De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1923 20 oktober pagina 2

20 oktober 1923 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE A VI S T E R D A W .VI t£ R, WEEKBLAD V O O K N E D E R LAND 20 Oct. '23. - No. 2417 DE INTERN. PUZZLE Stresemann bezoekt Seipel. De Duitsche Rijkskanselier treft den Chef van de Oostenrijksche Bondsregeering. Een jaar geleden zou geheel Europa daar over de wenkbrauwen hebben gefronst en achterdochtig gemompeld: het Rijk tracht Oostenrijk aan zich te binden ! Nu denkt niemand aan zoo iets. Oostenrijk heef t wel wat wijzer te doen dan naar Duitsche toenaderings stemmen te luisteren. En de Duitsche Rijks kanselier heeft wel ander werk aan den win kel, dan groot-duitsche toekomstpolitiek. Het is eerder de vraag hoe de actie van Hitler in Tyrol, tegen de Rijksregeering in, door deze kan worden onderdrukt. Berlijn heeft indertijd op de herstelplannen ten heftigste afgegeven, het optreden van den Rotterdamschen burgemeester met alle middelen tegengewerkt en de geheele politiek van den heer Seipel bejammerd. Nu volgt Stresemann Seipel na. Evenals voor een jaar te Weenen, worden nu in het Duitsche parlement aan de regeering volmachten gegeven, die krachtdadig handelen mogelijk maken. Evenals te Weenen wordt een program van reconstructie voor het Duitsche Rijk op touw gezet, en een geheel economisch pro gramma ondernomen. Er zijn evenwel groote" verschillen. De Oostenrijksche staatsman had van den beginne naar een loyaal internationaal vertrouwen gestreefd, geen omwegen bewandeld, geen taktiek" gevoerd en overal den indruk gewekt van een regeeringsman te zijn op wiens woord te handelen viel. De opeen volgende Duitsche regeeringen hebben de fout gehad, in de laatste afgeloopen jaren omtrent den regeeringsgeest te Berlijn een volkomen omgekeerde reputatie te vesti gen. Dat is de groote schuld der nog steeds machtig gebleven conservatieve groepen in Duitschland, die even als bij den aanvang van, en gedurende den oorlog, ook daarna nog de wapenen van onoprechtheid en mis leiding aan de regeeringen in handen hebben gedrongen. Zelfs eerlijk gezinde en democra tische mannen als een Wirth, edele zielen als een Simons, brave bestuurders als een Cuno zijn door die noodlottige machten achter de schermen op den verkeerden weg gebracht. Zoo kwam elke nieuwe regeering te Berlijn in den reuk van dubbelzinnigheid, en was er bij de andere mogendheden telkens achterdocht, stroefheid, en weigering om te onderhandelen. Stresemann zelf is in den beginne van zijn optreden ook nog onder den invloed dier verderfelijke raadgevers en drijvers gekomen. Het geluk heeft intusschen den heer Strese mann gediend, zoodat hem nog tijdig de schil len van de oogen zijn gevallen. Hij heeft in de jongste weken ervaren hoeveel brutaal onverstand er in die zoogenaamde nationale kringen heerscht. Hij heeft, door de houding hunner medestanders in den Rijksdag, er varen waarheen met hun scheeve opvattingen zij het volk brengen zouden. En hij heeft er van afgezien, zich door die nationalistische pressie te laten imponeeren. Om nu ook voor honderd percent met een eerlijke, be trouwbare buitenlandsche politiek voor den dag te komen, daarom is de ontmoeting met den bekwamen en taktvollen heer Seipel een goed voorteeken. Een is er, die den Rijkskanselier het afschud den van de booze machten achter de schermen, niet gemakkelijke heeft gemaakt. Dat is de Engelsche minister van Buitenlandsche Zaken, liilmtllllllltlllllllllllllllllllllllllllMIIIIIII Illllllllllllllll lulu DE NEDERLANDSCHE NOORDZEEVISSCHERIJ ROOKT Si-FA-Ko's .il Gusto" SUMATRA 10 cent Jozef Israels" VORSTENLANDEN 8 cent AMSTERDAMSCH HANDWERK. Verkrijgbaar bij alle voorname Sigarenwinkeliers. Illl IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI Lord Curzon. De om zijne weinig aangename persoonlijkheid in de Londensche huizen bekende edelman is een bekwaam en over een rijke ervaring beschikkende bewindsman, doch geen staatsman van hoogste alluur. Zér gehecht aan zijn tegenwoordige ambt, heeft hij dooreen tijdelijke en tijdige?onge steldheid op het kritieke oogenblik het geluk gehad in de regeering te kunnen blijven toen Lloyd eorge viel. Hij heeft daardoor een deei van de bitterheid over het toenmalige wansucces meegedragen. Hij draagt ook bitterheid mee over het wansucces van zijn persoonlijk optreden, in de eerste phase der onderhandelingen te Lausanne. Hij heeft ook weinig plezier van de voorspelling, waarin Engelsche economisten hem hebben bijge staan, dat reeds in April laatstleden Frank rijk de Roerbezetting zou moeten opgeven, en de franc op 100 in het pond zou komen te staan. Hij heeft in de Ruhrpolitiek Engeland verkeerd geraden. Hij zet zich in zijn trots over dat alles niet licht heen, en terwijl Baldwin, meer luisterend naar de stemmen van de breede bevolking in zijn land, de kans tracht aan te grijpen om met Frankrijk samen weer werkdadige staatkunde toe te passen, blijft Curzon stemming tégen maken. Er is veel, wat doet denken dat Cnrzon's positie niet onbepaalden tijd meer duren zal. Ondertusschen heeft hij ongelukkige Duitsche' regeeringen telkens weer in de hoop gebracht dat zij cp tweespalt tusschen Engeland en Frankrijk mogen speculeeren. Men begrijpt dat dit steeds kolen heeft gebracht op het vuur van de nationalistische Ueber-politici," en dat het daarom ook voor eenen democratischen bewindsman te Berlijn moeilijk bleef, loyaalweg de" geallieerden, inén genomen, tegemoet te treden. De nu gehouden imperiale conferentie te Londen maakt het, aan den eenen kant, evenmin gemakkelijker. Van mannen als Smuts wordt weer de roep verbreid, dat zij bereid zouden zijn Duitschland te helpen. En daarin moge nu iets waars zijn ook, zeker is dat de op de imperiale bijeenkomst vereenigde ministers zonder uitzondering als credo er kend hebben, dat men Europa, en ook Dnitsch land, alleen helpen kan door Engeland en Frankrijk samen te doen gaan. Stresemann lijkt dan ook daarop te gaan rekenen. Hij staat voor een geweldige moei lijke taak. De vergelijking met het werk van Seipel is niet geheel billijk. De toestand is in Duitschland thans vél erger dan zij in Oostenrijk geweest is. Bovendien leverde Oostenrijk een betrekkelijk beperkt en niet gecompliceerd gebied. Er zijn dan ook velen, ook vele Duitschers, die meenen dat Strese mann alleen zal kunnen slagen wanneer hij de bezemstok van de internationaale inter ventie" kan hanteeren, evenals Seipel deze in handen gekregen heeft. Alleen met een beroep daarop, op die ,,force majeure", zou een bewindsman nog zulke bezuinigingen en hervormingen kunnen doorzetten en de intri ganten van links en van rechts zóó van het lijf schudden, als nu een Rijkskanselier moet kunnen doen. Volmachtwetten alleen zijn daartoe niet genoeg. Men moet het afwachten. roote neiging bij de geallieerde regeeringen om te zamen de verantwoordelijkheid over te nemen van die tal van odieuze en onpopu laire maatregelen, welke in Duitschland tot herstel van zaken noodig zullen zijn, is er niet. Zij werken thans liever onder de hand met raadgevingen" dan de regeering te Berlijn, en daarvoor doen de Engelsche afgezanten inderdaad nuttig werk. Evenals de reconstructiearbeid voor Weenen eigenlijk uitgedacht is geworden door de City, evenzeer zullen de vruchtbaarste economische denk beelden omtrent Duitschland's verheffing, zoo die nogin haai geheel mogelijkis, van City en Treasury komen. Op het oogenblik heeft de Belgische regeering de aandacht ge kregen voor de door Brusselsche socialogen uitgewerkte plannen Comment faire payer l'Allemagne? Erreurs d'hier, sqlutions de demain;" en hebben de geallieerden vrien delijk de studie daarvan toegezegd, maar dit materiaal moet men misschien niet te ernstig nemen. Voor de richting van reconstructie is Baldwin een goed leidsman. Hij vindt ongetwijfeld in de imperieele conferentie een uitnemende stuwkracht bovendien. De daar bijeengeko men ministers van de Britsche koloniën zijn alle mannen van praktisch inzicht en van aanpakken, lin terwijl zij daar bezig zijn dat hoogst bewonderenswaardige bouwwerk: het Britsche Rijk, verder op te trekken; terwijl zij het moederland trachten tegemoet te komen in zijn economische moeilijkheden en IN STAAT VAN ONTBINDING Teekening voor de Amsterdammer" door Jordaan Koninklijke HeuWlransport-Mii. DE GRUYTER & C°. DEN HAAG AMSTERDAM - ARNHEM Bergplaatsen voor Inboedels - Afzonderlijke Vakken Men vreest Kamerontbinding.... En wat ruik ik dan al dien tijd?!" werkeloosheid, die een mede-gevolg zijn van Engeland's grootsch opgezette schnldaflossingspolitie'k, ----- want economisch zucht Engeland's industrie thans onder het hooge pond sterling; terwijl afwending van Europa, en hénturen op de koloniale markten wordt gepreekt, en imperiaal protectionisme weer a;m de deur klopt, is men er toch ook uit op het bevorderen van orde voor ons continent. Men zal die niet zoeken buiten een Poincaré. en men zal die ook niet vinden buiten een Stresemann. Wat Poincaré, op den langen afstand gezien, ten aanzien vanDuitschland wil,weet niemand, want deze wonderlijk zwijgzame man heeft nog gén ander tot zijn vertrouwde gemaakt; hij brengt in zijn hardnekkige eenzelvigheid uu zelfs Frankrijk iu wrijving met Zwitser land, over de zones. Wat er van Duitschland overblijven zal, kan de naaste toekomst leeren ; maar ook die heeft nog aan niemand haar geheim ontvouwd. En wat er voor Europa te doen valt, is Londen nog bezig uil te vinden. Het moet zich dus alles openbaren; men ?/.au zeggen: binnenkort. Een tijdperk van onzekere en gespannen verwachting dus. I! R ,\ N n A K i s l IIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII In het algemeen mag de Noordzee-visscherij zich maar in een matige belangstelling van het Nederlandsche volk verheugen, en onwillekeu rig denkt men bij dit verschijnsel aan het be kende gezegde, onbekend maakt onbemind". Nu is dit echter geen speciaal Nederlandsen verschijnsel, ook in andere landen hoort men dezelfde klacht, en er worden dan ook in het buitenland pogingen gedaan om de visscherij meerdere bekendheid te geven.met de bedoeling natuurlijk, dat de producten in het land zelf meer gewaardeerd zullen worden. Zoo werd bijvoorbeeld in September 1.1., met dat doel in Boulogne een visscherijweek gehouden, waar op verschillende wijze propaganda, zoo wel voor de visscherij, als voor het vischverbrtiik, werd gemaakt. En ook in ons land zit men niet stil; behalve dat er op dit gebied reeds kleine tentoonstellingen werden gehou den, bestaat het voornemen opde in November en December a.s. te Amsterdam te houden Tentoonstelling voor Volksvoeding" bij zondere propaganda te maken voor het vischverbruik. Maar niet alleen, dat men het ver bruik in de hand zal werken, het voornemen bestaat tevens, aldaar een groot gedeelte van de modellen uit de visscherijzaal van het Scheepvaartkundig Instituut en Museum te Rotterdam, ten toon te stellen. Deze modellen geven een zeer duidelijk beeld van de belangrijkste vischmethoden, welke op de Noordzee worden toegepast. Maar om van het werkelijk bedrijf een goed denkbeeld te kunnen geven, lag er nog een beter middel voor de hand, en wel: een film waarop de verschillende handelingen, welke aan b.iord plaats vinden, ouidelijk worden weergegeven. Dat deze film, welke onder de auspiciën van het Scheepvaartkundig Instituut en Mu seum te Rotterdam, onder leiding van Dr. J. Metzelaar, door de N. V. Filmfabriek Po lygoon", werd vervaardigd, ook in vakkrin gen wordt gewaardeerd, blijkt wel uit het groote succes, dat deze film te Boulogne had. w»Maar al was het niet, dat de visscherij meer waardeering verdiende, door het groote be lang, dat wij thans nog bij een bloeiende J.S.MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAU DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND IIIMIIIIlllllllllllllllll visscherij hebben, ook uit een historisch oog punt verdient de visscherij onze belangstelling, want al te weinig is het bekend, dat v. ij de opkomst van ons land voor een groot deel te danken hebben aan de visscherij. Niet alleen dankten wij in de Middeleeuwen onze handelsvloot aan de gunstige ligging van ons land te midden van de Middellandsche Zee, de Oostzee, Engeland, de Hansesteden, maar zonder de visscherij hadden wij een be langrijk exportartikel moeten missen en waren wij nooit tot eene zeevarende natie gegroeid, welke meer schepen had dan al de andere naties tezamen. De oudste en thans ook nog de belangrijk ste visscherij is de harim'visscherij. Reeds in de twaalfde eeuw werd deze door de Hollanders uitgeoefend onder de Deensche en de Zweedsche kust, maar van belang werd deze vissche rij eerst, toen.waarschijnlijk omstreeks het jaar 1380 door een zekeren Willem Beukelszoon uit Biervliet, het haringkaken werd uitge vonden. De haringvloot breidde zich in den loop der jaren steeds uit, zoodat onze vloot in den bloei tijd meer dan 2000 haringbuizen telde. Evenals dit met dei: scheepsbouw en ('e scheepvaart liet gcv;>l is, is de vischvangst in de 18e eeuw gaandeweg achteruit gegaan, totdat tijdens de l-rausche overheersching het bedrijf geheel stil kwam te liggen. In e vorige eeuw heeft echter wederom een De M. A. 3 beugcmle Huspit;i;ill<t'<-ksc!iip De l !o<ip". [)f (lokter neemt afscheid voortdurende ontwikkeling plaats gevonden en in 't begin van deze eeuw braken er weer goede jaren voor onze visscherij aan, totdat de wereldoorlog met zijne gevolgen den export naar het buitenland nagenoeg onmogelijk maakte, waardoor het bedrijf belangrijk moest worden ingekrompen. Thans zullen wij eens nagaan, op welke wijze de vischvangst wordt uitgeoefend. Zooals wij ook opde film zullen zien, is de drijfnetvisscherij, waarbij de haring wordt gevangen, nog sleeds de belangrijkste vischwijze. Daarop volgt in belangrijkheid de treil-, trawl- of korvisseherij, waarbij de platvisch (tong, schol, tarbot, bot) of de kabeljauwachtige visschen (kabeljauw, schelvisch) worden gevangen. Tot de derde vischwijze behoort de oudHollandsche beugvisscherij, welke thans nog, zij het dan ook niet meer op groote schaal, wordt uitgeoefend en waarmede dezelfde viscli als met den treil wordt gevangen. De haring- of drijfnetvisscherij geschiedt door middel van cie vleet, een urijfnet, dat als een schutting in zee staat. Het net is aan de bovenzijde van stukken kurk voorzien en aan de onderzijde door middel van lood bezwaard, zoodat liet reclitstandiii in zee drijft. De geheele vleet bestaat uit !«) tot 150 netten, naast elkander bevestigd, elk net pi.m. 30 Meter lang en hoog 1(> Meter. Hoewei de vangst en de export cie laatste jaren sterk zijn achteruitgegaan, werd in l'.H1.) ongeveer 124000 tonnen van 1000 K.(i. n.tgevoerd welke een waarde van / 40.000.000 vertegenwoordigden. De tweede vischwijze, de trawl- of trcilvis''Cherij, welke zoowel door zeil- als door stoomschepen wordt uitgeoefend, is eerst tot bloei gekomen in de laatste helft der vorige eeuw. Hierbij wordt door het sch'p een zakvormig net, dat in een punt uitloopt, gedu rende vier a vijf uur over den bodem der zee gesleept. Het inhalen van het net geschiedt, door dat men door middel van de stoomlier de trossen indraait, de borden aan de z.g.n. galgen ophaalt, het net langszij haalt, daarna het gedeelte van het net, waarin zich de visch bevindt over i'e verschansing binnenboord haalt en ophijscht, om vervolgens de toegeknoopte kuil te openen, waardoor de visch op dek stort. De visch wordt daarna gesor teerd, schoongemaakt en in het ijs rui m bewaard tot zij gelost kan worden. Vóór den oorlog waren Duitschland en Belgi de grootste afnemers. Als gevolg van de hoo gere exploitatiekosten en de vaiuta-moeilijkheden is de trawlvisscherij ook sterk achter uitgegaan. Toch werden in H>21 ruim 40.000 tonnen (a 1000 K-<ï.) naar het buitenland verzonden, voor een waarde van ruim / 15.000.000. De derde vischwijze, de heugv!sscherij, was van het meeste belang in het laatste gedeelte der vorige eeuw. Daar de aangebrachte visch nog levend verhandeld wordt, maakt men voor de op deze wijze gevangen visch betere prijzen, dan voor de doode in ijs verpakte trawlvisch. Toch ging de beugvisscherij achteruit, daar men met de trawlvisscherij niet kan concurreeren. De laatste jaren echter, nu steenkolen e.d. zooveel duurder zijn geworden, is de beugvisscherij voordeeligcr ge won'en. Zij wordt voornamelijk door zeilschepen uitgeoefend niet een samenstel van aan elkaar verbonden lijnen, welke op den bodem der zee verankerd liggen en op afstanden dwarslijnljes sneuen) hebben, waaraan een hoek of haak met een stukje aas bevestigd is. Deze sneuen zijn 82 cM.'lang. Het geheele samenstel be staat uit 200 lijnen, ieder lang 7(5 meter, zoodat de geheele beuglijn een lengte heeft van ruim 15000 Meter. Bij de kabeljauwbeug zijn 24 sneuen per lijn aangebracht, bij de schelvischbeugis dit aantal ongeveer tweemaal zoo groot. Twintig lijnen vormen een bak; de volledige beug bestaat uit 10 bakken, dus zooals reeds gezegd 200 lijnen. Op bepaalde afstanden zijn aan de lijn, joonen, dit zijn drijvende vaatjes voorzien \;an een vlaggestok met vlag, bevestigd, zoodat aan de oppervlakte van het water gezien kan worden, waar de lijn op den bodem iigt. Bij de kabeljauwvantpt wordt de lijn, nadat de hoeken van stukjes aas (voornamelijk haring), zijn voorzien, over boord gezet en geheel u'.tgezeild, waarna men weer naar !iet beginpunt teruggaat en vandaar af de beug inhaalt; bij de schelvischvangst haalt men de beug, dadelijk nadat zij uitgezet is, van ach teren naar voren in. Het aas voor de schelvischbeug bestaat voornamelijk uit sardijn en gezouten koelever. En hiermede willen wij het korte overzicht van de drie belangrijkste vischwiizen op de Noordzee eindigen. Verwacht mag worden, dat zoodra de wereldtoestanden weer normaler zijn geworden, onze Noordzee-visscherij weer tot den ouden bloei zal geraken. Behalve dat een grooter inlandsch vischgebruik hiertoe ook mee kan werken, zal men er op bedacht moeten zijn, ook de vischwijzen nog te ver beteren, d.w.z. economischer toe te passen. Proeven worden in die richting ook al geno men, b.v. door het uitoefenen van de Snurrevaad- of Deensche vischwüze. Wij hopen met het bovenstaande den lezer duidelijk te hebben gemaakt, welkeen belang rijke bron van inkomsten de Noordzeevisschcrij nog steeds voor ons land is. ,|. W. J. v \ N II A i- K < n L r r Directeur van liet Scheepvaartkundig Instituut en Museum Ttawlfrvisseheiij De klusscnpees wordt

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl