27 Oct. 23. - No. 2418 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VUUR NEDERLAND N.V. PAERELS' Meubileering-Mij. AMSTERDAM COMPLETE MEUBILEERING BETIMMERINGEN Rokin 128 - Tel. 44541 Keizersgracht 772 te A'dam. TEL, 41751 Ateliers voor Reparatiën. In den Hiag alken Vrijdag Hotel Central, WHITE Vrachtwagen en Omnibussen hebben een WERELD-REPUTATIE ALLEENVERTEOENWOORDIGING VOOR NEDERLAND: N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Maatschappij AMSTERDAM - Tel. 22507 Meetinstrumenten voor Automobielen in elke gewenschte uitvoering levert als speciaalhuis Ingenieursbureau VAN NISPEN, ZWOLLE DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per jaar Fr. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON 45812 HEMDEN MAAR AAI Verschenen: OVIDIUS' METAMORFOSEN in de oorspronkelijke versmaat ver taald door Mr. H. J. SC H EU E R, Oud-Directeur van Justitie in Ned.-Indië. Met een aanbevelend ,,woord vooraf" van Prof. Dr. J. J. HARTMAN. Prijs in linnen Stempelband f 6.7S i Uitgave van de N.V. Uitg.-Mij. en Boekh. v/h P. M. WINK te ZALT-BOMMEL gg KRIMPVRIJ 8* GEZONDHE1D8gf ONOERGQEOEREN. 5$ Nederlandse!) Fabrikaat TRICOTHUIS REG.BREESTRAAT.35 TEL. 5O66 N, KUNSTHANDEL G. J. STEGEMAN OVERTOOM 163 TELEFOON 28292 Smaakvolle Omlijstingen Spoors Mosterd PROEF A JBOMH E UI E M T HANDELSBLAD Het Algemeen Handelsblad stelt proefdbonnenientun verkrijgbaar van l November tot l Januari a.s., dus twee maanden, tegen den prijs van f 3.23 voor Amsterdam en f 3.59 buiten Amsterdam. Bovendien ontvangen nieuwe abonné's die zich thans opgeven de courant tot l Nov. gratis benevens een exemplaar van het op 4 Sept. verschenen Jubilcumnummer. Men wordt verzocht onder staande brief uit te knippen, in te vullen en op te zenden aan de administratie. Brief. Aan de Administratie van het Algemeen Handelsblad, Amsterdam. M., Ik verzoek U mij te noteeren voor een proefabonnement op het Handelsblad van l Nov. tot l Jan. a.s. tegen bovenvermeld tarief en mij tot l Nov. Uw blad gratis te zenden, benevens een exemplaar van Uw Jubileumnunimer. Naam Adres «IHIIIIIIIIMIIIIII illlllillllillllllll iiiiiiiiiiiiuiiir iifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiii» iiiiiiimin n mi ABmnnpBHMv. w * SCHOOLS OEKEN-DRUK Nu de scholen weer zijn begonnen en stapels nieuwe (laatste) drukken van leerboeken wor den thuisbezorgd, staat men er bij 't doorbla deren daarvan versteld over, dat vele van deze schoolboeken niet alleen aesthetisch minder goed zijn uitgevoerd, maar vooral, dat zoo weinig is gezorgd, dat druk, papier, etc., de oogen der leerlingen zoo min mogelijk schaden. Wat de schoonheid van 't leerboek aangaat, hierover zou men kunnen zeggen: dat 't wel aardig zou zijn als een schoolboek er ook aesthetisch goed verzorgd uitziet, vooral als dit met niet hoogere kosten gepaard gaat," maar wat de leesbaarheid van leerboeken be treft, zoo dient er voor gezorgd, dat rekening wordt gehouden met de ooghygiëne der school kinderen en dus de raadgevingen van oog specialiteiten als Javal, Cohn e.d. worden op gevolgd. Dat dit vaak niet 't geval is, bleek mij uit een voor mij liggenden willekeurigen stapel schoolboeken; daarin zijn o.a.: de afstanden tusschcn de regels veel te groot; 't gebruik van vette en cursieve letters te veelvuldig; 't papier te ruw, te smalle marges; te kleine letter in verhouding tot de breedte van de regels; te veelvuldig gebruik van halve re=;elbreedte; te weinig afstand tusschen de woorden; letter veel te smal; vette letters te dik en cursieven te klein en te mager; onregelmatige druk; cijfers te klein en slecht gevormd; te vet gedrukte pagina's; doorschijnende druk wegens te transparant papier; afstand tusschcn de woorden te groot; papier te glimmend; te kleine maar veel gebruikte nootlettcr; te groote letter voor 't formaat en rcgelbreedte e.d. Zeer opvallend is het, dat boeken over een zelfde onderwerp soms typographisch geheel verschillend bewerkt zijn. In 't eene boek staan b.v. woorden kapitaal, terwijl in 't andere dezelfde woorden vet, in een derde cursief zijn. Hoewel leerboeken meestal in 2 formaten zouden kunnen verschijnen, treft men er alle grootten bij aan. Vaak zijn 2 boe ken over 't zelfde onderwerp en met ongeveer dezelfde hoeveelheid tekst geheel verschillend van grootte. Waar een groot formaat wel 't meest praktisch zou zijn, wordt een klein maar dik boek gegeven. Wie draagt nu de schuld van deze tekort komingen? Noch schrijver, noch uitgever, noch drukker. Ieder zal m.i. wel zijn best hebben ge daan iets goeds te geven, maar de eenheid van gedachte: hoe een schoolboek moet zijn, ont breekt. De typographische regels (wetten,) waaraan een gebruiks-boek als 't leerboek moet voldoen, zijn in 't algemeen teweinig bekend. Noodig is het daarom a«t de voorwaarden (regels), hoe een schoolboek moet worden ge drukt, meer bekendheid te geven. Ieder schrijver, uitgever en drukker van leerboeken behoort deze te kennen, moet weten hoe hij de leesbaarheid van zijn schoolboeken kan verhoogen, want dit is in 't belang van de leer lingen; 't zal hun oogen ten goede komen en groote kosten zijn daarmee werkelijk niet ge moeid. G. P. T i E R i . ONZE HANDELSGEEST Het in uw blad van 6 October j.l. in Het Schietgat" opgenomen stuk over onze han delsgeest" van een Uwer medewerkers, geeft mij aanleiding, de zaak van den Spaanschen ballon ook eens te vertellen. Op 23 September j.!, des avonds om half 12 daalde hier de ballon Hesperio", bemand J.S.MEUWSEN, Hof). A'DAM-R'DAH-DEN HAAG DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND met twee Spaansche officieren. De landing had plaats midden in het dorp, waar de ballon bleef haken aan de isolatoren van een paal van het electrische net. Toen ik even daarna op het terrein van de landing kwam, ontmoette ik de officieren, van wie een bezig was met het uitpakken van de mand en de andere op de straat stond. Deze klaagde over pijn in de borst en ledematen. Ik heb zorg gedragen, dat hij dadelijk bij den dokter werd gebracht, en mij vervolgens bezig gehouden met het opruimen van den ballon, die over de straat en de trambaan lag. Eenigen tijd later kwam de dokter mij meedeelen, dat de pijn absoluut niets te beteekenen had, doch een gevolg zou zijn van stooten of vallen; van verwonding of inwendige kneuzingen was geen sprake. Tevens deelde de dokter mede, dat beiden konden logeeren in de dorpsherberg. ZEd. had daarnaar geïnformeerd. De twee lucht reizigers zijn daarop (het zal ongeveer een uur geweest zijn) gaan slapen en ontwaakten eerst den volgenden dag 11 uur. Niemand heeft hen in hun rust gestoord en de afgezant van den burgemeester bestaat alleen in de verbeelding van den schrijver van bovenbedoeld stuk. Zooals u opmerkt, is tot nog toe door mij tegenover de Officieren met geen woord gerept overschadevergoeding.Toch had ikdaaraan wel gedacht en geen wonder, een gedeelte van-het gemeentelijk electrisch net was stuk en lag op den grond. Ook aan particuliere eigendommen was schade toegebracht. Deze schade is door een deskundige opgenomen, met de opdracht, de werkelijke schade te taxeeren. Op 24 September 's middags om 12 uur heb ik de heeren ontvangen aan mijn woning, waar in de Fransche taal, welke door een der Offi cieren gesproken werd, een onderhoud plaats had. Ik heb daarbij over de schadevergoeding gesproken. Het Spaansche rijk zou alles (/ 230.?) vergoeden. De Officieren zelf hebben niets betaald. Het bedrag heb ik op 6 October ontvangen van het Spaansche Consulaat te Amsterdam. Aan inbeslagneming van den bal lon is zelfs niet gedacht en daarover dus ook geen woord gerept. (De heeren hadden oor spronkelijk het plan den ballon bij hun vertrek mede te nemen. Ze zijn daarop later terugge komen en deelden mij mede, dat de ballon achter bleef en dat een van hen deze later zou halen). Het Spaansche rijk zou alles vergoeden. Hiermede had het onderhoud een einde kunnen nemen. Dat is echter niet gebeurd. De heeren zijn nog wat gebleven, om allerlei inlichtingen te bekomen. Toen ik vernam, dat de slaapgelegenheid in de dorpsherberg te wenschen had overgelaten, heb ik den heeren in mijn woning verder logies aangeboden. Van dit gastvrij aanbod werd geen gebruik gemaakt, omdat zij (begrijpelijkerwijze) gaarne wilden afreizen en voorts uit bescheidenheid en met de verontschuldiging, dat zij er zoo haveloos uitzagen. Voorts hebben wij enkele .stukken opgemaakt, de heeren werden over verschil lende zaken ingelicht, voor Engelsch geld heb ik hun Hollandsen gegeven en met behulp van mijn atlassen hebben wij samen nagegaan op welke lengte en breedte de daling plaats had. Toen de heeren te kennen gaven, dat zij gaarne zouden telegrafeeren naar Brussel, is hun meegedeeld, dat rechtstreeks telegra feeren niet mogelijk was, omdat Woldendorp geen telegraafkantoor heeft, maar dat we! van hier uit per telefoon een telegram kon worden opgegeven aan het telegraafkantoor te Delf zijl. Daar hebt U het verbod, waarvan sprake is in het bovenbedoeld stuk. Aan een misver staan kan hier moeilijk gedacht worden. Bij het heengaan heb ik den rijksveldwachter verzocht om de heeren behulpzaam te zijn bij het inpakken van den ballon, waaraan deze graag voldeed en voor dat werk mannen uitzocht. Daarna heb ik den Minister van Buitenlandsche Zaken verslag gedaan van de lan ding, voor eventueele navraag door de Spaan sche legatie, en een brief geschreven aan het Spaansche Consulaat. In opdracht van Zijne Excellentie den Spaanschen gezant gewerd mij door den Consul te Amsterdam een dezer dagen een schrijven, waarin onder meer mij de dank is overgebracht van de Spaan sche Regeering voor hetgeen ik in dezen heb verricht. Ziehier, mijnheer de Redacteur, de eenvou dige feiten weergegeven. Ik dank U voor de plaatsruimte. De Burgemeester van Termunten, A. J o N K E R E N Woldendorp, 17 October 1923. llllllllflIllllmilllllllllllllimilllflIlllllllmillllllMIIIIMIIIIItl KUNST IN BUSSEN Lissone & Zoon te Amsterdam verzoeken ons, naar aanleiding van het artikel onder bovengenoemden titel in het nr. van 20 October, mede te deelen, dat de firma Lis sone, en niet de firma Cook, sedert 1911 de bekende roode luxe-gezelschapsautos door Amsterdam doet rijden. Cook's dienst werd in 1923 ingesteld. Het Slootje De trein vliegt gillend door de milde weiden, Een dikke kip smult van een goede vondst, Een boerenjong wil 't wilde veulen rijden, De zwaluw kust het slootje, dat z'n rimpels fronst. Het slootje peinst: waarom dat ding zoo gauw En gillend voortgaat, als de heete zonnc brandt Op gras en pluimen. En de hemel, wit en blauw, Weerkaatst in 't slootje naast de koeien aan den kant Waar dient dat haasten voor? Heeft blom of dier ooit haast? Of 't slootje zelf? Het rimpelt en denkt na. ... De wijze koeien staan er alles-wetend naast. Ze flappen met haar stecrt en zeggen boe noch ba. E L i. A DE VRIES TROETEL IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIHIIIIIIIII Illl Illll Illlllllllllllllllllllllllllllllllllll lllJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIMlmlIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIMI IIIIIIIIiillllIIIIIIIIiilllllltllllllllllllIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlMIIIIIIIIIIIIIIII VOL AU VENT XXI .,Met voldoening kan worden vastgesteld, dat het leven in Indiëin de laatste 25 jaar zeer veel van zijn vroeger, tamelijk materia listisch karakter heeft verloren en dat aan het idealisme gaandeweg een ruime plaats if ingeruimd, ja, dat ten deze eigenlijk niet veel verschil meer met Westersche centra bestaat " Dr. J. C. Koningsbcrger, Oud-Voorzitter Volksraad van Ned.-Indiê. Welk een ingewikkelden, overstelpendbelangwekkcnden, dikwerf tot in bijkomstiglieden verzorgden, gloedvollen, gevoeligen tijd beleven we ! Soms stijgt een lyrische verteedering in me op, bekruipt me de neiging mijne hospita opdracht tot velerlei verre boodschappen te geven, om in de bezonkenheid der uren geen peterselie te hooren hakken, geen geraas van potten en pannen te vernemen, maar de veel kleurige geluiden der eigen ziel te beluisteren. Was ik in mijne jeugd niet bevriend met wijlen Taco H. de Beer, met wijlen Professor Jan ten Brink, met wijlen Paap, met.... Soms, als de pijnen van voet en heup den spot drijven met de medikamenten, op de minuut af tot mij genomen, en met het wetenschappelijk dieet, schijnt het mij toe, dat ik uit mijne aangename Munt-kamer graftomben en zerken bekijk, en verdrij ven de salycil-suizingen in mijne ooren den lust om voor het nageslacht nog eenige rijpe adviezen in metrischen vorm te schep pen. Soms lees ik met vochtige oogen, en verwijt dit mijzelf, daar een ervaren journalist, naar mijne beste leermeesters betoogden, evenzeer boven zijnen arbeid als een tooneelspeler boven zijn rol moet staan. Doch, vraag ik mij af: wie zou niet geroerd worden door de eenvoudige, kinderlijkoprechte letterkundige verhalen, als bijvoor beeld wekelijks in de Katholieke Illustratie voorkomen? Ik heb dezen /.in onllii.iiden: De beesten liepen verschrikt in het rond, met tranen in de nngeir, viooltjes geurden in den stal en de arme pelgrim lag daar, met omglansd gelaat. Hij hield in zijn hand een papier, waarop stond: Ik ben mr zuon !" De beesten liepen met tranen in de oogen: is het niet voortreffelijk, dat de Katho lieke jeugd in cenen tijd, waarin de mcnschen zon wreedaardig den beest uithangen, op den adeldom der sensitieve dieren gewezen wordt? En sluit zich hier niet in hoogere orde, de nationale Legwedstrijd voor eenden en een gewestelijke voor hoenders op 'het terrein te West-ürafdijk, bij aan?.... Het was Maandagmiddag 1) de officieele opening van dien voor een volk van Landbouw en Veeteelt zoo merkwaardigen, een jaar d urenden, wed strijd. Na den rondgang op het terrein met de kakelende eenden en kippen, kwamen de vele genoodigden in een eendenhok bijeen", verhaalt Het Handelsblad, en nadat nog an dere sprekers dan de Rijkspluiniveeteeltconsnlent uit den Haag het woord hadden gevoerd, werd in het eendenhok de eerewijn aangeboden". Dat geschiedde Maandag;;;;YM<;g, en Maan dagavond de bewegelijke Hollandsche kaleidoskoop kent in deze dagen van daad kracht geen stilstand ? stroomde de eerewijn in de Residentie ter eere van de beide Indische Prinsen van Solo en van Djokjakarta en van den Sultan Maulana Mohamacl Kasiwweüin van Boeloengan. Het was een uitmuntend denkbeeld van het Comité, bestaande uit de heeren Mr. Vissering, Dr. van Aalst, Dinger, S. P. van Eeghen en Veder, om met ongeveer tachtig vertegen woordigers uit het Bankwezen, de Industrie en het Verkeerswezen, aan dezen Feestmaaltijd aan te zitten, en het genot van den disch niet te laten overschaduwen door de komende debatten over de Vlootwet en de overhandi ging der petitie niet ruim een millioen handteekeni n gen, n p d en daaropvolgend en Dinsdag. Het deed op slag hniti-ngewoou-weldadig aan, dal de/e Eeeslmaallijd met Prinsen en JAC. URLUS HAVANA l* Ct. SI«AAB bij HMIHHUoJemWlpLUnistBlstf, een Sultan, van zooveel hooger en vrijer be doeling was dan de aan vorsten gemeenlijk aangeboden luisterrijke diners, met voor nagerecht slordig-rondgediende ridderorden, lintjes, dasspelden enz. Hier waren geen onderscheidingen te wach ten, kon het Hollandsche karakter zich zonder bijbedoelingen aan den Indischcn broeder geven. Ditmaal geen Huisorde van Solo, geen militaire Djokjakarta-eereteekenen, geen Boeloengan-krnisen-van-Verdienste. Men sprak van hart tot hart, in gekuischt Nederlandsen en in vloeiend Maleisch. Mijn buurman Vissering van het Rokin, ontroerde als eerste spreker de Indische Prinsen door eene dichterlijke woordenkens, aan de Multatuliaansche Toespraak tot de Hoofden van Lebak" herinnerend. Oost heeft", zcide de President van de Nederlandsche Bank, en zijne peroratie hield gevoeligst maat met de teerste zielesnaren van het Hollandsche Volk: Oost heeft een groot menschenmateriaal, (lat \verk\villigzijnde, ook in die richting tot groote productiviteit ten bate van de gcheele wereld kan opgevoerd worden." Mr. Vissering sprak dit tijdens het veror beren van cm Vol au ir;;/, met de kostelijk ste Indische en Nederlandsche kruiden. Oost en West, meende hij, moeten elkaar als broeders aanvullen, en deze elkander liefheb bende broeders, moeten tezamen gaan, vooral met het doel de groote massa voor te lichten over de juiste bedoeling van ingrijpende maatregelen, om het Inflatie-kwaad meester te worden. Want zeide spreker: de inflatie is een vreeselijke vijand, die in zijn taaiheid van vernietigend uithoudingsvermogen icdtre mili taire macht overtreft.''1 De Siillau Maiilana Mohamad Kasinniedin van Boeloengan, gezeten naast Dr. Van Aalst van de Handelmaatschappij, stond na deze met gloed uitgesproken rede, en in de allerbeste stemming, door 't volop eten van banjak matjam ajam" en kepieting" a discrétion, van zijnen zetel op, en gaf als zijne meening te kennen, dat er dan maar inflatie" bij hoeveelheden moest worden ingevoerd, om de militaire machten van Japan en Engeland zonder te groote bezwaren voor de Indische Schatkist te overtreffen. Daar de Sultan evenwel in het Maleisch en eenigszins zangerig, on verstaanbaar sprak, boog de heer Mr. Vissering, die niet iederen dag in de Maleische taal wordt be-speecht, met een glimlach op het gelaat, tot Van Aalst, om de situatie, die een weinig pijnlijk begon te worden, omdat ook de Prinsen van Solo en Djokjakarta de import van inflatie" stonden toe te juichen, het woord nam. Zich de sajoor loddèh" van de feestelijke rijsttafel van den mond vegend, sloeg mijn overbuurman, wiens komend Paleis in de Vijzelstraat, ik dagelijks uit mijne kamer bewonder, onmiddellijk spijkers met koppen. De werknemers, zei spreker, en ik citeer alweer Het Handelsblad, zijn in den oorlog feitelijk misleid door een tijdelijken toestand, en hebben destijds de zoo noodige arbeids krachten in wettelijke verhoudingen, die om allerlei redenen nog niet blijvend konden zijn," vastgelegd. Daarom", zei de heer Van Aalst met aandrang: moet men thans voor een groot deel weder terugtreden op den afgclegden weg, hetgeen voor de betrokken par tijen onaangenaam is. Dit alles doet ook den ken aan de verhouding tusschen Nederland en Indië. Oost wilde alras de oude banden slaken, zoomcde eigen wegen inslaan", terwijl Oost en West op elkaar zijn aange wezen". Ten slottc bepleitte ook de heer Van Aalst de wederzijdsche appreciatie, en zeide met gefronste wenkbrauwen: Doch dan moeten wij ook constateeren, dat zij, die in Neder land of in Indiëdie appreciatie verstoren, het welzijn van hun land niet dienen of be vorderen". Wederom stond Sultan Maulana Mohamad Kasimoedin van Boeloengan van zijnen zetel op, en in voorbceldig-Maleisch, getuigde hij van zijne onverwoestbare appreciatie voor het in Indiëheerschende ras. Professor Treub ik heb nog met hem in het oude Mast, op het Rembrandtsplcin, menige partij biljard gespeeld scheen hier een addertje onder het gras te voelen, en sprak de meest democratische, meest verzoenende woorden. De tijd", zeide hij mild, en het deed de vorstelijke Indische gasten zichtbaar goed, dat iemand van de beteekenis van Treub ai dus stooped 1o conquer, ofschoon er niets meer te veroveren viel: ,,dc tijd van de vroegere positie van heerscher en overheerschte heeft zich door natuurlijke evolutie vanzelf gewijzigd .... leder, die Indiëkent, zal moe ten conclndeeren tot de volkomen gelijkwaar digheid der beide rassen." Er was na deze kloeke verklaring een oogenblik van heilige, plechtige stilte. Toen zeide de Prins van Solo: Leve de evolutie !" En de Prins van Djokjakarta: Leve de gelijkwaardigheid !" En Sultan Maulana Mohamad Kasimoedin van Boeloengan riep in tintelend Maleisch: De inflatie, hiep, hiep, hoera !". Het werd heel laat, bleef uiterst gezellig, en ik ben er in het diepst van mijne ziel van overtuigd, dat de gasten, mede door de uitnemende woorden van vrijheid, gelijkheid en broederschap, door mannen als Vissering, Van Aalst en Treub, geuit, niet de beste her inneringen naar onze schoone bezittingen terug zullen keeren. Het kan op deze wijze ook in Insulinde een spannende Legwcdstrijd in koloniale waren worden. A'dam, 18 October HANS L t' D i i i c o K 1) Door verzuim van de Post heeft feuilleton ons verlaat bereikt. L