f^ïW*^ 'l,'* 8 Dec, '23. - No. 2424 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economischen Uitkijk De Protectionnistische strooming in Engeland. Il, (slot) Begrijpelijkerwijze hebben zoowel de toezeggingen der Engelsche Regeering aan de premiers ter Rijksconferentie als de door Baldwin te Manchester aangekondigde voor nemens groote beroering en aanstonds ook reeds heftig verzet gewekt. Asquith maakte zich dadelijk op tot den strijd en met hem allen, die in Engeland de verdere afglijding naar bescherming willen tegengaan. Ook Winston Churchill treedt weer, gelijk dat heet, in de politieke arena en trekt mee op onder de voorvechters van den vrijhandel. Zoo ook Lloyd Oeorge !. De arbeiders zijn niet achterwege geblevpn; zij stonden gereed met een krachtig protest. Kort na de aankon diging der bekende maatregelen namen de vergadering van den algemeenen raad van het congres der vakvereenigingen en het bestuur van de Labour-Party een motie aan, waarin zij aandringen op. zoo sterk moge lijk verzet tegen de beschermende regeeringspolitiek. Ramsay Macdonald zeide in een bestuursbijeenkomst van de arbeiders-partij dat bescherming geen middel tegen werk loosheid was; door bescherming zouden de moeilijkheden, die door de buitengewone werkloosheid waren ontstaan, nog slechts worden vergroot. De Engelsche politiek, zoo voegde hij daaraan toe, is ten aanzien van de Europeesche verwarring zwak en onvast. Herinnert men zich wat ik in het No. van 15 September 1.1. meedeelde over den labour-man" en de bescherming, over de felle tegenkanting van Engelsche georgani seerde arbeiders tegen elke poging tot pro tectie? Als de voorteekenen niet bedriegen, zal de strijd, niet het minst van dien kant, hevig zijn. Welke uitslag is te voorzien? Liever dan in vage beschouwingen daarover te treden, wil ik hier, gelijk ik aankondigde, iets zeggen over de gronden, die de freetraders aanvoeren, over de lijn, waarlangs hun verzet gaat. Maar vooraf een opmerking van meer algemeenen aard. Boven sprak ik over Engelands verdere" afglijding naar protectie. Want het valt niet te ontkennen de S.O.I." is reeds een bedenkelijke stap in de ongewenschte richting geweest: deze Safeguarding of industries act" beoogde weliswaar, naar het heette, niet anders dan de Britsche sleutel-industrieën" voorondergang te vrijwaren, maar dit kon slechts geschieden door aan die nijverheidstakken voorrechten toe te kennen, welker effect met dat van bescherming alleen in naam verschilde. Wie ook maar uit de verte iets over de werking dier wet heeft gehoord, kan daaromtrent niet in twijfel verkeeren. Nu is het wel waar, dat wat de Regeering thans wil, van veel wijder strekking is, maar dit neemt niet weg, dat de gedachte niet nieuw is en het denkbeeld reeds in de wetgeving wortel geschoten heeft. Sterker nog geldt dit ten aanzien van .de voorkeursrechten ten bate der Dominions; zij dagteekeneh reeds van 1910, toen Austen Chamberlain vrijstelling van 1/6 op de U(nited) K(ingdom) Revenue" verleende voor aller lei goederen, voortgebracht of vervaardigd in of ingevoerd uit eenig deel van het Empire. Van haar kant waren de Domtnions reeds veel vroeger dien weg opgegaan: in 1897 gaf Canada reeds eene korting van 12 1/2 pCt. op zijn algemeen tarief voor goederen van Britschen oorsprong. En zoo is er hier, veel minder nog dan ten aanzien der S.O.I.-uit breiding, een nieuwe gedachte; hier zijn aan de orde verder strekkende concessies dan tot nu toe reeds door Engeland waren toegekend. Maar niettemin kan toch ook niet worden voorbijgezien en wordt ook niet ontkend, dat hetgeen thans aan de orde is gesteld, een stelligen omkeer in de Britsche handelspolitiek beteekent; die gewichtige beteekenis spreekt zich ook hierin uit, dat de nieuwe leus inzet is van den verkiezingsstrijd, welke in de eerste week van December reeds zal zijn beslist. Nu dan, langs welke lijnen strijden de vrijhandelaars? Ik behoef wel niet te zeggen, dat tal van, zeer uiteenloopende argumenten worden gebezigd. Wat ik slechts doen kan, is niet ze samenvatten, maar de meest principieele en algemeene kort weergeven. In de eerste plaats vestig ik daartoe de aan dacht mijner lezers op een nota, welke de Free Trade Union aan de voornaamste Overseas Delegates" ter Rijksconferentie aanbood. Daarin wordt gezegd, dat de bevolking van Groot-Brittanniëeen eeuw geleden 14 millioen zielen telde, thans 47; sedert een eeuw werd de weg van self-dependence" verlaten en werd de grondslag gelegd voor een industrie staat, die een steeds grooter hoeveelheid levensmiddelen en (voor de fabrieken) grond stoffen tot de laagst mogelijke prijzen moet aankoopen, d.i. invoeren. De betaling daarvan geschiedt in Britsche export-goederen; met den aanwas der bevolking moest steeds meer gekocht, dus betaald worden; het laag-houden van die koopsom door vrijstelling van invoer rechten was dus een waar volksbelang, een levensbelang ook voor de export-nijverheid, die slechts met lage prijzen voor haar produc ten op de wereldmarkt kon mededingen. De ruime invoeren bevorderden scheeps bouw en koopvaardij, die tot ver buiten de grens der nationale behoefte zich uitbreidden. De stijgende uitvoeren ontwikkelden het bank en verzekeringswezen, maakten Engeland tot een financieel centrum, leidden ook tot vele buitenlandsche beleggingen. De toenemende nationale rijkdom, door lage prijzen van levens behoeften gesteund, vermeerderde de volks welvaart. De deugdelijkheid van dit stelsel bleek bij het uitbreken van den oorlog: in 1914 ,,we owned half the world's shipping and did nearly half the world's carrying trade" ei. in den oorlog zorgde onze koop vaardij voor de voedselvoorziening van ons en onze bondgenooten ; 'onze financiën doorstonden beter dan die van eenig ander land de oorlogs-proef. Na den oorlog was onze voortbrengings-capaciteit zeer sterk gestegen trouwens ook die van andere volkeren maar dit baat ons slechts als wij de mededin ging, die van andere zijde zwaarder is gewor den, kunnen volhouden, wat dus den eisch van goedkoope levensbehoeften en grond stoffen nog dringender stelt dan voorheen. Alleen op dien voet kunnen wij onze positie handhaven en daarom moeten wij aan vrijen invoer vasthouden; zonder dien is er ook geen voldoende werk voor onze, door de nijverheids-expansie van een eeuw zoo sterk toegenomen fabrieks-bevolking. Zoo is dan behoud van ons stelsel essential", wanneer wij de toekomst met vertrouwen zullen tege moet zien. Dit kort, maar krachtig betoog geeft, dunkt mij, den toon aan, waarin het verzet zich hoofdzakelijk uit. Dat het voor de ,,Overseas Delegates" niet overtuigend bleek, ontneemt daaraan niets van zijn waarde: deze heeren waren opgegaan ter conferentie om concessies mee naar huis te brengen; hoe zouden zij zich door deze redeneering gewonnen hebben kunnen geven? De nota dit schijnt mij de verdienste van dit beknopt stuk heft de zaak op het hooge plan der structuur van het Engelsen bedrijfs leven; zij laat natuurlijk vele vragen open en er is dan ook heel wat meer dan dit over de in Engeland brandende quaestie te zeggen. Want die quaestie, hoe eenvoudig in beginsel ook, is uitermate veelzijdig en de ver schillende zijden daarvan worden dan ook door de tegenstanders van de voornemens der Regeering in een helder licht gesteld. Wat betreft de door de Dominions verlangde (verder strekkende) concessies wordt opge merkt, dat de gedelegeerden door zelfzuch tige overwegingen worden gedreven, waarbij het belang van het Empire" als dekmantel dienst doet. De heeren zeggen niet, welke poli tiek Engeland moet volgen, maar de vervul ling van hun wenschen drijft Engeland op een zekeren weg. Die vervulling beteekent het leggen van zware lasten op het Britsche volk, niet te dragen lasten, want wij zijn, gelijk Earl Beauchamp het uitdrukte, f,a very poor and overtaxed community". De Dominions willen hun industrieën tegen alle mogelijke mededinging beschermen; dat is hun recht, maar zij willen hun producten ook in ons eigen land beschermd zien en dat is niet hun recht, maar hierover hebben wij 'n woordje mee te spreken. Wat bieden de heeren ons in ruil voor wat zij van ons vragen? Laten zij liever zelf in eigen land tot gezonder verhoudingen komen. In Australiëhebben de land-profiteers" hun slag geslagen en bieden bouwland slechts tegen overmatig-hooge pachtsommen aan, die slechts te betalen zijn als de daarop verbouwde vruchten zeer hooge prij/.en bedin gen. Om dit te bereiken, moet Engeland de concurreerende vruchten van elders hoog belasten. Is het billijk, dat de Engelsehe ver bruiker in de kaart speelt der Australische grondbezitters? Ziedaar eenige grepen uit het arsenaal, waaraan gronden tegen verder gaande voor keursrechten worden ontleend. Bij de argu menten tegen bescherming als middel tot vermindering van de werkloosheid behoef ik wel nauwelijks stil te staan; zij zijn bekend en nieuwe gezichtspunten kunnen ten aanzien van dit vraagstuk bezwaarlijk worden geopend. Hoofdzaak in het betoog is hier, gelijk wel van zelf spreekt, de oude stelling van Bastiat, dat per saldo en in den ruimsten /.in van het woord genomen les produits s'échangent contre les produits", waarbij dan voor pro duits" te lezen: alle diensten, alle ruilobjec ten in het handelsverkeer tusschen staat en staat. Zoodat men door den invoer te beper ken op beperking van den uitvoer moet re kenen, op minder arbeidsgelegenheid dus in de voor uitvoer werkzame bedrijven, waardoor dus over heel de lijn geen verruiming, doch slechts verschuiving van arbeidsgelegenheid kan worden verkregen.... Maar ik ga hier niet verder op in. Bij al deze economische overwegingen voegen zich natuurlijk andere van politieken aard, ontleend voornamelijk aan Kngcland's D I ERSTUDIE Teekening voor de Amsterdammer" door H. Verstijnen Christian Science Men wordt eenvoudig niet ouder dan men /.elf wil ! IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIII internationale positie en.... aan de positie van Baldwin. In hoever had (of oordeelde) hij een ontketening van dezen strijd juist nu noodig? Is Engeland's buitenlandsche poli tiek op een dood spoor geloopen en is ..af leiding" gewenscht? Ook op dit punt ga ik niet in, hoe belangrijk het zij: het ligt buiten onze sfeer. Maar niet daarom alleen is de nu reeds gevallen beslissing van groot gewicht. Ook Voor (HlS. S M I S S A L" K T ?iiiiiiiiiitiiiimiiiHiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiii BOEKBESPREKING I-"i;i.ix SALTKN, De kleine Vernnica. Am sterdam, Van Holkema en Warendorf. (Daalderseditie). l-elix Salten houdt in zijn boeken van scher pe tegenstellingen. Hij plaatst het naïeve, reine, tegenover het meest schaamtelooze cynisme, de kleinburgerlijke moraal tegenover het zuivere zich-uitlcven vanden individualist. De schrijver is den laatsten tijd bij ons vrij plotseling bekend geworden, door zijn boeken zoowel als door zijn journalistieke artikelen. Ongetwijfeld is hij die bekendheid waard, om zijn uitmuntenden stijl zoowel als om het diepe innerlijk-bewogene van zijn werk. Want de felle contrasten, waarvan ik sprak, zijn meer dan uiterlijk, wijzen op een navrant aanvoelen van de dingen, en het schrille, pijn lijke, van den toon, die ons uit veel van zijn boeken tegenklinkt, is zoo echt, dat het alleen veroorzaakt kan zijn door de wonden van een menschelijk hart. Ook De kleine Veronika" is zoo'n boek van tegenstellingen. Het kleine, van niets wetende meisje, dat naar Weenen gaat om de eerste communie te ontvangen, met haar kinderlijk-geëxalteerde vroomheid, en daar terecht komt bij haar tante, een demi-mondaine, die haa-r, na den kerkgang, meeneemt naar een kermis, en 's avonds naar een nachtgelegenheid het kan niet schriller en schrij nender. Gevaarlijk was het onderwerp zeker: hoe gemakkelijk kon de schrijver zich hier laten gaan op scntimenteelc gevoelsgolving, die zijn verhaal zeker veel roerender" ge maakt zou hebben, maar die het kunst werk ernstig had geschaad. Maar de schrij ver heeft zijn meesterschap getoond door de volkomen beheersching van zijn onderwerp. Alice van Nahuyt zorgde voor het zeer goede Nederlandsch, dat wij van haar gewoon zijn. HERMAN MIDDENDORP IflIlflIIIIIIIIIMtflllltlll lllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllMlIIMIIIII JIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII! lllllllllllllflllllllllllllllll M II lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllltlMMlllllllllllllllllllllllllllllllllllln ONTÏAHG-enBÏTAALKAS Nieuwe Doelenstraat 20-22 Kapitaal f 5.000.000.- leierven f 626.000.Renteverg. voor gelden a deposito met n dag opzegging 1% pGt. (Bedr. tot ? 20.000.?terst. betaalb.) met 10 dagen opzegging 1% pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING Geopend: opWerkd. v. 8% v.m. tot4J^ u. n.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens van8% tot 12 uur Loketten van ?2.50 per maand (? 10.?per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Levensverzekering Maatschappij flrnbem verzekerd bedrag: ruim 70 millioen gulden DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechfs f 10.?per jaar EEN POLIS bij de AMSTERDAMSCHE" GEEFT VOLKOMEN ZEKERHEID Soliede grondslagen -Voorzichtig beheer. Qpoofe openbaarheid. Vfroagf jaarverslag. - A'dam.ïl Spiegeisfraat 17. De bekende ALL-RISK-POLIS van de Excess" geeft de meest volledige dekking in alle ge vallen van schade. Modelpollssen en tarieven aan te vragen bij: J, Herm. Sehröder, Heerengr. (24/128. Amst. Telefoon 45458 IEDEIUIDSCIE ima-IUTHUffll Gestort Kapitaal ..... f 80,000,000.?. Statutaire Reserve ..... f 19,769,180.?. Buitengewone Reserve ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentschappen te ROTTERDAM en 'i-ORAVCNHAOE. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbMr = ....... I1/» % l maand vast of opzegging .... 2 % 3 maanden vast ol opzegging. . . 3 % H U ?> K ? ? ? «2 ..... , ..... Voor andere termijnen en groote bedragen nader overeen tt kom». Residentie Hypotheekbank 's-G R A VEN H A GE Anna Paulownastraat 97. TBUITil'S HN ACCOUNTANTSCONTROLE Hypotheekbrieven tegen 99V OpBlmchb»»e- p» f l n* W Olrtctit: K. E. ABBINO. D. VAN Oo«r» Binnenl. Vaart Risico Sociëteit Gevestigd te Amsterdam Heerengracht 260-262. MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL: VIJF HONDERD DUIZEND GULDEN. RESERVEKAPITAAL: EEN HONDERD ZES DUIZEND VIJF HONDERD GULDEN. VERZEKERINGEN op alle binnenwateren van Nederland, België, Frankrijk, Duitschland, enz. Ie. opCASCOenMACHINERIEËNvanStoomschepen,Schepen,enz. 2e. op GOEDEREN, INBOEDELS enz. per Stoombooten, Schepen, Spoor, Wagens enz. 3e. op PASSAGIERSGOEDEREN, door de Wereld. 4e. op WASCHGOEDEREN, naaren van deBleekerijen inNederland. 5e. op RIJWIELEN in Nederland. De Binnenlandsche Vaart Risico Sociëteit te Amsterdam en The Marine Insurance Company Ltd van 1836 gevestigd te Londen, SLUITEN VERZEKERINGEN per Post, Luchtpost, Van Gend & Loos en andere Expeditiën, op: Geldswaardige papieren, Specie en Diamanten door de geheele wereld. Inlichtingen worden volgaarne door de Directie en de Hoofd agenten verstrekt. te ROTTERDAM Directie i ?f.H.H. C. CAITIHDIJI w I. MOMILMAN Di Bankgeeft onder controle van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantoa» 5% Pandbr.tegen 95% uit. De HoUscho Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van l 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pand geving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuldbrieven in stuk ken van ? 1000.?, f 500.?en ? 100.?tegen den koers van 99%. Hfpoltiükbank nor lederliBd Opgericht in 1864 'oltiekand MiitiohippelüK Kipltul f 5.000.006 Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Oed. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten In de hoofdplaatsen des Rijks. De Dir.Mr.W.v.RossuM.Mr.TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. In lederen Boekband»! voorhanden werken van fiyy de Maupassan! 6 deelen gebonden a f 150 Uitgaven van Van Holkema & Warendorf, Amst. De Haarbsche Hypotheekbank Directie: Mr. A. S. MIEDEMA & P. H. CRAANDIJK Kapitaal 12.500.000 Reserves f510239 Hypotheken f24.299.910 Pandbr. f 24.079.300 SpCt. Pandbrieien tenen laatsten kstetdamsctieo Beurskoers. Maatschappij voor Hypothecair Crediet inNederland Maatschappelijk Kapitaal f 2.000.000. Uitstaande Leeningen . . 19.535.900. Pandbrieven. 18.889.600. Reserves , 1.197.720. Hoofdkantoor: te 's-G R A VENHAO E, NASSAULAAH 11. Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: 4} % en 5 % PAIBBIIEVEI TEGEI BEUISKOEIS In ttikkai m f 1.000.-, 1500.- » f 100-, HET VERPLICHTE IHIUIXSCHE UITLOTIIR, imigiHdi IOZI. Dl Dlroetli: Mr D. VAN HOUTEN Mr J. D. TEN BRU88EN CATE. ninstrattodnik-papler van de Firma C O. fl. CORVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. 41202 en 40555