Historisch Archief 1877-1940
DE A VI S T E R D A W .VI t£ R, WEEKBLAD V O O K N E D E R LAND
20 Oct. '23. - No. 2417
DE INTERN. PUZZLE
Stresemann bezoekt Seipel. De Duitsche
Rijkskanselier treft den Chef van de
Oostenrijksche Bondsregeering.
Een jaar geleden zou geheel Europa daar
over de wenkbrauwen hebben gefronst en
achterdochtig gemompeld: het Rijk tracht
Oostenrijk aan zich te binden ! Nu denkt
niemand aan zoo iets. Oostenrijk heef t wel wat
wijzer te doen dan naar Duitsche toenaderings
stemmen te luisteren. En de Duitsche Rijks
kanselier heeft wel ander werk aan den win
kel, dan groot-duitsche toekomstpolitiek.
Het is eerder de vraag hoe de actie van
Hitler in Tyrol, tegen de Rijksregeering in,
door deze kan worden onderdrukt.
Berlijn heeft indertijd op de herstelplannen
ten heftigste afgegeven, het optreden van
den Rotterdamschen burgemeester met alle
middelen tegengewerkt en de geheele politiek
van den heer Seipel bejammerd. Nu volgt
Stresemann Seipel na. Evenals voor een jaar
te Weenen, worden nu in het Duitsche
parlement aan de regeering volmachten
gegeven, die krachtdadig handelen mogelijk
maken.
Evenals te Weenen wordt een program
van reconstructie voor het Duitsche Rijk op
touw gezet, en een geheel economisch pro
gramma ondernomen.
Er zijn evenwel groote" verschillen. De
Oostenrijksche staatsman had van den beginne
naar een loyaal internationaal vertrouwen
gestreefd, geen omwegen bewandeld, geen
taktiek" gevoerd en overal den indruk
gewekt van een regeeringsman te zijn op
wiens woord te handelen viel. De opeen
volgende Duitsche regeeringen hebben de
fout gehad, in de laatste afgeloopen jaren
omtrent den regeeringsgeest te Berlijn een
volkomen omgekeerde reputatie te vesti
gen. Dat is de groote schuld der nog steeds
machtig gebleven conservatieve groepen in
Duitschland, die even als bij den aanvang
van, en gedurende den oorlog, ook daarna
nog de wapenen van onoprechtheid en mis
leiding aan de regeeringen in handen hebben
gedrongen. Zelfs eerlijk gezinde en democra
tische mannen als een Wirth, edele zielen
als een Simons, brave bestuurders als een
Cuno zijn door die noodlottige machten
achter de schermen op den verkeerden weg
gebracht. Zoo kwam elke nieuwe regeering
te Berlijn in den reuk van dubbelzinnigheid,
en was er bij de andere mogendheden telkens
achterdocht, stroefheid, en weigering om te
onderhandelen.
Stresemann zelf is in den beginne van zijn
optreden ook nog onder den invloed dier
verderfelijke raadgevers en drijvers gekomen.
Het geluk heeft intusschen den heer Strese
mann gediend, zoodat hem nog tijdig de schil
len van de oogen zijn gevallen. Hij heeft in
de jongste weken ervaren hoeveel brutaal
onverstand er in die zoogenaamde nationale
kringen heerscht. Hij heeft, door de houding
hunner medestanders in den Rijksdag, er
varen waarheen met hun scheeve opvattingen
zij het volk brengen zouden. En hij heeft er
van afgezien, zich door die nationalistische
pressie te laten imponeeren. Om nu ook
voor honderd percent met een eerlijke, be
trouwbare buitenlandsche politiek voor den
dag te komen, daarom is de ontmoeting met
den bekwamen en taktvollen heer Seipel
een goed voorteeken.
Een is er, die den Rijkskanselier het afschud
den van de booze machten achter de schermen,
niet gemakkelijke heeft gemaakt. Dat is de
Engelsche minister van Buitenlandsche Zaken,
liilmtllllllltlllllllllllllllllllllllllllMIIIIIII Illllllllllllllll lulu
DE NEDERLANDSCHE
NOORDZEEVISSCHERIJ
ROOKT
Si-FA-Ko's
.il Gusto"
SUMATRA 10 cent
Jozef Israels"
VORSTENLANDEN 8 cent
AMSTERDAMSCH
HANDWERK.
Verkrijgbaar bij alle voorname Sigarenwinkeliers.
Illl IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI
Lord Curzon. De om zijne weinig aangename
persoonlijkheid in de Londensche huizen
bekende edelman is een bekwaam en over een
rijke ervaring beschikkende bewindsman,
doch geen staatsman van hoogste alluur.
Zér gehecht aan zijn tegenwoordige ambt,
heeft hij dooreen tijdelijke en tijdige?onge
steldheid op het kritieke oogenblik het geluk
gehad in de regeering te kunnen blijven toen
Lloyd eorge viel. Hij heeft daardoor een
deei van de bitterheid over het toenmalige
wansucces meegedragen. Hij draagt ook
bitterheid mee over het wansucces van zijn
persoonlijk optreden, in de eerste phase der
onderhandelingen te Lausanne. Hij heeft ook
weinig plezier van de voorspelling, waarin
Engelsche economisten hem hebben bijge
staan, dat reeds in April laatstleden Frank
rijk de Roerbezetting zou moeten opgeven,
en de franc op 100 in het pond zou komen te
staan. Hij heeft in de Ruhrpolitiek Engeland
verkeerd geraden. Hij zet zich in zijn trots
over dat alles niet licht heen, en terwijl
Baldwin, meer luisterend naar de stemmen van
de breede bevolking in zijn land, de kans
tracht aan te grijpen om met Frankrijk samen
weer werkdadige staatkunde toe te passen,
blijft Curzon stemming tégen maken. Er is
veel, wat doet denken dat Cnrzon's positie
niet onbepaalden tijd meer duren zal.
Ondertusschen heeft hij ongelukkige Duitsche'
regeeringen telkens weer in de hoop gebracht
dat zij cp tweespalt tusschen Engeland en
Frankrijk mogen speculeeren.
Men begrijpt dat dit steeds kolen heeft
gebracht op het vuur van de nationalistische
Ueber-politici," en dat het daarom ook voor
eenen democratischen bewindsman te Berlijn
moeilijk bleef, loyaalweg de" geallieerden,
inén genomen, tegemoet te treden.
De nu gehouden imperiale conferentie te
Londen maakt het, aan den eenen kant,
evenmin gemakkelijker. Van mannen als
Smuts wordt weer de roep verbreid, dat zij
bereid zouden zijn Duitschland te helpen. En
daarin moge nu iets waars zijn ook, zeker is
dat de op de imperiale bijeenkomst vereenigde
ministers zonder uitzondering als credo er
kend hebben, dat men Europa, en ook Dnitsch
land, alleen helpen kan door Engeland en
Frankrijk samen te doen gaan.
Stresemann lijkt dan ook daarop te gaan
rekenen. Hij staat voor een geweldige moei
lijke taak. De vergelijking met het werk van
Seipel is niet geheel billijk. De toestand is in
Duitschland thans vél erger dan zij in
Oostenrijk geweest is. Bovendien leverde
Oostenrijk een betrekkelijk beperkt en niet
gecompliceerd gebied. Er zijn dan ook velen,
ook vele Duitschers, die meenen dat Strese
mann alleen zal kunnen slagen wanneer hij de
bezemstok van de internationaale inter
ventie" kan hanteeren, evenals Seipel deze
in handen gekregen heeft. Alleen met een
beroep daarop, op die ,,force majeure", zou
een bewindsman nog zulke bezuinigingen en
hervormingen kunnen doorzetten en de intri
ganten van links en van rechts zóó van het
lijf schudden, als nu een Rijkskanselier moet
kunnen doen. Volmachtwetten alleen zijn
daartoe niet genoeg. Men moet het afwachten.
roote neiging bij de geallieerde regeeringen om
te zamen de verantwoordelijkheid over te
nemen van die tal van odieuze en onpopu
laire maatregelen, welke in Duitschland tot
herstel van zaken noodig zullen zijn, is er
niet. Zij werken thans liever onder de hand
met raadgevingen" dan de regeering te
Berlijn, en daarvoor doen de Engelsche
afgezanten inderdaad nuttig werk. Evenals
de reconstructiearbeid voor Weenen eigenlijk
uitgedacht is geworden door de City, evenzeer
zullen de vruchtbaarste economische denk
beelden omtrent Duitschland's verheffing,
zoo die nogin haai geheel mogelijkis, van
City en Treasury komen. Op het oogenblik
heeft de Belgische regeering de aandacht ge
kregen voor de door Brusselsche socialogen
uitgewerkte plannen Comment faire payer
l'Allemagne? Erreurs d'hier, sqlutions de
demain;" en hebben de geallieerden vrien
delijk de studie daarvan toegezegd, maar
dit materiaal moet men misschien niet te
ernstig nemen.
Voor de richting van reconstructie is
Baldwin een goed leidsman. Hij vindt ongetwijfeld
in de imperieele conferentie een uitnemende
stuwkracht bovendien. De daar bijeengeko
men ministers van de Britsche koloniën zijn
alle mannen van praktisch inzicht en van
aanpakken, lin terwijl zij daar bezig zijn
dat hoogst bewonderenswaardige bouwwerk:
het Britsche Rijk, verder op te trekken;
terwijl zij het moederland trachten tegemoet
te komen in zijn economische moeilijkheden en
IN STAAT VAN ONTBINDING
Teekening voor de Amsterdammer" door Jordaan
Koninklijke HeuWlransport-Mii.
DE GRUYTER & C°.
DEN HAAG
AMSTERDAM - ARNHEM
Bergplaatsen voor Inboedels
- Afzonderlijke Vakken
Men vreest Kamerontbinding.... En wat ruik ik dan al dien tijd?!"
werkeloosheid, die een mede-gevolg zijn van
Engeland's grootsch opgezette
schnldaflossingspolitie'k, ----- want economisch zucht
Engeland's industrie thans onder het hooge
pond sterling; terwijl afwending van Europa,
en hénturen op de koloniale markten wordt
gepreekt, en imperiaal protectionisme weer
a;m de deur klopt, is men er toch ook uit op
het bevorderen van orde voor ons continent.
Men zal die niet zoeken buiten een Poincaré.
en men zal die ook niet vinden buiten een
Stresemann.
Wat Poincaré, op den langen afstand gezien,
ten aanzien vanDuitschland wil,weet niemand,
want deze wonderlijk zwijgzame man heeft
nog gén ander tot zijn vertrouwde gemaakt;
hij brengt in zijn hardnekkige eenzelvigheid
uu zelfs Frankrijk iu wrijving met Zwitser
land, over de zones. Wat er van Duitschland
overblijven zal, kan de naaste toekomst
leeren ; maar ook die heeft nog aan niemand haar
geheim ontvouwd. En wat er voor Europa
te doen valt, is Londen nog bezig uil te vinden.
Het moet zich dus alles openbaren; men
?/.au zeggen: binnenkort. Een tijdperk van
onzekere en gespannen verwachting dus.
I! R ,\ N n A K i s
l IIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
In het algemeen mag de Noordzee-visscherij
zich maar in een matige belangstelling van het
Nederlandsche volk verheugen, en onwillekeu
rig denkt men bij dit verschijnsel aan het be
kende gezegde, onbekend maakt onbemind".
Nu is dit echter geen speciaal Nederlandsen
verschijnsel, ook in andere landen hoort men
dezelfde klacht, en er worden dan ook in het
buitenland pogingen gedaan om de visscherij
meerdere bekendheid te geven.met de bedoeling
natuurlijk, dat de producten in het land zelf
meer gewaardeerd zullen worden. Zoo werd
bijvoorbeeld in September 1.1., met dat doel
in Boulogne een visscherijweek gehouden,
waar op verschillende wijze propaganda, zoo
wel voor de visscherij, als voor het
vischverbrtiik, werd gemaakt. En ook in ons land zit
men niet stil; behalve dat er op dit gebied
reeds kleine tentoonstellingen werden gehou
den, bestaat het voornemen opde in November
en December a.s. te Amsterdam te houden
Tentoonstelling voor Volksvoeding" bij
zondere propaganda te maken voor het
vischverbruik. Maar niet alleen, dat men het ver
bruik in de hand zal werken, het voornemen
bestaat tevens, aldaar een groot gedeelte van
de modellen uit de visscherijzaal van het
Scheepvaartkundig Instituut en Museum te
Rotterdam, ten toon te stellen.
Deze modellen geven een zeer duidelijk
beeld van de belangrijkste vischmethoden,
welke op de Noordzee worden toegepast.
Maar om van het werkelijk bedrijf een goed
denkbeeld te kunnen geven, lag er nog een
beter middel voor de hand, en wel: een film
waarop de verschillende handelingen, welke
aan b.iord plaats vinden, ouidelijk worden
weergegeven.
Dat deze film, welke onder de auspiciën
van het Scheepvaartkundig Instituut en Mu
seum te Rotterdam, onder leiding van Dr. J.
Metzelaar, door de N. V. Filmfabriek Po
lygoon", werd vervaardigd, ook in vakkrin
gen wordt gewaardeerd, blijkt wel uit het
groote succes, dat deze film te Boulogne had.
w»Maar al was het niet, dat de visscherij meer
waardeering verdiende, door het groote be
lang, dat wij thans nog bij een bloeiende
J.S.MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAU
DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND
IIIMIIIIlllllllllllllllll
visscherij hebben, ook uit een historisch oog
punt verdient de visscherij onze belangstelling,
want al te weinig is het bekend, dat v. ij de
opkomst van ons land voor een groot deel te
danken hebben aan de visscherij.
Niet alleen dankten wij in de Middeleeuwen
onze handelsvloot aan de gunstige ligging van
ons land te midden van de Middellandsche
Zee, de Oostzee, Engeland, de Hansesteden,
maar zonder de visscherij hadden wij een be
langrijk exportartikel moeten missen en waren
wij nooit tot eene zeevarende natie gegroeid,
welke meer schepen had dan al de andere
naties tezamen.
De oudste en thans ook nog de belangrijk
ste visscherij is de harim'visscherij. Reeds in de
twaalfde eeuw werd deze door de Hollanders
uitgeoefend onder de Deensche en de
Zweedsche kust, maar van belang werd deze vissche
rij eerst, toen.waarschijnlijk omstreeks het jaar
1380 door een zekeren Willem Beukelszoon
uit Biervliet, het haringkaken werd uitge
vonden.
De haringvloot breidde zich in den loop der
jaren steeds uit, zoodat onze vloot in den bloei
tijd meer dan 2000 haringbuizen telde.
Evenals dit met dei: scheepsbouw en
('e scheepvaart liet gcv;>l is, is de
vischvangst in de 18e eeuw gaandeweg achteruit
gegaan, totdat tijdens de l-rausche
overheersching het bedrijf geheel stil kwam te liggen.
In e vorige eeuw heeft echter wederom een
De M. A. 3 beugcmle
Huspit;i;ill<t'<-ksc!iip De l !o<ip". [)f (lokter neemt afscheid
voortdurende ontwikkeling plaats gevonden
en in 't begin van deze eeuw braken er weer
goede jaren voor onze visscherij aan, totdat
de wereldoorlog met zijne gevolgen den export
naar het buitenland nagenoeg onmogelijk
maakte, waardoor het bedrijf belangrijk moest
worden ingekrompen.
Thans zullen wij eens nagaan, op welke wijze
de vischvangst wordt uitgeoefend. Zooals wij
ook opde film zullen zien, is de
drijfnetvisscherij, waarbij de haring wordt gevangen, nog
sleeds de belangrijkste vischwijze. Daarop
volgt in belangrijkheid de treil-, trawl- of
korvisseherij, waarbij de platvisch (tong,
schol, tarbot, bot) of de kabeljauwachtige
visschen (kabeljauw, schelvisch) worden
gevangen.
Tot de derde vischwijze behoort de
oudHollandsche beugvisscherij, welke thans nog,
zij het dan ook niet meer op groote schaal,
wordt uitgeoefend en waarmede dezelfde
viscli als met den treil wordt gevangen.
De haring- of drijfnetvisscherij geschiedt
door middel van cie vleet, een
urijfnet, dat als een schutting in zee staat. Het
net is aan de bovenzijde van stukken kurk
voorzien en aan de onderzijde door middel
van lood bezwaard, zoodat liet reclitstandiii
in zee drijft.
De geheele vleet bestaat uit !«) tot 150
netten, naast elkander bevestigd, elk net pi.m.
30 Meter lang en hoog 1(> Meter.
Hoewei de vangst en de export cie laatste
jaren sterk zijn achteruitgegaan, werd in
l'.H1.) ongeveer 124000 tonnen van 1000 K.(i.
n.tgevoerd welke een waarde van / 40.000.000
vertegenwoordigden.
De tweede vischwijze, de trawl- of
trcilvis''Cherij, welke zoowel door zeil- als door
stoomschepen wordt uitgeoefend, is eerst tot
bloei gekomen in de laatste helft der vorige
eeuw. Hierbij wordt door het sch'p een
zakvormig net, dat in een punt uitloopt, gedu
rende vier a vijf uur over den bodem der zee
gesleept.
Het inhalen van het net geschiedt, door
dat men door middel van de stoomlier de
trossen indraait, de borden aan de z.g.n.
galgen ophaalt, het net langszij haalt, daarna
het gedeelte van het net, waarin zich de visch
bevindt over i'e verschansing binnenboord
haalt en ophijscht, om vervolgens de
toegeknoopte kuil te openen, waardoor de visch
op dek stort. De visch wordt daarna gesor
teerd, schoongemaakt en in het ijs rui m bewaard
tot zij gelost kan worden.
Vóór den oorlog waren Duitschland en Belgi
de grootste afnemers. Als gevolg van de hoo
gere exploitatiekosten en de
vaiuta-moeilijkheden is de trawlvisscherij ook sterk achter
uitgegaan. Toch werden in H>21 ruim 40.000
tonnen (a 1000 K-<ï.) naar het buitenland
verzonden, voor een waarde van ruim
/ 15.000.000.
De derde vischwijze, de heugv!sscherij, was
van het meeste belang in het laatste gedeelte
der vorige eeuw. Daar de aangebrachte visch
nog levend verhandeld wordt, maakt men
voor de op deze wijze gevangen visch betere
prijzen, dan voor de doode in ijs verpakte
trawlvisch.
Toch ging de beugvisscherij achteruit, daar
men met de trawlvisscherij niet kan
concurreeren. De laatste jaren echter, nu steenkolen
e.d. zooveel duurder zijn geworden, is de
beugvisscherij voordeeligcr ge won'en.
Zij wordt voornamelijk door zeilschepen
uitgeoefend niet een samenstel van aan elkaar
verbonden lijnen, welke op den bodem der zee
verankerd liggen en op afstanden dwarslijnljes
sneuen) hebben, waaraan een hoek of haak
met een stukje aas bevestigd is. Deze sneuen
zijn 82 cM.'lang. Het geheele samenstel be
staat uit 200 lijnen, ieder lang 7(5 meter,
zoodat de geheele beuglijn een lengte heeft
van ruim 15000 Meter.
Bij de kabeljauwbeug zijn 24 sneuen per lijn
aangebracht, bij de schelvischbeugis dit aantal
ongeveer tweemaal zoo groot. Twintig lijnen
vormen een bak; de volledige beug bestaat
uit 10 bakken, dus zooals reeds gezegd 200
lijnen. Op bepaalde afstanden zijn aan de lijn,
joonen, dit zijn drijvende vaatjes voorzien
\;an een vlaggestok met vlag, bevestigd,
zoodat aan de oppervlakte van het water
gezien kan worden, waar de lijn op den bodem
iigt.
Bij de kabeljauwvantpt wordt de lijn,
nadat de hoeken van stukjes aas (voornamelijk
haring), zijn voorzien, over boord gezet en
geheel u'.tgezeild, waarna men weer naar !iet
beginpunt teruggaat en vandaar af de beug
inhaalt; bij de schelvischvangst haalt men de
beug, dadelijk nadat zij uitgezet is, van ach
teren naar voren in. Het aas voor de
schelvischbeug bestaat voornamelijk uit sardijn
en gezouten koelever.
En hiermede willen wij het korte overzicht
van de drie belangrijkste vischwiizen op de
Noordzee eindigen. Verwacht mag worden,
dat zoodra de wereldtoestanden weer normaler
zijn geworden, onze Noordzee-visscherij weer
tot den ouden bloei zal geraken. Behalve dat
een grooter inlandsch vischgebruik hiertoe
ook mee kan werken, zal men er op bedacht
moeten zijn, ook de vischwijzen nog te ver
beteren, d.w.z. economischer toe te passen.
Proeven worden in die richting ook al geno
men, b.v. door het uitoefenen van de
Snurrevaad- of Deensche vischwüze.
Wij hopen met het bovenstaande den lezer
duidelijk te hebben gemaakt, welkeen belang
rijke bron van inkomsten de
Noordzeevisschcrij nog steeds voor ons land is.
,|. W. J. v \ N II A i- K < n L r r
Directeur van liet Scheepvaartkundig
Instituut en Museum
Ttawlfrvisseheiij De klusscnpees wordt