15 Dec. 23. - No. 2425 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND J. J. Weder & Zoon OPTICIENS - FABRIKANTEN Koningstraat 10, Haarlem On» Amerikaanse!» . Brllltnglat-8ll]pmachines van da allerlaatiti Mnitruttli itellen om In itaat brillenglazai blnnai inkalt uren af te leveren. OLDENKOm TABAK in Kruis- ei net beschrtveadei tekst m ELIS. M. ROGGE (Deel I ran de Bibliotheek .DE VROUW EN HAAR HUI» Prfls / 2.50 in cartonnen band. Uitgave n* VAN HOLKBMA WARENDORP te Ansterto*. INSTITUUT OVERTOOM Amsterdam Overtoom 57 en 93a Rotterdam Kruisstraat 40 Typen-Steno-Talen-Boekhouden Bobby is een schat vooral met zijn surprise de fijne Palmitine Zeep met het Anker" Wees praktisch ook in de keuze Uwer geschenken. Palmitine Zeep van Dobbelmann voldoet in kwa liteit aan de hoogste eisenen. Laat U niet door de luxe der ver pakking verleiden tot het koopen van mindere Zeepsoorten. Koop PALMITINE ZEEP" en ge krijgt WAAR voor Uw geld! Bewaar de strookjes, ze geven recht op mooie premies. BICKER 8 MODDERMAN Hofleveranciers N. herengracht 2x BOIOEAUI - Quai des Charlrons SSbis hebben in voorraad eene keur sorteering oude, belegen: Bordeaux, Bourgogne, P ort, Sherry en Madeira Inzonderheid vestigen zij de aandacht op eene uitgebreide collectie 1915r en 1917r Rijnwijnen van de eerste crescenzen, welke thans in Duitschland of elders moeielijk te evenaren zal zijn. Prijsopgave wordt gaarne verstrekt. Wijnen, welke aan het einde dezer maand moeten worden gebruikt, dienen thans onver wijld te worden verzonden. TENTOONSTELLINGEN GALERIE D'ART FRANCAIS, 792,Prinsengr. Teek. en aquarellen door AndréFavory en Jacques Thévenet. 17 Dec.?5 Jan. 10?12 en 2?5, 's Zondags 2?4 uur. HEYSTEE, Heerengracht 545, Amsterdam. Werk uit Tunis van Is. van Mens. Dag. 10?4 uur. Zondags 2?5 uur. STEURZOLEN^MÖKfiOf ? KT OPSmAHDtN BUrrtNIMHD HERSTELT Of/PLATVOBTlV O.Z. Verschenen: VOOR DE POORT door TOP NAEFF - Vijfde druk Ingen. f 4.90 - Gebonden f 5.90 Het is een aanwinst voor onze litte ratuur. Het komt in onze boekend] op den plank der romans te staan, die wel allermeest lof hebben en waarnaar we af en toe begeerig en liefkozend de hand nog eens uitstrekken... .Op alle bladzijden ligt schoonheid in dit boek, welks verschijning een vreugde voor ons was. FRANS NETSCHER in de Prov. Overijss. Courant. Uitgave van Van Holkema en Warendorf Amsterdam Het Kerstnummer der Haagsche Post wordt smaakvol ingelijst in de Kunsthandel en Lijstenfabriek G. J. STEGEMAN OVERTOOM 163, TELEFOON 28292 BOUWT IN HET OOSTERPARR TE BILTHOVEN IHLICHTIHGEH VERSTREK! DE DIRECTIE TEL. INT. :?No. 6538 »iiiiiiiiiimiiimiiiiiii iiiimiiminiiiiiiiiiiii DE INTERNATIONALE PUZZLE Half December 1923. Engeland kan een langen tijd Engeland blij ven en een stootje velen. Het heeft dit aan zijn gelukkig gesternte en aan zijn weerstands vermogen te danken. Geen andere mogend heid zou zich in den loop der wereldhistorie ongestraft zoovele fouten en vergissingen hebben kunnen permitteeren als het eilandenrijk, dat, volgens zijn eigen warmsten lofzanger, zijn grootheid in-geblunderd"is. Voor GrootBrittanniëkomt alles later wel weer terecht, en het heeft boven alle anderen dit eene geluk voor: het heeft den tijd van uithouden. Meestal lijden anderen onder de Britsche tekortkomingen nog meer, dan Engeland zelf. Daarvan kunnen de ongelukkige Grieken, uit de ervaring van de laatste twee jaren mee praten. Daarvan gaf ook Poincaréeen drama tisch getuigenis, toen hij dezer dagen nog eens in het licht zette hoe hij in Juli 1914 persoon lijk den koning van Engeland als het ware gesmeekt had, duidelijk het bestaan van de Entente cordiale te verkondigen; wanneer Duitschland daarover niet in twijfel gelaten ware, zou het waarschijnlijk den oorlog niet zijn ingegaan. Daarvan getuigen ook de ontnuchterde Duitschers, die thans onomwonden doen weten dat zij Cuno's gansch hopelooze en noodlot tige avontuur van den passieven wederstand uitsluitend zijn ingegaan in de verwachting dat Engeland hen in de voordeelige oplossing bijstaan zou. Nu erkennen zij wel, hoezeer zij zich daarmede achterop hebben gewerkt. Men heeft hierin dan ook een der groote oor zaken te zien van de wending den Franschen kant uit, die de Duitsche politiek bezig is te nemen; eene wending waartegenover FrankVOL AU VENT XXV ,,De katholieke pers in Nederland is voor mij aan het Roomsch firmament een beerlijk-schitterende ster, die zijn lichtende stralen naar alle zijden uitzendt." Het Kamerlid Van Vaaren in De T ij d van 12 Dec. 1923. Num negare audes?, zou Cicero zeggen, na de lektuur der diplomatieke artikelen De Ster en haar stralen" van Van Vuuren, die met de hand des begaafden Meesters de kleine meeningsverschillen in het katholieke kamp, mitsgaders in de onafhankelijke katholieke pers onder een diplomatiek hoedje tracht te vangen. Wanneer wij in het voornaam-gesteld, zij het een weinig symboliek-gehouden betoog vernemen, dat er ten aanzien van het beginsel niets dan goeds van de katholieke bladen te zeggen valt," dan juichen wij eene dergelijke hoffelijke verklaring van harte toe. De dichter Van Vuuren, die zijne qualiteiten onderschat, wanneer hij zich de gaven des romanciers ontzegt, vergelijkt de Residen tiebode", de Gelderlander", het Huisgezin" etc. bij lieflijke sterren aan het firmament: De lichtgevende stralen zijn de katho lieken bladen als leiders op politiek ge bied. Zij staan soms heel dicht bij elkaar, een enkel maal wat verder, maar dekken elkaar nimmer. De verschillen kunnen grooter of kleiner zijn, misschien heel miniem, soms ter doorsnee van de ster maar elke straal gaat in andere richting. Het is een groot compliment aan de hoofd redacties. Zij blijken te zijn persoonlijk heden, die niemand napraten, en, naar wij hopen en gelooven, steeds rechtuit hun eigen zelfstandigen weg gaan. Mooier en beter is van personen niets te zeg gen Elk vraagstuk staat bij ons in de tinte ling van het katholiek licht, dat er langs alle zijden liefelijk omheen speelt Dit poëtisch proza in eenen bij uitstek onzalig-materialistischen tijd, waarin de menschen zoodanig van de Bron-van-het-edele vervreemd zijn geraakt, dat zij er een smade lijk genoegen in vinden mekander te grieven en te kwellen, doet aller-weldadigst aan. Het rijk ook meer en meer den toon van het pcuttre" aanneemt. Want dat ook Frankrijk, na alle ervaringen der laatste jaren, niet al zijn zinnen zet op ? entente-politiek, is duidelijk. Frankrijk voelt zich door Engeland al eveneens in den steek gelaten, en ziet voor de toekomst niet veel verbetering. De toekomst die is het waarop wij na den afloop der Engelsche verkiezingen wijzen wilden: Engeland zal de gevolgen van de ontrafeling door de stembus van 8 Decem ber teweeggebracht, wel kunnen lijden; maar zeker is dat de Britsche kiezersbevol king aan den algeménen Staatkundigen toestand een gevoelige knauw heeft toege bracht. En wanneer men aanneemt, wat nu de conservatieven zelve van de daken uit spreken, dat het de fout van Baldwin is ge weest, zoo onverhoeds en hals over kop onder het Engelsche volk een ommekeer van evan gelie op 't stuk van handelspolitiek te willen verwekken, als gold het een kleine businessaffaire", wanneer men dit aanneemt, dan heeft Baldwin in de geheele wereldpolitiek een zware verantwoordelijkheid op zich ge nomen. In de kringen van zijn eigen partij zal men daaruit ook, zoodra 't met fatsoen gedaan kan worden, de gevolgen wel trekken. Reeds wordt er algemeen gemompeld van den third rate man". Het noodwendige gevolg van de Engelsche verkiezingen toch zal zijn een verzwakte Britsche politiek. Welke kabinetsformatie er ook uit voort moge komen, dit schijnt onver mijdelijk. Voor een Koninklijk" kabinet is in Londen nog geen plaats. De regeering zal altijd parlementair moeten blijven. Misschien zullen de zaken zelfs meer en meer in het par lement behandeld gaan worden, dan laatstelijk het geval is geweest. Maar geen richting en IIIIIIMIMI Illllll IIIIIIIHIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII tracht vrede te stichten en de gramstorigheden des gemoeds, ter zake der sombere Vlootwetwolke, waardoor-heen ettelijke sterren leken te vallen, te appaiseeren. Hoe veel schooner zou de wereld niet zijn, als ook bij andere partijen het licht langs alle zijden om de vraagstukken liefelijk heen-speelde. Het is waarlijk benij denswaardig. Zoolang zulk een toon in eene niet geheel en al rustige periode vermag te weerklinken, en bijvoorbeeld de Vereenigde Staten, naar ik vanavond in het Handelsblad tot mijn groote vreugde lees, thans een half millioen bijbels in de Japansche taal laten drukken, om ze naar Japan te zenden ter distributie in de door de aardbeving geteister de streken", zoolang dergelijke woorden en dergelijke enthousiaste daden mogelijk zijn, kan alles op zijn pootjes terecht komen. Wij dienen elkaar meer te waardeeren, felle critiek te mijden, ja: beter nog de zelf kastijding en de niets sparende zelfcritiek toe te passen. Steekt uwe hand in eigen boezem. Beoordeelt eerst uzelf, het eigen ik, daarna uwe naasten. En ook in deze richting speelt het liefelijk licht in dezelfde kolommen, waarin het lyrisch geluid des heeren Van Vuuren wonderen verricht, en doet ons levieten van anderen bodem, overwonnen het hoofd buigen. In het blad, dat als een heerlijk-schittercnde ster" aan het firmament schijnt, nimmer andere sterren dekt", wordt de schrijver hoe troosteloos-lang moesten we niet op deze voor de hand liggende noviteit wachten, tot aankondiging, aanprijzing en verheerlijkingin-deemoed van eigen arbeid toegelaten. Kij ken we er in den beginne, als lieden wien de argwaan en het wantrouwen in de ziel letter lijk ingevreten liggen, eenigermate bevreemd bij op: het duurt niet lang of we ondergaan de suggestie van het liefelijk licht en er over napeinzend, begroeten we het novum van den dichter, die de eigen dichterlijke schep ping komt aanbevelen, als de beste oplossing in een tijd, waarin zoovelen zich geroepen voelen het werk van anderen te misprijzen, met de niet uitgesproken gedachte, dat de in portefeuille wachtende of reeds gepubliceerde creatie van eigen pen en verbeelding, voor de lankmoedige Eeuwigheid bestemd is. De Tijd hakt dien knoop door. Het orgaan, de po gén individualiteit,'zal zich sterk kunnen afteekenen. Initiatief op internationaal gebied zal door Engeland bezwaarlijk genomen kun nen worden. Alle andere betrokkenen zullen beurt om beurt bij hun steunpilaren in Westminster hulp zoeken, en het resultaat zal negatief zijn: een opheffing der krachten. Frankrijk zal van de Derby-richting veel kunnen verwachten, en Duitschland hoopt natuurlijk op Labour en Whigs. Elke persoon lijke leiding zal reactie en intriges ontmoeten. Het heeft er alles van alsof reeds het geheele vasteland gaat inzien, dat het met Engeland over en weer love's labour lost" zal zijn; en als twee ongelukkige tegen-minnaars zouden de verschillende betrokkenen wel eens hand in hand terug kunnen treden, te zamen een anderen weg kiezen. Voor Engeland breekt aldus bijkans een ongewilde isolatie-tendens" aan. En dit wordt nog bevorderd door twee inwendige omstandigheden, omstandigheden waarin, zoo men wil, voor Baldwin de rechtvaardi ging van zijn haastig optreden heeft gelegen, maar die nu ook falikant zijn uitgekomen. De binnenlandsche economische toestand van het Vereenigd Koningrijk is zér gedrukt. Geen werk aan den winkel, bedrijf en arbei derswereld in zorg en nood. Daarvóór werd de tariefpoütiek als geneesmiddel gezocht. Deze verzwakking gaat nu door. Ingrijpender nog is de invloed, dien de uitslag der verkiezingen moet hebben op 't Britsche Rijk in zijn geheel. Al had de Eerste Levenivtrztkertng Maatschappij H A A B L ? M" Wll»onspl«ln 11 DE VOOKDEELIOSTE TARIEVEN tische woorden van het kamerlid Van Vuuren in praktijk brengend, wijst een gloednieuwen weg in de woestenij der Nederlandsche lette ren, verlost den criticus van het demonisch gevecht met zichzelf, maakt het hem redelijk en bezadigd mogelijk den inwendigen strijd te staken, door met de deur in het eigen geesteshuis te vallen, en de eigen geestes-kinderen aan het publiek, met al hunne uit nemende hoedanigheden voor te stellen. Het is den heer Professor P. Geurts, oud-jour nalist, wien het omhoog-houden van den nieuwen fakkel toe wordt gestaan. Onder den sympathieken titel: Een tweede Verrijzenis van de Van-Week-tot-weeks", houdt onze ex-collega een Oratio pro domo, een bescheiden doch vurig pleidooi voor mijn eigen boek" (Gestalten en Gedachten, Tweede Deel. Drukkerij 't Kasteel van Aemstel"). De twee kolommen lektuur in De Tijd hebben al het bekoorlijke en overtuigende van den man, die in hetgeen hij beschrijft gelooft. Dikwijls bij de lezing van eene critiek, mijmer je boosaardiglijk: hier wordt een vijand besproken, of verdenk je een onpartijdige van lofuiting aan het adres van een vriend. Bij Professor Peter Geurts weet je zonder meer, dat een rechtvaardig man over eene rechtvaardige zaak schrijft. In sommige en niet weiniger oogen", analyseert hij zichzelf met meedoogenlooze klaar- en waarheid: hebben de in Gestalten en Gedachten gebundelde Opstellen luttel beteekenis en aantrekke lijkheid, omdat zij er reeds, al is het misschien jaren gelden, kennis mee maak ten. Ze hebben ze gelezen, maar niet naar den trant der oude woestijnvaders en monniken, die ze na de lezing half van buiten kenden en als voedsel in zich opnamen. Ze hebben ze gelezen met de vluchtige oppervlakkigheid, waarmede men een krantenartikel leest. Ik zelf heb voor een consciëntieus schrijver is het om mistroostig te worden ! meer malen gehoord en nog vaker opgelet, dat het door mij gebodene onder het oudbakkeiK' wordt gerangschikt...." Lij<t niet in deze bekentenis, die ons jour nalisten uit de ziel gegrepen is, eene pijnlijke tragiek besloten? Hebben wc dit niet allen, Minister het niet wel uitgesproken,, voor een groot deel was zijn protectionistisch plan hem toch door de Imperieele Conferentie op gedrongen. De koloniën wilden het, als tast baar bewijs van den band met het moederland. Bruce uit Australiëhad een, twee, drie den toon aangegeven, Canada en Zuid-Afrika waren gevolgd. Dit is nu mislukt, en het pres tige van 't moederland ongetwijfeld gezakt. Gén imperial preference". Gén Singapore. De dominions" zullen mokken, en wenden het hoofd naar andere kanten. Voor wie in een gezond en verstandige Britsche politiek een wereldfactor van de grootste beteekenis, een internationale factor van ontzaglijk nut zien, is dit alles stellig geen heugelijk nieuws. Toch zal men er zich in moeten schikken. Voorloopig althans, want er kan natuurlijk weer eenmaal verandering komen. Het geheele verschijnsel waarvan wij spre ken valt trouwens merkwaardiger wijze samen met andere afzonderings-verschijnselen. In de Vereenigde Staten onderstreept President Coolidge nog eens met grooten klem de nzelvigheid van de Unie. Los van de Europeesche verwikkelingen, zoo herhaalt hij de leus. Van breed opgezette Amerikaansche inmenging wil hij niet hooren. Noord-Amerika doet zér commercieel, en daarmede uit. Het wil aan Duitschland wel hulp bieden, relief-credieten," maar op ruimer commercieelen basis, als gegarandeerd financieel accoord. Geen sentimenteelen, moreelen of politieken steun. Anti-fransche gestie behoeft men ook waarlijk van het Yankee-volk niet te verwachten. Met andere landen eveneens gaat Washington zijn relatie's herzien, maar, teekenend genoeg, in den vorm van herziening en afsluiting van handelstractaten. Ook in den ' Haag heeft men het vernomen. De erkenning iiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi iiiiiinii iiiniiiiiiti iiiiiiin om beurten, en in trams, spoorcoupés, maar vooral aan de leestafels der koffiehuizen ondervonden? Lazen de oude woestijnvaders en monniken niet zoodanig, dat zij de Zondagochtendpreek van het Handelsblad, de ge harnaste hoofdartikelen van de Nieuwe Rotterdammer, de Ethische Beschouwingen van wijlen Ritter, enz. als voedsel in zich opnamen en half van buiten kenden? Vernielt men ons niet, helaas, met de vluchtige opper vlakkigheid, waarmee men een kranten artikel tusschen een hap brood en een slok thee pleegt te doorvliegen? Is het niet om er hopeloos-mistroostig onder te worden?.. Vrij zeldzaam", oordeelt Geurts, ,,erken ik onmiddellijk en duidelijk mijn geesteskinderen aan een of anderen familietrek; soms komen mijne lievelingen me heel nieuw voor, als bestond er hoe genaamd geen geest- en gemoedsge meenschap tusschen ons. Zoo gaat het mij, hun intellectueelen vader, die deze lievelingen eens in mijn geest en hart gedragen heb en misschien onder hevige baringsweeën ter wereld bracht.... Voor zestien, zeventien jaren verschenen in ,,De Tijd" van mijn hand opstellen onder den titel Groote Zielen", waarvan ik zelf, zonder schijn van ijdel vertoon wel mag getuigen, dat ze met zorg en piëteit bewerkt waren.... Welnu doet mij het genoegen ze thans te herlezen Iets kan splinternieuw worden door oud heid en mag ik vertrouwen, dat Opstellen, die als doode en vergeten wezens onder een dikke laag stof lagen te slapen, zonder hoop op verrijzenis, na hun op standing niet ondanks maar door hun ouderdom als nieuwelingen een genadig onthaal zullen vinden Met nog meer moed en vertrouwen dan den eersten keer verhoop ik een vriendelijk onthaal voor mijn schuchtere geesteskinderen, want ik heb uw genadige welwillendheid bij de ontvangst van mijne eerstelingen Iceren kennen...." Ik zou Professor Geurts, om deze verrijzenis van zijne lievelingen kunnen benijden. Hoe vele dier lievelingen hebben u en ik niet onder hevige baringsweeën ter wereld gebracht lllliiiiiillliiiliiliiiiliiilllMMMiiiiHiiiniiimiliHimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiliiin van de twaalfmijlengrens op zee, ter opsporing van de alcohol-contrabande, speelt daarbij een groote rol. In alle opzichten maakt zich Ame rika matter of fact". En intusschen voltrekken zich de FranschDuitsche arrangementen in zake Ruhr en Rijn. Men bereikt daar, wat een jaar geleden, met heel wat minder verlies, tot stand had behooren te worden gebracht. Generaal Degoutte heeft industrieele regelingen, spoorwegaccoorden en betalingsarrangementen aanvaard. De partijen zijn te Mainz en Dusseldorf op zakelijkenenrustigen voet bij elkander geweest.DeDuitscherszien wat licht aanbreken; en zij zoeken het nu hunnerzijds misschien in rustige, goede trouw. Aan comediespelen komt een einde* Van geen van beide kanten is er meer belang bij. De opzweepende propaganda staat stop. De eenheid houdt stand. Zelfs in Parijs laat men de eerste tonen klinken van de ouverture van Fransch-Duitsche handels tractaten. En inmiddels gaat Mussolini met de Soviets in zee.... De koning van Spanje bezoekt, ongehoord, op n dag Italiëen hetVaticaan. Een nieuwe dans schijnt te beginnen. Nieuwe paren komen op elkander af. Maar niemand weet nog, of straks misschien niet eerst de muziek nog een herhaling van het oude stukje ten beste geven zal; zoodat dan het oude over en weer nog een tijd door zal gaan. B R A N D A R i s ini i u nu i » i» i n nu SPAAHSOH, EHOELSOH, FltAMSOH, DUITSOH eto. Borlitz-School ngrmohl 4B1 Tel. 43286 Pract. Onderwijl door bulten). Leeraren en in de pakhuizen van Lierens voor altijd ten grave zien dalen? Hielp ons het beroep op de genadige welwillendheid van de lezers, die geen oude woestijnvaders en monniken meer zijn? De breede opvatting van De Tijd, het blad dat toch reeds door het liefelijk licht, dat om elk eter behandelde vraagstukken speelt, een voorsprong op meer paganistischaangeiegden heeft, is een baken voor anderen, die, aan den gruwzamen tand des tijds overge leverd, naar een eerlijk Oratio pro domo, in den geest van Professor Geurts, zoeken. Ik weet niet of de Journalistenkring, die ook elders in dit blad te hulp wordt geroepen, iets voor de brillante aangelegenheid voelt, maar het lijkt mij eene zaak van volkomenste actua liteit, om in een te ver-volmaken uniform-con tract tusschen uitgevers en journalisten, die Opstellen wenschen te bundelen, een artikel op te nemen, waarin de werknemende partij het recht heeft de onder hevige of minder he vige baringsweeën ter wereld gebrachte lie velingen, zelf in een minimum van twee ko lommen aan te prijzen. Het zal een geestelijke veiligheidsklep bij de beoordeeling van derden worden. Waarlijk het is bij tijden eene uitge zochte versnapering, bij de pure lichtenis van de Ster en haar stralen, eenige oogenblikken in zoetelijken droom door te brengen. 13 Dec. 1923. HANS L u D i F i c o R Correspondentie. Geneesheer-Directeur te Duin en Bosch. Ik kom op Uw brief in de aangelegenheid van het Genootschap tot zedelijke Verbetering " enz. de volgende week terug. Vrienden mogen elkaar een weinig ver schalken. 12 eert 12caot