Historisch Archief 1877-1940
20 Oct. 23. - No. 2417
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
CHARIVARIA
Deutfcl)Ianb, $)eutfcf)lanb ueber 2llle§!
Deze stroomlijnen passen zich om
zoo volkomener aan het lichaam aan."
(N. R. C.)
Hopelijk komt hij terug." (O.H.C.)
Bij gelijke snelheid wordt zeer
wezenlijk aan bedrijfsstof gespaard."
(N. R. C.)
Ome kunstcritici
Zoo'n stilleven, zoo ruig en eerlijk
van handwerk, zoo geheel
oud-Hollandsch van ambachtelijk aanvoelen,
dat mooi wordt door de deugd van het
schilderen, dat doen niet zoo vele
jongeren hem na. Dichter als hij was,
voelde hij tusschen deze impressies
een onzichtbaar verband en noteerde
in een juist en precies vers niet alleen
de allures der dieren en der lieden,
verrast in hun eigendommelijke atti
tudes, maar tevens de zeer verscheiden
milieus waar hij ze plaatste." (Hofst.)
Op de glibberige paden
Het is voor ons een wenk om maar
op het aambeeld te blijven mokeren
totdat de gort gaar is..."
(De Kleinveeteelt)
Onze carrossiers' zijn in de hoofdlij
nen aan de postkoets uit grootvader's
tijden blijven kleven." (N. R. C.)
Verrassende mededeelingen
Aangezien de treinen uit de verschil
lende richtingen tegelijk aankomen,
en vrijwel op denzelfden tijd weer
vertrekken, is het in deze beperkte
tijdruimte niet mogelijk het vertrek
met den eerstvolgenden trein te ver
zekeren." (Wachtk. tandarts.)
De meesters en meerlingen
De meer moeilijk verteerbare voe
dingsstoffen." (O. H. C.)
Het meest eigenaardige." (L. D.)
De oude jongen
Als jongen kan ik mij heusch nog
goed herinneren, dat wij eieren gingen
zoeken.." (De bejaarde medicus van
de O. H. C.)
Hij reikte hem de hand, hielp hem
uit het water, geleidde hem op den vas
ten grond, hief den arm en wees hem
de in te slagen richting." (Hofst.)
De schrijver is niet op den voort te ganen
weg.
Het passivisme
Hedennacht is in een groentewinkel
door twee personen een glasruit inge
slagen. Dit is door een burger gezien,
doch de daders zijn nog niet gevonden
door de politie." (L. D.)
Het volgende is niet uit het verslag van
een vrouwententoonstelling:
Nettie is ons wel wat gaaf, al is de
rijkdom van dit purper moeilijk te
weerstaan. Mevrouw J. G. Wurfbain
maakt als oudere nog een zeer goed
figuur. Van de nieuwere is mevrouw
Enschedé-Kooy ongetwijfeld een der
beste met haar barnsteenkleur,"
maar van een bloemententoonstelling te
Amsterdam.
Onze advertecrende Imnwristen
Ondergeteekende staat niet uitge
pakt op de Nieuwstad, maar aan huis
verkrijgbaar fijne Hollandsche ge
rookte paling." (Adv. Zutpli. O.)
Te koop een goed onderhoudende
kinderwagen." (Adv. Alm. Adv. W.)
TAALVERWOESTING
12 oer*
12 cent
) Sigaar
vraag is, of bewust" zonder des" of daar
van" en betrokken" zonder er in" genoeg
zaam recht van bestaan hebben. Evenwel
klinken ze beide op verre na zoo ongerijmd
niet als de betreffende".
Het raakt hier eigenlijk dit punt. Ver
bogen deelwoorden hebben zeker het uiterlijk
en de manieren van bijv. naamwoorden. Maar
zij moeten een heel langen weg afleggen eer zij
ook naar het innerlijk, d.i. naar begrip en
gevoel, naamwoorden zijn geworden. Is het
zóó ver met ze gekomen en waren zij van oor
sprong passieve (verleden) deelwoorden, dan
is hun primair verband met het werkwoord
minder duidelijk te zien maar toch nog
altijd te ontdekken dan wanneer zij aanvan
kelijk actieve (tegenwoordige) participia ge
weest waren. Geslagen" vijanden, een door
gestoken" kaart wekken geen levendige herin
nering meer aan slaan" en dóórsteken".
Daarentegen bij een staand" horloge of een
vallende" ster denkt men wel degelijk nog
aan staan" en vallen" terug.
De hier bedoelde verandering of begripsuit
breiding van deelwoord tot adjectief moet
volkomen natuurlijk geschieden, van binnen
uit de taal zelf, maar geenszins met dwang van
buiten af, niet met kunst- en vliegwerk, niet
met kracht- of %oocheltoeren, niet met
afneuzing van een vreemde taal. Is er zulk ge
weld, zulk bedrog, zulke namaak aan te be
merken, dan komt de eerbied voor het recht
onzer moedertaal hiertegen in opstand en die
nen de handhavers van dit recht hun veroor
deeling uit te spreken.
,,De betreffende" is ook zulk een deelwoord,
dat zonder eenig bedenken van de absurdi
teit,diehet te aanschouwen geeft, tot een bijv.
naamwoord verdraaid is. Het ligt de taal als
een steen op de maag. Het is van hetzelfde
laken een pak als beduidend" en uitgespro
ken," want het werkwoord betreffen",
waaraan het onmiddellijk verbonden is, be
duidt op zichzelf geen zier.
Waarom de knoeiers niet de betroffene"
kozen? Wel, ze hielden niet van halve dwaas
heden. De betroffene" ware halfbare onzin
geweest, de betreffende" is spiernaakte.
H.
iiitiiimiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiimiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii
DE VISSCHERIJ-FILM
Om ons visch te leeren eten,
En hoe wonderbest die smaakt,
Is van de Noord-zee-bedrijven
Een geslaagde film gemaakt.
Die het nu eens mee wil leven,
Hoe dat visschen zoo al gaat,
Heeft maar even plaats te nemen
Voor het snorrend apparaat.
Kabelj'ouwen zien we hoeken,
Roggen zien we binnen slaan,
Bot en schol en dikke schartong,
Zien we vlot het bun in ga;:n.
Scholen haring zien we vangen,
In het bolle, volle net....
Zien we met 'n handwijs kaken,
Daarna in het zout gezet.
Haaien, blauwe, sterke monsters,
Komen ronselend aan boord,
Even allehens" geblazen
En het visschen gaat weer voort.
't Is niet altijd spele-varen
Op de groene liaringplas,
Dikwijls komen nood en schipbreuk
En de dood er aan te pas.
't Is geen hengelaars-verzetje
In de Amstel of het Gein,
Maar soms vechten om het leven
En iu doodsgevaren zijn.
Holland laat je visschers varen,
Heip IJmuiden uit den nood,
Zorg daardoor voor hooger loonen,
Op je trotsche stoere vloot.
Ga die film eens goed bekijken,
Leef eens mot die mannen mee,
Zie hoe ze hun brood verdienen
Met hun zware taak op zee.
l. H. SP
17. HET BETREKKENDE BOEK
Het betredende boek, de betref jende persoon,
de betreffende motie, het betreffende Kon. Be
sluit, het betreffende dit- en-dat.... Wat be
doelt ge ermee? omschrijft eens. Het boek,
dat betreft, de persoon, die betreft.... Hola,
gij schuurt op den grond, gij zit op het droog,
vrinden.
De betreffende" \s zotteklap. Daarom maakt
het zoo'n opgang. De genoemde, de vermelde,
de bedoelde, de (persoon) iu quaestie": al deze
en andere zingevende uitdrukkingen zijn op
stal gezet.
Jammer dat de voorzekle" verouderd
schijnt. Met de bewuste" en de betrokkene"
is het niet geheel in den haak, omdat het de
IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII mum nu iiiiniiiiiiiiiiiiitii in iiiiiii iiiiiiiinniiiliii minimum i
(Der Bnimtner. Berlijn)
bÉI J EN KORF
GEZELSCHAPPEN 20-20 PERSON EN
,5(estaurant d la catte _
s gekende keuken ! ~
TOEKOMSTBEELD
Teekening voor tjde Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
Het van-stapelloopen van Colijn's halve minimum
.tilllimilMMMIHIIIIllMIIIIMIIIlllllflillllllll
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIItlllllllllllllllIIIIMIMtllt |
HET ROODE VRACHTJE
Het was op Dinsdag j.l. omstreeks den mid
dag, en wij staken het plein te 's-Gravenhage
over, toen onze aandacht getrokken werd door
een zonderling groepje, dat zich een schaduw
rijk plekje gezocht had in de schaduw van
Vader Willem's standbeeld.
Naast een kruiwagen van respectabele af
metingen stond de heer Troelstra zich het
voorhoofd af te drogen met een rooden zak
doek. Bovenop den kruiwagen, die zwaar be
laden was, zat de heer KJeerekooper te zuch
ten en te blazen. Ook hem stonden de
zweetdroppels op het voorhoofd. Op een korten
afstand stond de heer Ruys dit schouwspel
achterdochtig gade te slaan.
De heer Kleerekooper zuchtte en keek eens
op zijn horloge, dat aan een dunne roode guir
lande op zijn welgedaan buikje bevestigd was:
Wille we weer, Piet....?" vroeg hij, in
zijne handen spuwende, het is bij half een".
V'uit dan maar. ..." zei de heerTnvlstra,
schoof zijn parapluie onder zijn oksel en greep
den kruiwagen aan.
Op dat oogenblik trad ik naar voren.
Als ik vragen mag. . . . wat hebben de
heeren daar.... ?"
Loop maar mee", hijgde cle heer Kleere
kooper, we moeten precies half een met dat
vrachie bij Kooien voor zijn op het Binnen
hof. ... Pieter zal je onderweg wel vertellen
wat we voor negotie hebben vandaag. ..."
Tja. ..." zeidc Troelstra daar kijkt
u van op, hè....? Dank zij onze ijverige
voorlichters hebben we hier heel wat bij me
kaar. ... U moet weten dat Bram en ik onder
weg zijn met het petitionnement tegen de
Vlootwet.... vier-en-zeventig portefeuilles,
mijnheer.... elk van 300 bladen.... elk
blad bevatleiK'e omstreeks vijftig
handteekeningen.... reusachtig.... Hei.... kijk toch
uit Bram.... c'aar waren we bijna met het
heele petitionnement onder lijn 13 gekomen".
,,.... 'k ben 't ook n;ks gewend met zoo'n
kruiwagen....!" pruilde Kleerekooper nuf
fig. Mijn handen doen zoo'n pijn, Piet. . . .en
gevaarlijk is het ook.... 'k durf haast niet
oversteken met al die drukte. ..."
Hij zette den kruiwagen weer neer en begon
een paar glacc-handschoentjes aan te trekken.
Kijk hem nou. ..." smaalde Troelstra
dat durft niet eens een straat over te steken
met een kruiwagen. . . . wat een held. ... En
dat is uogwel iemand die er geen hand voor
omdraait om een gevaarlijke gletscher over
te steken...."
Een straat is geen gletscher" gat' Kleere
kooper sir.bbig terug en bovendien ontmoet
je op een gletscher geen menschen en wagens
en automobielen en trams. ..."
Klets nou maar niet en pak an...." zei
Troelstra weer en als je soms staken wil dan
moet je het maar zeggen. Je bent er van
morgen om half tien voor aangenomen en je
hebt mogen schaften van elf tot twaalf...."
,,. . . .'t Is zoo zwaar. ..." klaagde Kleere
kooper.... met al die beroerde Roomsche
stemmen ook.... die maken het dubbel zoo
zwaar. . . . Ben ik d'r op aangenomen om met
al die Roomsche stemmen te sjouwen....?
Laat Ruys dan mee-douwen als die zin heeft.
Maar die staat maar te lachen met z'n handen
in z'n zakken. ..."
Hij is weer aan het mopperen...." zeide
de heer Troelstra, zich tot mij wendend...."
zoo is hij nou altijd weet u.... Hen groote
mond.... maar als het aankomt op aanpak
ken.... Hij heeft weer net zoo'n bui als in
November 1918.... 't schijnt aan het jaar
getijde te liggen. ..."
Weet je wat wendde hij zich vervolgens
weer tot Kleerekooper ga jij maar wat
handteekeningen leuren.... dan loop ik met
mijnheer zoover op, en we nemen eeu kruier
voor dien wagen".
Hé-ja. ... zHde Kleerekooper verheugd
- da's goed
Vlug haalde hij een vel papier uit zijn bin
nenzak, en sprak den eerste oen beste voor
bijganger aan, terwijl hij honingzoet glim
lachte:
Pardon meneer. . . . Colijn wil u uw centen
afnemen meneer. . . . Moet u niet op u e lijst
teekenen....?"
De aangesprokene was een grimmige grijs
aard, en beet hem toe:
Dacht je dat ik jou niet kon ventje. .?. .
Ik tetken niet op een lijst van d c S.D.A.P."
Hoeft ook heelemaal niel meneer...."
antwoordde de heer Kleerekooper.... vol
strekt niet noodig. . . . als het u belieft ....".
IIn vlug draaide hij het papier om. Op den
achterkant stoiv.1 geschreven: Nederl. Ver
bond van Vakvereerugingen.
Ziet u zeide de heer Troelstra triom
fantelijk...." Daar is hij mi geschikt voor.
'n Prachtvent. . . . maar een echte intellectu
eel .... Welbespraakt en prima ingevoerd ....
Zou voor iedere partij goud waard zijn....
Daar kan geen Marchant met z'n Marijke
tegen op. ..."
De kruiwagen rommelde het Binnenhof op,
juist op het oogenblik dat van de andere zijde
de heer Colijn kwam aangewaudeld.
Zoo kameraden, zeide hij joviaal, ons
groepje bemerkende -- wat hebben jullie
daar voor vrachtje....?"
Anti-vlootwet petitionnement.... Moet
om half een bij Kooien zijn...." verklaarde
de heer Troelstra grimmig.
Tjonge..." verbaasde zich de heer Colijn. .
een heel vrachtje. ..."
Ver over een millioen stemmen. . . . en eeu
boel Roomsclieu d'r ook bij...."
Zoo . . . . " ze: cie heer Colijn ,over een
millioen.... Ik heb d'r maar zestig jongens,
met een paar Roomschen minder misschien. .
maar die hoop ik nog wel te krijgen.
Wij hebben ze»gekregen door onze over
redingskracht...." verklaarde Kleerekooper
fier.
Ik, heb nog een ander middel om de mijne
te krijgen lachte Colijn een comit
-generaal.... dat moet reusachtig helpen zegt
Nolens.... Je stopt ze d'r anti-vlootwet in,
en dan zeg je zooiets van hokus-pokus.... en
dan komen ze d'r met gewichtige gezichten
weer als pro uit. ..."
Hoe is het mogelijk. ..." riep ik verbaasd
uit. . .. en zegt u niets anders dan hokus
pokus. . ..?".
Jongmensch antwoordde de minister
mij"?dat gaat u niets aan. Een comit
generaal is geheim.... Het eenige wat ik
u zeggen kan, dat is dat ik het middel van
Aalberse heb. Die had een oude gekleede jas
die werkelijk compromittant, naar den
rossigen kant was. . . . Toen heeft Nolens hem voor
'hem met dat comité-generaal-middel bewerkt,
en ik verzeker je dat het ding weer zoo zwart
is geworden als ze maar konden wenschen . ... "
Op dat oogenblik sloeg de toren van de
Ridderzaal half-een.
Vooruit Pieter...." riep Kleerekooper
zenuwachtig.
Belden grepen ze haastigde boomen van den
kruiwagen, en roldenriezen het gebouw binnen.
Colijn keek ze hoofdschuddend na.
Wat een prutsers zeide hij met hun
zegewagen op een wiel. Ik rijd op een drie
wieler. . . . weet u .... veel steviger. . . . Daar
voel je je bepaald zeker op. Adieu mijnheer".
En met groote stappen begaf hij zich in de
richting van de Witte.
M i; i. i s S T o K E.
Leventvtrzckering Maatschappij
H A A R L B M"
Wllsonsploln M
n&
(Passing Show)
Wat is je beroep?"
Criticus."
Vojruit j ingens, ('ie verdient wat extra's!"
De l e v e n s v e r z e k e r i n g s a g e n t: Mag ik nog
even vragen, meneer, wat is het merk van uw auto?"
De klant: Ik heb er geen. Ik haat die dingen."
D e l e v e n s v e r z e k e r i n p s a g e n t : O, dat spijt
me wel, meneer, maar on/e maatschappij verzekert geen
voetgangers meer."
De patiënt: Ik heb toch zoo'n erge pijn in den
rug telkens, dokter."
De l e r s c h c dokter: Ik zal je wat pillen geven.
Je iKMiit er een, tien minuten voor dat de pijn begint."