten ten afscheid toe te steken.
Totdat mijn vrouw de baboe tot
oninlandsche reinigingsactiviteit heeft opgewekt en
haar, met een sapoe (bezem) de wand heeft
laten afbezemen. Lang heeft onze spin dien
avond den wand en het plafond afgezocht naar
insecten, doch te vergeefs. En toen was hij
plotseling bij ons op de voorgalerij; met min
achtende en verwijtende blikken keek hij ons
uit de hoogte een oogenblik aan. Toen wandel
de hij vol waardigheid weg, om een andere
woning te gaan zoeken. Daargaat onze arraig
née au soir", zei ik boos, tot mijn vrouw.
Maar vrouwen zijn optimistisch: daar gaat
onze spin in den morgen", antwoordde ze
vroolijk. Nu kunnen ze ons tenminste niet
meer verwijten, dat we une arraignée au
plafond hebben."
De w a r o n g.
De inlanders kennen slechts n soort win
kels: dat zijn de snoepwinkels. Want zij eten
den ganschen dag en overal waar zij zich be
vinden. En om aan die snoep- en eethartstocht
te voldoen, bevinden zich overal en nergens
warongs. De wegen in Indiëzijn geplaveid
met warongs; in de schamele woningen, op
kleine stalletjes, op groote ronde manden-pre
senteerbladen. Stop met uw trein aan een
halte-plaats: de snoepgoedverkoopers ver
dringen zich. Zij eten ongelooflijke
viezigheden aan de warongs, die inlanders. Zij eten
dingen, zoo scherp, dat ons de tranen reeds
in de oogen schieten bij het zien alleen. En
alles hurkt om de warong en krijgt voor zijn
cent of twee centen zijn stuk pisangblad met
de lekkernij er op. Den heelen dag loopen langs
ons paviljoen de inlandsche vrouwen met op
hun hoofd de groote ronde manden-presen
teerbladen, waarop de eetwaar; en achter ons
wonen slechts drie gezinnen van inlandsche
bedienden.
De eene helft van de Inlandsche bevolking
bestaat uit waronghouders en de andere helft
uit perskot (voorschot) vragende bedienden,
die hun perskot aan de warongs versnoepen.
P e r s k o t.
Er bestaan in het maleisch inderdaad woor
den voor loon, tractement en salaris, doch het
begrip ontgaat den inlanders ten eenenrnale.
Zij werken voor perskot (voorschot). En pers
kot beteekent, voor hun begrip, gereed geld.
Daar moet een nieuwe baboe komen. Er
wordt er een binnen gebracht. De onderhan
delingen met haar loopen vlot van stapel.
Ge behoeft haar geen naam te vragen, want
zij draagt er waarschijnlijk vele. Ge behoeft
ook haar woonplaats niet te vragen. Als ze
die u al naar waarheid zegt, zult ge het toch
nooit in uw hoofd halen om langs een glibberig
een-persoonspaadje, vermoedelijk over eenige
bamboestokken over een kalie te glijden om
die baboe in haar kampong-residentie op te
zoeken. Ge behoeft haar ook niet te vragen
of ze getuigen heeft en waar ze vroeger haar
baboeplichten heeft vervuld: weet zij veel van
Europeesche namen en straten ! Ge vertelt
haar dus slechts, dat ze baboe moet zijn voor
de wasch en het vuile werk; en dat ze veertien
gulden in de maand krijgt zonder de kost.
Zij vindt alles goed, en tevreden gaan beide
partijen vaneen. Maar wanneer ze twee dagen
gewerkt heeft komt ze den derde met een be
nauwd gezicht bij u en vraagt om perskot.
Ge zijt, laat ons veronderstellen, lezeres, nog
te kort in Indiëen voelt nog het verderfelijke
in het geven van voorschotten, en ge onder
houdt haar over haar economisch onverstand
en weigert het voorschot. Onvervaard blikt
zij met haar gitten kijkers in uw oogen en
deelt u haar besluit mede dan maar aan toean
(mijnheer) dat voorschot te zullen vragen.
Haar kijkers vertellen tegelijkertijd veel din
gen, o.a. mijnheer heeft toch den geldbuidel,
daar moet mevrouw het toch ook van krijgen
en meneer is toch de baas; en met meneer zal
zij wel goede maatjes worden e.d. meer. Daar
voor zwicht mevrouw niet. Maar als mijnheer
niet meteen zich gewonnen geeft, zal mevrouw
om rust te hebben en gezanik te voorkomen
toch binnen de week haar eerste perskot heb
ben uitgegeven.
De inlandsche maatschappij hangt van
perskot aan elkaar. En weigert men halstarrig
perskot te geven uit het edele beginsel het
personeel te leeren, hoe verderfelijk het
voorschotstelsel is, verhoovaardig u niet op uw
vermoedelijke resultaten. Want uw personeel
zal diep in het krijt staan bij den hadji iti hun
kampong. En zij zullen in stede van uw
renteloosperskot op woekerrente geleend hebben.
|_ Onze baboe vraagt een rijksdaalder. Wij
geveiifgc-en j voorschot. Maar klagelijk vertelt
ze dattze;hongcr«heeft.*Doch er is'geen klein
geld in huis. Mijnheer zal wisselen en]als hij
thuis^komt|krijg|jij{je|saringit", zegt mevrouw.
Maar lang voor mijnheer terug is vraagt de
baboe verlof naar de warong te gaan. Heb
je dan geld" vraagt mevrouw verbaasd.
Insecretaris...." noodigde de groote detec
tive.
Hoe weet u ?" stamelde deze onthutst.
U hebt inkt aan uw rechter middelvinger
? antwoordde Holmes u bent plotseling
onder uw werk weggeloopen. Een man als u
loopt niet met inktvlekken aan zijn handen.
U hadt dus grooten haast. Waarschijnlijk
staat de quaestie dus in verband met een
briefje dat met de post van half elf is binnen
gekomen en dat u daar in uw hand hebt.
Op het oogenblik is het tien minuten voor
elven. U bent per auto gekomen. Het eenige
lid van de koninklijke familie dat zoover
hiervandaan woont is de oude hertogin van
Finchbury.... Indien ik mij dus niet vergis
hebben wij het genoegen, in verband met een
geheimzinnig schrijven dat vanavond is be
zorgd. ...."
De bezoeker zuchtte van opluchting.
U spaart mij zelfs de gelegenheid om mij
voor te stellen.... U is een groot man."
Holmes deed of dat compliment hem niet
gold, maar zeide droog:
Geeft u het briefje maar eens hier."
Terwijl hij het las zonder een spier van
zijn gelaat te vertrekken, sloeg Watson den
bezoeker aandachtig gade. Deze was blijk
baar in een staat van groote opwinding.
Telkens veegde hij met een groote linnen
zakdoek langs zijn voorhoofd en keek met
angstige, verwilderde oogen om zich heen.
Onwillekeurig maakte Watson bij zich/elveu
de opmerking dat hij bij een man van zoo
hooge positie meer zelfbeheersching verwacht
had.
De hertogin van Finchbury was niet minder
dan de halfzuster des konings. De positie
van haren particulieren secretaris was bijna
gelijk te stellen met die van een
ministersvrouw, want hij had den heelen dag invitaties
te richten tot de hoogstgeplaatste personen
in den lande. Toen Holmes de lectuur van
het schrijven be-eindigd had, stak hij liet
zijn vriend toe:
Dit is een hoogst ingewikkelde /aak"
TABAK
nog altijd de beste.
lUIIIMIIIIIIIIlllllllllllllllllllltllllll 'llltlllllllllllllllllfllllllllllllllllllllllllllllll
zeide hij met een schier onmerkbaar knip
oogje.
Reeds stak Watson zijn hand naar het briefje
uit, toen de bezoeker opsprong en het
greep, roepende: Om Godswil.... mijnheer
Holmes. . . . wat gaat u doen. . ?"
Holmes keek hem doordringend aan, en
sprak vervolgens;
Watson is mijn vertrouwensman.. .. zelfs
in zulke delicate quaesties, waar de eer van
een vorstenhuis op liet spel staat. Wanneer
u prijs stelt op mijn hulp, verzoek ik u er in
te berusten dat mijn vriend liet briefje leest.."
Met een wanhopig gebaar ging de parti
culiere secretaris weer zitten.
Het zij zoo.." zuchtte hij.
Toen las Watson met klimmende belang
stelling liet volgende briefje:
Mijn lief dikkerlje,
Ik kan het niet laten om je nog eens
te schrijven. Toen je me gisteren in Hyde
Park voorbijreed! had ik moeite om niet
naar je toe te snellen en je een
ouderwetsciieu pakkert op je snuit te geven.
Je zag er zoo schattig uit. Maar wat
zouden de menschen wel gezegd hebben.. ?
Oei.... Oei.... Al je deftige kennissen.
Je bent een stiekemerd hoor, jij met je
uitgestreken gezicht. Je zag me best..
Maar je wou me natuurlijk niet kennen
hè....? Nou maar ik neem het mijn
dikkertje niets kwalijk hoor. Ik heb
toch maar een liet' knipoogje van je
gehad, waar je broer niks van gezien
'heeft. Trouwens die broer van je is
ook een schijnheilige duivel hoor. . . .
Nut zoo eentje als jij.. Gisteren heeft
hij mijn zuster getracteerd. Hij was in
politiek in de White City en ze hebben
tot half twee 's nachts in de danszaal
rondgcsprongen. Maar dat vertelt hij
jou ook niet.... lié.. dikkert..?
.Als je morgen om half vijf niet in de
Popular Lyons komt taartjes eten zet
ik een advertentie iu de courant. Denk
J.S.MEUWSEN, Hofl. A'DAB-R'DAH-DEN HAAG
DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND
derdaad, ze toont twee vieze briefjes van een
gulden. En triomfantelijk wijst ze naar achte
ren, waar de dikke kokkie voor haar branden
de arang (houtskool) potten zit. Mevrouw be
grijpt er niets van. Maar kokkie wel, want voor
die twee vieze briefjes van een gulden, die zij
aan de baboe leende krijgt ze straks den rijks
daalder, dien mijnheer aan de baboe zal geven.
En overmorgen, wanneer kokkie op haar
beurt op zwart zaad zit, verkoopt ze ook haar
perskot met vijf en twintig procent verlies.
Welke econoom zal dit volk van zijn pers
kot-ziekte genezen?
Ad Gloria m
6 Sept. 1923.
Overal, waar zonen wonen,
Van den Nederlandschen stam,
Klinken heden blijde tonen
Van een luid ad Gloriam".
Overal, waar docht'ren bloeien
Uit dat volk, van melk en bloed.
Hoort men zoete zangen vloeien
Uit een blij-gestemd gemoed.
Wat der wereld wil bedieden
De onverbreekb're trouw en min
Van de Nederlandsche lieden
Voor hun dierb're Koningin.
Zoodat gansch de wereld schouwe
Hoe dit vollek, eens van zin,
Pal staat rond de hoogste vrouwe,
Hun beminde Koningin.
Hoor den ommuring, den wijden,
Dreunen van des volleks zang;
Eindend in den kreet, den blijden:
Wilhelmina leve lang !"
Hoor den ommering, den wijden,
Daav'ren van des harten drang:
Hou en Trouw" ten allen tijde !
Wilhelmina leve lang !"
Bravo, wakk're Docht'ren, Zonen
Van den Nederlandschen stam !
Heere, aanhoor de ontroerde tonen
Van dit luid ad Gloriam".
H. G. P. O B D E ij N
l
i
De Dichter
Ach, elke dichter heeft een pen,
Die hij vaak moet versnijden,
Of ook een Swan of Waterman,
Waar hij mee klaagt zijn lijden.
Want eiken dichter pijnigt leed,
Hij kan het haast niet dragen.
Gelukkig, dat hij verzen weet,
Waarin hij uit kan klagen.
En elke dichter heeft een lief,
Dat weigert hem gehoor....
En elke dichter heeft ten hart,
Waar hij op rijmen laat zijn smart..
Daar is hij dichter voor.
E i. i. A D 10 VRIES TROETEL
fH'ifitrfimiiiiiimriiiilijiimiiiMiiiiiiMiiiiiliiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiMiiliiliilliiiHillllimiliiiilH
er otn hoor. Met je volle naam er in.
Ik waarschuw je maar vast. Wat zullen
de menschen dan lachen.
een kusje van je Je-weet-wel.
Stomverbaasd keekWatson den particulieren
secretaris aan.
Deze veegde nog altijd zijn voorhoofd af.
,,lk reken op de volkomen discretie van
de heeren. ..." zeide hij.
Holmes stak zijn pijp aan en sloot zijn
oogen.
Na eenige minuten vroeg hij:
Dus dat schrijven was hedenavond in
de particuliere correspondentie van de her
togin ....?"
De secretaris knikte bevestigend.
En wat waren er nog meer voor brieven/"
Tien verzoeken om steun van
oudstrijders. ... veertig uitnoodigingen tot ope
ning van ba/ars en liefdadige Garden Parties
en. ... en . ..."
Niets meer.... ?" vroeg Holmes streng.
O, ja.. antwoordde de bezoeker aar
zelend en licht-blozend ook nog een reke
ning van een corsettenmaakster, maar ik
dacht niet dat die van speciaal belang voor
u was...."
Alles is van belang. ..." snauwde Holmes
...." was er anders niets bij de post....?"
Nalatige aarzeling antwoordde de bezoeker:
Nog eenige circulaires...."
Circulaires van wat.... ?"
Twee aanbiedingen van whisky-grossiers
. . een extra-aanbieding van oude jenever en
drie of vier adreskaartjes van bookmakers.."
Een zonderlinge correspondentie voor een
oude dame.." zeide Holmes met zekeren
ironischen nadruk.
De secretaris haalde de schouders op.
,,Ze stoppen alles maar in de bus.... De
hertogin drinkt niet.... zij speelt niet op
de rennen., en wat de rest betreft.."
Genoeg., genoeg.... -?zei Holmes met
een bezwerend handgebaar ik ben niet
van plan u uit te hooren over het particuliere
leven van de hertogin.... Watson....
heb jij misschien nog iets te vragen....?"
Tja.... zeide deze aarzelend ik zou
wel willen vragen.. er is in den brief sprake
van een rit in Hyde Park., klopt dat..?"
De particuliere Secretaris bloosde tot over
de ooren.
Helaas zeide hij bijna onhoorbaar
ik had deze pijnlijke vraag verwacht....
Inderdaad heeft die rit plaats gehad . ..."
En in gezelschap van....?" drong Watson
aan.
Het scheen wel dat de bezoeker aan de
vreeselijkste kwellingen ten prooi was, toen
hij zeide:
Hare Koninklijke Hoogheid zat op de
liukerplaats van het rijtuig.... aan Harer
Koninklijker Hoogheids rechterhand zat Zijne
Majesteit de Koning, en ik had de eer met de
Markiezin van Chester de achterplaats te
deelen. ..."
Er ontstond een stilte. De drie mannen had
den elk voor zichzelf de pijnlijkste gedachten.
Wat beteekende dit briefje....? Ontsluierde
het de verschrikkelijkste geheimen omtrent
het particuliere leven van de grootsten in den
lande ?
Alles ging hen langs den geest.... de
scène in het danshuis.. de toespelingen
en dreigementen in verband met eene ont
moeting in een populaire lunchroom .... en
het verschrikkelijkste bovendien....: de ad
vertentie in de bladen....
Was de geheele koninklijke familie in de
macht geraakt van een troep gewetenlooze
afpersers en chanteurs.... ?
Maar.... waagde Watson eindelijk....
maar dat knipoogje in Hyde Park...."
De particulerie secretaris was opgesprongen.
Hij sloeg zich met de vuist op de borst.
Ik verzeker u... mijne heeren schreeuw
de hij ik zweer u bij mijn trouw aan het
koninklijke huis.... dat ik niets.... niets
gezien heb.... De hertogin heeft zich met
Haren Broeder onderhouden over veeteelt....
( Vervolg op /wg? 3 omslag)
Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harms & Co.