* . S ' 6 Oct. '23. - No. 2415 i '? DE\AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Nota- n Ziiiactoi TE KOOP, (n dl verse grootten en prijzen. Lijst van In commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. B1NOHAM & 1AJGT AFD. JACHT AGENTUUR SI0persv«st 1 Rotterdam DB AMSTERDAMMER Weekblad »»oi Nederland kost siechti f 10.?pet Jaai HAARDEN KACHELS MEN VRAGE ONZEN UITGEBREIDEN CATALOGUS NIMBUS-HAARDEN LE BIJENKORF AMSTERDAM VERWEEGEN & KOK fltnsterdam Den IN 10 VERSCHILLENDE MODELLEN Prijzen van f 90.?af J. G. KORSTEN Sanitair Technisch Bureau, Xoninisplein, Amsterdam Telefoon: 37132, 37133, 37134 1848 1923 CENTRALE VERWARMING EN WARMWATERVOORZtENING IN KLEINERE WOONHUIZEN DOOR MIDDEL VAN KEUKENFORNUIS OF WIT GEËMAILLEERDE KACHEL. GEEN KELDER NOODZAKELIJK. INSTITUUT OVERTOOM Amsterdam Overtoom 57 en 93a Rotterdam Kruisstraat 40 ypen- Steno- Iiln BAARN Bouw- en Woningbureau van di N.V. Woning-buretu v/h J. D. F .VAN DER VEEN, Kantoor van Vast* Goederen,Ted]ngrafl Berkboutstr.I. HERSTELT OeV PLATVOET U \ O.Z.VOQ.RÖURGWAL 34*. OT>A KUNSTHANDEL G. J. STEGEMAN OVERTOOM 163 TELEFOON 28292 TA Ifflnn on(*er architectuur geI C ItUU}! bouwde woonhuizen te SCHOTEN. Bevattende Kamer en Suite, Erker, Vestibule, W.C., Gang, Keuken. Voor- en Achtertuin, boven 3 Slaap kamers met baicon. Koopprijs vanaf ? 5200 tot ? 5300. Hypotheek voorradig. Te bevragen: C. K AMMINQA, Raadhuisplein 2 BOUWT IN HET OOSTERPARK TE BILTHOVEN IHIICHTIHÊEH VERSTREKT DE DIRECTIE TEL. INT. :?No. 6538 iuiiiiiiiiMiiiiiiiiiffJiiiiifrrufffiitifimiimmiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiimiimiiimiiiitintimn ^^ DE INTERN. PÜZZLE Begin October 1923. Duitschland gaf het lijdelijk verzet op. Italiëontruimde Corfoe. Baldwin verklaarde, dat een nieuwe prrase van goede samenwerking tusschen Engeland en Frankrijk is aangebroken. De Volkenbondsvergadering is niteengegaan zonder te ontploffen. Brengt dat alles reden tot verheugenis? Een opgewekte herfst? In zooverre ja, naardemaal het vee! erger had kunnen gaan. In zooverre echter allerminst, als de groot ste moeilijkheden nog bloot liggen, ten deele zelfs eerst nu komen bloot-te liggen. De stoffelijke noodtoestand waarin al!e volken verkeeren, jaagt steeds sterker het staatkundig egoïsme op. Vél welstand maakt de menschelijke ziel zelfzuchtig. Een matige welstand maakt haar altruïst. Gén welstand, nijpend gebrek, doet haar helaas weer feller het eigen belang zoeken, en niets dan dat. In deze phase verkeeren de volken weer. Tegenover de hardheid der feiteii en be hoeften en nooden schijnt de nigc logisch beredeneerde poging om de handen in elkaar te slaan, schijnt de Volkenbond vooralsnog slechts zeer. matig iets te kunnen uitrichten. Hij kan, dit is in de laatste dagen tenminste gebleken, iets helpen afweren. Als orgaan om een geheel uit den band sprjngenden tegen te gaan, hebben in het Corfoe-incident de Raad en de Vergadering te Genève verstandig werk gedaan. Wie van de Volkenbondsvergaderingen niet alleen afwerend, maar ook opbouwend werk op groote schaal hadden verwacht,zullen teleurge steld zijn. Gén positief en levensvatbaar plan nog, om tot ontwapeningen, tot beperking der militaire uitgaven te geraken. Geen hand aan 't werk geslagen, on) den Dtiitschen baaierd te ordenen. Geen aanvang met de regeling van het schadevergoedingsvraagstuk. Wat baat het dan of gewezen worden kan op den boven verwachting slagenden reconstructiearbekl in Oostenrijk? Op het, en dit is inderdaad wel iets nieuws, aangevangen werk om ook Hon garije financieel weder in zijn voegen te zetten? En op de betere verhoudingen die tusschen dit land en de Kleine Entente op touw zijn gezet? Op de geheele versterking van het rustige evenwicht in de gewichtige statengroep welke de KMne-Entente is? Dit moge de gewichtigste uitkomst van de jongste bijeenkomsten zijn, en een uitkomst die een gewichtige bouwsteen beteekent voor de verdere just van ons werelddeel, het is alles wat indirect. Oppervlakkig gezien, vraagt men om meer, vraagt men ook nooit om wat wél, maar om wat nog niet verholpen is. Men vraagt om de groote vraagstukken vlak naast de deur. En dan moet het wel voor ieder duidelijk zijn, dat, van West-Europa gesproken, men nog grootendeels op de groote mogendheden aangewezen is. Die houden nog de sleutels der sloten in hare handen. Hun staatkunde blijft nog een onmisbaar element en het allereerste wat de kleinere mogendheden aan verstandigs kunnen doen, is er op in te werken om de groote mogendheden een eerlijke, 't algenieene belang dienende staatkunde te doen volgen. In dit opzicht kan inderdaad in onzen tijd van publieke opinie en volksgeest de invloed ontzaglijk zijn. Gelijk almede in het Corfoe-incident geble ken is ! De macht der grooten is daarin, aan het einde, zeer sterk uitgekomen. De boete, zonder veel vorm van proces te Parijs aan Griekenland opgelegd, is een leelijke daad van macht. Men kan daarnevens slechts zeggen dat misschien de regeering te Athene ook niet zeer beleidvol had gehandeld, met narne dat zij zich te spoedig gewonnen had gegeven, en het daardoor aan anderen veel" moeilijker gemaakt, haar te helpen.Maardie onhaudigneid zelve is toch ook weer slechts het noodlot van de zwakke geweest; en wanneer de Italiaansche gezant te Athene niet zoo'n hoogen toon had kunnen aanslaan 't ongeluk wilde bovendiendatdezediplomaat felanti-ürieksch is -?zoo het gouvernement niet zoo aanstonds zijne troeven uit handen hebben behoeven te geven. Een ding is echter zeker: dat het de publie ke opinie van Europa is geweest, die Frankrijk belet heeft voort te gaan in de onverkwikke lijke rol van Italiëte steunen, waarmede het begonnen was. En die Engeland gepousseerd heeft om aan zijn eigenbelang het besef van algemeener belang te koppelen; want de opheffing der Italiaansche bezetting van een Middellandse!) zee-eiland was puur Britsch interesse, maar in het hooghouden van de moreele rechtsbeginselen, bij de gansche zaak in het spel, heeft Lord Ceci! de zaak der volkengemeenschap gediend. Op het opgenblik blijft dus Italiëdaar staan als de staat van de egocentrische politiek bij uitstek, de kwade pier, die'trouwens van den Tripolis-oorlog af en van zijn houding in de Triple-Alliantie in 1915 met het Londensche tractaat af en sinds Orlando's gestes op de Vredescorvferentie te Parijs, en steeds sterker weer laatstelijk in de Fiumekwestie, waar de terzijdeschuiving van het tractaat van Rapallo schijnt op te zitten, zijn reputatie niet verbeterd heeft. Doch Italië, aan zichzetve overgelaten, schijnt wel tot zulke methodes gedoemd. Het verkeert ia de noodlottige positie altijd boven zijn stand te willen gaan. En ieder weet tot welke bedenkelijke manieren van doen die zucht te leiden pleegt! Engeland en Frankrijk zijn weer samen. Poincaréis aan de winnende hand. Baldwin is meegegaan. Het zware werk om met Duitsch land eene regeling te maken, staat voor de deur. Het is goed gezien van Engeland, daarbij nu maar niet meer van oude verschillen te spreken. Zoo ergens, dan is thans eensgezind heid noodig, in het belang van Duitschland eveneens, dat anders zich maar in valsche verwachtingen verslikt. Het is verkeerd geweest van Engeland, Frankrijk zoo langen tijd alleen te laten gaan. De apotheose van die font, Ciirzon's breed opgezette nota van verwijten, zai ieder nu ook beter ongeschreven achten. Het economische verschil tusschen de beide landen heeft hunne houding beheerscht. Enge land, aangewezen op handel met den vreemde, had haast om Europa weer in orde te zien komen. Het moet verdienen. Frankrijk, wel gesteld in zich zelf en in zichzelf levend, heeft den tijd. Het kon afwachten. De Britsche haast had met 't Fransche geduld niet gere kend, en heeft nu zelf kostbaren tijd en meer dan dat verloren zien gaan. De verantwoordelijkheden, welke de ge heele Londensche politiek heeft ingehad, zijn ontzaglijk. Wanneer zij van den aanvang af, van januari 1923, aanstonds aan de zijde van Parijs had gestaan, zou waarschijnlijk de geheele regeling met Berlijn bereikt zijn zónder occupatie van de Ruhr, en zonder lijdelijk verzet, en zonder verlies van tijd. En dieper nog ! . De mogendneden zien zich geplaatst tegen over een tiiteenliggend Duitschland. Zal het weer in den staat van verdeeldheid geraken, welke eenmaal aan Richelieu, en later aan Napoleon l, de geweldige continentale over macht bezorgd heeft, en die Frankrijk op nieuw zou kunnen maken tot den protec tor libertatis Germaniae?" Nog in 1918 heeft Foch zooiets gedacht, en het denkbeeld leeft stellig in sommige Fransche gemoederen, hoewel niet in het tegenwoordige regeeringsbeleid, voort. Maar de gebeurtenissen in Duitschland zullen zulk een vaart niet nemen. Men heeft daar vél wanorde, maar weinig revolutie en weinig uiteenspatting te verwachten. De noodige reorganisatie zal, langs den internationalen weg dan wel kunnen worden bereikt. Dat, praktische, organisatiewerk wordt nu het werk van den dag. B R A N D A R i s UlIllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIllllllHIIIIIIIIItllIIltKIIKtllllllllllltlUlHIlllllli IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIMIIIIII tllllllllllllllltllltlltlillllllllllll llllllll VOL AU VENT XIX ,(Nader kannen wij het geestelijk voedsel niet analyseeren. Als we echter aannemen. dat Het bij de meeste bladen sedert 190K nog wel meer dan een vierdepart zwaarder is geworden, dan voelt men toch een zekeren trots op het intellectueele verteringsvermogen van een beschaafden westerling." Dr. C. Easton Welk eene fel-bewogen week, mijmerde ik in mijnen zieke-stoel, mijnen voet in verwar mende watten, doch overigens en in het bij zonder geestelijk in weldadige beterschap. Holland, een poos ingeslapen, ontwaakte in de latere jaren met een potentie, eene energie, die zich in een reeks daden en vroeger-ongekende ondernemingskracht omzet. Men zit bij tijden versteld bij de veerkracht van een klein volk, dat in bijna iedere richting in aanzien stijgt. Sportief en intellectueel doen wij een duit in het internationale zakje. Onze spieren, onze diplomatie beginnen mee te tellen, en.de Gulden handhaaft zich voorbeel dig naast den Dollar. De eenige, die bij deze ontwikkeling van nationale hit ontbreekt, is nogthans Wiüem Broekhuis. Ik mis hem, zijne belangstelling in kunst, zijn phenomenale daadkracht, ofschoon hij aan den anderen kant niet vergeefs gewerkt heeft. Soms ver beeld ik mij zelfs, dat zijn geest, zijn takt om den doorsnee-Hollander onder een edele sug gestie te brengen, in aangroeiende mate in deze lage landen voortleeft. Neemt bijvoorbeeld den opstand der fabri kanten in 'Zaandijk, met de sombere plak katen Ons gemeentebestuur doet de industrie verdwijnen !" Rechts is hier een ijdel woord l", enz., gevolgd door den executorialen verkoop 'van amandelreepen, flikjes, meubelen en van wat verder met beslag belegd was. Tot het laatste oogenbük toe bleven de mannen-fabrikantert op de bres staan. Het moet een verheugend gezicht lijn geweest, deze strijd voor recht, die speciale verslaggevers naar Zaandijk lokte, deze wilde l iiiiiiufiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuuiiiuiuuiin Duin en Daal" «"SS* Gntnil nrwirad. Vnti wnchtilili, koud- n wirn witii strijd om kisten chocolade door den fiscus belaagd. Bij Zaandijk begint de Victorie. Lang ge.noeg heeft de Industrie geduld. En ten slot'te is ook een fabrikant mensch. Het is de vergis sing, de fatale vergissing der hoofden en lei ders tot vandaag toe geweest, dat zij zich door onder- en bovengeschikte!] lieten intimideeren. Wij kunnen nog rustig eenig import van Fas cisme verdragen, opdat aan den bedekten vorm van arbeiderstyrannie een einde kome. Hulde aan den fabrikanten-sovjetraad, en mede mijn respect aan den direkteur van het Amstcrdamsche Wilhelmina-gasthuis, die den uiterst-gelukkigen inval had het teekenen van stukken pro of kontra de Vlootwet door zijn personeel te verbieden, en te gelasten docu menten v,an dezen aard bij hem in te leveren. In een Ziekenhuis verpleegt men, verzorgt men, waakt men, dient men zich van hinder lijke afleiding te onthouden. Lijsten voor een volkspetionnement behooren hier niet. In dien toch, om slechts een voorbeeld te noe men, een zuster of een broeder tegen de Vloot wet zijn, en zij van hun positie misbruik ma ken door de zieken op hun afdeeling handteekeningen te vragen, dan kan een herstel lende of een stervende moeilijk weigeren, om dat het anders op de een of andere manier door onthouding van versterkende middelen of medicijnen op oncontroleerbare wijze inge peperd kan worden. Mij is althans zijdelings ter oore gekomen, dat een lijder aan insani/t moralis, die in principe vóór de Vlootwet was, en derhalve zijne liandteekening weigerde, van bouillon en half-zachte eieren gespeend bleef, terwijl een melankoliek marine-ma troos in het bed daarneven, die karakterloos genoeg was tegen de wet te demonstreeren, op extra kippebout onthaald werd. Aan deze wantoestanden moet een einde komen. Het verbod van den directeur is een eenvoudige daad. En, gelijk ik dit zooeven reeds zeide, het is juist de opleving van daad en ondernemingskracM, die ons land in deze tijden zoo voorbeeldig onderscheidt. Buitengewoon werd ik bijv. gister door een schijnbare kleinigheid getroffen, die bockdeelen spreken. Mijne hospita krijgt eerstdaags familie uit Amersfoort over, eene zuster en eene nicht, die zich metterwoon te Amsterdam willen vestigen. Zij ging naar het Bureau van het Dagblad De Telegraaf, gaf eene Speurder-annone voor Zitkamer, slaapkamer en keuken, voor moeder en dochter op, liefst ongemeubileei'd, daar naar mijne hospita mij meedeelde de meubelen in voldoende mate in voorraad waren ik behoef deze bijkomstighcden niet mede te deelen, doch ik stam uit de oud-journalistieke school die gcenerlei coëfficiënt wenscht te negligeeren en wat geschiedde? Mijne hospita kwam met een kleur van opwinding mijne werkkamer binnen stormen, en riep buiten adem: die mijnheer Holdert is een engel, een schat !" Ik staarde haar eemgszins teleurgesteld aanIk hond niet van zulke hevige-expansieve uitvallen bij eene vrouw boven zekeren leef tijd. Uit mijn zwijgen en eenigermate gefronste wenkbrauwen scheen zij ontstemming op te maken. Hij is een schat", vervolgde zij, er de verklaring aan toevoegend: ,,ik betaal eene annonce van 7 regels en krijg zonder dat ik om iets vraag, en zonderdat ik de bedoeling begreep, een veiligheids-scheennes cadeau!" Ik glimlachte ongeloovig, en terwijl zij meer dere malen het woord cadeau" met nadruk herhaalde, liet zij mij de Gillette, die men haarin de verheugde handen gestopt had, zien. ,,lk weet niet goed wat ik met een scheerapparaat moet doen." praatte mijne hospita geënerveerd : maar ik vind het idee keurig !" Ik knikte. Het was waarlijk verrassend. En eerst thans las ik de betreffende advertentie in De Telegraaf: ik lees zooveel, dat ik geen tijd heb voor advertentie-kolommen, wat, ik erken het gaarne, een fout is, omdat cxploitatief gesproken de advertenties hoofdzaak en doel zijn, en het product van ons, journalisten, eerst inde tweede of derde plaats in aanmerking komt. Wij staan "in principieelen zin het dichtst bij de kelnerinnen in een Cafémet dames-bediening. De surprises van De Telegraaf voor ieder, die een Speurder" opgeeft en betaalt, acht ik geniaal van vinding. Hïer uit lich de voor treffelijke Hollandsche ondernemingsgeest op zijn best. Het ten geschenke geven van eene (ïillettc Safety-rasor, waarde ?3.50 per stuk, bij het plaatsen van een annonce, is alleen daarom zoo verrassend, omdat het hier geen uitwerpen van een spierinkje is om een kabel jauw te vangen. Spierinkjes hebben geen / 3.50 waarde. Men zou kunnen aannemen, dat of de Gillettes of de advertenties niet deugen. Schakelt men dit evenwel onmiddellijk uit, en blijft men er op gesteld het technische won der op te lossen, dan zijn er slechts enkele, en dan nog niet-onaantastbarc mogelijkheden. Heeft de Curator in het zieltogend faillisse ment van Willem Broekhuis den voorraad Veiligheids-scheerapparaten, bestemd voor de abonnees van wijlen De Dag, aan den heer Holdert, tegelijk met de hoeren Schröder, Weremeiis Biining en nog eenige heeren-juurnalisten vooraannemelijke prijzen overgedaan? Heeft de AmerikaanscheGillette-Company eene filiale in Duitschland en heeft De Telegraaf eindelooze hoeveelheden van de scheerapparaten tegen een of twee millioen Mark per stuk ingeslagen? Is liet gratis verstrekken van scheermessen het symbool, dat men stellig van plan is concufreerende bladen cien nek af te snijden? Of wil men met eene bewonderenswaardige handigheid de lezers van De Telegraaf door een 'voorbeeldeloos-schoongeschoren gelaat eene dadelijk herkenbare distinctie verleenen? Hoe dan ook, en welke schrandere uitlegging men voor deze Speurder-Gilette vindt, het hek is van den dam. En naar menschelijke be rekening, komt het er niet meer voor. De Nieuwe Rotterdamsche Courant, Het Han delsblad, Hei Vaderland, Het Volk, enz. zullen denzelfden weg moeten inslaan, als zij niet al hun adverteerders in de Gillettefuik van den heer Holdert willen zien verdwijnen. Wanneer Nijgh in de naaste toekomst een scheerriem, Heidring een pot zeep, Ernst de Lang een Haagsche kwast en Masereeuw een doekje voor het bloeden of een aluinsteen, als waar achtige surprise bij iedere advertentie ten. geschenke aanbieden, is het heugelijke te wachten, dat de advertentie-kolommen zienderoogen zullen groeien, hetgeen voorde Hol landsche journalisten in dubbelen zin een zegen zal blijken te zijn, omdat met de stijging der advt-rfentie-hoeveelheden eene aaiing in de vereischte quantiteit der redactionee/e copy plaats zal hebben, en hierdoor in wetenschap pelijke wisselwerking het loon door minder arbeidstijd verhoogd wordt. Daarenboven is het voor ieder journalist een geestelijk genot, om voor een klimmend aantal abonnees dichterlijk te werken en te bedenken: wij helpen mee deze abonnees te scheren, te zeepen, te soigneeren. Ik acht dit middel tot verhooging van reputatie en inkomsten zoo onvoorwaardelijk goed, dat ik het ook anderen in overweging geef. Wat vermeent de heer Koopman van de Nationale Opera van een paar bretels of van een half dozijn dames- of heeren-zakdoeken, bij ieder plaatsbewijs. En de heer Royaards van een pot jam, de heer Tuschinsky van een pakje Planta, het VariétéFlora van een doos zeep of een ets van Rembrandt? Er zijn zoo eindelooze mogelijkheden in het ver schiet. En het merkwaardige is, dat dergelijke vernuftige invallen, juist aïtiid op tijd komen. Men praat somber gestemd over malaise. Men ziet geen einde aan de depressie komen, en dan plotseling spreekt een ondernemend man het verlossende woord door de daad van een veiiigheids-scheerapparaat. Geest van Broekhuis, welkom in deze landen ! I). HANS L u D 11-' i c o R Amsterdam. 3 October. 1) Zoo juist krijg ik ter inzage Nieuwe Tijden, maandblad vanwege de N.V. Spaar en Beleggingskas voor Katholieken te Utrecht, onder redactie van Herman Meerkerk en met medewerking van Felix Rutten, Marie Koe nen, Dr. Vrijmoed, Mr. Bomans enz. Alle deelnemers van de Spaar- en Beleggingskas voor Roomsch Katholieken zullen het Maand blad gratis ontvangen". Het zal trachten de spaarzaamheid bij katholieken en tevens den zin voor kunst, letteren en schoonheid aan te kweeken". Ik kom op deze eveneens schitte rende ingeving nader terug. Als de Twentsche Bank, de Amsterdamsche en de Rotterdarnsche iets dergelijks voor hun depositos op touw gingen zetten? Ik kan de verrassende idee niet ineens verstouwen. Het opent alle toekomst deuren. . . . iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijjiiiimiijjimiiimiijtifimffifiiimiiiiiiiiiiimiiiitiiiiu 3PAAH3QH, EHQELSOH, Fll AM» OH, DUIT3OH oio. Borlitz-Sohool Tel. Pract. Onderwijl door bnlteal. Leeraren