:«' * f l f. li TJTT HDBT GRAFSCHRIFTEN VOOR LEVENDEN ^^Hv«'f;r * ^£ï^?&$**"$ DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 22 Sept. '23. - No. 2413 OP DEN VREDE. De Vrede had in deugd en eere een poos onopgemerkt bestaan ____ Toen zijn ze hem gaan formuleeren, en daar is hij aan dood gegaan. OP EEN DICHTER. Hij had een meisje lief, en dichtte van droefenis en hartezeer, totdat ze voor zijn klachten zwichtte ---en nu is hij geen dichter meer. OP EEN FILM-HELD. Eens heeft hij in het schimmenrijk den Konings-staf gezwaaid. Nu wordt nog in een buitenwijk Zijn schaduw afgedraaid. OP EEN MOOI MEISJE. Ze droeg een lorrige japon. Haar onschuld was haar tooi. Nu draagt ze parels voor een ton, maar zij is niet meer mooi. OP IEMAND ACHTER EEN LOKET. Hoewel hij vreeselijk snauwen kon had hij toch' nimmer haast. Maar Petrus zei beleefd: Pardon... abuis ____ 't loket hiernaast ...." OP EEN CRITICUÖ. Geen mensen dorst dezen schrijver aan, want hij was zeer ad-rem ---En zelfs nu hij is heengegaan zegt niemand iets van hem... OP EEN ACTRICE. Aan 't einde van haar woordenvloed droeg men de kransen aan. . . . ____ maar greep alvast naar jas en hoed ... Zoo is 't ook thans gegaan. . . . ? OP EEN WIJZE. Hij keek omhoog en deed zijn plicht, doof-stom voor klap en nijd .... En nu hij in zijn groeve ligt doet hij dat nog-altijd. . . . MELIS STOKE NA DE VACANTIE Nederland is vol Maandaghouders: men schen met gebruinde, ten deele zelfs vaak vervellende gezichten, die nog maar steeds niet heelemaal goed aan het werk kunnen komen, en elkaar toeroepen: Hoe gaat het? Hoe gaat het? Hoe heb jij het gehad? Goed weer getroffen?.. Waar ben je geweest?" De Maandaghouders ondergaan in het groot de lamlenderigheid die zich meester maakt van degenen die zich gén langere vacanties veroorloven kunnen, nmaal per week en altijd op den dag volgende op een vrijen Zondag. Het is overigens een gevoel waarvoor men zich absoluut niet behoeft te schamen; het is een soort verbijstering, een inzinking van de organen waarmede wij ons oriënteeren, en die, een jaar lang, met van-zelf-sprekende en onopgemerkt-gebleven nauwgezetheid ge werkt hebben. We hebben hél even gezien hoe groot de wereld is; ons oog, ingesteld op de betrekkelijk nauwe horizonten eener dage lijksche omgeving, heeft buitengewone func ties verricht; de geest heeft met zooveel kracht alle beslommeringen afgeschud, om zich vrij op te richten, dat de nu weer te torsen last veel zwaarder schijnt. Het leven schijnt opeens weer moeilijk en gecompliceerd en we gaan onzen ouden gang, terwijl diezelfde trein die ons voor eenige ??llltmtilliHMMMMIIIIIIiMltniMMlllllllltlllHMIiMlIimmltlllmlIlllllllln DE FRIESCHE KLOK door FELIX TIMMERMANS (Met teekening voor ,,de Amsterdammer" door den schrijver) Aan den Heer Van der Waals, Hartelijk Ik houd veel van klokken, 't is te zeggen van horlogiekasten, met een horlogie erin ! Ik houd er veel van. Ik heb drie staande Brabantsche horlogiekasten. Ik houd zoodanig van hunnen zwaren tik-takdie de vierkantensteenen-stilte van de koele gang ernstig bestapt; de stilte van de huiskamer met vrede bestipt, en het stiltevlies van mijn begijnhofkluizeken met koperen perels beslikt. Hun geluid is gezellig, aangenaam, innig, vredig, huiselijk, evenals een rood hout-vuur in den open haard, 's winters als er buiten sneeuw ligt, Bij zoo'n vuur kan ik heel lang zitten mij meren, en naar zoo'n klok heel lang zitten luisteren; dan welt er filosofie omhoog over tijd en eeuwigheid, de gedachten gaan open lijk bloemen, men krijgt inspiratie, begeeste ring, geestdrift en men botst aan 't werk ! Maar mijn horlogies gaan niet; die van 't Begijnhof heeft noch gewichten, noch slinger, buiten dat is ze correct. Die uit de gang zou goed gaan als er een veer in was, en die uit de huiskamer vergeet ik op te winden. Op mijne reizen in Holland heb ik veel schoone klokken gezien. Holland heeft, voor wat ik tot hiertoe van klokken al heb gezien, wel de schoonste klokkeninspiratie. Ze zijn karakter-nationaler en ook typieser dan de Zwitsersche of Zwart-woudsche, die met hun sigarenkaskenshout precies uit hetzelfde deeg en dezelfde moul komen; ze hebben geen kleur en geen vertelsel. Die van Holland hebben dat wel! Ge hebt vooreerst die groote staande klokken, ingelegd met mahoniehout, rijk bebeeldhouwd, met zon en maan en sterren op haar cijferaangezicht en met van boven op den kop een vergulden atlas, en twee hupsche bazuiners. Dat zijn cadeau's voor een koning en een bisschop. Gezelliger is de stoeltjesklok, met opzij de twee krulstaartige zeemeerminnekens, een iotil Duin en Daal" "J?tntrnl virvirad. Vitti viiebtifili, kind- «9 trim ntir weken zoo glorieus wegvoerde uit dit alles nog altijd, iederen dag, dienzelfden weg gaat Terwijl de hotels die we bezocht hebben hun aanzien hebben behouden n de bergen... n de steden n de musea. De watervallen stroomen allen nog precies zóó als toen we er bij stonden.... geen straat perspectief heeft zich gewijzigd.... alle schil derijen hangen nog op hun plaats.... alles.. alles is zoo gebleven en zal zoo blijven. De wereld heeft ons niet noodig maar wat hebben wij van tijd tot tijd die wijde we reld noodig.... ! Er is maar n catagorie van menschen die iets min-of-meer duurzaams aan den lijve uit den vreemde hebben meegedragen in het dagelijksche leven dat thans hervat is. Ik bedoel niet hen die met Parijsche japonnen of Italiaansche koralen rond-wandelen. Ik bedoel hen die mee-gedaan hebben aan de mode van dezen zomer: n.l. het tatoueeren van lichaamsdeelen door middel van de zonne stralen. Men kent het procédé: Een blanke arm wordt gedeeltelijk afgedekt" door een chablone en vervolgens bloot gesteld aan de zon. De huid wordt bruin en het plaatje is afgedrukt. Welk een vreugde voor de thuisgeblevenen om vriend of bloedverwant aldus geïllustreerd te mogen begroeten ! Men denke er zich eens in! Een ernstig man die, in dollen overmoed van vacantie-uitgelatenheid, zijn wang of voor hoofd heeft versierd met een toom kippen, kuikens en hanen ! Hij zit nu weer achter zijn bureau. Zijn gelaat is droevig en bitter staan zijn oogen, want de berichten die hem op zijn kan toor wachtten, waren van onaangenamen aard. Hij rimpelt zijn voorhoofd. Welk een drukkende last van zorgen ! Afschuwelijk verteekend vanwege de rim pels, en voorts grotesk als misplaatste decora tie, verwringt zich het pluimvee op zijn ge zicht. Hij zucht. Welk een malaise in zaken ! Hij steunt het hoofd in de hand. Op de hand prijkt het portret van president Poincaré.... Hij is gedoemd minstens een maand zoo rond te loopen. Een maand lang zal het duren vóór deze beelden, met de herinnering der zalige volkomen geestesontspanning, ver bleekt zijn ! Het zou de moeite waard zijn alle Neder landers, die dezen zorn^ in buitenlandsche badplaatsen hebben doorgebracht, eens te ontkleeden, ten einde ze op zonne-tatouage te onderzoeken. Wellicht zou er dan heel wat aan den dag komen ! Heel wat hebben zich, in afwachting van de jubileum-feesten, de borst getooid met een eerekruis. De heer David Wijnkoop heeft een spade op zijn dij-been, en de heer Colijn heeft zijne bovenarmen versierd met die eigenaardige scheepjes waarmede mariniers en zeelieden in het algemeen zoo gaarne pronken. De heer de Geer, die zich verleden jaar nog zou hebben kunnen sieren met de letters: EXCELLENTIE heeft zich thans bepaald tot de twee eerste letters van dit woord en is gemerkt: EX. De voorzitter vaneen vrijzinnige partij, welke nog niet een absoluut vast standpunt heeft ingenomen in enkele spoedig ter behandeling komende quaesties, verscheen in de kamer met een geheimzinnig vraagteeken op den schedel, en de minister van Buitenlandsche Zaken, die heerlijk weer getroffen heeft op zijn vacantie, bleek, als eigenaardige versiering, een hangslot op zijn aangezicht getatoueerd te hebben, dwars over zijner Excellenties mond. De burgemeester van Amsterdam heeft, wellicht doordat een eigenaardig gebrek aan fantasie, ons volk eigen, hem verhinderd had iets anders te bedenken, alleen drie kruisen, recht onder elkaar, op eiken wang, en maakte aldus den indruk van een student eener Duitsche universiteit. Minister Heemskerk heeft, met de hem eigen ;:in voor humor en luim, gekoppeld aan strejig ernstigen zin, zijn rug, borst en armen versierd met eene realistische tatouage, voorstellende Adam en Eva in het Paradijs. De directeur van den Postchequeen girodienst moest om gewichtige redenen zijn vacantie afbreken, maar vertoont ondanks dat eene nog zeer geslaagde afbeelding van een zinkend schip met radelooze bemanning, met een vlag in top waarop duidelijk te lezen staat: Dit schip wordt gere-des-organiseerd. Een aardige versiering, waarvoor hem alle hulde toekomt, vertoonde ons de heer Willem Mengelberg, die zich door de Zwitsersche zon zóó heeft laten koesteren dat zijn armen en IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIl Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllll JAC. URLUS HAVANA l* Ct. SI«AAB bij HATTIIIUCo.,Reinbrandtplh,llinstelstr, beenen, gelijk die van een Zebra, met streepen overdekt zijn; deze streepen vormen vijf aan vijf notenbalken, en daartusschen zijn weer op sierlijke wijze heele en halve dollars getatou eerd, die tesamen een motief uit de 5de symphonie vormen. Bepaald magistraal echter is de versiering van den rug van den heer Duymaer van Twist die, ter gelegenneid van het jubileum, daarop een groote gekroonde W heeft aangebracht, omgeven door een lauwerkrans. Op den rug van den heer Willem Broekhuijs staat niets. Hoeveel moeite hij ook gedaan moet hebben om een aardige zonne-tatouage daarop aan te brengen, het bleek onmogelijk. Zijn huid bleek te ongevoelig en bovendien schuwt hij teveel het daglicht. Omtrent de versiering van den heer Lim burg, die zooals men weet voor Volkenbondsaangelegenheden te Genève vertoeft, valt nog niets met stelligheid mede te deelen, maar zeer waarschijnlijk zal hij op zijn borst eene groote tatouage laten branden, voorstellende een Italiaan en een Griek die elkander de hand drukken, en waarboven zweeft de gevleugelde voorzitter van het Herstel-Europa-Comité. Hoewel het oorspronkelijk in de bedoeling gelegen moet hebben om van al deze versierin gen een kleine jubileumtentoonstelling te arrangeeren, schijnt het dat men dit plan onder pressie van rechtsche zijde heeft laten varen. Men had bezwaar tegen het tentoonstellen van al deze heeren, in verband met de nood zakelijke gedeeltelijke ontkleeding die zij zich daartoe zouden moeten laten welgevallen. Zij zijn echter vrij om zich in intietnen kring te laten bewonderen, en wij twijfelen er dan ook niet aan of zij zullen daartoe hunne vrien den in de gelegenheid stellen alvorens al die schoonheid weer verdwenen zal zijn, en al vorens het leven onder deze grauwe luchten weer zijn gewonen gang aangenomen hebben zal. II BINNEN DE PERKEN" Gedurende de Jubileumfeesten te 's-Gravenhage is door de directie van een der grootste cafés het onderstaande gedrukte communiquéuitgegeven: Het publiek wordt beleefd doch drin gend verzocht om binnen de PERKEN te blijven van GEPASTE VROOLIJKHEID. Een liedje meê-zingen met het orkest iiiiiiiiiiiiiiiiiiinuiiiiiiii minimi iiiitn ltl Illlllllllllllllllllll III Illllllllllllllllllllllllllllllllllll ? gewir-war van kettingskens en gewichten, een landschap op haar gevel, en zij Iaat al haar raderkens en wieltjes zien lijk Plato zijn gedachten. En dan de Friesche klok, ook met een water-landschap pronkend boven de wijzer plaat, want ze wil laten zien dat ze van Holland komt; van boven de kast een soort van drie klatergouden vogelenpikken, Sinter klaasgoed uit den crinolinnentijd, en die elk verbeelden willen een vaas met bloemen; en de slinger in een plat keurslijf, met een gaatje waar symbolisch koperversiersel voor is. En op mijn reizen in Holland heb ik dik wijls goesting gehad, zoo een Friesche klok mee te nemen. Doch 't viel telkens slecht uit, men zou er eens naar zoeken. Laatsten winter zag ik in Holland bij een milden gastheer een Friesche klok. Hij zag de bewondering in mijn oogen, en hij zei even alszooveel van zijn medelanders: Ik zal er voor u ook een zoeken". Ik kende dat zoeken ! Tot ik verleden maand bericht kreeg: Heb Friesche klok gevonden, 25 gulden. Hoe ver zenden?" Met het schip !" In den winter was de gulden 4 fr. nu 8. Ik hoorde er niets meer van, alleen de gulden klom tot 9, ongenadig als een koortsthermometer. Verleden week krijg ik bericht uit Antwerpen dat er een Friesche klok voor mij lag. Ik schrijf terug, dat de Maatschappij zelf de formaliteiten zou doen op mijn kosten. Twee dagen later: Kom zelf de inklaring afleggen." Ik trek naar Antwerpen, 'k zag een vriend, en 'k sprak met hem af overeen uur In den Vlaamschen Leeuw" te zijn, want dat ik met de gauwte een Friesche klok ging halen. Op het bureel, aan de nijverige dokken ge legen, liet ik het bericht zien, en 'k betaalde. Toen vroeg de ontvanger: En de papieren?" Welke papieren?" 't Factuur geviseerd door de Consul van België, en bewijs dat de klok niet uit Duitschland of Tjecho-Slovakijen komt, en of ze antiek is of niet." Wie zou er nu ooit op Tjecho-Slovakijen gedacht hebben. Maar 't is een Friesche klok !" Bewijzen !" Dat bewijst ze zelf. Friesland ligt toch niet in Tjecho-Slovakijen?" Als 't zoo is ga dan naar de douanen, die kunnen u helpen leg het hun uit.Wij kunnen ze voor u niet inklaren, zonder papieren. Het is hangaar P. Naarhangaar P. spoedde ik mij welgemoed, nevens de nijverige kaden. Na een twintig minuten loopens in de hevige zon, wierd T ik overlommerd door het zinken dak van han gaar P." Daar tref ik in een soort van cr me-deglace-wagentje de verificateur. Ik toonde hem het bericht der scheepvaartmaatschappij, en voor ik iets kon zeggen hong' het rond mijn ooren: Bewijzen van de scheepvaartmaat schappij. !" Die zendt mij tot u". Ik sta daar niet voor in, ga naar hangaar D, daar is den baas". Ik nam de tram naar hangaarD. Den baas was er niet, en was er niet geweest. Dan maar terug naar hangaar P. Intusschen zat den vriend in De Vlaamsche Leeuw" te wachten. Ik lei de verificateur het geval nog eens uit met handen en tanden. Vraag het aan de douanen, daar." Ik sprak een douaan, een ruïne van een man, met ook een geruïneerde stem. Ja hier is de klok, maar uwe papieren? Bewijzen dat ze niet uit Duitschland of TjechoSlovakijen komt". Bezie de klok". Wat weet ik van een Friesche klok". Wil ik een paar lieden halen die 't kunnen bewijzen !" Hoeveel is ze u gerekend?" 25 gulden". Ge kunt al veel zeggen. Dat moet de con sul onderschrijven". Daar weet de consul ook niets van, de verzender kan zeggen wat hij wil. Luister, zeg gij een prijs en reken daar het tolgeld op". Ga dan naar 't douanekantoor. Ginder voorbij hangaar M. En ge weet eiken dag is 't 10 frank van staangeld !" Op het douanekantoor, in een donker por taal moest ik aanschuiven achter een staart menschen, die een voor een door een piepen holleken, in 't Fransen heet dat een guichet, hun belang moesten zeggen aan een snauwenden kemelkleurigen tolbeambte. Toen ik na 35 minuten, ik reken uit 2 minuten per stap, ook door dit piepenholleken mijn belang zei, wierd het bericht mij terug in de hand geduwd, met de snuif van Bewijzen, bewijzen !" er bij. Ik sprak toen een blonden tolbeambte aan,een vriendelijk man, die mij vriendelijk mededeelde dat ik die klok zoo kon meekrijgen. Iedereen ziet immers dat het een Friesche klok is, de inklaarder der scheepvaartmaatschappij heeft er reeds dikwijls ingeklaard, dat gebeurt haast elke maand." Dus ga tot hem, hij zal u zeker helpen". Terug naarde scheepvaartmaatschappij, 'k Moest telefoneeren met den inklaarder, 'k lei hem uiten weer dat eeuwige Eerst bewijzen, bewijzen. Maar de douanen kunnen u helpen, die weten genoeg wat een Friesche klok is." Als ik buiten kwam zong de toren dat elke mensen mocht rusten om te eten. Ik ging dan is aardig en wordt door de Directie zeer gewaardeerd. SPRINGEN, HOSSEN en het WER PEN MET SERPENTINES EN CON FETTI kan echter door de Directie NIET worden toegestaan. Wij vertrouwen, dat de bezoekers ons ten opzichte van dit verzoek ter wille zullen zijn. DE DIRECTIE. Wat zou u wel doen, Jezer, indien een caf houder u een dergelijke petitie deed toe komen. ... ? Zoudt ge onmiddellijk 's mans competentie aanvaarden voor 't geen betreft het bepalen van den uiterst vagen grens die er ligt tusschen gepaste en z.i. ongepaste vroolijkheid.... ? Zoudt ge zijn uitspraak aanvaarden dat het meezingen van een liedje met het orkest aardig" is en u bij voorbaat verheugd gevoelen met de waardeering die de Directie (met een hoofdletter: zie ook publiek" met een kleine letter) zich wel verwaardigt op u, deel van het profane vulgus, te doen nederdalen ? Pertinenter wordt de gastheer-a-raison-vangematigde-consumptieprijzen in de derde alinea van zijn verzoekschrift, waarin hij zekere lichaamsbewegingen en handelingen verbiedt. En aan het slot spreekt hij zijn vertrouwen uit in de bezoekers die hem aldus ver onderstelt hij genadiglijk wel ter wille zullen zijn". Mij dunkt dat de tijden veranderd zijn: Er was namelijk een tijd waarin herbergiers trachtten hunne bezoekers ter wille te zijn. Hij stond in een sloof achter zijn buffet en deed zijn best als een brave kastelein. Thans rijdt hij in een auto en de bezoekers zijn koffiehuis inventaris. Het is een soort volk dat men moet opvoeden. Men moet ze bijvoorbeeld leeren wat gepaste vroolijkheid is en wat ongepaste vroolijkheid is.... men moet ze duidelijk maken wat aardig is en dus gewaar deerd kan worden, en wat men hen zonder nadere opgave van redenen verbiedt. Indien de bezoekers eens iets hadden opge steld in den geest van het onderstaande....? De bezoekers van het caf te 's-Gravenhage, gezien vooraanstaand verzoekschrift zonder bijlagen, gehoord de conclusie van Papa Carr strekkende tot afwijzing van het verzoek, overwegende dat het SPRINGEN, HOSSEN en het werpen van SERPEN TINES EN CONFETTI wel degelijk tot de uitingen van gepaste vroolijkheid kunnen worden gerekend, overwegende dat hieruit voortvloeit dat het verzoek niet voor inwilliging vat baar is, WIJZEN HET VERZOEK VAN DE HAND En dan hadden ze als n man moeten hossen en springen en serpentines en con fetti werpen.... niet om zich de waardee ring van een koffiehuishotider op den hals te halen, maar om hunne vreugde te uiten met het 25-jarig regeeringsjubileum van onze Koningin. MELIS'STOKE TABAK nog altijd de beste. rap naar mijn wachtenden vriend, om hem te zeggen dat hij niet moest blijven wachten. Maar er was geen vriend meer. T'huis schreef ik rap naar mijn vriendelijken gastheer, per express, om de bewijzen, dringend! spoedig! haastig ! galop ! Sito ! Drie dagen later kreeg ik die, met het be richt dat er nog eenige guldens bijkwamen van visageld, en dat hij na een heelen dag loopens van 't eene bureel naar 't andere, van douane, expediteur, consul, en nog eens douane, expe diteur enz. nu gerust pateekens zat te eten in een gedistingeerde pateekensbakkerij. Hij zat pateekens te eten ! Met de papieren naar Antwerpen getreind, naar de scheepvaartmaatschappij waar men wat stempels op de papieren sloeg, er nog papieren bijvoegden, me lang deed wachten, me dan een laatste papier overreikte, en me veel geld deden afdoppen; en dan naar de fameuze hangaar P. De papieren in orde bevonden. Ik kon de klok meenemen. Doch moest eerst nog terug naar het douanekantoor, ik maakte rne weer een wervel van een staart van aanschuivende menschen; die van achter 't piepenholleken, handteekende een gemartelde spin op een pa pier; 'k moest betalen, en toen weer naar hangaar P! Eindelijk kreeg ik de horlogie '. Doch ze was te zwaar. De bode zou ze komen halen. Drie dagen nadien bracht den bode ze, met de rekeningen er bij. En al heeft geld geen kleur, 't heeft toch een naam. Want ik las zooveel van vervoergeld, van liggeld, staangeld, los geld, tol-geïd, sleep-bootgeld, vrachtgeld, oppertaksgeld, guldengeld, drinkgeld, en an der geld, zooveel geld dat men er haast drie horlogies kan voor koopen, die niet uit Duitschland of Tsjecho-Slavakijen komen. De dou anen kunnen iemand doen zweeten, en daar is toch niets tegen te doen ! Misschien wel, de Heilige Maria van Egypten ! Deze heilige die naar 't Heilig graf reisde, mocht niet over de rivier van het onder land komen of ze moest als tol haren- precieusen maagdom afstaan. Van dezen dag af bid ik, als ik nog een Friesche klok of stoeltjesklok zoek te koopen Heilige Maria van Egypten, verlos ons van het vasthoudisme der douanen !" En dan weet ik nog een ding: deze klok, die mij verblijdt zal ik niet vergeten op te winden ! Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harms & Co.